2.4.Op 31 juli 2015 heeft SO schade – bestaande uit planten die achterblijven in groei, planten met minder wortels en planten met rode bladpunten – gemeld bij Gartenbau. Gartenbau althans Delta Lloyd heeft [naam expertisebureau 1] onderzoek laten doen naar de uitval bij de teelt. [naam expertisebureau 1] heeft twee rapporten van respectievelijk 14 september 2015 en 8 december 2015 opgemaakt. Tussen partijen is gedebatteerd over de dekkingsvraag en de oorzaak van de schade. In opdracht van SO heeft [naam expertisebureau 2] een rapport opgesteld. Dat rapport van 11 mei 2016 houdt – voor zover voor dit geschil relevant – in:
Ontsmetting chloordioxide
In alle bedrijven wordt chloordioxide aan het gietwater toegevoegd voor het ontsmetten van de beregeningsinstallatie. Dit ontsmetten is noodzakelijk voor het voorkomen van algengroei en bacteriegroei in de leidingen. Een en ander ter voorkoming van bacterie en schimmelziekten in het gewas. Tevens moeten de leidingen worden schoon gehouden ten behoeve van een gelijkmatige toediening van de voedingsstoffen.
De ontsmetting met chloordioxide wordt algemeen toegepast in de teelt van phalaenopsis. Het ontsmettingsmiddel wordt separaat aangeleverd als natriumchloriet NaClo2 en zoutzuur (Hcl). Een kant en klaar product leveren is niet mogelijk vanwege ontploffingsgevaar.
Het natriumchloriet (merknaam in het onderhavige gevat Purogene) en het zoutzuur worden door middel van afzonderlijke pompjes met een pulserende werking in een speciaal mengapparaat (mengkamer) in het onderhavige geval van het merk Lenntech ter plaatse bij elkaar gevoegd in een door de leverancier aangegeven verhouding. Hierdoor ontstaat een chemische reactie waarin chloordioxidegas wordt gevormd en middels de pulserende werking aan het gietwater wordt toegevoegd.
De door SO Natural gebruikte apparatuur is van het merk Lenntech. In alle vestigingen stonden in 2014 en deels in 2015 apparaten van dit merk opgesteld, behalve aan de [locatie 4] te [plaats] . Hier staat een apparaat van het merk Tristel opgesteld. Dit apparaat werd ook door Lenntech geleverd en geinstalleerd. Medio 2015 werd deze apparatuur door een ander merk, te weten Prominent vervangen, omdat de Lenntech apparaten te veel mankementen vertoonden, waardoor het vertrouwen in deze apparaten werd verloren.
Gevolgen van onjuiste werking van de doseerapparatuur
Indien de verhouding Purogene en Hcl niet correct is in de mengkamer, bijvoorbeeld ten gevolge van een calamiteit/defect in de installatie kan het voorkomen, dat een overdosis of pure chloriet in het systeem wordt geinjecteerd. Indien zulks het gevat is worden de planten door chloriet aangetast met schade tot gevolg.
Analyse van waarnemingen cg gebeurtenissen op de diverse locaties.
a. [locatie 2] te [plaats] .
Bijgaand een analyse vanaf februari 2013 t/m augustus 2015
Uit de analyse blijkt, dat in week 35 van 2014 een reactievat (mengkamer) scheurt. Dit vat wordt door Lenntech vervangen.
Week 45, van 2014, blijkt de purogene pomp niet goed te werken, De purogene pomp pompt gedeeltelijk purogene terug in het vat en ongecontroleerd in het reactievat. Het pentabloc wordt gereviseerd.
Het pentablok is een onderdeel van de pulserende pomp unit en zorgt voor een gecontroleerde tegendruk in de pomp waardoor te allen tijde een gelijke hoeveelheid vloeistof per puls wordt afgegeven. Bij het wegvallen van de tegendruk is de capaciteit van de pomp per puls verschillend en de hoeveelheid afgegeven product onbetrouwbaar.
In week 48 van 2014 wordt geconstateerd, dat de verhouding chloriet en Hcl niet juist is. De pentabloc behuizing van de purogene pomp blijkt defect. Deze wordt vervangen om de verhouding weer op orde te krijgen.
In week 13 van 2015 blijkt dat de plantengroei redelijk en de kleur van de planten over het algemeen goed is in de afdeling 3 t/m 6. In afdeling 1 en 2 (oudste planten) blijft het gewas iets achter in ontwikkeling.
In week 13 van 2015 scheurt het pentabloc van de purogene pomp. Het buitenwerk van het pentabloc wordt vervangen. Voorts blijkt de slang van de purogene vanaf het pentabloc naar het reactievat lek. Deze slang wordt vervangen.
In week 15 van 2015 (na 2 weken) worden rode bladpunten zichtbaar. Bij sommige rassen kwam er een rode/koperkleurige gloed op het blad. Aanvankelijk werd gedacht dat dit werd veroorzaakt door de bemesting, echter later toen het schadebeeld aan de bladeren duidelijker werd, kwam men tot de conclusie dat dit was veroorzaakt door onjuist functioneren van het Lenntech apparaat ten gevolge van het gescheurde pentabloc in week 13, waardoor een onjuiste verhouding chloride was toegevoegd.
Deze constatering was in week 23 in het kweekbedrijf aan de [locatie 1] in [plaats] , alwaar de planten vanaf de [locatie 2] naartoe waren geplaatst. Via de Bark leverancier werden foto’s van dit schadebeeld verzonden naar mr. [naam 1] te [plaats] ( [land] ). Direct werd door de specialist aldaar geconstateerd dat dit het beeld van chloride schade was (zie bijgaand mailbericht waarvan de inhoud voor zich spreekt).
b. [locatie 1] te [plaats]
Bijgaand de analyse vanuit de teeltregistratie.
Hieruit blijkt, dat in week 12 van 2014 door Lenntech de mengkamer werd vervangen vanwege lekkage.
In week 34 van 2014 blijkt de laagniveau meting van de purogene pomp kapot te zijn. Deze wordt vervangen.
In december 2014 krijgen de pompjes een volledige revisie. Alle membranen en injectieventielen worden vervangen.
In week 1 van 2015 blijkt een pentabloc lek te zijn. Het pentabloc wordt gereviseerd.
In week 6 van 2015 blijkt de vlotter van de zoutzuurpomp (HCl) te blijven hangen. Dit wordt door Lenntech verholpen.
Vanaf week 17/18 wordt geen chloordioxide meer gedoseerd om de oorzaak te achterhalen. De aanvankelijke achtergebleven planten herstellen zich. In week 19 wordt weer chloordioxide gedoseerd, echter de wortelkwaliteit neemt af zodat hiermee wordt gestopt in week 23. In week 24 wordt tijdens een test geconstateerd dat de zuurpomp van de CLO2 installatie lucht zuigt. Dit moet de oorzaak geweest zijn dat in de weken 19 t/m 22 alleen purogene (natriumchloriet) over de planten is gegaan. Dit moet de oorzaak geweest zijn van de beschadigde wortels en rode bladpunten. In week 35 wordt een Prominentunit in gebruik genomen.
c. [plaats] , [locatie 3]
Van januari 2014 tot week 16 2015 blijkt de Lenntech apparatuur niet juist te werken. Door de toenmalige bedrijfsleider werd nauwgezet de mengverhoudingen geregistreerd. Uit bijgaande registratie blijkt dat de verhoudingen ondanks alle inspanningen van Lenntech om de apparatuur goed te krijgen, zeer onregelmatig zijn. Uiteindelijk wordt in week 16 van 2015 besloten om de betreffende apparatuur geheel uit te schakelen.
Hier worden voornamelijk de mini’s (6 cm pot) opgekweekt.
Hier zijn geen verdere registraties van mankementen bekend.
Dit bedrijf is door SO Natural begin 2014 overgenomen. Op 17 februari 2014 ging de mengkamer van de Lenntech apparatuur lek. De mengkamer werd op 17 februari 2014 vervangen. Deze mengkamer bleekkleiner te zijn dan de voorgaande en werd op 13 augustus 2014 vervangen door een groter exemplaar. Dit heeft geen meetbaar negatief effect gehad.
Onderzoek Troostwijk
Door ons werden de door SO Natural aangeleverde stukken bestudeerd. Dit betreffen een tweetal rapportages met bijlagen van [naam expertisebureau 1] . Analysegegevens van de diverse locaties, facturen van Lenntech en de historie.
Uit de beide rapportages van [naam expertisebureau 1] en de gevoerde gesprekken met SO Natural blijkt duidelijk dat de schadesymptomen aan het gewas phalaenopsis op de diverse locaties wordt toegeschreven aan de toepassing van een onjuiste dosering van chloordioxide. Van de heren [naam 2] , [naam 3] en [naam 4] vernamen wij, dat door de experts tijdens hun diverse bezoeken, duidelijk is onderkend dat de schade aan het gewas, zoals getoond met de foto’s in het rapport van [naam expertisebureau 1] het beeld is van chloordioxide schade. De inhoud van, met name het tweede rapport van [naam expertisebureau 1] is op een aantal punten suggestief gesteld.
Wij concluderen, dat er schade aan het gewas is ontstaan door het uitvallen of op onjuiste wijze functioneren door een materiële beschadiging van de voedingsunit.
Wij verwijzen hiervoor naar vorenstaande analyses. Ook [naam expertisebureau 1] ontkent dit niet.
Met name heeft het evenement in week 13 van 2015 in het bedrijf [locatie 2] te [plaats] waarbij een pentabloc van de purogenepomp is gescheurd, geleid tot aanzienlijke schade. Hiervoor werden de symptomen geconstateerd in week 15 van 2015 en definitief duidelijk in week 23 van 2015.
Voorts heeft het evenement in week 6 van 2015 aan de [locatie 1] te [plaats] eveneens tot aanzienlijke schade geleid.
Met betrekking tot de beveiliging is ons gebleken dat als een vat leeg is de Lenntech installatie wordt uitgeschakeld waarbij een oranje lamp op de display gaat branden, Hierdoor kan de operator bij een dagelijkse controle zien dat de installatie is uitgeschakeld ten gevolge van een leeg vat. Doordat de installatie wordt uitgeschakeld wordt voorkomen dat er een verkeerde mengverhouding ontstaat in het systeem.