ECLI:NL:RBAMS:2016:7951

• Datum uitspraak: 30 november 2016
• Publicatiedatum: 2 december 2016
• Zaaknummer: C/13/607890 / HA ZA 16-482
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: G.H. Marcus
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Bevoegdheidsincident en forumkeuze in internationale rechtsverhouding

In deze zaak, die voor de Rechtbank Amsterdam is behandeld, betreft het een bevoegdheidsincident tussen MPA (Construction Consultants) Limited, gevestigd in Londen, en de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Magazijn De Bijenkorf B.V., gevestigd in Amsterdam. MPA heeft De Bijenkorf aangeklaagd voor betaling van facturen die voortvloeien uit een overeenkomst. De Bijenkorf heeft in het incident gevorderd dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart, onder verwijzing naar een forumkeuze in de algemene voorwaarden van MPA die de exclusieve bevoegdheid van de 'Courts of England and Wales' zou inhouden.

De rechtbank heeft vastgesteld dat er sprake is van een rechtsverhouding met internationale aspecten en dat de hoofdvordering is ingesteld na 10 januari 2015. De beoordeling van de bevoegdheid is gebaseerd op de herschikte EEX-Verordening. De rechtbank heeft geconcludeerd dat er geen rechtsgeldige forumkeuze is tot stand gekomen tussen partijen, omdat beide partijen hun eigen algemene voorwaarden hebben ingediend, die elkaar uitsluiten. Dit leidt tot de conclusie dat de Nederlandse rechter rechtsmacht heeft op basis van de woonplaats van de verweerder, De Bijenkorf, die in Amsterdam is gevestigd.

De rechtbank heeft de incidentele vordering van De Bijenkorf afgewezen en haar veroordeeld in de proceskosten van het incident. De kosten zijn begroot op € 452,00. De zaak zal op 11 januari 2017 weer op de rol komen voor de conclusie van antwoord in de hoofdzaak.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rolnummer: C/13/607890 / HA ZA 16-482

Vonnis in incident van 30 november 2016

in de zaak van

de vennootschap naar buitenlands recht

MPA (CONSTRUCTION CONSULTANTS) LIMITED ,

gevestigd te Londen (Verenigd Koninkrijk),

eiseres in de hoofdzaak,

verweerster in het incident,

advocaat mr. Z. Jusic te Veghel,

tegen

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

MAGAZIJN DE BIJENKORF B.V. ,

gevestigd te Amsterdam,

gedaagde in de hoofdzaak,

eiseres in het incident,

advocaat mr. M.C. Leijten te Amsterdam.

Partijen zullen hierna MPA en De Bijenkorf genoemd worden.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding van 4 mei 2016, met producties,
• de incidentele vordering tot onbevoegdheid, met productie;
• de conclusie van antwoord in incident, met producties;
• de akte uitlating producties in het incident.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.

2. De feiten voor zover van belang in het incident

2.1.

MPA heeft op uitnodiging van De Bijenkorf in januari 2013 een ‘
framework agreement ’ (hierna: offerte 1) opgesteld en aan De Bijenkorf verzonden. Deze offerte 1 vermeldde de werkzaamheden die MPA mogelijk voor De Bijenkorf op een aantal locaties zou verrichten. MPA heeft in deze offerte 1 voorgesteld dat de dienstverlening zou geschieden conform haar algemene voorwaarden MPA/T&C2008 (hierna: de algemene voorwaarden van MPA).

2.2.

In de algemene voorwaarden van MPA is als slotbepaling opgenomen dat partijen de exclusieve bevoegdheid van ‘
The Courts of England and Wales ’ aanvaarden.

2.3.

Deze offerte 1 heeft de basis gevormd voor de latere overeenkomst tussen partijen (hierna: de overeenkomst).

2.4.

Een e-mailbericht van 23 augustus 2013 van
[naam] van De Bijenkorf aan MPA, met als bijlage de algemene voorwaarden van De Bijenkorf (hierna: de algemene voorwaarden van De Bijenkorf), luidt, voor zover van belang:

“(…)

Thanks again for you expertise this week. After the budget-sessions this week it seems we are very close to a fixed startingpoint for our projectmanagers and designers.

I look forward to receive both reports from you so we can discuss the numbers with Store Design to get them approved internally.

(…)

Also i would like you to ask to fill in the last form and a written agreement on our T’s and C’s. This is needed to put you as a new supplier in our system.

(…)”

2.5.

In de algemene voorwaarden van De Bijenkorf is een forumkeuze voor de rechtbank Amsterdam opgenomen.

3. Het geschil

in de hoofdzaak

3.1.

MPA vordert kort gezegd De Bijenkorf bij uitvoerbaar te verklaren vonnis te veroordelen tot betaling van door haar uitgebrachte facturen voor door MPA op basis van de overeenkomst en latere overeenkomsten verrichte werkzaamheden.

3.2.

De Bijenkorf heeft in de hoofdzaak nog niet van antwoord gediend.

in het incident

3.3.

De Bijenkorf vordert dat de rechtbank Amsterdam zich onbevoegd verklaart. Voor het geval dat deze vordering wordt afgewezen, verzoekt De Bijenkorf tussentijds hoger beroep tegen het vonnis in incident open te stellen. Voorts vordert zij veroordeling van MPA in de proceskosten te vermeerderen met wettelijke rente.

3.4.

Aan haar vordering legt De Bijenkorf ten grondslag dat in het aanbod van MPA zoals vervat in de door MPA overgelegde offerte 1, die door De Bijenkorf is aanvaard, een forumkeuzebeding is opgenomen op basis waarvan de “Courts of England and Wales” exclusief bevoegd zijn om van geschillen tussen partijen kennis te nemen. Gezien artikel 8 lid 2 juncto lid 5 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) juncto artikel 25 Verordening (EG) nr. 1215/2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (hierna: de herschikte EEX-Verordening) is de rechtbank onbevoegd om van het onderhavige geschil kennis te nemen, aldus De Bijenkorf.

3.5.

MPA voert gemotiveerd verweer.

3.6.

Op de stellingen van partijen wordt hierna - voor zover nodig - nader ingegaan.

4. De beoordeling

4.1.

Nu sprake is van een rechtsverhouding met internationale aspecten en de hoofdvordering is ingesteld na 10 januari 2015 dient de rechtbank voor de beoordeling van haar bevoegdheid uit te gaan van de herschikte EEX-Verordening.

Artikel 25 van de herschikte EEX-Verordening bepaalt dat, indien de partijen een gerecht van een lidstaat hebben aangewezen voor de kennisneming van geschillen die naar aanleiding van een bepaalde rechtsbetrekking zijn ontstaan of zullen ontstaan, dit gerecht in beginsel exclusief bevoegd is. Op grond van vaste jurisprudentie van het HvJEU dient de 'overeenkomst tot aanwijzing van een bevoegde gerecht' bedoeld in artikel 25 van de herschikte EEX-Vo als een autonoom daarmee unierechtelijk uit te leggen begrip te worden beschouwd. Die overeenkomst dient voorts ingevolge artikel 25 lid 5 herschikte EEX-Verordening los van de hoofdovereenkomst(en) tussen partijen te worden gezien.

Concreet dient te worden onderzocht of een forumkeuzebeding inderdaad het voorwerp heeft uitgemaakt van een wilsovereenstemming tussen partijen die duidelijk en nauwkeurig tot uiting komt, waarbij in elk geval moet zijn voldaan aan een van de door artikel 25 lid 1 sub a t/m c van de herschikte EEX-Vo toegelaten vormen van een forumkeuze-overeenkomst.

4.2.

In dit geval heeft De Bijenkorf ter onderbouwing van haar vordering gesteld dat de algemene voorwaarden van MPA, met daarin de forumkeuze voor ‘
The Courts of England and Wales ’, op de overeenkomst van toepassing zijn. MPA heeft dat betwist en heeft daarbij verwezen naar de e-mail van 23 augustus 2013 van de Bijenkorf, waarin zij MPA vraagt om de algemene voorwaarden van de Bijenkorf voor akkoord getekend te retourneren.

4.3.

De Bijenkorf heeft niet betwist dat haar algemene voorwaarden aan MPA zijn toegezonden en zij heeft ook niet gesteld dat MPA de toepasselijkheid daarvan uitdrukkelijk heeft verworpen. Beide partijen hebben hun onderscheidenlijke voorwaarden toepasselijk verklaard en in beide sets voorwaarden is een forumkeuze is opgenomen, elk voor een verschillend forum. Een dergelijk geval staat ook wel bekend als de
battle of forms . In de literatuur worden in dit verband drie verschillende theorieën onderscheiden, te weten respectievelijk:
first shot ,
last shot en
knock out . Aangezien de beoordeling van de vraag of een rechtsgeldig forumkeuzebeding tot stand is gekomen autonoom op grond van het unierecht moet worden beantwoord is niet van belang welk rechtsstelsel de overeenkomst overigens beheerst. De knock out-theorie waarbij de algemene voorwaarden met daarin opgenomen de forumkeuzes elkaar neutraliseren, sluit het beste aan bij de wilsovereenstemming die onder de herschikte EEX-Vo centraal staat bij het aannemen van een forumkeuze. Immers, nu beide partijen een andere bedoeling hebben gehad voor de aanwijzing van een bevoegde rechter, staat vast dat aanbod en aanvaarding over de forumkeuze over en weer niet overeenstemden, althans dat een duidelijke wilsovereenstemming van partijen ontbreekt. (Zie in die zin ook P.H.L.M. Kuypers,
Forumkeuze in het Nederlandse internationaal privaatrecht , hoofdstuk 12.6.)

4.4.

Nu geen sprake is van een forumkeuze van partijen en daarmee evenmin van een exclusieve bevoegdheidsgrond, heeft de Nederlandse rechter in deze zaak rechtsmacht op grond van de hoofdregel van artikel 4 van de herschikte EEX-Vo betreffende de woonplaats/vestigingsplaats van de verweerder. Immers, niet in geschil is dat De Bijenkorf in Nederland (meer in het bijzonder, in Amsterdam) is gevestigd.

4.5.

De rechtbank ziet, anders dan door De Bijenkorf verzocht, geen aanleiding om wat betreft dit vonnis in incident verlof te verlenen tot tussentijds appel.

4.6.

Het voorgaande leidt tot afwijzing van de incidentele vordering. De Bijenkorf zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van De Bijenkorf c.s. worden begroot op € 452,00 (1 punt, tarief II) aan salaris advocaat.

5. De beslissing

De rechtbank

in het incident

5.1.

wijst het gevorderde af,

5.2.

veroordeelt De Bijenkorf in de kosten van het incident, aan de zijde van MPA tot op heden begroot op € 452,00,

5.3.

verklaart deze proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,

in de hoofdzaak

5.4.

bepaalt dat de zaak weer op de
rol zal komen van
11 januari 2017 voor
conclusie van antwoord ,

5.5.

houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.H. Marcus, rechter, bijgestaan door mr. P.C.N. van Gelderen, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 30 november 2016.