ECLI:NL:RBAMS:2016:2659

• Datum uitspraak: 4 mei 2016
• Publicatiedatum: 4 mei 2016
• Zaaknummer: 13/845040-14
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Eerste aanleg - meervoudig
• Rechters: P.J. van Eekeren; N.A.J. Purcell; M.R.J. van Wel
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Veroordeling voor grootscheepse oplichting en gewoontewitwassen in vereniging met een digitaal marketingnetwerk-concept

Op 4 mei 2016 heeft de Rechtbank Amsterdam uitspraak gedaan in een strafzaak tegen een verdachte die zich schuldig heeft gemaakt aan grootscheepse oplichting en gewoontewitwassen. De verdachte, die het concept PlanB4You had opgezet, heeft in de periode van 1 juli 2013 tot en met 18 februari 2015, in vereniging met anderen, leden bewogen tot het inleggen van geldbedragen, met een totaal van bijna 5 miljoen euro. De rechtbank oordeelde dat de verdachte door middel van listige kunstgrepen en een samenweefsel van verdichtsels het vertrouwen van de leden heeft misbruikt. De oplichting vond plaats door het voorwenden van hoge rendementen en het presenteren van een niet-bestaande economische activiteit. De rechtbank heeft de verdachte veroordeeld tot een gevangenisstraf van drie jaar, waarbij ook de verbeurdverklaring van de door de verdachte verworven vermogensbestanddelen is gelast. De rechtbank verwierp het verweer van de verdediging dat het concept niet als een piramidespel kon worden gekwalificeerd, maar sprak de verdachte vrij van het tweede ten laste gelegde feit, namelijk deelname aan een piramidespel. De rechtbank oordeelde dat de verdachte zich schuldig had gemaakt aan gewoontewitwassen van geldbedragen die afkomstig waren uit de oplichting. De uitspraak is gepubliceerd op rechtspraak.nl en de voorlopige hechtenis van de verdachte is opgeheven.

Uitspraak

RECHTBANK AMSTERDAM

VONNIS

Parketnummer: 13/845040-14 (Promis)

Datum uitspraak: 4 mei 2016

Vonnis van de rechtbank Amsterdam, meervoudige economische strafkamer, in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1960,

ingeschreven in de Basisregistratie personen op het [adres] .

1. Het onderzoek ter terechtzitting

Dit vonnis is op tegenspraak gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen op 12, 14 en 21 april 2016.

De rechtbank heeft kennisgenomen van de vordering van de officieren van justitie, mrs. M. van Turennout en C. Goedegebuure, en van wat verdachte en zijn raadsvrouwen, mrs. M. Kamp en P. America, naar voren hebben gebracht.

2. Tenlastelegging

Aan verdachte is, na wijziging op de zitting van 12 april 2016, kort samengevat ten laste gelegd dat hij zich in de periode van 1 juli 2013 tot en met 18 februari 2015 heeft schuldig gemaakt aan

het medeplegen van oplichting, waarbij personen zijn bewogen tot afgifte van ongeveer 5 miljoen euro, dan wel dat verdachte daaraan feitelijk leiding heeft gegeven; en

het medeplegen van het exploiteren van een piramidespel, dan wel dat verdachte daaraan feitelijk leiding heeft gegeven; en

het medeplegen van gewoontewitwassen van ongeveer 3 miljoen euro, dan wel dat verdachte daaraan feitelijk leiding heeft gegeven.

De tekst van de integrale tenlastelegging is opgenomen in bijlage I, die aan dit vonnis is gehecht en geldt als hier ingevoegd.

3. Voorvragen

3.1.

Geldigheid van de dagvaarding

De raadsvrouwen hebben bepleit dat de dagvaarding ten aanzien van het onder 1 ten laste gelegde nietig is voor zover het de woorden ‘onder meer’ betreft. Door deze woorden te bezigen is onvoldoende duidelijk welke personen zouden zijn opgelicht, waardoor het voor verdachte onmogelijk is zijn verdediging voor te bereiden.

De officieren van justitie hebben zich op het standpunt gesteld dat de dagvaarding geldig is, aangezien het vaker voorkomt dat een grote groep slachtoffers in een tenlastelegging wordt aangeduid met de woorden ‘onder meer’, waarna een aantal personen met naam wordt genoemd.

De rechtbank verwerpt het verweer van de raadsvrouwen en overweegt daartoe als volgt. Uit de tekst van het onder 1 ten laste gelegde volgt dat het Openbaar Ministerie heeft beoogd alle leden van PlanB4You onder de ten laste gelegde oplichting te brengen door de vermelding ‘(een) lid/leden van/deelnemer(s) aan (het concept) PlanB4you’. Dat slechts vijf van de leden van PlanB4You zijn gespecificeerd door middel van de tekst ‘te weten, onder meer: [namen]’ doet aan dit oordeel niet af. Gelet hierop geeft de tenlastelegging een voldoende geconcretiseerde omschrijving van het feit dat aan verdachte ten laste wordt gelegd.

3.2.

Overige voorvragen

Deze rechtbank is bevoegd tot kennisneming van de ten laste gelegde feiten en de officier van justitie is ontvankelijk. Er zijn geen redenen voor schorsing van de vervolging.

4. Waardering van het bewijs

4.1.

Feiten en omstandigheden

De rechtbank gaat op grond van de wettige bewijsmiddelen van de volgende feiten en omstandigheden uit.

-
Het concept ‘PlanB4You’

Centraal in deze zaak staat het concept PlanB4You. Dit concept werd gepresenteerd als een uniek netwerk marketing concept, waarmee leden extra inkomen kunnen opbouwen en aantrekkelijke producten met korting konden kopen. Informatie over dit concept werd met potentiële en bestaande leden gedeeld via een eigen website, filmpjes op het internet en sociale media, en bijeenkomsten/seminars in Nederland en België. Potentiële leden konden zich vanaf 1 juli 2013 inschrijven. Vanaf 1 oktober 2013 is het concept daadwerkelijk van start gegaan.

-
De verdienmodellen

Binnen het concept PlanB4You kunnen vijf verdienmodellen worden onderscheiden. Hierbij moet worden opgemerkt dat over de werking van deze modellen niet steeds gelijkluidend wordt gecommuniceerd en deze werking bovendien na verloop van tijd lijkt te wijzigen. Voor een goed begrip van het aangeboden concept volgt hieronder per verdienmodel een samenvatting, hoofdzakelijk gebaseerd op de analyse door de FIOD van de informatie die daarover via verschillende communicatiekanalen is verstrekt. Deze verdienmodellen luiden als volgt.

het klikblokje

de Brickx

het actief inkomen

het passief inkomen

de Profit Parts.

Ad.1. Verdienmodel 1 – Het klikblokje

Als het account is geactiveerd kan het lid starten met het klikken op banners van ondernemingen in de webshop van PlanB4You. Een lid van PlanB4You kan een klikblokje aanschaffen voor € 40,00. Het klikblokje bestaat uit 250 kliks en is de motor van een account, oftewel de sleutel die toegang geeft tot het overige gedeelte van de website.

Een lid moet per dag op maximaal tien banners klikken. Hierdoor krijgt een lid de keuze om een product uit de webshop aan te schaffen of om terug te keren naar een eerdere webpagina. Het klikken op een banner levert € 0,20 op, met een maximum van € 2,00 per dag. Na 25 dagen (250 kliks) heeft een lid € 50,00 verdiend, is het klikblokje volgelopen en vervalt het klikblokje. Met de verdiende € 50,00 kan het lid een nieuw klikblokje kopen voor € 40,00 en houdt het lid € 10,00 winst over. Het lid krijgt twee opties voor de besteding van deze € 10,00. De eerst optie is om € 7,50 uit te laten betalen op de eigen bankrekening en € 2,50 te besteden in de webwinkel. De tweede optie is om de € 10,00 te sparen voor de aanschaf van extra blokjes, zogeheten Brickx.

Van de circa 22.000 aanmelders hebben ongeveer 17.000 personen daadwerkelijk het eerste klikblokje volgestort en daarmee het account geactiveerd.

Ad.2. Verdienmodel 2 – De Brickx

Brickx zijn de bouwstenen van een account. Met één Brickx is een lid gekwalificeerd om actief inkomen te verdienen, zoals bedoeld in verdienmodel 3. De inkomsten uit Brickx komen uit publiciteit, waarmee wordt bedoeld de inkomsten uit advertenties en banners op de website van PlanB4You en de inkomsten uit eigen producten die PlanB4You aan derden verkoopt. De verdiensten van de Brickx variëren, omdat deze afhankelijk zijn van de dagwinst. Een lid kan maximaal 500 Brickx kopen en maximaal 2.500 Brickx bezitten. Een Brickx kost € 40,00.

Uit een rekenvoorbeeld in een filmpje van PlanB4You op Youtube blijkt dat een Brickx per dag tussen € 0,30 en € 2,00 oplevert, afhankelijk van de dagwinst. Met de dagwinst wordt bedoeld de winst die twee dagen daarvoor is behaald. Het filmpje toont dat dagopbrengsten worden vastgesteld door opbrengsten uit publiciteit en projecten te delen door het totaal aantal actieve Brickx van alle leden. De gemiddelde dagwinst is € 1,00 euro en als € 50,00 is verdiend is de Brickx volgelopen. Van deze € 50,00 kan voor € 40,00 een nieuwe Brickx worden gekocht en de andere € 10,00 kan voor € 7,50 worden uitbetaald en voor € 2,50 worden besteed in de webwinkel. De € 10,00 kan ook gespaard worden, waarna, indien dat vier keer is gebeurd, automatisch een nieuwe Brickx wordt gekocht.

Ad.3. Verdienmodel 3 – Actief inkomen

In het filmpje genaamd ‘NL 2 – Uitleg actief inkomen PlanB4You’ volgt dat leden in aanmerking komen om actief inkomen te verdienen als zij een Brickx bezitten of als zij twee andere personen inschrijven bij PlanB4You. Zodra een lid is gekwalificeerd, ontvangt het lid 1% van de winst over de verkoop van producten in de webwinkel van PlanB4You. Dit betreft 1% van de winst uit aankopen die gedaan worden door de maximaal 62 personen die onder het lid hangen. Indien meer mensen lid worden en meer Brickx worden aangeschaft, zal het lid een hoger percentage van de winst uit de webwinkel verdienen. Om actief inkomen te verdienen is het niet verplicht dat een lid nieuwe leden inschrijft.

Ad.4. Verdienmodel 4 – Passief inkomen

Het aanbrengen van nieuwe leden is bij PlanB4You niet verplicht, maar leden worden wel beloond met maandelijks terugkerend passief inkomen voor mond-tot-mondreclame. Een lid kan namelijk geld verdienen via een binair stelsel. Zodra een lid andere personen gaat registreren, worden zij geplaatst in het passieve binaire stelsel tot en met de zesde laag van het aanbrengende lid. De eerste laag bevat twee personen, de tweede laag bevat vier personen, de derde laag bevat acht personen, de vierde laag bevat zestien personen, de vijfde laag bevat 32 personen en de zesde laag bevat 64 personen. In totaal kan een binair stelsel dus 126 personen bevatten. Aan elke laag is een bepaald uitkeringspercentage gekoppeld, welk percentage hoger is in de eerste laag en afloopt naar de zesde laag. De percentages bedragen 10%, 5%, 3%, 2%, 1% en 0,5%. De hoogte van het uit te keren bedrag is afhankelijk van het aantal Brickx dat de aangebrachte leden hebben gekocht. Dit is het passieve inkomen. Van dit passieve inkomen worden automatisch nieuwe Brickx gekocht.

Ad.5. Verdienmodel 5 – Profit Parts

Profit Parts betreft een private group, waaraan deelname alleen op uitnodiging mogelijk is. Profit Parts zijn beschikbaar voor nevenprojecten en –ondernemingen van PlanB4You, te weten Foodze, TokoJohny, PowerFuel, Pharma en FundingWall. De Profit Parts zijn alle aangekocht voor € 0,01 en kunnen worden verkocht tegen de op het moment van verkoop geldende waarde. De waarde wordt bepaald door de vraag naar en het aanbod van de betreffende Profit Parts. De opbrengst van Profit Parts zou worden gebruikt om nieuwe ondernemingen en projecten op te starten.

-
Rol [verdachte] en wijze van samenwerking

[verdachte] is de enige persoon die de dagelijkse activiteiten rond het concept PlanB4You bepaalde en aanstuurde. Hij is naar eigen zeggen de
mastermind achter het concept. [verdachte] had tevens een bepalende rol in de uitvoering van het concept. Hij werkte daartoe samen met vrienden en familieleden. Zij hadden geen formeel dienstverband. Wel kregen zij van [verdachte] bepaalde vermogensbestanddelen in ruil voor hun werkzaamheden.

Ook gebruikte hij twee rechtspersonen als vehikel voor de activiteiten van het concept PlanB4You. De Belgische vennootschap Create Commerce BVBA werd op 7 februari 2013 overgenomen door onder meer [naam] , die geregistreerd werd als zaakvoerder van Create Commerce. In de praktijk had deze [naam] niets met deze onderneming van doen. [verdachte] mocht in verband met een eerder faillissement geen onderneming op zijn naam hebben in België en had daarom [naam] verzocht formeel als zaakvoerder geregistreerd te worden. [verdachte] was evenwel bij deze onderneming de feitelijk alles bepalende persoon. [verdachte] richtte op 6 maart 2014 in Nederland PlanB4You B.V. op, met hemzelf als formeel bestuurder en enig aandeelhouder. Schrabregs was ook hier feitelijk de alles bepalende persoon.

Voorinschrijving voor het concept PlanB4You was mogelijk vanaf 1 juli 2013 door het verschuldigde inlegbedrag te storten op de rekening van Create Commerce BVBA. Na de oprichting van PlanB4You B.V. en het openen van een bankrekening op naam van PlanB4You B.V. konden de inleggelden ook naar deze vennootschap worden overgemaakt. Tijdens beslagleggingen werden inleggelden ontvangen op de bankrekening van [verdachte] .

-
Bedrijfseconomische activiteiten

Naast de inleg van leden zou PlanB4You andere inkomsten genereren, waardoor het aan de leden toegezegde rendement kon worden behaald en uitbetaald. Inkomsten zouden worden behaald uit advertenties, projecten en nevenbedrijven. [verdachte] heeft verklaard voornemens te zijn geweest een grote onderneming op te zetten, die op alle behoeften in zou spelen. Advertentieruimte op de website zou pas worden verkocht, zo verklaarde [verdachte] vanaf 2014, als de website hoog genoeg in de Alexa-ranking zou staan, een graadmeter die aangeeft wat wereldwijd de meest bezochte websites zijn.

Een andere grote inkomstenbron zou ‘Toko Johny’ worden, een keten van restaurants met Surinaamse gerechten. Op bijeenkomsten en presentaties zijn eerder Roti-rollen verkocht, die volgens [verdachte] in de smaak vielen bij de leden en potentiële leden van PlanB4You.

PlanB4You zou zelfvoorzienend worden, waardoor leden nimmer bij externe ondernemingen zouden hoeven te consumeren. Diverse producten als cosmetica, verf en energiedrankjes zouden worden geproduceerd en verkocht. Kort na de start van PlanB4You is daadwerkelijk een webwinkel geopend waar allerlei producten konden worden aangeschaft. Denk hierbij aan cosmetica op basis van ezelinnenmelk, horloges en een gemotoriseerde speelgoedhelikopter. Andere projecten en nevenbedrijven, alsmede de verwerving van advertentie-inkomsten zijn nimmer opgestart dan wel verworven. Dit maakt dat de opbrengst die PlanB4You heeft gemaakt vanaf de start tot en met het jaar 2014 bestaat uit inleggeld van de leden, hetgeen om en nabij 5 miljoen euro bedraagt, en de opbrengst uit de webwinkel, welke om en nabij € 50.000,00 beloopt.

-
Uitgaven

Tussen 1 juli 2013 en 31 december 2014 zijn diverse transacties verricht van de bankrekeningen van [verdachte] , PlanB4You B.V. en Create Commerce BVBA. Zo is ruim 1,2 miljoen uitbetaald aan leden, is ruim 1 miljoen overgeboekt naar de privéspaarrekening van [verdachte] en is ruim 8 ton besteed bij geld- en betaalautomaten, aan auto’s en aan vrienden en familieleden.

4.2.

Het standpunt van het Openbaar Ministerie

De officieren van justitie hebben gerekwireerd tot bewezenverklaring van alle primair ten laste gelegde feiten. De oplichting in vereniging kan worden bewezen op grond van de bevindingen van de FIOD en de verklaringen van getuigen, waaruit blijkt dat verdachte de in de tenlastelegging genoemde oplichtingsmiddelen heeft ingezet. Verdachte exploiteerde geen goed lopende onderneming, maar verkocht gebakken lucht teneinde zichzelf te bevoordelen. Het concept PlanB4You is een ‘
Ponzi scheme’ en dient aldus aangemerkt te worden als een verboden piramidespel, zoals bedoeld in de Wet op de Kansspelen. Enkele leden waren er immers van op de hoogte dat zij uitbetaald kregen van de inleg van latere leden. Nu de inleg van de leden is verworven door enig misdrijf, is het voorhanden hebben van die gelden aan te merken als witwassen. De misdrijven betreffen in kwestie de oplichting door verdachte en het deelnemen aan een piramidespel door alle leden van PlanB4You.

4.3.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft integrale vrijspraak bepleit. De cijfers die door de officieren van justitie zijn gepresenteerd zijn in strijd met de werkelijkheid. Van oplichting is geen sprake, omdat het oogmerk om te bevoordelen niet aanwezig was. Producten voor de webwinkel werden immers geproduceerd en geleverd, en uitbetalingen werden conform de voorwaarden gedaan. Ook is er geen sprake van het aanwenden van een oplichtingsmiddel en als dat al zo zou zijn, dan ontbreekt het causaal verband tussen het handelen van verdachte en het afgeven van geld door de leden. Het concept PlanB4You kan niet worden gekwalificeerd als piramidespel, onder meer omdat er een bestedingsverplichting was in de webwinkel, waardoor omzet gegarandeerd was. Deze online activiteit zou bovendien hoge advertentie-inkomsten kunnen genereren. Bovendien voldoet het concept PlanB4You niet aan de daaraan in de parlementaire geschiedenis gestelde criteria, maar dient het gekwalificeerd te worden als een verkooporganisatie in de multi level marketing, hetgeen uitdrukkelijk uitgesloten is van de Wet op de Kansspelen. Van witwassen is geen sprake, nu primair geen sprake is van misdrijfgeld en subsidiair de kwalificatie-uitsluitingsgrond van toepassing is.

4.4.

Het oordeel van de rechtbank

Omwille van de leesbaarheid zal de rechtbank de volgorde van de ten laste gelegde feiten aanhouden.

4.4.1.

Het ten laste gelegde onder 1: Oplichting

-
Gewekt vertrouwen

[verdachte] heeft door middel van het lanceren van het concept PlanB4You het vertrouwen gewekt dat de verdienmodellen het voorgespiegelde rendement zouden behalen. Hij kwam bovendien in persoon naar de meeste presentaties. Hiermee heeft [verdachte] , zo blijkt uit de verklaringen van aanwezigen, de indruk gewekt dat hij open stond voor kritische vragen en feedback niet schuwde. Door de informatie uit de presentaties te herhalen, veel informatie te verstrekken in korte tijd en rekenvoorbeelden te presenteren versterkte [verdachte] de verwachting dat binnen afzienbare tijd met PlanB4You aanvullend inkomen kon worden gegenereerd. [verdachte] heeft zijn stellingen verder kracht bij gezet door herhaaldelijk te verklaren dat hij het concept in Nederland en België is begonnen, omdat in deze twee landen de strengste wetgeving voor ondernemingen en financiële producten van kracht is. In de tenlastelegging wordt hetgeen door [verdachte] zou zijn voorgewend uitgewerkt in acht feitelijke gedragingen die kunnen worden samengevat in de volgende vier categorieën:

mededelingen over inkomsten van PlanB4You;

mededelingen over dagwinsten;

mededelingen over Profit Parts;

mededelingen over uitbetalingen aan leden van PlanB4You.

Ad.1: mededelingen over inkomsten van PlanB4You

In de promotiefilmpjes, die PlanB4You via het eigen Youtube-kanaal beschikbaar heeft gesteld, werd medegedeeld dat PlanB4You inkomsten genoot uit advertenties, banners, publiciteit en projecten. Een deel van deze mededelingen is afgevlakt, zo hebben de raadsvrouwen aangevoerd. Dat verdachte op de live presentaties heeft verklaard, dat er nog geen advertentie-inkomsten werden gegenereerd, doet echter aan de leugenachtige aard van deze eerdere mededeling niet af, onder meer omdat gelet op het aantal leden verreweg het merendeel van deze leden moet zijn ingestapt alleen op basis van informatie die hen via het internet heeft bereikt en niet via de bijeenkomsten. Bovendien is gesteld noch gebleken dat ook de mededelingen over andere inkomsten dan advertentie-inkomsten zouden zijn afgevlakt.

Ad.2: mededelingen over dagwinsten

Via verschillende communicatiekanalen werd meegedeeld dat de verkoop van producten uit de webwinkel dermate veel zou opleveren, dat ten minste € 0,30 winst per dag per Brickx aan de leden kon worden gegarandeerd. De gemiddelde dagwinst zou liggen op € 1,00. Er is in de promotiefilmpjes van PlanB4You een rekensom gemaakt, waaruit volgde dat de dagopbrengst werd berekend door de opbrengsten uit publiciteit en projecten te delen door het totaal aantal actieve Brickx van alle leden. Doordat dagwinsten ook daadwerkelijk zijn gecommuniceerd aan de leden en op basis daarvan ook rendement is toegekend aan leden, is de indruk gewekt bij de leden dat dagelijks inkomen werd gegenereerd en dagelijks winst werd gemaakt.

Ad.3: mededelingen over Profit Parts

Via verschillende communicatiekanalen werd meegedeeld dat de Profit Parts gezien moesten worden als
crowd funding . Leden investeerden in PlanB4You, dat de geïnvesteerde gelden zou aanwenden om projecten en nevenbedrijven op te starten. De koers zou worden bepaald aan de hand van vraag en aanbod, en de meerwaarde na verkoop door het lid zou winst zijn. Dat de koers zou stijgen was zeker, nu de projecten en ondernemingen waarvoor deze gelden werden aangewend vanaf de start winstgevend zouden zijn. Om deze verwachting kracht bij te zetten heeft [verdachte] meermalen via nieuwsberichten op de website en Facebook aan de leden medegedeeld dat de opbouw van diverse Toko Johny’s aanstaande was.

Ad.4: mededelingen over uitbetalingen aan leden van PlanB4You

Aan de leden is voorgehouden dat zij op termijn hoge inkomsten konden genieten uit PlanB4You. Meerdere leden hebben verklaard te hebben deelgenomen vanwege de winstverwachting en het hoge rendement dat hen gegarandeerd werd. Op de website van PlanB4You werd de dagwinst vermeld en in het persoonlijke account van ieder lid werd vermeld hoeveel dat lid reeds aan extra inkomen had verdiend. Dit waren grote bedragen die bovendien exponentieel groeiden. Om deze mededelingen kracht bij te zetten heeft [verdachte] uitbetalingen verricht aan leden. Tussen 1 juli 2013 en 31 december 2014 is ruim 1,2 miljoen euro uitbetaald aan leden.

-
De werkelijkheid

De werkelijkheid achter het concept PlanB4You was op de volgende onderdelen anders dan de gewekte indruk.

Inkomsten van PlanB4You, de webwinkel en dagwinsten

Niets van de mededelingen over inkomsten uit advertenties, banners, publiciteit en projecten was waar, zo heeft [verdachte] ter terechtzitting bekend. De advertentieruimte op de website was niet verkocht, PlanB4You heeft geen projecten opgestart en van enige substantiële opbrengst uit de webwinkel is niet gebleken. Het geld dat in de webwinkel werd uitgegeven bestond bovendien vooral uit virtueel geld, te weten het verplicht uit te geven kwart deel van de winst die, zoals het aan de leden werd voorgespiegeld, zou zijn gemaakt met hun inleg op klikblokjes en Brickx. In werkelijkheid werd er geen winst gemaakt, zodat de inkomsten van de webshop bestonden uit niet-bestaand geld, terwijl de producten die de webshop inkocht en aan leden toezond met bestaand geld moesten worden ingekocht. De inkomsten van PlanB4You bestonden voor een verwaarloosbaar deel uit gelden die niet zijn ingelegd door de leden, maar anderszins zijn verworven. De verkoop van producten was minimaal. Van winst was al helemaal geen sprake. Dagwinsten werden verzonnen door [verdachte] en door hem, voorafgaand aan iedere maand, doorgegeven aan de website-beheerder, die de bedragen op verzoek van [verdachte] per dag op de website heeft weergegeven. Aldus is de indruk gewekt bij de leden dat dagelijks winst werd gemaakt uit de webwinkel. Dit betekent dat de inkomsten van PlanB4You vanaf de start tot en met 2014 bestaan uit inleggeld van de leden, hetgeen ongeveer 5 miljoen euro bedraagt, en uit de opbrengsten uit de webwinkel, die ongeveer € 50.000 belopen.

Geen opgestarte projecten en ondernemingen

Er zijn geen projecten gestart of nevenondernemingen opgericht. De gelden die de leden hebben ingelegd ten behoeve van de Profit Parts zijn, net als de overige inleggelden, op de rekeningen van [verdachte] en zijn vennootschappen terecht gekomen, en daarmee is nimmer geïnvesteerd in bedrijfseconomische activiteiten. [verdachte] heeft deze informatie structureel achtergehouden, terwijl alleen hij wist dat van de opstart van winstgevende projecten en ondernemingen geen sprake was.

Geen bedrijfsplan of toetsing

Voor het concept PlanB4You is nimmer een bedrijfsplan opgesteld en het concept PlanB4You is nimmer door een professional getoetst. Er is geen administratie bijgehouden. Pas nadat een strafrechtelijk onderzoek tegen [verdachte] en zijn medeverdachten was gestart heeft hij ervoor gekozen een
quick scan van het concept PlanB4You uit te laten voeren door een forensisch onderzoeksbureau. Desondanks heeft [verdachte] tijdens bijeenkomsten gesproken over een bedrijfscontrole, uitgevoerd door het gerenommeerde advocatenkantoor [naam advocatenkantoor] , waar zijn partner werkzaam is, welke controle zo hebben geleid tot het oordeel dat het een legitiem bedrijfsconcept zou zijn. Van een controle door [naam advocatenkantoor] is echter nimmer sprake geweest.

Privé-uitgaven

Ondanks uitgebleven zakelijke investeringen heeft [verdachte] wel op grote schaal privé-uitgaven gedaan, bestaande uit de aanschaf van onder meer een Maserati, Porsche en een Mini Cooper voor zichzelf, zijn familie en zijn vrienden. Ook heeft [verdachte] de nodige gelden aangewend ten behoeve van de betaling van de woningen van hem, zijn familie en zijn vrienden, en heeft hij hoge bedragen opgenomen bij geldautomaten en uitgegeven middels betaalautomaten, onder meer op diverse vakanties, waarbij gebruik werd gemaakt van rekeningen waarop nagenoeg niets anders binnenkwam dan inleggelden van leden. Tussen 1 juli 2013 en 31 december 2014 is ruim 1 miljoen euro overgeboekt naar de privéspaarrekening van [verdachte] en is ruim 8 ton euro besteed bij geld- en betaalautomaten, aan auto’s en aan vrienden en familieleden. De leden van PlanB4You waren van deze bestedingen niet op de hoogte, zo blijkt uit de verklaringen die meerdere leden hebben afgelegd, inhoudende dat zij nooit zouden hebben deelgenomen aan het concept PlanB4You en hun inleggeld hebben betaald indien zij zouden hebben geweten dat deze gelden aangewend zouden worden voor privédoeleinden.

-
De oplichtingsmiddelen

Gelet op het bovenstaande staat vast dat [verdachte] in strijd met de waarheid mededelingen heeft gedaan over het concept PlanB4You. De volgende vraag, die moet worden beantwoord, is of [verdachte] hierbij gebruik heeft gemaakt van één van de wettelijke oplichtingsmiddelen. Net als de officieren van justitie en de raadsvrouwen zal de rechtbank haar beoordeling beperken tot de oplichtingsmiddelen listige kunstgrepen en het samenweefsel van verdichtsels, aangezien de in de tenlastelegging verfeitelijkte gedragingen kennelijk op deze middelen betrekking hebben.

Er is sprake van
listige kunstgrepen in geval van een of meer bedrieglijke handelingen, geschikt om leugenachtige voorwendsels en valse voorstellingen ingang te doen vinden en daaraan kracht bij te zetten.

Voor het antwoord op de vraag, of uit door verdachte gebezigde leugenachtige mededelingen kan worden afgeleid dat leden van PlanB4You door een
samenweefsel van verdichtsels werden bewogen tot afgifte van geldbedragen, komt het aan op alle omstandigheden van het geval. Tot die omstandigheden behoren de vertrouwenwekkende aard, het aantal en de indringendheid van de geheel of gedeeltelijk onware mededelingen in hun onderlinge samenhang, de mate waarin de in het algemeen in het maatschappelijk verkeer vereiste omzichtigheid degene tot wie de mededelingen zijn gericht aanleiding had moeten geven de onwaarheid te onderkennen of zich daardoor niet te laten bedriegen en de persoonlijkheid van het slachtoffer.

Listige kunstgrepen

De rechtbank acht in het bijzonder het fingeren van de dagwinsten op de website van PlanB4You een bedrieglijke handeling, die geschikt is om het leugenachtige voorwendsel van een winstgevend concept en de valse voorstelling daarvan in rekenvoorbeelden bij leden ingang te doen vinden en daaraan kracht bij te zetten. Hetzelfde geldt voor het fingeren van een koers van de Profit Parts, terwijl de waardevermeerdering in feite werd gegenereerd op grond van een te manipuleren rekenmodel. Gelet hierop heeft [verdachte] zich bediend van listige kunstgrepen, waarbij overigens niet is bedoeld te oordelen dat deze zich hebben beperkt tot de twee hierboven weergegeven voorbeelden.

Samenweefsel van verdichtsels

Voor de beoordeling van dit oplichtingsmiddel beschouwt de rechtbank het concept PlanB4You als één geheel. Als wordt gekeken naar het totaal aan mededelingen, en dan in het bijzonder de garanties ten aanzien van te behalen rendementen, afgezet tegen de bedrijfseconomische werkelijkheid, dan kan niet anders dan worden geconcludeerd dat sprake is van een samenweefsel van verdichtsels. De wijze waarop deze mededelingen werden gepresenteerd heeft bovendien bijgedragen aan hun vertrouwenwekkende en indringende aard. Te meer nu het concept zich volgens [verdachte] nog in een opstartfase bevond, had van hem een veel grotere terughoudendheid verwacht mogen worden.

-
Causaal verband

Leden van PlanB4You hadden slechts de behoefte om aanvullend inkomen te verdienen, zo verklaren zij. Het voorwenden van alle bestaande dan wel aanstaande inkomsten heeft, gelet op hun motief tot deelname, bijgedragen aan het uiteindelijke besluit van leden om in te stappen. Fictie werd immers gepresenteerd als werkelijkheid met een aantrekkelijk geldelijk voordeel in het verschiet. De mededelingen hebben bovendien een dermate vertrouwenwekkende werking gehad, dat zij er bij vele leden toe hebben geleid dat zij aan het concept PlanB4You zijn blijven meedoen. Dat een enkeling heeft verklaard het concept PlanB4You te doorzien en te vermoeden dat het niet klopte, doet aan dit oordeel niet af, nu alle betalende leden van PlanB4You ten minste ten aanzien van de dagwinsten en de koersbepaling van de Profit Parts zijn voorgelogen. Dit betekent dat het overgrote deel van de leden is bewogen tot afgifte van inleggelden door een samenweefsel van verdichtsels, waar enige listige kunstgrepen als het ware onderdeel van uitmaken. Een klein deel van de leden heeft het samenweefsel van verdichtsels mogelijk doorzien, maar wordt geacht dan ten minste bewogen te zijn tot afgifte van inleggelden door listige kunstgrepen. Immers, ook een tactisch vroege deelname aan een vermoed onhoudbaar netwerk marketing concept, met de verwachting te kunnen verdienen voordat het concept omvalt, veronderstelt dat de aanbieder zich houdt aan zijn eigen spelregels.

-
Oogmerk bevoordeling

Nu [verdachte] heeft ontkend het oogmerk te hebben gehad om zichzelf dan wel een ander te bevoordelen, dient de rechtbank te toetsen in hoeverre zijn gedragingen naar hun uiterlijke verschijningsvorm zijn gericht op een dergelijke bevoordeling. Daarbij betrekt de rechtbank de volgende feiten en omstandigheden. Het concept PlanB4You is vanaf juli 2013 op de markt gepresenteerd en is in oktober 2013 van start gegaan, ondanks dat daarvoor geen bedrijfsplan op papier is uitgewerkt. Het beweerdelijke voornemen om projecten en nevenondernemingen op te zetten is nimmer gerealiseerd, ondanks dat herhaaldelijk tijdens bijeenkomsten en via de sociale media is gecommuniceerd dat dit wel het geval was. Gedurende deze gehele periode bleven de inleggelden binnenstromen. Het beschikbare startkapitaal liep al snel in de miljoenen. Ook dit royale startkapitaal heeft [verdachte] er niet toe bewogen het concept PlanB4You deugdelijk uit te werken en de aanverwante projecten en ondernemingen daadwerkelijk op te starten. [verdachte] heeft nagenoeg geen zakelijke uitgaven gedaan met de inleggelden. Daarentegen heeft hij wel veelvuldig hoge privé-uitgaven gedaan met de inleggelden van de leden. Gelet hierop zijn de gedragingen van [verdachte] er naar hun uiterlijke verschijningsvorm op gericht geweest om hemzelf en anderen te bevoordelen en had hij dus het vereiste oogmerk van bevoordeling.

-
Conclusie

Gelet op het bovenstaande heeft [verdachte] door listige kunstgrepen en/of een samenweefsel van verdichtsels de leden van PlanB4You bewogen tot afgifte van meerdere geldbedragen. De rechtbank komt tot een bewezenverklaring ten aanzien van ‘de leden van/deelnemers aan PlanB4You’ en aangezien de nadere specificering van bij naam genoemde leden daaronder valt, zal dit laatste onderdeel niet afzonderlijk bewezen worden verklaard. Naar het oordeel van de rechtbank laat het handelen van de verdachte zich kwalificeren als oplichting in de zin van artikel 326, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht.

4.4.2.

Het ten laste gelegde onder 2: Piramidespel

Bij de beoordeling van de vraag, of de exploitatie door verdachte van het concept PlanB4You aangemerkt dient te worden als de exploitatie van een piramidespel, betrekt de rechtbank in de eerste plaats het kader uit de Wet op de Kansspelen en voorts hetgeen daarover in de parlementaire geschiedenis is overwogen.

-
Het toetsingskader

Artikel 1a, tweede lid, van de Wet op de Kansspelen bepaalt dat onder een piramidespel wordt verstaan ‘een gelegenheid waarbij deelnemers een goed afgeven of een verplichting aangaan teneinde daaruit een voordeel te verwerven dat geheel of ten dele afhankelijk is van de afgifte van een goed of het aangaan van een verplichting door latere deelnemers’. De kern van een piramidespel is, zo leidt de rechtbank af uit de Memorie van Toelichting ^[1] , dat deelnemers moeten trachten door middel van een opschuifsysteem aan de top van een piramide te komen, en dat het opschuifsysteem zo werkt dat de deelnemers of organisatoren steeds nieuwe deelnemers werven, die vervolgens een bedrag betalen aan de deelnemer die hen heeft geworven en/of aan deelnemers of organisatoren die zich hoger in de piramide bevinden.

Gegeven deze overwegingen van de wetgever gaat de rechtbank ervan uit dat, om van een piramidespel als bedoeld in de aangehaalde wetsbepaling te kunnen spreken, de deelnemers moeten begrijpen dat het telkens werven van nieuwe deelnemers een voorwaarde is om de voorgespiegelde rendementen te blijven behalen. ^[2]

-
Een ‘ Ponzi scheme’

Gelegenheden, systemen of concepten waarbij het halen van voorgespiegelde rendementen
de facto afhankelijk is van de inleg van geld door latere deelnemers, omdat de bedragen die worden uitgekeerd aan eerdere deelnemers met name worden voldaan uit de inleg van nieuwe deelnemers, terwijl de deelnemers wordt voorgespiegeld dat de hoge rendementen worden behaald met slimme investeringen, vallen niet onder het begrip piramidespel, omdat de deelnemers geen weet van hebben van het feit dat hun rendement afhankelijk is van inleg door nieuwe deelnemers. Dergelijke systemen worden aangeduid als ‘
Ponzi scheme’ of ‘
Ponzifraude’ .

De termen ‘Piramidespel’ en ‘
Ponzi scheme’ worden soms ten onrechte als inwisselbare begrippen gehanteerd. Hoewel ze overeenkomsten hebben, zijnde dat het rendement van de eerdere deelnemers afhankelijk is van de toestroom van nieuwe deelnemers en dat de eerste groep deelnemers grote rendementen kan behalen terwijl de laatste - doorgaans veel grotere - groep deelnemers het nakijken heeft, omdat er altijd een moment komt waarop er geen of nauwelijks nieuwe deelnemers bijkomen uit wiens inleg hun rendement zou moeten zijn voldaan, is het essentiële verschil dat het de deelnemers aan een piramidespel - in elk geval in enige mate - duidelijk is dat hun rendement afhankelijk is van de inleg van aan te brengen nieuwe deelnemers en geldt dat juist niet voor de deelnemers aan een ‘
Ponzi scheme’ .

-
Het concept PlanB4You

Het concept PlanB4You is in essentie een
‘Ponzi scheme’ . Er is de leden voorgehouden dat er geld werd verdiend met advertenties, publiciteit, verkoop uit de webshop en projecten, en dat er dagelijks winst werd gemaakt die ook aan de leden werd uitgekeerd, terwijl van dergelijke bedrijfseconomische activiteiten en geldelijke opbrengsten geen of nauwelijks sprake was. Leden werden de facto betaald, als daar al sprake van was, uit de inleggelden van latere leden.

De rechtbank is van oordeel dat het concept PlanB4You, nu dat als een geheel werd aangeboden, ook als een geheel moet worden beoordeeld. Hoewel de leden aanvullend rendement werd beloofd als zij nieuwe leden zouden aanbrengen, te weten via verdienmodel 3 (het ‘actief inkomen’) en verdienmodel 4 (het ‘passief inkomen’), en in die zin gelegenheid werd gegeven om, zoals artikel 1a, tweede lid, van de Wet op de Kansspelen stelt, een voordeel te verwerven dat deels afhankelijk was van de afgifte van een goed door latere deelnemers, blijkt uit het dossier dat dit aanvullende rendement in financiële zin in grote mate ondergeschikt was aan het rendement dat kon worden behaald met het klikblokje, de Brickx en de Profit Parts van het lid zelf. Het aanbrengen van nieuwe leden stond geenszins op de voorgrond. Vanuit PlanB4You is, zo volgt uit meerdere getuigenverklaringen en informatiemateriaal van PlanB4You, telkens benadrukt dat er geen verplichting bestond om nieuwe leden te werven en dat het bijbehorende verdienmodel optioneel was. Dit ondergeschikte karakter is ook bij de leden bekend. Leden spreken bovendien niet of nauwelijks over het aanbrengen van andere leden. De leden legden dan ook geen geld in PlanB4You in ‘teneinde’ een voordeel te verwerven dat afhankelijk was van de inleg door nieuwe leden, maar ‘teneinde’ geld te verdienen uit het klikblokje, de Brickx en Profit Parts, doordat hen werd voorgehouden dat PlanB4You winst maakte die aan de leden werd uitgekeerd.

Gegeven het voorgaande acht de rechtbank de toezeggingen en werking van verdienmodel 3 en 4 van dermate ondergeschikt belang, dat PlanB4You als geheel niet kan worden aangemerkt als een piramidespel als bedoeld in de Wet op de Kansspelen. Het onder 2 ten laste gelegde kan dan ook niet worden bewezen. verdachte wordt hiervan vrijgesproken.

4.4.3.

Het ten laste gelegde onder 3: Witwassen

-
Voorwerp

De officieren van justitie hebben in hun requisitoir het volgende vermeld: ‘
Bij alle verdachten is het voorwerp ten aanzien waarvan de witwashandelingen plaatsvinden een geldbedrag, en goederen als auto’s. ’ Vervolgens hebben zij gerekwireerd tot een bewezenverklaring met betrekking tot alleen een geldbedrag en wordt er over auto’s niets meer opgemerkt. Gelet op de redactie van de tenlastelegging is het onderdeel met betrekking tot de auto’s subsidiair opgevoerd. Gelet hierop zal de rechtbank eerst het primair ten laste gelegde ‘een of meer geldbedrag(en) (van) (in totaal) (minstens) € 3.158.061,-’ beoordelen.

-
Herkomst

De rechtbank begrijpt dat het in de tenlastelegging genoemde geldbedrag betrekking heeft op een deel van de inleggelden van de leden van PlanB4You. Gelet op hetgeen onder 4.3.2. is overwogen kan worden bewezen dat al deze inleggelden afkomstig zijn uit oplichting. De officieren van justitie hebben gesteld dat deze inleggelden mede afkomstig zijn uit het misdrijf deelname aan een piramidespel door de leden. Aangezien de rechtbank het concept PlanB4You niet kwalificeert als een piramidespel als bedoeld in de Wet op de kansspelen, wordt deze stelling verworpen.

-
De kwalificatie-uitsluitingsgrond

Bovenbedoelde oplichting is medegepleegd door onder anderen [verdachte] , PlanB4You B.V. en Create Commerce BVBA. Dit betekent dat voor deze verdachten sprake is van een eigen misdrijf. De verdediging van [verdachte] heeft in dit verband een beroep gedaan op recente rechtspraak van de Hoge Raad over de kwalificatie-uitsluitingsgrond. Die rechtspraak komt erop neer dat, als een verdachte een voorwerp heeft verworven of voorhanden gehad terwijl aannemelijk is dat dat voorwerp onmiddellijk afkomstig is uit een door hem zelf begaan misdrijf, uit de motivering van het oordeel, dat sprake is van witwassen, moet kunnen worden afgeleid dat de verdachte het voorwerp niet slechts heeft verworven of voorhanden heeft gehad, maar dat zijn gedragingen ook kennelijk gericht zijn geweest op het daadwerkelijk verbergen of verhullen van de criminele herkomst van het voorwerp.

In dit geval hebben de verdachten de inleggelden niet slechts verworven en voorhanden gehad, maar hebben zij daarmee ook allerlei transacties verricht of laten verrichten. Er zijn bedragen geboekt van en naar rekeningen van de verdachten en van en naar rekeningen van derden, zowel in Nederland als in België. Bovendien zijn er bedragen contant opgenomen en daarmee betalingen verricht in winkels. Gelet hierop is eveneens sprake van het overdragen en omzetten van bedragen. Aangezien de tenlastelegging zich beperkt tot transacties die zijn verricht in Nederland en België, zullen de transacties die in het dossier worden beschreven als verricht buiten deze landen niet bewezen kunnen worden verklaard. Dit overdragen en omzetten heeft overigens overduidelijk niet plaatsgevonden onder omstandigheden die niet wezenlijk verschillen van gevallen waarin een verdachte, die een bepaald misdrijf heeft begaan en die daarmee de door dat misdrijf verkregen voorwerpen verwerft of voorhanden heeft, zich automatisch ook schuldig zou maken aan het witwassen van die voorwerpen. In zoverre zal het beroep op de kwalificatie-uitsluitingsgrond dan ook worden verworpen.

Op verschillende momenten is beslag gelegd op tegoeden op rekeningen van de verdachten. Van in ieder geval een deel van de inleggelden kan niet worden vastgesteld dat er voorafgaand aan dit beslag al transacties mee hebben plaatsgevonden. Dit betekent dat ten aanzien van dat deel wel sprake is van het enkel verwerven en voorhanden hebben van bedragen onmiddellijk afkomstig uit eigen misdrijf. Aangezien niet kan worden vastgesteld dat deze gedragingen ook kennelijk gericht zijn geweest op het daadwerkelijk verbergen of verhullen van de criminele herkomst van deze bedragen, kunnen deze gedragingen niet als witwassen worden gekwalificeerd. In zoverre zal het beroep op de kwalificatie-uitsluitingsgrond dan ook worden gehonoreerd.

-
Gewoonte

Blijkens de wetsgeschiedenis is sprake van een gewoonte bij een pluraliteit van feiten die niet slechts toevallig op elkaar volgen, maar onderling in zeker verband staan, zowel voor wat betreft de objectieve aard van de feiten als voor wat betreft de subjectieve gerichtheid van de dader, zijnde de neiging van de dader om het feit steeds weer te begaan. Gelet op de wijze waarop verdachte en medeverdachten de inleggelden hebben verworven, vervolgens die gelden hebben door geboekt en besteed, alsmede de lange periode waarbinnen dit met grote regelmaat plaatsvond, is naar het oordeel van de rechtbank sprake van een gewoonte.

-
Conclusie

Het geldbedrag, waarmee de te kwalificeren witwasgedragingen zijn verricht, kan op grond van het dossier en het verhandelde ter zitting niet exact worden vastgesteld. Wel stelt de rechtbank vast dat het ten minste 3 miljoen euro bedraagt. Gelet op het voorgaande acht de rechtbank het medeplegen van gewoontewitwassen van geldbedragen bewezen, zoals hierna in rubriek 5. is vermeld.

5. Bewezenverklaring

De rechtbank acht op grond van de in bijlage II vervatte bewijsmiddelen bewezen dat verdachte

1.

op tijdstippen in de periode van 1 juli 2013 tot en met 18 februari 2015 in Nederland en België, tezamen en in vereniging met anderen, met het oogmerk om zich en anderen wederrechtelijk te bevoordelen, door listige kunstgrepen en/of door een samenweefsel van verdichtsels, leden van/deelnemers aan het concept PlanB4you, heeft bewogen tot afgifte van €4.941.101,00, immers hebben verdachte en zijn mededaders met voren omschreven oogmerk - -zakelijk weergegeven - -listiglijk, bedrieglijk en in strijd met de waarheid, voorgewend dat:

• PlanB4you inkomsten en winst uit advertenties, banners en publiciteit genereerde; en/of
• PlanB4you inkomsten en winst uit de verkoop van producten via de webshop genereerde; en/of
• PlanB4you inkomsten en winst uit projecten en eigen bedrijven genereerde; en/of
• een dagwinst, zoals dagelijks weergegeven op de website, was behaald door PlanB4you; en/of
• de koers van Profit Parts bepaald werd aan de hand van vraag en aanbod; en/of
• PlanB4you inkomsten en winst had gegenereerd, door uitbetalingen te doen van deze gefingeerde inkomsten en winst aan leden van/deelnemers aan het concept PlanB4you, terwijl deze uitbetalingen feitelijk gefinancierd werden door de inleg van andere leden/deelnemers; en/of
• aan leden van/deelnemers aan het concept PlanB4you van de in hun account behaalde opbrengsten uitbetaald zouden worden en/of
• vergoedingen op de Profit Parts daadwerkelijk behaalde winst waren,

waardoor personen telkens werden bewogen tot afgifte van geldbedragen.

3.

op tijdstippen in de periode van 1 juli 2013 tot en met 18 februari 2015 in Nederland en België, tezamen en in vereniging met een ander en anderen, voorwerpen, te weten geldbedragen, heeft verworven, voorhanden heeft gehad, heeft overgedragen en/of heeft omgezet, terwijl hij wist dat bovenomschreven voorwerpen – middellijk of onmiddellijk – afkomstig waren uit enig misdrijf, terwijl hij, verdachte, en zijn mededaders hiervan een gewoonte hebben gemaakt.

De taal- en/of schrijffouten en omissies, die in de tenlastelegging voorkomen, zijn verbeterd. Verdachte is hierdoor niet in de verdediging geschaad.

6. De strafbaarheid van de feiten

De bewezen geachte feiten zijn volgens de wet strafbaar, met dien verstande dat ten aanzien van een deel van de onder 3 bewezen verklaarde witgewassen geldbedragen niet kunnen worden gekwalificeerd, zoals is overwogen in rechtsoverweging 4.4.3, zodat verdachte van dat deel van de bewezenverklaring zal worden ontslagen van alle rechtsvervolging. Het bestaan van een rechtvaardigingsgrond is niet aannemelijk geworden.

7. De strafbaarheid van verdachte

Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van verdachte uitsluit. Verdachte is dan ook strafbaar.

8. Motivering van de straffen en maatregelen

8.1.

De eis van het Openbaar Ministerie

De officieren van justitie hebben gevorderd dat verdachte voor de door hen onder 1, 2 en 3 bewezen geachte feiten zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf van 42 maanden, met aftrek van voorarrest. Als bijkomende straf is gevorderd dat het vonnis wordt gepubliceerd op rechtspraak.nl en in het Algemeen Dagblad en De Telegraaf.

8.2.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft bepleit dat in strafmatigende zin rekening wordt gehouden met het volgende:

• de impact die de hechtenis op verdachte en zijn familie heeft gehad;
• het ontbreken van relevante documentatie;
• de zorg die verdachte deels draagt over zijn jongste dochter van negen jaar;
• het ontbreken van financiële draagkracht van verdachte, die afhankelijk is van familie en vrienden voor zijn levensonderhoud;
• het voorkomen dat verdachte straffen en maatregelen driedubbel op zijn bord krijgt, in het bijzonder gezien de mogelijkheid van ontnemingen bij verdachte, geldboetes in de zaken van de betrokken rechtspersonen, bestuurdersaansprakelijkheid, civiele claims in binnen- en buitenland, en de vorderingen van de curator;
• de pogingen van verdachte om de beslagen gelden terug te doen keren naar de leden, in overleg met de curator.

8.3.

Het oordeel van de rechtbank

De hierna te noemen strafoplegging is in overeenstemming met de ernst van het bewezen geachte, de omstandigheden waaronder dit is begaan en de persoon van verdachte, zoals daarvan ter terechtzitting is gebleken.

De rechtbank heeft bij de keuze tot het opleggen van een vrijheidsbenemende straf en bij de vaststelling van de duur daarvan in het bijzonder het volgende laten meewegen.

Verdachte heeft in een periode van anderhalf jaar op gewiekste en overtuigende wijze circa 17.000 personen in binnen- en buitenland bewogen tot de inleg van geldbedragen van in totaal bijna 5 miljoen euro in het concept PlanB4You. Dit concept werd tijdens gelikte presentaties gepresenteerd als een mogelijkheid om samen met anderen mee te verdienen aan daadwerkelijke economische activiteiten en projecten. Het concept bleek echter qua economische haalbaarheid en uitgesproken rendementsgaranties op drijfzand te berusten. Verdachte beloofde de leden torenhoge gegarandeerde en van meet af aan opvraagbare rendementen. De door hem gepresenteerde activiteiten, waaruit deze rendementen voldaan zouden moeten worden, bevonden zich evenwel nog louter in een prille startfase, zonder enigszins uitgewerkte bedrijfs- en marketingplannen, cashflow prognoses, een deugdelijke administratie dan wel betrokkenheid van een boekhouder of accountant. De winstbedragen die verdachte aan de leden presenteerde betroffen dan ook, anders dan hij deed voorkomen, geen daadwerkelijk met bedrijfsactiviteiten gemaakte winsten, maar bedragen die verdachte zelf verzon. Daar waar verdachte ten behoeve van zichzelf en zijn naasten een aantrekkelijk inkomen en aanzienlijke vermogensbestanddelen uit deze activiteiten wist te behalen, ging vervolgens PlanB4You B.V. failliet en zijn de leden inmiddels de dupe van deze oplichting; zij zullen hun inleg naar waarschijnlijkheid niet, althans niet volledig, terug krijgen, laat staan dat zij het beloofde rendement kunnen incasseren.

Verdachte heeft zich hierbij kennelijk laten leiden door het oogmerk van snel en eenvoudig financieel gewin, ongeacht de risico’s van dit handelen voor de leden, die nu achter het net vissen. Verdachte heeft hiermee niet alleen het persoonlijk in hem gestelde vertrouwen van vele personen geschonden, maar tevens het vertrouwen dat men in zijn algemeenheid mag en moet kunnen hebben in het economisch verkeer.

Verdachte heeft bovendien meermalen aanzienlijke geldbedragen, die uit deze oplichting afkomstig waren, witgewassen. Het witwassen van criminele gelden vormt een ernstige bedreiging van de legale economie en tast de integriteit van het financiële en economische verkeer aan. Door zich schuldig te maken aan witwassen heeft verdachte er bovendien aan meegewerkt dat opbrengsten van misdrijven aan het zicht van justitie worden onttrokken.

De rechtbank acht deze handelwijze van verdachte zeer laakbaar en schat de kans op herhaling in als aanzienlijk. Verdachte is de bedenker, organisator en uitvoerder, volgens eigen zeggen de
mastermind , van een uitgekiend concept, dat moet worden beschouwd als een kunstig opgezette methode van oplichting. Verdachte heeft ter zitting verklaard dat hij zich al ruim 30 jaar bezig houdt met multi-level-marketing-achtige activiteiten, al dan niet via het internet. Hij heeft gezegd dat hij daarmee een bijzondere kennis en ervaring heeft opgebouwd en heeft geleerd van het bedrog en de oneerlijkheid die daarbij op de loer liggen. Dat verdachte daarbij heeft aangegeven het beter te willen doen, stemt de rechtbank, gegeven de bewezenverklaring van oplichting en gewoontewitwassen, bepaald niet gerust. In België heeft verdachte het concept PlanB4You uitgevoerd door zich te bedienen van een stroman als zaakvoerder van een rechtspersoon, waarbij verdachte feitelijk de touwtjes in handen had. Verdachte heeft zich eerder laten ontvallen dat hij, toen het onderhavige strafrechtelijk onderzoek was gestart, het concept bij voorkeur wilde verplaatsen naar Dubai of Bulgarije en dat hij beschikt over de relevante connecties. Na aanvang van het strafrechtelijk onderzoek, gedurende de beslaglegging en zelfs in detentie is verdachte doorgegaan met de uitvoering van het concept. Uit getuigenverklaringen blijkt de overrompelende overtuigings- en overredingskracht die verdachte op een bepaald publiek weet uit te stralen. Verdachte heeft verklaard dat hij een attractief inkomen uit het concept haalde. Volgens een getuige wordt verdachte gedreven door hebzucht.

Uit de verklaringen van verdachte leidt de rechtbank af dat verdachte zijn concept nog altijd een perfect middel acht om geld mee te verdienen. Ook uit de proceshouding van verdachte leidt de rechtbank een herhalingsgevaar af. De ter zitting door verdachte geuite spijt lijkt er met name op te zijn gericht dat hij niet heeft kunnen voorkomen dat – volgens zijn eigen zeggen – het openbaar ministerie de verdere voltrekking van zijn concept door ingrijpen heeft doorkruist, waardoor verdachte in zijn handelwijze is gedwarsboomd en hij bovendien de zeggenschap over de in beslag genomen vermogensbestanddelen kwijt is. Dit gevoel van spijt wordt kennelijk dus niet ingegeven door enig besef van de eigen laakbare rol van verdachte.

De rechtbank is van oordeel dat er een strafoplegging dient te volgen die recht doet aan de ernst van deze bewezen verklaarde feiten, als vergelding voor de financiële schade en het geschonden vertrouwen van de benadeelde leden, en ook ter voorkoming van in de toekomst te plegen soortgelijke strafbare feiten door verdachte dan wel anderen.

De rechtbank betrekt bij het bepalen van de straf de afspraken, zoals deze in de zogenoemde ‘oriëntatiepunten straftoemeting fraude’ van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht van de hoven en de rechtbanken zijn gemaakt. Genoemde oriëntatiepunten dienen ter bevordering van de rechtseenheid in de strafoplegging. Bij de toepassing van deze oriëntatiepunten geldt bij een benadelingsbedrag van tussen de € 500.000,00 en € 1.000.000,00 een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 12 tot 18 maanden als uitgangspunt en bij een benadelingsbedrag van meer dan één miljoen euro een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van minimaal 24 maanden. Het totale benadelingsbedrag als gevolg van de onderhavige oplichting schat de rechtbank op ruim twee miljoen euro, zijnde de totale inleg van ruim vijf miljoen euro minus de beslagleggingen van bijna twee miljoen euro en de opvragingen van leden van ruim één miljoen euro.

De verdediging heeft strafvermindering bepleit wegens de media-aandacht in deze zaak, die een zware wissel heeft getrokken op verdachte en zijn familie. De rechtbank ziet deze media-aandacht als een onvermijdelijk gevolg van strafbaar handelen met een impact als in het onderhavige geval, waar sprake is van duizenden slachtoffers, en ziet geen reden om daarmee in voor verdachte gunstige zin rekening te houden bij het bepalen van de strafmaat.

Dit geldt ook voor de omstandigheid dat verdachte 176 dagen in voorarrest heeft gezeten. Dit was in de gegeven omstandigheden van het geval niet onvoorzienbaar en deze periode wordt in aftrek gebracht op de op te leggen straf. Dat verdachte tijdens een periode van detentie niet voor zijn negen jarige dochter, die bij haar moeder woont, kan zorgen, is een omstandigheid die in de gegeven situatie voor risico van verdachte komt.

De verdediging heeft aangevoerd dat verdachte onderhouden wordt door familie en dat hij financieel aan de grond zit. De financiële positie van verdachte, in het bijzonder de door de verdediging aangegeven grote financiële gevolgen voor hem in persoon van mogelijke financiële claims tegen hem in persoon dan wel uit hoofde van zijn relatie tot de betrokken rechtspersonen, wordt evenmin meegewogen bij de strafoplegging. Financiële claims zijn te verwachten als men op grote schaal mensen oplicht. Er is geen sprake van dubbele bestraffing; ontneming van wederrechtelijk verkregen voordeel en toewijzing van vorderingen tot nakoming of schadevergoeding zijn geen straffen.

Dat verdachte tracht te bewerkstelligen dat beslagen gelden terug gaan naar de gedupeerde leden, acht de rechtbank niet meer dan vanzelfsprekend en derhalve evenmin aanleiding tot strafverlaging.

De gevoerde strafmaatverweren worden dus verworpen. Wel zal de rechtbank, gegeven de financiële positie van verdachte, ervan afzien om naast gevangenisstraf ook een geldboete op te leggen.

De rechtbank heeft er kennis van genomen dat verdachte, blijkens een hem betreffend uittreksel uit de Justitiële documentatie van 31 maart 2015, niet eerder is veroordeeld voor vermogensdelicten. Deze omstandigheid is geen grond voor strafverlaging.

De rechtbank ziet gelet op de vrijspraak voor het onder feit 2 ten laste gelegde aanleiding ten aanzien van de duur van de gevorderde onvoorwaardelijke gevangenisstraf neerwaarts af te wijken van wat de officier van justitie heeft gevorderd.

Alles overwegende zal de rechtbank een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van na te noemen duur opleggen. Voor het opleggen van een – deels – voorwaardelijke straf ziet de rechtbank, anders dan de verdediging, in de gegeven situatie geen aanleiding.

Tevens zal de rechtbank ingevolge artikel 36 in samenhang met de artikelen 339 en 326 van het Wetboek van Strafrecht, uit oogpunt van vergelding en ter generale preventie, de openbaarmaking van de onderhavige uitspraak gelasten, te weten op de website www.rechtspraak.nl. De rechtbank ziet geen meerwaarde in het publiceren van de uitspraak in de twee door het openbaar ministerie genoemde dagbladen.

9. De voorlopige hechtenis

Verdachte heeft vanaf 18 februari 2015 tot 13 augustus 2015 in voorarrest verbleven. Met ingang van laatstgenoemde dag is de voorlopige hechtenis onder voorwaarden geschorst. De rechtbank is van oordeel dat de schorsing van de voorlopige hechtenis dient te worden opgeheven. Gelet op bovenstaande strafmaatoverwegingen dient het maatschappelijke belang terzake van deze beslissing te prevaleren boven de persoonlijke belangen van verdachte.

10. Beslag

Onder verdachte is het volgende in beslag genomen:

• 1.00 STK Vorderingen betaalrek. [rekeningnummer]
• 1.00 STK Vorderingen Spaarrek. [rekeningnummer] .
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] JEEP CHEROKEE
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] MINI COOPER
• 1.00 STK Horloge Kl:ZILVER LOTUS in Emporio Armani doosje met toebehoren
• 1.00 STK Horloge Kl:ZILVER SWAROVSKI met dubbele klok in blauw doosje
• Geld Euro aangetr. in Jeep [kenteken] sealbag 12-323382
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] FIAT FREEMONT Kl:GRIJS zonder kentekenplaten
• DS Administratie mappen met IBN documenten [nummer] t/m [nummer]
• 1.00 STK Personenauto 1 [kenteken] ALFA ROMEO 4C

De officieren van justitie hebben ter terechtzitting gevorderd dat onder meer voornoemd beslag verbeurd wordt verklaard. De curator van PlanB4You B.V. zou nadien middels een civiele procedure jegens de staat kunnen pogen de tegoeden van de staat te verkrijgen en binnen de boedel van het gefailleerde PlanB4You B.V. te brengen. De officieren van justitie hebben toegezegd de nodige inspanningen te zullen leveren om voornoemde gelden en goederen binnen de boedel van het gefailleerde PlanB4You B.V. te brengen.

Gelet op de verdere inhoud van dit vonnis acht de rechtbank het wenselijk dat de beslagen gelden en (de waarde van) de goederen ten bate van de curator en de inleggers komen. Voornoemde beslagen vermogensbestanddelen, te weten geld en goederen, behoren aan verdachte toe. Hij zou deze geheel of ten dele ten eigen bate kunnen aanwenden. Nu ze geheel of grotendeels door middel van of uit de baten van het onder 1 en 3 bewezen geachte zijn verkregen, worden al deze vermogensbestanddelen voorwerpen verbeurd verklaard.

11. De benadeelde partijen

In de strafzaak van verdachten heeft zich een groot aantal personen als benadeelde partij gevoegd en een civielrechtelijke schadevergoedingsvordering ingediend op de voet van artikel 51f van het Wetboek van Strafvordering.

Zowel de officieren van justitie als de raadslieden hebben zich op het standpunt gesteld dat de vorderingen niet-ontvankelijk dienen te worden verklaard, nu zij enerzijds een onevenredige belasting vormen van het strafgeding en anderzijds vanwege de samenloop met voorschriften uit de Faillissementswet.

De rechtbank is reeds ter terechtzitting ten aanzien van de vorderingen tot de volgende beslissing gekomen.

Uit de parlementaire geschiedenis van de wettelijke regeling inzake de voeging van de benadeelde partij in strafzaken blijkt dat de vordering van de benadeelde partij een accessoir karakter heeft. Dit houdt in dat de civiele vordering ondergeschikt is aan de strafvordering, met dien verstande dat de behandeling ervan niet ten koste mag gaan van een zorgvuldige behandeling van de strafzaak. Met andere woorden, zij mag de strafzaak niet gaan overschaduwen. In de onderhavige strafzaak heeft zich een zo groot aantal benadeelde partijen gevoegd, te weten 522 personen, dat dit zonder meer het geval zou zijn. Een overzicht van de namen en gevorderde bedragen van de benadeelde partijen is als bijlage III aan dit vonnis gehecht.

Een groot aantal vorderingen zou evenwel kunnen worden ontvangen in de strafzaak, indien deze vorderingen evident van eenvoudige aard zijn. De rechtbank is van oordeel dat al bij eerste kennisneming de vorderingen niet van zo eenvoudige aard blijken te zijn, dat zij zich lenen voor afdoening binnen het kader van het strafproces. Er rijzen vragen, onder meer over de causaliteit en de hoogte van de vorderingen, waarover naar verwachting niet op eenvoudige wijze duidelijkheid zal kunnen worden verkregen.

Met toepassing van artikel 333 van het Wetboek van Strafvordering is de rechtbank is op grond van het bovenstaande van oordeel dat de benadeelde partijen kennelijk niet-ontvankelijk zijn in hun vorderingen en spreekt de rechtbank zonder nader onderzoek van de zaak hun niet-ontvankelijkheid uit.

Over de verwijzing in de kosten door de benadeelde partijen en verdachte gemaakt zal de rechtbank, ingevolge het bepaalde in artikel 361 lid 3 van het Wetboek van Strafvordering, beslissen dat de kosten van de partijen worden gecompenseerd, dat aldus elke partij de eigen kosten draagt.

12. Toepasselijke wettelijke voorschriften

De op te leggen straffen zijn gegrond op de artikelen 33, 33a, 36, 57, 326, 339 en 420ter van het Wetboek van Strafrecht.

Deze wettelijke voorschriften zijn toepasselijk zoals geldend ten tijde van het bewezen geachte.

13. Beslissing

De rechtbank komt op grond van het voorgaande tot de volgende beslissing.

Verklaart het onder 2 ten laste gelegde niet bewezen en spreekt verdachte daarvan vrij.

Verklaart bewezen dat verdachte het onder 1, primair, en 3, primair, ten laste gelegde heeft begaan zoals hiervoor in rubriek 5. is vermeld.

Verklaart niet bewezen wat aan verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hiervoor is bewezen verklaard en spreekt verdachte daarvan vrij.

Het bewezen verklaarde levert op:

1. medeplegen van oplichting, meermalen gepleegd;

3. medeplegen van gewoontewitwassen.

Verklaart het bewezene strafbaar, met dien verstande dat ten aanzien van een deel van de onder 3 bewezen verklaarde witgewassen geldbedragen niet kunnen worden gekwalificeerd, zoals is overwogen in rechtsoverweging 4.4.3,
zodat verdachte van dat deel van de bewezenverklaring zal worden ontslagen van alle rechtsvervolging .

Verklaart verdachte, [verdachte] , daarvoor strafbaar.

Veroordeelt verdachte tot een gevangenisstraf van 3 (drie) jaren.

Beveelt dat de tijd die door veroordeelde voor de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in verzekering en in voorlopige hechtenis is doorgebracht, bij de tenuitvoerlegging van die straf in mindering gebracht zal worden.

Gelast de openbaarmaking van deze uitspraak op www.rechtspraak.nl.

Verklaart verbeurd:

• 1.00 STK Vorderingen betaalrek. [rekeningnummer]
• 1.00 STK Vorderingen Spaarrek. [rekeningnummer]
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] JEEP CHEROKEE
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] MINI COOPER
• 1.00 STK Horloge Kl:ZILVER LOTUS in Emporio Armani doosje met toebehoren
• 1.00 STK Horloge Kl:ZILVER SWAROVSKI met dubbele klok in blauw doosje
• Geld Euro aangetr. in Jeep [kenteken] sealbag 12-323382
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] FIAT FREEMONT Kl:GRIJS zonder kentekenplaten
• DS Administratie mappen met IBN documenten [nummer] t/m [nummer]
• 1.00 STK Personenauto [kenteken] ALFA ROMEO 4C.

Verklaart de benadeelde partijen, zoals genoemd in bijlage III, niet-ontvankelijk in hun vorderingen.

Heft op het bevel tot schorsing van de voorlopige hechtenis. Deze beslissing is afzonderlijk geminuteerd.

Dit vonnis is gewezen door

mr. P.J. van Eekeren, voorzitter,

mrs. N.A.J. Purcell en M.R.J. van Wel, rechters,

in tegenwoordigheid van mr. H.L.A. Haulo, griffier,

en uitgesproken op de openbare terechtzitting van deze rechtbank van 4 mei 2016.

De oudste rechter is buiten staat

dit vonnis mede te ondertekenen.

Voetnoten

1.

2. Vergelijk ook Hof ’s-Hertogenbosch 10 juli 2013, ECLI:NL:GHSHE:2003:AH9589, passage na “Ad 2”.