ECLI:NL:RBAMS:2015:7327

• Datum uitspraak: 21 oktober 2015
• Publicatiedatum: 22 oktober 2015
• Zaaknummer: C/13/586431 / HA ZA 15-443
• Instantie: Rechtbank Amsterdam
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Verbintenissenrecht
• Procedures: Eerste aanleg - enkelvoudig
• Rechters: G.H. Marcus
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Bevoegdheidsincident inzake forumkeuze in distributieovereenkomst tussen Fourtosix B.V. en Kickoff S.P.A.

In deze zaak, die voor de Rechtbank Amsterdam is behandeld, gaat het om een bevoegdheidsincident tussen Fourtosix B.V. en Kickoff S.P.A. Fourtosix, gevestigd in Amsterdam, heeft een vordering ingesteld tegen Kickoff, een vennootschap naar Italiaans recht, met betrekking tot een distributieovereenkomst. De partijen hebben onderhandelingen gevoerd over deze overeenkomst, maar er is nooit een definitieve overeenkomst ondertekend. Fourtosix stelt dat Kickoff de onderhandelingen onterecht heeft afgebroken en vordert schadevergoeding. Kickoff daarentegen betwist het bestaan van een distributieovereenkomst en vordert dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart, met verwijzing naar een forumkeuze voor de Italiaanse rechter.

De rechtbank heeft in haar beoordeling vastgesteld dat er geen geldige forumkeuze is overeengekomen. De rechtbank oordeelt dat de geldigheid van een forumkeuzebeding autonoom moet worden beoordeeld en dat er geen schriftelijke of elektronische overeenkomst is gesloten waarin een gerecht als bevoegde rechter is aangewezen. De concept distributieovereenkomst waarin Kickoff verwijst naar een forumkeuze, is niet ondertekend. De rechtbank concludeert dat er geen wilsovereenstemming bestaat over de forumkeuze, aangezien partijen nooit expliciet over dit onderwerp hebben onderhandeld.

Uiteindelijk wijst de rechtbank de incidentele vordering van Kickoff af en veroordeelt Kickoff in de proceskosten van het incident. De hoofdzaak wordt verwezen naar de rol voor beraad over een comparitie.

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rolnummer: C/13/586431 / HA ZA 15-443

Vonnis in incident van 21 oktober 2015

in de zaak van

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

FOURTOSIX B.V. ,

gevestigd te Amsterdam,

eiseres in de hoofdzaak,

verweerster in het incident,

advocaat mr. A.M. Bos te Amsterdam,

tegen

de vennootschap naar Italiaans recht

KICKOFF S.P.A. ,

gevestigd te Florence (Italië),

gedaagde in de hoofdzaak,

eiseres in het incident,

advocaat mr. K.R.I. van der Zwan te Amsterdam.

Partijen zullen hierna Fourtosix en Kickoff worden genoemd.

1. De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding van 4 februari 2015, met producties,
• de incidentele conclusie houdende exceptie van onbevoegdheid tevens conclusie van antwoord, met producties en

de incidentele conclusie van antwoord inzake bevoegdheid.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.

2. De feiten, voor zover van belang in het incident

2.1.

Partijen hebben vanaf medio 2012 onderhandelingen gevoerd tot het sluiten van een exclusieve distributieovereenkomst voor de Benelux met betrekking tot de distributie door Fourtosix van de producten van Kickoff.

2.2.

Er is nimmer een overeenkomst door partijen ondertekend. In de concept distributieovereenkomst van 2 augustus 2012 is in artikel 11 i. onder meer bepaald “
(…) every dispute arising from this Agreement shall be submitted to he jurisdiction of the Italia Courts ”.

3. In de hoofdzaak

3.1.

Fourtosix vordert, samengevat, primair voor recht te verklaren dat Kickoff de distributieovereenkomst voortijdig heeft beëindigd en daarmee toerekenbaar tekort is geschoten, subsidiair voor recht te verklaren dat het afbreken van de onderhandelingen onaanvaardbaar was en Kickoff daarmee toerekenbaar tekort is geschoten dan wel onrechtmatig heeft gehandeld en meer subsidiair voor recht te verklaren dat Kickoff een opzegtermijn van ten minste een jaar, althans een redelijke opzegtermijn voor het beëindigen van de distributieovereenkomst, in acht diende te nemen en dat zij door dit niet te doen toerekenbaar tekort is geschoten, met veroordeling van Kickoff tot betaling van schadevergoeding, een voorschot op de schadevergoeding, een bedrag van € 25.040,85 met wettelijke handelsrente en tot betaling van de proceskosten, waaronder tevens de buitengerechtelijke incassokosten en de nakosten.

3.2.

Fourtosix stelt onder meer dat partijen een distributieovereenkomst hebben gesloten dan wel, meer subsidiair, dat de onderhandelingen van partijen in een vergevorderd stadium waren en dat Kickoff deze niet meer zonder meer mocht afbreken.

3.3.

Kickoff voert verweer. Zij weerspreekt onder meer dat partijen een distributieovereenkomst hebben gesloten dan wel dat het onaanvaardbaar was de onderhandelingen af te breken.

4. Het geschil in het incident

4.1.

Kickoff vordert dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart.

4.2.

Fourtosix voert verweer.

4.3.

Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.

5. De beoordeling in het incident

5.1.

Tussen partijen is in geschil of zij een forumkeuze hebben gesloten op grond van welke forumkeuze de Italiaanse rechter bevoegd is kennis te nemen van het geschil. Nu de dagvaarding is uitgebracht ná 10 januari 2015, wordt de rechtsmacht beoordeeld aan de hand van de Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (Herschikte EEX-Vo).

5.2.

Van een geldig forumkeuzebeding is sprake indien vaststaat dat dit beding voorwerp heeft uitgemaakt van een wilsovereenstemming tussen partijen, die duidelijk en nauwkeurig tot uiting komt, waarbij de in artikel 25 lid 1 onder a, b en c Herschikte EEX-Vo gestelde vormvereisten ten doel hebben te waarborgen dat de wilsovereenstemming tussen partijen inderdaad vaststaat. Op grond van artikel 25 lid 1 Herschikte EEX-Vo moet de forumkeuze zijn gesloten:

hetzij bij een schriftelijke overeenkomst of bij een schriftelijk bevestigde mondelinge overeenkomst;

hetzij in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen de partijen gebruikelijk zijn geworden;

hetzij, in de internationale handel, in een vorm die overeenstemt met een gewoonte waarvan de partijen op de hoogte zijn of hadden behoren te zijn en die in de internationale handel algemeen bekend is en door partijen bij dergelijke overeenkomsten in de betrokken handelsbranche doorgaans in acht wordt genomen.

5.3.

De rechtbank stelt voorop dat de geldigheid van een forumkeuzebeding autonoom moet worden beoordeeld en los staat van de geldigheid van de hoofdovereenkomst. Partijen hebben geen schriftelijke of elektronische overeenkomst gesloten waarin zij een gerecht als de bevoegde rechter hebben aangewezen. De concept distributieovereenkomst waarin de forumkeuze waarnaar Kickoff verwijst, is opgenomen, is immers niet ondertekend. Kickoff stelt dat partijen veelvuldig per e-mail hebben gecommuniceerd over de concept distributie overeenkomsten. Partijen hebben in hun e-mailwisselingen nimmer opmerkingen geplaatst bij de in de concept distributieovereenkomst opgenomen forumkeuze voor de Italiaanse rechter. Nu partijen er bewust voor hebben gekozen geen opmerkingen op dat punt te plaatsen, en Fourtosix heeft aangedrongen op ondertekening door Kickoff van de concept overeenkomst, is tussen partijen wilsovereenstemming bestaan omtrent de forumkeuze, aldus Kickoff.

5.4.

Uit hetgeen Kickoff ter onderbouwing heeft aangevoerd, kan niet worden afgeleid dat tussen partijen daadwerkelijke wilsovereenstemming heeft bestaan over de toepasselijkheid van het forumkeuzebeding. Het forumkeuzebeding is nimmer expliciet onderwerp geweest van de onderhandelingen tussen partijen. Uit de omstandigheid dat in de e-mailwisseling over de distributieovereenkomst kennelijk niet is gecorrespondeerd over het forumkeuzebeding, volgt niet dat een mondelinge overeenstemming schriftelijk is bevestigd. Het enkel ‘stilzwijgen’ over het forumkeuzebeding brengt niet met zich dat aan het schriftelijkheidsvereiste is voldaan. Daarmee is de forumkeuze niet tot stand gekomen op de in artikel 25 lid 1 onder a Herschikte EEX-Vo beschreven wijze.

5.5.

Het forumkeuzebeding geldt niet als aanvaard, indien hiertegen geen bezwaar wordt gemaakt, tenzij de forumkeuzeovereenkomst is gesloten in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen partijen gebruikelijk zijn geworden. Kickoff stelt dat partijen gewoon waren om per e-mail of telefonisch afspraken met elkaar te maken. De rechtbank verwerpt deze stelling van Kickoff, reeds omdat in het e-mailcontact tussen partijen geen daadwerkelijke mededeling van de forumkeuze heeft plaatsgevonden. Dat is in ieder geval een vereiste om te kunnen aannemen dat de betrokken partijen het forumkeuzebeding zijn overeengekomen in een vorm die wordt toegelaten door de handelwijzen die tussen hen gebruikelijk zijn geworden. Dat Kickoff telefonisch aan Fourtosix mededeling heeft gedaan van de forumkeuze, is gesteld noch gebleken. Ook de omstandigheid dat Kickoff op facturen aan Fourtosix ter zake van de ‘losse’ verkoop van goederen heeft verwezen naar een forumkeuze voor de Italiaanse rechter, kan niet tot de conclusie leiden dat er een forumkeuze is overeengekomen. Die verwijzing ziet immers op een andere overeenkomst dan de distributieovereenkomst en de forumkeuze waarnaar op de facturen is verwezen, is niet gelijkluidend aan die in de concept distributieovereenkomst. Van een eenduidig gebruik tussen partijen is dus geen sprake.

Niet is gesteld of gebleken dat de forumkeuze is gesloten op de in artikel 25 lid 1 onder c Herschikte EEX-Vo beschreven wijze

5.6.

De slotsom luidt dat partijen geen forumkeuze zijn overeengekomen voor de rechter te Italië.

5.7.

Als gevolg van de in artikel 4 lid 1 Herschikte EEX-Vo neergelegde hoofdregel, geldt dat Kickoff voor de Italiaanse rechter moet worden opgeroepen. Naast deze hoofdregel bepaalt artikel 7 lid 1 aanhef en onder a Herschikte EEX-Vo ten aanzien van verbintenissen uit overeenkomst dat ook kan worden gedagvaard voor het gerecht van de plaats waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag ligt, is uitgevoerd of moet worden uitgevoerd. Kickoff ontkent het bestaan van een distributieovereenkomst. Bij de beoordeling van de vraag of de rechter op grond van artikel 7 lid 1 aanhef en onder a EEX-Vo bevoegd is van de vordering kennis te nemen, is niet beslissend of de gedaagde het bestaan van de aan de eis ten grondslag gelegde overeenkomst betwist (HvJ EG 4 maart 1982,
NJ 1983, 508
Effer/Kantner ). In het bevoegdheidsincident ligt in beginsel niet reeds ter beoordeling voor of het bestaan van een overeenkomst wordt erkend of betwist, dan wel of voor het bestaan van die overeenkomst voldoende bewijs wordt aangedragen, maar of aan de ingestelde vordering een verbintenis uit overeenkomst ten grondslag is gelegd. Dat laatste is hier het geval. Fourtosix heeft haar vorderingen (primair) gegrond op de niet-nakoming van een overeenkomst.

5.8.

De vraag waar de gestelde - betwiste - overeenkomst ten uitvoer moet worden gelegd, dient te worden beantwoord aan de hand van het materiële recht dat op de overeenkomst van toepassing is. Op basis van artikel 4 lid 1 onder f van de Verordening (EG) nr. 593/2008 inzake het recht dat van toepassing is op overeenkomsten (Rome I) wordt een distributieovereenkomst beheerst door het recht van het land waar de distributeur zijn gewone verblijfplaats heeft. Nu Fourtosix in Nederland is gevestigd, is dus Nederlands recht van toepassing. Dit brengt met zich dat naar Nederlands recht moet worden bezien wat de genoemde plaats is waar de verbintenis die aan de eis ten grondslag is gelegd, dient te worden uitgevoerd. De distributeur die in Nederland is gevestigd, dient in Nederland de distributieovereenkomst uit te voeren (vgl. Hoge Raad 1 november 1991,
NJ 1992/422). Dit betekent dat de Nederlandse rechter op grond van artikel 7 lid 1 onder a Herschikte EEX-Vo rechtsmacht toekomt kennis te nemen van de vordering waaraan de distributieovereenkomst ten grondslag is gelegd.

5.9.

De incidentele vordering wordt afgewezen.

5.10.

Kickoff zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld.

5.11.

De hoofdzaak wordt naar de rol verwezen voor beraad comparitie.

6. De beslissing

De rechtbank

in het incident

6.1.

wijst het gevorderde af,

6.2.

veroordeelt Kickoff in de kosten van het incident, aan de zijde van Fourtosix tot op heden begroot op € 452,00,

6.3.

verklaart deze proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad,

in de hoofdzaak

6.4.

verwijst de zaak naar de rol van
4 november 2015 voor beraad rolrechter omtrent het bepalen van een comparitie.

Dit vonnis is gewezen door mr. G.H. Marcus, rechter, bijgestaan door mr. C.E.P. Honing, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 21 oktober 2015.