ECLI:NL:RBAMS:2013:7061

Uitspraak

vonnis

RECHTBANK AMSTERDAM

Afdeling privaatrecht

zaaknummer / rolnummer: C/13/540540 / HA ZA 13-469

Vonnis in incident van 26 juni 2013

in de zaak van

1. [eiser 1], wonende te [woonplaats 1];

2. 2.
[eiser 2], wonende te [woonplaats 2];

3. 3.
[eiser 3], wonende te [woonplaats 3];

4. 4.
[eiser 4], wonende te [woonplaats 4];

5. 5.
[eiser 5], wonende te [woonplaats 5];

6. 6.
[eiser 6], wonende te [woonplaats 6];

7. 7.
[eiser 7], wonende te [woonplaats 7];

8. 8.
[eiser 8], wonende te [woonplaats 8];

9. 9.
[eiser 9], wonende te [woonplaats 9];

10.
[eiser 10], wonende te [woonplaats 10];

11.
[eiser 11], wonende te [woonplaats 11];

12.
[eiser 12], wonende te [woonplaats 12];

13.
[eiser 13], wonende te [woonplaats 13];

14.
[eiser 14], wonende te [woonplaats 14];

15.
[eiser 15], wonende te [woonplaats 15];

16.
[eiser 16], wonende te [woonplaats 16];

17.
[eiser 17], wonende te [woonplaats 17];

18.
[eiser 18], wonende te [woonplaats 18];

19.
[eiser 19], wonende te [woonplaats 19];

20.
[eiser 20], wonende te [woonplaats 20];

21.
[eiser 21], wonende te [woonplaats 21] (Polen);

22.
[eiser 22], wonende te [woonplaats 22];

23.
[eiser 23], wonende te [woonplaats 23];

24.
[eiser 24], wonende te [woonplaats 24];

25.
[eiser 25], wonende te [woonplaats 25];

26.
[eiser 26], wonende te [woonplaats 26];

27.
[eiser 27], wonende te [woonplaats 27];

28.
[eiser 28], wonende te [woonplaats 28];

29.
[eiser 29], wonende te [woonplaats 29];

30.
[eiser 30], wonende te [woonplaats 30];

31.[eiser 31], wonende te [woonplaats 31];

32.
[eiser 32], wonende [woonplaats 32];

33.
[eiser 33], wonende te [woonplaats 33];

34.
[eiser 34], wonende te [woonplaats 34];

35.
[eiser 35], wonende te [woonplaats 35];

36.
[eiser 36], wonende te [woonplaats 36];

37.
[eiser 37], wonende te [woonplaats 37];

38.[eiser 38], wonende te [woonplaats 38];

39.
[eiser 39], wonende te [woonplaats 39];

40.
[eiser 40], wonende te [woonplaats 40];

41.
[eiser 41], wonende te [woonplaats 41];

42.
[eiser 42], wonende te [woonplaats 42];

43.
[eiser 43], wonende te [woonplaats 43];

44.
[eiser 44], wonende te[woonplaats 44];

45.
[eiser 45], wonende te [woonplaats 45];

46.
[eiser 46], wonende te [woonplaats 46];

47.
[eiser 47], wonende te [woonplaats 47];

48.
[eiser 48], wonende te [woonplaats 48] (België) en

49.
[eiser 49], wonende te [woonplaats 49](België);

eisers in de hoofdzaak,

verweerders in het incident,

advocaat mr. R.A. van Dijk te Houten,

tegen

1. de vennootschap naar buitenlands recht

PALM OASIS MASPALOMAS S.L.,

gevestigd te Gran Canaria (Spanje),

gedaagde in de hoofdzaak,

eiseres in het incident,

advocaat mr. M. van Weeren te Amsterdam,

2. de vennootschap naar buitenlands recht

PALM OASIS MANTENIMIENTO S.L.,

gevestigd te Gran Canaria (Spanje),

gedaagden in de hoofdzaak,

eiseres in het incident,

advocaat mr. M. van Weeren te Amsterdam,

3. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

ALEKTUM INCASSO B.V.,

gevestigd te Amsterdam,

gedaagde in de hoofdzaak,

advocaat mr. E.H.J. Slager te Amsterdam.

Partijen zullen hierna [eisers], Maspalomas, Mantenimiento en Alektum genoemd worden.

1.De procedure

1.1.

Het verloop van de procedure blijkt uit:

de dagvaardingen van 21 januari 2013;
de akte overleggen producties van [eisers];
de incidentele conclusie van Tasolan S.L./Maspalomas en Mantenimiento inzake onbevoegdheid Nederlandse rechter, met producties;
de incidentele conclusie van antwoord.

1.2.

Ten slotte is vonnis bepaald in het incident.

2.De feiten in het incident

2.1.

Bij notariële akte genaamd “openbare akte van fusie door overneming” van 23 februari 2004 is, onder meer, Maspalomas gefuseerd met de te Las Palmas op Gran Canaria in Spanje gevestigde vennootschap naar buitenlands recht Tasolan S.L. (hierna: Tasolan), waarbij alle rechten en verplichtingen van Maspalomas zijn overgegaan op Tasolan en Maspalomas is opgehouden te bestaan.

2.2.

[eisers] zijn in [naam gemeente] (de rechtbank begrijpt: een gemeente

in Spanje) met gemachtigden van Maspalomas gelijkluidende timeshareovereenkomsten (hierna: de timeshareovereenkomst) aangegaan. Voor zover de rechtbank kan nagaan zijn de overeenkomsten in de jaren rondom de milleniumswisseling gesloten. In de timeshare-overeenkomst staat, voor zover relevant:

“(…)

VERKLAREN

I. Dat Palm Oasis Maspalomas S.L. eigenaar van een appartementenkomplex, dat gebouwd wordt in het geheel Palm Oasis, gelegen in Sonnenland, Maspalomas, in de gemeente [naam gemeente], is; (…)

II. De Koper neemt zich voor een aankoop te doen en wenst medeëigenaar van onderstaand appartement te worden.

Apt-Nr Type Week-Nr Week(Weken) 1ste gebruik I.I. Aankomstdag

(…)

VOORWAARDEN

1. Palm Oasis Maspalomas S.L. verkoopt de week/weken van de in paragraaf II beschreven medeëigendom aan de Koper.

(…)

8. Dit contract werd in overeenskomst met de Spaanse wetgeving bepaald. Beide partijen onderwerpen zich aan deze wetgeving en verbinden zich deze uitdrukkelijk na te komen.(…)

10. (…) Elk geschil op grond van dit contract wordt uitdrukkelijk onderworpen aan de rechtbanken van Gran Canaria, afstand doende van de rechtsbevoegdheid die ermee zou kunnen corresponderen.(…)”

2.3.

[eisers] zijn in San Bartolomé de Tirajana rond dezelfde tijdstippen als de timeshareovereenkomst met Mantenimiento gelijkluidende onderhoudsovereenkomsten (hierna: de onderhoudsovereenkomst) aangegaan. In de onderhoudsovereenkomst staat, voor zover relevant:

“(…)

VERKLAREN

I. Dat de Aandeelbezitter het deelbezit in Palm Oasis, Sonnenland, Maspalomas (San Bartolomé de Tirajana) gekocht heeft Het bezit evenals de onderhoudskosten en hun betalingstermijn worden als volgt gespecificeerd :

Apt-Nr Type Week-Nr Week(Weken) 1ste gebruik I.I. Aankomstdag

(…)

ONDERHOUDSKOSTEN

De Aandeelbezitter huurt PALM OASIS MANTENIMIENTO S.L. voor het onderhoud van zijn bezit in overeenkomst met de voorwaarden gespecificeerd op de achterzijde van dit contract.

(…)

VOORWAARDEN

(…)

TEN VIJFDE :

(…) In geval van geschillen zullen beide partijen zich aan de Rechtbanken van Gran Canaria onderwerpen.

(…)”

3.De vordering in het incident

3.1.

Tasolan, in het incident opgekomen als rechtsopvolger van Maspalomas, en Mantenimiento vorderen dat de rechtbank zich onbevoegd verklaart en stellen daartoe, zakelijk weergegeven, het volgende.

3.2.

Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento stellen ten eerste dat de rechtbank van Gran Canaria exclusief bevoegd is van de hoofdzaak kennis te nemen nu partijen deze forumkeuze zijn overeengekomen in zowel de timeshare- als de onderhoudsovereenkomst. Deze rechtskeuze dient op grond van artikel 23 van de Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad van 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken (hierna: EEX-Vo) gerespecteerd te worden.

3.3.

Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento stellen ten tweede dat de Spaanse rechter bevoegd is om van de hoofdzaak kennis te nemen nu Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento in Spanje zijn gevestigd en in artikel 2 EEX-Vo is bepaald dat een zaak in het algemeen dient te worden aangebracht bij de rechtbank waaronder de woonplaats, althans de vestigingsplaats, van verweerder valt.

3.4.

Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento stellen ten slotte dat de Spaanse rechter exclusief bevoegd is om van de hoofdzaak kennis te nemen, nu zowel de timeshare- als de onderhoudsovereenkomst betrekking heeft op in Spanje gelegen onroerend goed en in artikel 22 EEX-Vo is bepaald dat voor zakelijke rechten op onroerende goederen bij uitsluiting bevoegd zijn de gerechten van de lidstaat waar het onroerend goed is gelegen. In onderhavige zaak is sprake een zakelijk recht, nu Spaans recht van toepassing is en [eisers] naar Spaans recht een (deeltijd) eigendomsrecht verworven hebben. Daarbij kan het recht bij een notaris geregistreerd worden en het kan jegens eenieder uitgeoefend worden. Het recht kan ook geruild of verkocht worden. Dat dit eigendomsrecht vaak niet wordt ingeschreven in het Spaanse register komt doorgaans doordat alsdan overdrachtsbelasting en andere heffingen verschuldigd zijn. Aldus steeds Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento.

4.Het verweer in het incident

4.1.

[eisers] voeren verweer en voeren en daartoe, zakelijk weergegeven, het volgende aan.

4.2.

[eisers] menen dat de Nederlandse rechter op grond van artikel 16 EEX-Vo bij uitsluiting bevoegd is om van de hoofdzaak kennis te nemen, nu [eisers] woonplaats in Nederland hebben en zij beschouwd dienen te worden als consumenten als bedoeld in artikel 15 EEX-Vo. De rechtbank Amsterdam komt daarbij relatieve bevoegdheid toe nu eiser [eiser 11] woonplaats heeft in het arrondissement Amsterdam.

4.3.

[eisers] voeren voorts aan dat de Nederlandse rechter op grond van artikel 9 sub c Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (hierna: Rv) eveneens rechtsmacht toekomt, nu de hoofdzaak voldoende met de rechtssfeer van Nederland verbonden is en het onaanvaardbaar is van eisers te vergen dat zij de zaak aan het oordeel van een rechter van een vreemde staat onderwerpen. [eisers] zijn in Nederland woonachtig en als consumenten kwetsbaarder dan de gedaagde professionele partijen. Eisers hebben weinig of geen invloed op de inhoud van de algemene voorwaarden die de aankoop beheersen, zodat het logisch is om hen als consument enigszins te beschermen tegen al te eenzijdige voorwaarden in het voordeel van de professionele verkoper. Aldus steeds [eisers]

4.4.

[eisers] stellen zich verder op het standpunt dat de rechtbank Amsterdam relatieve bevoegdheid toekomt, nu Alektum in Amsterdam is gevestigd en deze relatieve bevoegdheid zich op grond van artikel 7 en 107 Rv ook uitstrekt over Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento.

4.5.

[eisers] voeren aan dat zowel de timeshare- als de onderhoudsovereenkomst tot stand is gekomen door bedreiging, misbruik van omstandigheden, bedrog, dwaling, agressieve en misleidende verkooppraktijken en onrechtmatige daden en dat sprake is van wanprestatie van de zijde van Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento. Daardoor zijn volgens [eisers] de timeshare-overeenkomst en de onderhoudsovereenkomst en dus ook de daarin vervatte forumkeuzebedingen niet van toepassing. De forumkeuzebedingen zijn voorts ook niet van toepassing omdat deze te ruim geredigeerd zijn. Partijen moeten vooraf vrij exact weten welke onderwerpen onder de forumkeuze vallen en de forumkeuze is in onderhavige zaak aldus geformuleerd dat de Spaanse rechter bevoegd is om van alle tussen de partijen gerezen en te rijzen geschillen kennis te nemen. Tenslotte zijn de forumkeuzebedingen niet van toepassing omdat [eisers] hun vorderingen niet baseren op de overeenkomsten maar op een onrechtmatige daden die in de precontractuele fase door Maspaloma/Tasolan en Mantenimiento zijn gepleegd.

4.6.

[eisers] betwisten ten slotte dat artikel 22 EEX-Vo van toepassing is, nu het niet gaat om een pure huuroverkomst doordat het gebruiksrecht kadert in een pakket van andere diensten. Volgens [eisers] is ook geen sprake van een zakelijk recht, maar van een persoonlijk recht op een onroerend goed. Timeshare ziet naar de mening van [eisers] op deelgebruik en betreft niet periode-eigendom of gedeeltelijk eigendom. Maspalomas/Tasolan is eigenaar van het onroerende goed en [eisers] bezitten slechts een persoonlijk gebruiksrecht. Dit blijkt ook uit de omstandigheid dat belastingen betreffende het bezit van onroerend goed niet verschuldigd zijn. De onderhoudsovereenkomst kan in ieder geval niet gekwalificeerd worden als een overeenkomst betreffende zakelijke rechten op onroerend goed. Daarbij is artikel 22 EEX-Vo in het leven geroepen om dat gerecht rechtsmacht te geven dat vanwege diens nabijheid het best in staat is de feitelijke toestand van het gehuurde na te gaan. Hieraan bestaat in deze zaak geen behoefte. De vordering van [eisers] ziet immers slechts op de vernietiging, althans de ontbinding, van de timeshare- en de onderhoudsovereenkomst en op de vaststelling dat [eisers] daardoor schade hebben geleden.

5.De beoordeling in het incident

5.1.

De rechtbank moet beoordelen of haar met betrekking tot de geschillen tussen [eisers] enerzijds en Maspalomas en Mantenimiento anderzijds rechtsmacht toekomt.

5.2.

In burgerlijke en handelszaken waarbij partijen woonplaats hebben in verschillende

lidstaten van de Europese Gemeenschap dient op grond van de EEX-Vo te worden bepaald welk gerecht bevoegd is. Overeenkomstig artikel 23 EEX-Vo kunnen partijen zelf overeenkomen welk gerecht bevoegd is kennis te nemen van geschillen tussen hen. Deze bevoegdheid is op grond van datzelfde artikel exclusief, tenzij partijen anders bepalen. In zowel de timeshare- als de onderhoudsovereenkomst is een dergelijke forumkeuze vastgelegd. Blijkens de tekst van deze forumkeuzebedingen dienen geschillen betreffende de timeshare- en de onderhoudsovereenkomst bij uitsluiting te worden voorgelegd aan de rechtbank van Gran Canaria. De forumkeuzebedingen zijn naar het oordeel van de rechtbank niet zodanig onduidelijk of ruim geredigeerd dat er reden is om deze bedingen niet geldig te laten zijn.

5.3.

Forumkeuze moet voorts worden gezien als een afzonderlijke overeenkomst,

waarbij aan de aangewezen rechter de bevoegdheid toekomt om te oordelen over de rechtsgeldigheid van de hoofdovereenkomst ook als de vordering onder meer ertoe strekt de ongeldigheid te doen vaststellen van de overeenkomst waarin dat beding is opgenomen (zie onder meer HvJ EG 3 juli 1997 (C-269/95) Jur. 1997, p. I-3767, NJ 1999, 681; Benincasa/Dentalkit). Dat [eisers] zich beroepen op de ontbinding, de nietigheid, althans de vernietigbaarheid van de timeshare- en de onderhoudsovereenkomst, doet dus in het kader van dit bevoegdheidsincident niet af aan de geldigheid van de daarin vervatte forumkeuzebedingen. Gelet op het voorgaande is derhalve de rechtbank te Cran Canaria bij uitsluiting bevoegd om van de vorderingen van [eisers] kennis te nemen.

5.7.

De stelling van [eisers] dat de vorderingen van eisers zijn gebaseerd op onrechtmatige daden in de precontractuele fase en dat daarom de rechtskeuzebedingen geen toepassing vinden wordt verworpen. Zelfs als in deze situatie geen acht zou mogen worden geslagen op de rechtskeuzebedingen, dan zou op grond van artikel 5 lid 3 EEX-Vo het gerecht van de plaats waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan bevoegd zijn. Niet in geschil is dat de timeshare- en de onderhoudsovereenkomst in Spanje zijn getekend en dat aldaar de gewraakte verkooppraktijken hebben plaatsgevonden, zodat ook in dat geval niet de Nederlandse maar de Spaanse rechter bevoegd zou zijn.

5.4.

Ook indien geen sprake zou zijn van forumkeuze zou overigens niet de Nederlandse rechter maar de Spaanse rechter op grond van artikel 2 EEX-Vo bevoegd zijn. Het artikel bevat de hoofdregel dat partijen worden opgeroepen voor het gerecht van de lidstaat waar zij woonplaats hebben. Voor Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento is dit de Spaanse rechter.

5.8.

Ook een beroep op artikel 15 en 16 EEX-Vo kan [eisers] niet baten. Deze artikelen beschermen consumenten door in bepaalde gevallen rechtsmacht toe te delen aan het gerecht van hun woonplaats. In onderhavige zaak gaat het echter niet om de koop en verkoop op afbetaling van roerende lichamelijke zaken of om krediettransacties, zoals vereist in de genoemde artikelen. Ook hebben Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento hun commerciële of beroepsactiviteiten – resulterende in de timeshare- en de onderhoudsovereenkomst – niet ontplooit in Nederland of dergelijke activiteiten gericht op Nederland. Voorts is gesteld noch gebleken dat Maspalomas/Tasolan of Mantenimiento een filiaal, een agentschap of enige andere vestiging in Nederland heeft.

5.9.

Artikel 9 sub c Rv, dat ook nog door [eisers] is ingeroepen, beoogt de Nederlandse rechter rechtsmacht te geven in uitzonderlijke gevallen ter waarborging van het recht op toegang tot de rechter. Bij toepassing van dit artikel past grote terughoudendheid. Bij onaanvaardbaarheid van procederen in het buitenland dient blijkens de Memorie van Toelichting te worden gedacht aan oorlog of natuurrampen of aan situaties waar aan het behoren tot een bepaalde deelgroep van de bevolking ernstige beperkingen in het maatschappelijk verkeer zijn verbonden en zulks betekent dat voor leden van die groep een behoorlijke rechtsgang redelijkerwijs niet gewaarborgd is. Hiervan is in onderhavig geval geen sprake.

5.10.

Artikel 7 Rv tenslotte maakt het mogelijk om verschillende gedaagden in hetzelfde geding te betrekken indien de Nederlandse rechter ten aanzien van één van de gedaagden rechtsmacht toekomt. Voorwaarde is wel dat tussen de vorderingen tegen de onderscheiden gedaagden een zodanige samenhang bestaat, dat redenen van doelmatigheid een gezamenlijke behandeling rechtvaardigen. Naar het oordeel van de rechtbank ontbreekt deze samenhang in onderhavige zaak. Alektum is immers geen partij bij de timeshare- en/of de onderhoudsovereenkomst, waarop het geschil ziet. Niet is gebleken dat Alektum mèèr is dan een incassobureau dat door Mantenimiento is ingeschakeld om achterstallige onderhoudsbijdragen te innen, noch dat Alektum haar werkzaamheden anders dan op de in de sector gebruikelijke wijze uitvoert. Onder deze omstandigheden acht de rechtbank geen aanleiding voor toepassing van artikel 7 Rv.

5.11.

Gelet op het voorgaande zal de rechtbank zich onbevoegd verklaren.

5.12.

[eisers] zullen als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten van het incident worden veroordeeld. De kosten aan de zijde van Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento worden in het incident tot op heden begroot op: € 452,- (1 punt x tarief II à € 452,-) aan advocaatkosten.

5.13.

[eisers] zullen in de proceskosten aan de zijde van Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento van de hoofdzaak worden veroordeeld, nu zij nodeloos kosten hebben veroorzaakt door de hoofdzaak ten aanzien van Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento bij de verkeerde rechter aanhangig te maken. De kosten aan de zijde van Maspalomas/Tasolan en Mantenimiento worden in de hoofdzaak begroot op: € 589,- aan griffierecht.

5.14.

Ten slotte zal de rechtbank de hoofdzaak naar de rol verwijzen voor conclusie van antwoord van de zijde van Alektum.

6.De beslissing

De rechtbank

in het incident

6.1.1. wijst de vordering in het incident van Tasolan., als rechtsopvolger van Maspalomas, en Mantenimiento toe;

6.1.2. veroordeelt [eisers] in de kosten van het incident aan de zijde van Tasolan, als rechtsopvolger van Maspalomas, en Mantenimiento, welke tot op heden worden begroot op € 452,-;

6.1.3. verklaart de onder 6.1.2. genoemde proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;

in de hoofdzaak

6.2.1. verklaart zich onbevoegd van de vordering op Tasolan, als rechtsopvolger van Maspalomas, en Mantenimiento in de hoofdzaak kennis te nemen;

6.2.2. veroordeelt [eisers] in de proceskosten in de hoofdzaak aan de zijde van Tasolan, als rechtsopvolger van Maspalomas, en Mantenimiento, welke tot op heden worden begroot op € 589,-;

6.2.3. verklaart de onder 6.2.2. genoemde proceskostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

6.2.4. verwijst de zaak naar de rol van 7 augustus 2013 om 10:00 voor conclusie van antwoord van de zijde van Alektum.

Dit vonnis is gewezen door mr. L. Biller en in het openbaar uitgesproken op 26 juni 2013.^[1]