Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 504642 / HA ZA 11-2760
Vonnis van 25 juli 2012
in de zaak van
[EISER],
wonende te [plaats],
eiser,
advocaat mr. A. van Hees te Amsterdam,
tegen
1. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
SANOMA MEDIA NETHERLANDS B.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
advocaat mr. A. Knigge te Amsterdam,
2. de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
JONGE GEZINNEN B.V.,
gevestigd te Leiderdorp,
gedaagde,
niet verschenen.
Eiser zal hierna [eiser] worden genoemd en gedaagden worden gezamenlijk Sanoma c.s. genoemd en afzonderlijk Sanoma en Jonge Gezinnen.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het tussenvonnis van 15 februari 2012,
- het proces-verbaal van comparitie van 12 juni 2012 en de daarin genoemde processtukken.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. [eiser] voert onder de naam ImageNation een eenmanszaak die zich bezighoudt met de ontwikkeling van product- en marktconcepten. In 2007 heeft hij zich tot Sanoma gewend met het concept voor een Babykadobon, waarmee ouders zelf hun (baby)cadeau kunnen uitzoeken bij verschillende winkels en webshops.
2.2. Sanoma Media Netherlands B.V. houdt zich (onder meer) bezig met het (doen) uitgeven en exploiteren van bladen en tijdschriften en met deelname in andere ondernemingen. Sanoma was enig aandeelhouder van Jonge Gezinnen. Per 1 december 2011 is Jonge Gezinnen gefuseerd met Sanoma Media Netherlands B.V. en opgehouden te bestaan als zelfstandige vennootschap.
2.3. [eiser] heeft zijn business concept voor de Babykadobon op 5 februari 2008 aan Sanoma gepresenteerd. Partijen hebben daarna met elkaar gesproken over vormen van samenwerking. Op 20 februari 2008 hebben zij een Geheimhoudingsovereenkomst getekend, waarin onder meer het volgende is opgenomen:
(…)
Overwegende dat
1. ImageNation in het kader van besprekingen tussen ImageNation en Jonge Gezinnen over samenwerking met en/of deelname door Jonge Gezinnen in ImageNation, ter harer beoordeling aan Jonge Gezinnen vertrouwelijke informatie ter beschikking wenst te stellen ten behoeve van bovengenoemde doeleinden;
(…)
3. Ieder der partijen bereid is om bovengenoemde informatie aan de andere partij te verstrekken uitsluitend voor intern gebruik door de ander en op de voorwaarden en de bepalingen als hierna vermeld;
(…)
6.1 Partijen verklaren hierbij onder de voorwaarden en bepalingen van deze Overeenkomst Vertrouwelijke informatie uit te wisselen gedurende een periode aanvangende op woensdag 6 februari 2008 en van rechtswege eindigend op vrijdag 28 maart 2008 behoudens eventuele nader schriftelijk overeen te komen verlenging.
6.2 De verplichtingen uit hoofde van deze Overeenkomst blijven geldig gedurende 2 jaar na het verstrijken van bovengenoemde periode.
(…)
7. Anti concurrentiebeding
Het is Jonge Gezinnen BV zonder schriftelijke toestemming van ImageNation gedurende anderhalf jaar te rekenen vanaf de ingangsdatum van deze Overeenkomst niet toegestaan activiteiten/producten te ontwikkelen, verkopen of aan derden aan te bieden, welke identiek zijn aan het door ImageNation gepresenteerde concept Babykadobon (…)
Omschrijving Babykadobon:
De Babykadobon is een (digitale) kadobon/kaart verpakt in een felicitatiekaart + medium, welke als kado gegeven wordt bij de geboorte van een baby. De waarde van de kadobon is naar de wens van de gever in te vullen. Overige momenten zijn: Babyshower, aankondiging zwangerschap, verjaardag aanstaande ouders/ouders, verjaardag baby, Sinterklaas en Kerst. Te kadobon is te besteden bij aangesloten winkels en te besteden naar eigen wens.
De Jonge Gezinnen pas als voordeel, korting en betaalpas vallen buiten het concurrentiebeding zoals in dit artikel geformuleerd.
Het concurrentiebeding zal per direct eindigen op het moment dat ImageNation hetzij besluit de Babykadobon niet verder te exploiteren (…).
8. Anders dan vermeld in deze Overeenkomst, heeft geen der partijen jegens de ander partij een juridische verplichting met betrekking tot het aangaan van enige overeenkomst als gevolg van enige mondelinge op schriftelijke mededeling van hemzelf of het voeren van onderhandelingen, totdat een definitieve schriftelijke overeenkomst is gesloten.
(…)
Deze Geheimhoudingsovereenkomst is na afloop verlengd tot 31 mei 2008.
2.4. [eiser] heeft in december 2008 [A] van investeringsgroep IRC Business Linq en [B] van strategisch marketing en communicatiebureau Poet & Farmer bij Sanoma geïntroduceerd, als investeerders in het project Babykadobon.
2.5. Op 17 april 2009 hebben [eiser], [A] en [B] aan Sanoma een powerpoint-presentatie gegeven van het project Babykadokaart, voorheen Babykadobon. Daarbij werd onder meer het volgende concept gepresenteerd:
Concept Babykadokaart
Tevens werd een financieel voorstel aan Sanoma gedaan. Daarna hebben er gesprekken plaatsgevonden tussen partijen en heeft Sanoma in juni 2009 een tegenvoorstel gedaan.
2.6. Op 28 september 2009 heeft [B] de volgende e-mail gestuurd aan [C] van Sanoma, met een kopie aan [A]:
Beste [C],
Het is van onze kant enige tijd stil geweest en dat heeft een reden. Door het grote aantal projecten waar we mee bezig zijn en de huidige economische situatie hebben wij besloten het project ‘Babykadokaart’ vooralsnog even in de ijskast te zetten en begin volgend jaar te bekijken wat we er mee gaan doen. We willen jullie in elk geval bedanken voor de mogelijkheid een pilot op te zetten maar zien daar dus logischerwijs even vanaf.
Ik stel voor dat ik begin volgend jaar contact met je zoek om te bespreken of en hoe we verder gaan.
Met vriendelijke groet,
[B]
MARKTGROEP
2.7. Sinds het voorjaar van 2011 brengt Sanoma de hieronder afgebeelde Babygiftcard op de markt.
Babygiftcard
3. Het geschil
3.1. [eiser] vordert samengevat – om bij vonnis, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad:
- primair te verklaren voor recht dat Sanoma inbreuk maakt op de auteursrechten van [eiser] en Sanoma te gebieden met onmiddellijke ingang na de betekening van dit vonnis iedere inbreuk te staken en gestaakt te houden, op straffe van verbeurte van een dwangsom;
- subsidiair te verklaren voor recht dat Sanoma haar verplichtingen niet is nagekomen en aansprakelijk is voor de door [eiser] geleden schade als gevolg van deze wanprestatie;
- meer subsidiair te verklaren voor recht dat Sanoma onrechtmatig heeft gehandeld jegens [eiser] en aansprakelijk is voor de door [eiser] geleden schade als gevolg van deze onrechtmatige daad;
- Sanoma hoofdelijk te veroordelen tot vergoeding van de geleden en te lijden schade, op te maken bij staat en te vereffenen als volgens de wet;
- Sanoma te veroordelen in de proceskosten, voor zover het de auteursrechtelijke vorderingen betreft ex art. 1019h Rv.
3.2. Sanoma voert verweer.
3.3. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader ingegaan.
4. De beoordeling
auteursrechtinbreuk
4.1. [eiser] stelt primair dat er een gezamenlijk auteursrecht rust op het volledig uitgewerkte concept voor de Babykadokaart, dat te vergelijken is met een format en dus een werk is in auteursrechtelijke zin. Hoewel het concept een aantal algemeen bekende elementen bevat, heeft het een eigen oorspronkelijk karakter door de wijze waarop die elementen zijn uitgewerkt, samengebracht en gecombineerd met een geheel eigen element en draagt het geheel het persoonlijk stempel van de maker. [eiser] noemt als onderdelen van het concept: ketenonafhankelijkheid, landelijke dekking en een breed assortiment, alsmede de mogelijkheid om de kaart te personaliseren, de verkoop in een luxe cadeauverpakking die door de brievenbus past, en de aangesloten acceptatiepunten uitgelicht in een bijgesloten boekje. De door Sanoma op de markt gebrachte Babygiftcard komt vrijwel exact overeen met het concept van [eiser] en is bij de uitwerking slechts in een nieuw jasje gestoken. Daarmee wordt inbreuk gemaakt op het mede-auteursrecht van [eiser], aldus [eiser].
4.2. Sanoma brengt daar tegenin dat de door [eiser] genoemde onderdelen van het concept zijn ontleend aan al langer bestaande cadeaukaarten en –bonnen. Er is geen sprake van eigen creatieve bekwaamheden. Het idee van de alom bekende cadeaukaart is uitgewerkt voor een specifieke markt, ketenonafhankelijk. Dat idee is niet te beschermen. De uitwerking door Sanoma verschilt bovendien geheel van die van [eiser]. Sanoma stelt dat de uitvoering en vormgeving herkenbaar is gebaseerd op de door haar uitgegeven tijdschriftencadeaukaart genaamd Bladcadeau.
4.3. De rechtbank zal eerst beoordelen of sprake is van een werk in de zin van de Auteurswet, zoals deze moet worden uitgelegd in het licht van de Auteursrechtrichtlijn, te weten of sprake is van een intellectuele schepping van de maker die zijn persoonlijkheid weerspiegelt en tot uiting komt door de vrije creatieve keuzen van die maker bij de totstandkoming van die schepping. De rechtbank beschikt daarbij slechts over het concept van [eiser] zoals dat op papier (één-dimensionaal) is weergegeven.
4.4. Als uitgangspunt geldt, dat wanneer een idee of stijl in een concrete uiting is uitgewerkt, die betreffende uiting mogelijk bescherming als werk geniet. In dit geval gaat het om een concept voor een cadeaukaart voor een specifieke doelgroep, te weten (ouders van) baby’s. Het idee van een cadeaukaart voor (ouders van) baby’s beschouwt de rechtbank niet als een werk in de zin van de Auteurswet. Voor de uitvoering zijn een aantal bestaande en bekende elementen gebruikt, te weten een oplaadbare kaart met het formaat van een pinpas, waarvan het saldo in een aantal (niet ketengebonden) winkels en webshops in Nederland kan worden besteed. De oplaadbare kaart kan worden gepersonaliseerd met een foto en tekst en wordt gecombineerd met een wenskaart. Hij wordt gepresenteerd in een cadeauverpakking die door de brievenbus past. De rechtbank acht deze elementen zowel afzonderlijk als in samenhang bezien, te algemeen en zeer voor de hand liggend bij een cadeaukaart. Dat en waarom sprake is van een vrije, creatieve keuze bij de samenvoeging van deze elementen, is door [eiser] niet nader toegelicht. Van een verrassende combinatie die tot een uniek product heeft geleid, is geen sprake. Het betreft hier slechts een variatie op de reeds lange tijd bestaande cadeaubon. Het concept voor een Babykadobon of –kaart kan dan ook niet als een werk in de zin van de Auteurswet worden beschouwd.
4.5. De uitvoering, in het bijzonder de bij de vormgeving gebruikte kleuren, tekeningen en verpakking, getuigt van creatieve keuzes. Deze elementen zijn naar het oordeel van de rechtbank wel auteursrechtelijk beschermd. Dat houdt in dat voor een verveelvoudiging en/of openbaarmaking daarvan de toestemming van de makers nodig is.
4.6. De door Sanoma op de markt gebrachte Babygiftcard verschilt uiterlijk echter geheel van de Babykadobon, zoals die in het concept van [eiser] is vormgegeven. Er is gebruik gemaakt van heel andere kleuren en vormgevingselementen. De Babygiftcard wordt niet standaard met een wenskaart verkocht. [eiser] heeft bovendien niet gesteld dat inbreuk is gemaakt op de vormgeving, maar zich expliciet beroepen op inbreuk op het concept en de ‘businesscase’ van de Babykadokaart.
4.7. Gelet op het voorgaande komt de rechtbank tot het oordeel dat geen sprake is van inbreuk op (mede)auteursrechten van [eiser], zodat de primaire vordering zal worden afgewezen.
Wanprestatie
4.8. Als subsidiaire grondslag heeft [eiser] zich beroepen op wanprestatie, stellend dat partijen zich door de samenwerking aan elkaar hebben gecommitteerd. De onderhandelingen om tot een gezamenlijke uitvoering te komen waren in een vergevorderd stadium. [eiser] meent dat hij er op mocht vertrouwen dat indien er een Babykadokaart zou komen, partijen dit in onderlinge samenwerking zouden bewerkstelligen. In elk geval had het op de weg van Sanoma gelegen om [eiser] te informeren over het feit dat zij voornemens was eenzijdig de Babygiftcard te gaan exploiteren.
4.9. Sanoma voert aan dat, hoewel partijen de intentie hebben uitgesproken om de mogelijkheden voor een vorm van samenwerking te onderzoeken en zij daar ook herhaaldelijk over hebben gesproken en gecorrespondeerd, er geen overeenkomst tot samenwerking tot stand is gekomen. Er is uiteindelijk aan [eiser] een voorstel gedaan om tot een mediapartnerschap te komen. Daar heeft hij niet op gereageerd. Het stadium waarin de precontractuele goede trouw mee zou brengen dat de onderhandelingen niet meer konden worden afgebroken, is niet bereikt. Bovendien was de afspraak met [eiser] dat als partijen er niet samen uit zouden komen of als [eiser] niet verder wilde, het Sanoma vrij stond om het product verder te ontwikkelen. Dat blijkt ook uit het anti concurrentiebeding in artikel 7 van de Geheimhoudingsovereenkomst. [B] heeft op 28 september 2008 de onderhandelingen namens [eiser] afgebroken.
4.10. De rechtbank kan op basis van hetgeen partijen over en weer hebben gesteld niet vaststellen dat er, behalve de Geheimhoudingsovereenkomst, afspraken tussen partijen zijn gemaakt die Sanoma niet is nagekomen. De tekst van artikel 8 van de Geheimhoudingsovereenkomst laat aan duidelijkheid niets te wensen over, nu die luidt: Anders dan vermeld in deze Overeenkomst, heeft geen der partijen jegens de ander partij een juridische verplichting met betrekking tot het aangaan van enige overeenkomst als gevolg van enige mondelinge op schriftelijke mededeling van hemzelf of het voeren van onderhandelingen, totdat een definitieve schriftelijke overeenkomst is gesloten.
Partijen hebben weliswaar ook na afloop van de Geheimhoudingsovereenkomst nog met elkaar over vormen van samenwerking gesproken, maar deze gesprekken zijn uiteindelijk door [B] afgebroken en het project Babykadokaart is ‘in de ijskast’ gezet. [eiser] heeft ter zitting verklaard dat dit was omdat er een heel slecht en onacceptabel financieel voorstel lag van Sanoma, wat voor hem een ‘wurgcontract’ was.
Voor de rechtbank staat dan ook vast dat op het moment van deze breuk in de onderhandelingen de standpunten van partijen nog zo zeer uiteen lagen, dat de eisen van de precontractuele goede trouw er niet aan in de weg stonden dat partijen hun eigen weg gingen.
4.11. Er bestond voor Sanoma geen (juridische) verplichting om [eiser] over de voorgenomen exploitatie van de Babygiftcard te informeren. Het anti concurrentiebeding in artikel 7 van de Geheimhoudingsovereenkomst beperkte partijen in die zin dat het hen gedurende anderhalf jaar na de ingangsdatum van de geheimhoudingsovereenkomst niet was toegestaan activiteiten/producten te ontwikkelen, verkopen of aan derden aan te bieden, welke identiek zijn aan het door ImageNation gepresenteerde concept Babykadobon. Sanoma heeft - door [eiser] onvoldoende betwist - gesteld dat de termijn van anderhalf jaar was verstreken toen zij met de ontwikkeling van de Babygiftcard aan de slag ging. Van handelen in strijd met (het anti concurrentiebeding in) de geheimhoudingsovereenkomst is dan ook geen sprake. De rechtbank zal het subsidiair gevorderde dan ook afwijzen.
4.12. Voor zover de hierboven genoemde stellingen mede ten grondslag liggen aan de meer subsidiaire vordering, geldt dat op basis daarvan evenmin kan worden vastgesteld dat de handelwijze van Sanoma onrechtmatig is.
Overig onrechtmatig handelen
4.13. Volgens [eiser] heeft Sanoma op onrechtmatige wijze geprofiteerd van en voortgeborduurd op zijn aanbreng, inspanningen en uitwerkingen, door het door hem aangeleverde en uitgewerkte concept geheel over te nemen. Hij noemt in dat verband het door hem verricht marktonderzoek, zijn onderhandelingen over diensten en prijs met Intersolve (een bedrijf gespecialiseerd in de registratie en verwerking van cadeaukaart-transacties) en de door hem benaderde webshops en winkelketens. Sanoma had moeten begrijpen dat zij deze know how en expertise slechts mocht gebruiken voor het doel waarvoor die ter beschikking was gesteld, namelijk de gezamenlijke exploitatie van de Babykadokaart.
4.14. Sanoma betwist dat zij de Babygiftcard heeft ontleend aan de Babykadobon. Volgens haar is de Babygiftcard een logisch vervolg op het in 2007 door Sanoma zelf geïntroduceerde Bladcadeau. De Babygiftcard is online en bij dezelfde verkooppunten als Bladcadeau verkrijgbaar, te weten de winkelketens van Bruna en Primera. Er is niet geprofiteerd van door [eiser] bedongen kortingen, waarvan Sanoma overigens betwist dat die zijn bedongen. Sanoma heeft zelf met beide ketens onderhandeld over de distributie en met Intersolve over de productie en techniek. Intersolve verzorgt ook de productie en techniek van Bladcadeau. De vormgeving van de (verpakking van de) Babygiftcard is afgestemd op die van Bladcadeau en is herkenbaar als een aan Bladcadeau gelieerd product. De verpakking past daarmee in alle ‘point of sale’ materialen waarover Bruna en Primera al beschikten. Sanoma betwist eveneens dat [eiser] al afspraken had gemaakt met webshops. Sanoma heeft enkele webshops benaderd, die ook al met [eiser] contact hadden gehad, maar heeft dat gedaan vanuit de reeds met Sanoma/Jonge Gezinnen bestaande relatie met deze webshops als adverteerder en deelnemer aan de Jonge Gezinnen Pas. Ten slotte betwist Sanoma dat [eiser] heeft geïnvesteerd in marktonderzoeken en andere ontwikkelingskosten. [eiser] heeft gebruik gemaakt van bestaande, in opdracht van anderen verrichte onderzoeken. Partijen hebben een gezamenlijk onderzoek laten uitvoeren onder lezers van Sanoma, dat Sanoma heeft bekostigd.
4.15. Naar het oordeel van de rechtbank heeft [eiser] zijn stellingen, in het licht van de gemotiveerde betwisting door Sanoma onvoldoende onderbouwd. Hij heeft een zestal intentieverklaringen overgelegd van bedrijven die handelen in babyproducten, die de bereidheid hebben uitgesproken om als acceptatiepunt van de Babykadobon te participeren. Aangezien de Babykadobon of –kaart nooit daadwerkelijk tot uitvoering is gekomen, zijn deze intentieverklaringen onvoldoende om te kunnen aannemen dat Sanoma gebruik heeft gemaakt van door [eiser] gedane inspanningen en/of onderhandelingen, nog afgezien van het – door [eiser] niet weersproken – betoog van Sanoma dat met deze bedrijven als adverteerder en deelnemer van de door haar uitgegeven Jonge Gezinnen Pas al een relatie bestond.
Daarnaast heeft [eiser] een afschrift van een e-mailbericht aan de heer [C] van Sanoma overgelegd, waarin hij verwijst naar zeven bijlages die betrekking hebben op onderzoeken die het concept Babykadobon onderbouwen en bevestigen. Hoewel de desbetreffende onderzoeken niet zijn overgelegd, maakt de rechtbank uit de benaming daarvan op dat het gaat om artikelen uit tijdschriften, een onderzoek van november 2007 van Deloitte, een onderzoek van Wij special media en TNS-Nipo uit 2007 en een onderzoek naar cadeaubonnen in opdracht van Stored Value Benelux uit 2006. Eigen (markt)onderzoek van [eiser] wordt niet genoemd, wel een door hem gemaakte samenvatting uit diverse bronnen.
De rechtbank zal op grond van het voorgaande de vorderingen die zijn gegrond op het op onrechtmatige wijze profiteren door Sanoma dan ook afwijzen.
Proceskosten
4.16. [eiser] zal als de in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld.
4.17. Sanoma heeft veroordeling in de proceskosten op grond van artikel 1019h Wetboek Burgerlijke Rechtsvordering gevorderd. Ter comparitie heeft zij aangevoerd dat zij het aandeel in de kosten dat betrekking heeft op het verweer inzake de handhaving van auteursrecht op 10% schat. De rechtbank zal daar eveneens van uitgaan. De rechtbank begroot de proceskosten die verband houden met de gestelde inbreuk op auteursrechten op 10% van de door Sanoma begrote volledige kosten, zijnde € 1.300,95 (10% van € 13.009,52) De overige kosten (90%) zullen worden begroot aan de hand van het liquidatietarief als in het Rapport Voorwerk II.
4.18. De kosten aan de zijde van Sanoma worden begroot op:
- griffierecht 560,00
- salaris advocaat 1.356,00 (3 punt × tarief € 452,00)
€ 1.916,00 x 90% = € 1.724,40.
- proceskosten ex artikel 1019h Rv € 1.300,95
Totaal € 3.025,35
4.19. De kosten aan de zijde van de niet verschenen Jonge Gezinnen worden begroot op
nihil.
5. De beslissing
De rechtbank
5.1. wijst de vorderingen af,
5.2. veroordeelt [eiser] in de proceskosten, aan de zijde van Sanoma tot op heden begroot op € 3.025,35 en aan de zijde van Jonge Gezinnen tot op heden begroot op nihil,
5.3. verklaart dit vonnis wat betreft de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.
Dit vonnis is gewezen door mr. I.H.J. Konings en in het openbaar uitgesproken op 25 juli 2012.?