Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht
zaaknummer / rolnummer: 469932 / HA ZA 10-3003
Vonnis van 2 november 2011
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
APACER TECHNOLOGY B.V.,
gevestigd te 's-Hertogenbosch,
eiseres,
advocaat mr. A. van Hees te Amsterdam,
tegen
de naamloze vennootschap
ATRADIUS CREDIT INSURANCE N.V.,
gevestigd te Amsterdam,
gedaagde,
advocaat mr. W.A.M. Rupert te Rotterdam.
Partijen zullen hierna Apacer en Atradius genoemd worden.
1. De procedure
1.1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding van 1 september 2010 met producties;
- de conclusie van antwoord met producties;
- het ambtshalve gewezen tussenvonnis van 22 december 2010, waarin een comparitie van partijen is gelast;
- het proces-verbaal van comparitie van 16 mei 2011 met de daarin genoemde stukken;
- de akte na comparitie gedateerd 15 juni 2011 van de zijde van Atradius met één productie;
- de antwoordakte na comparitie, alsmede akte ter overlegging van aanvullende productie 26 gedateerd 13 juli 2011 van de zijde van Apacer;
- de nadere akte gedateerd 13 juli 2011 van de zijde van Atradius;
- de antwoordakte nadere akte, alsmede akte ter overlegging van aanvullende productie 27 gedateerd 13 juli 2011 van de zijde van Apacer;
- de akte uitlating producties gedateerd 27 juli 2011 van de zijde van Atradius;
- de akte ter overlegging van aanvulling op productie 27 gedateerd 27 juli 2011 van de zijde van Apacer;
- de akte uitlating productie gedateerd 24 augustus 2011 van de zijde van Atradius.
1.2. Ten slotte is vonnis bepaald.
2. De feiten
2.1. Apacer, een onderneming die handelt in computers en aanverwante artikelen, heeft een kredietverzekering afgesloten bij Atradius met polisnummer 723470 (hierna: de kredietverzekering). De kredietverzekering gold tussen 1 januari 2006 en 1 januari 2010 en het verzekerde percentage bedroeg 90%.
2.2. De op de kredietverzekering toepasselijke polisvoorwaarden van Atradius bepalen, voor zover hier van belang, het volgende:
“(…)
Insured receivables (01700.00)
Insured Receivables are contractual amounts owing to you:
a) by Buyers in the countries included in the Schedule of Countries (…)
d) for which you have a valid Credit Limit for the Buyer (…)
Credit limits (09600.00)
Credit limits specify the maximum amount and the conditions on which we accept liability for each Buyer to which the policy applies.
You must have a Credit Limit for every Buyer to which the policy applies.
(…)
List of terms used (47900.00)
Buyer: any company established in a country included in the Schedule of Countries which can be considered a debtor by virtue of a trade contract concluded with you. (…)”
2.3. Op 28 februari 2008 heeft Apacer een raamovereenkomst gesloten met de Russische vennootschap K-Systems Ltd te Moskou (hierna: K-Systems), welke, voor zover hier van belang, bepaalt:
“This Contract (…) signed and entered into by and between Apacer (…) and K-Systems Ltd, Russia, in the person of Mr. [A] General Director (hereinafter the “Buyer”) on the following:
1. Subject of the contract
This Contract sets forth the terms and conditions for supply of electronic components for computer manufacture, spare parts and supply hereinafter the “Goods” as (…) paid [ Rb: by] the Buyer. (…)”
2.4. Bij e-mail van 11 juni 2008 met als onderwerp “new orders” heeft de heer [B] van K-Systems (hierna: [B]) aan mevrouw [C] van Apacer (hierna: [C]) (vertaald naar het Engels) bericht:
“(…) Please provide prices for:
1Gb ~ 10K
2Gb ~ 25K (…)’
2.5. [C] heeft in reactie hierop bij e-mail van 12 juni 2008 met als onderwerp “FW: Quotation for K-Systems, APA fix P/Ns: 1GB -10K and 2GB -25K” (onder meer) de gevraagde prijzen aan [B] doorgegeven.
2.6. Op 17 juni 2008 heeft Atradius op verzoek van Apacer een kredietlimiet van
USD 3.000.000,00 afgegeven voor K-Systems.
2.7. De heer [D] van K-Systems (hierna: [D]) heeft per e-mail van
28 augustus 2008 aan (onder andere) [C] bericht (vertaald naar het Nederlands):
“(…) wij (…) gaan akkoord met levering van de goederen (…)
Adres van het magazijn Ship to:
ILP-International Logistics Partners Oy
(…) KOTKA
(…)
Het adres van de koper ten behoeve van de invoice:
Bill to: CFK K-Group LLC,
(…) Moscow, Russia
Consignee: CFK K-Group LLC
(…) Moscow, Russia (…)”
2.8. Bij e-mail van 28 augustus 2008 heeft [C] aan (onder andere) [D] bericht (vertaald naar het Nederlands):
“(…) we verzenden u de goederen aan onderstaand adres.
Ik zou echter nog duidelijkheid willen hebben over enkele belangrijke vragen.
1. Aangezien de goederen aanvankelijk in juli 2008 zijn uitgeschreven op de account van K-Systems, gaan de documenten dienovereenkomstig naar CFK K-Group LLC (…), na de feitelijke verzending van de goederen op 30-08-08 VOOR AANKOMST in Finland.
(…)
4. Ik verzoek u mij in ieder geval te laten weten vanaf welke account de betaling zal plaatsvinden (…) aangezien DEZE ORDER ZAL WORDEN VERZONDEN VIA DE ACCOUNT VAN K-SYSTEMS, zodat de betaling ook zal worden geboekt op de account van K-Systems. (…)”
2.9. Een factuur van Apacer gedateerd 29 augustus 2008 ten bedrage van
USD 1.038.750,00 luidt, voor zover hier van belang:
“(…)
SOLD TO : 000984 DELIVER TO : 000984
K-SYSTEMS OOO ILP International Logistics Pa
(…) (…)
MOSCOW 125015 48310 KOTKA
RUSSIA Finland
(…) (…)
(…) DESCRIPTION (…)
(…) DIM DII667 1G/U/5.0 128x8 APA-RoHS (…)
(…) DIM DII667 2G/U/5.0 128x8 APA-RoHS (…)”
2.10. Een factuur van Apacer gedateerd 29 augustus 2008 ten bedrage van
USD 5.320,00 luidt, voor zover hier van belang:
“(…)
SOLD TO : 000984 DELIVER TO : 000984
K-SYSTEMS OOO K-Systems OOO
(…) (…)
MOSCOW 125015 MOSCOW 125015
RUSSIA RUSSIA
(…) (…)
(…) DESCRIPTION (…)
(…) FREIGHT (…)
(…) INSURANCE (…)”
2.11. Toen betaling van voornoemde facturen uitbleef, heeft Apacer de vordering op
23 december 2008 aan Atradius overgedragen via het SRM systeem. Eind december 2008 heeft K-Systems nog twee betalingen van USD 50.000,00 gedaan. In maart 2009 is Apacer in samenspraak met Atradius een betalingsregeling overeengekomen met K-Systems op grond waarvan K-Systems de openstaande vordering in maandelijkse termijnen van USD 90.000,00 zou voldoen. K-Systems heeft in maart en april 2009 twee termijnen van USD 80.000,00 voldaan, maar heeft vervolgens geen betalingen meer verricht. Apacer heeft Atradius verzocht 90% van de resterende vordering van USD 784.070,00 uit te keren.
2.12. [A] heeft per e-mail van 2 maart 2009 als volgt aan [C] bericht:
“(…) K-Systems has no debt to Apacer. There is a debt of CFK K Group – suplayer to K-Systems. (…)"
2.13. Bij e-mail van 25 maart 2009 heeft de heer [A] van K-Systems (hierna: [A]), voor zover hier van belang, aan [C] bericht (vertaald naar het Nederlands):
“(…) CFK heeft met zijn betaling van gisteren laten zien dat ze bereid zijn de door hen voorgestelde variant voor het oplossen van het probleem na te komen. De argumenten voor een korting zijn eenvoudig:
CFK heeft enkele miljoenen dollars verloren door de [valuta] koersen en wanbetalingen van klanten. Het bedrijf heeft niet meer geld en andere activa dan door het bedrijf is aangeboden. Bovendien was de prijs van uw producten op het moment dat deze moesten worden betaald, veel lager. (…)”
2.14. Bij e-mail van 25 maart 2009 heeft [C] aan (onder meer) [A] bericht (vertaald naar het Nederlands):
“(…) Hartelijk dank voor uw bericht en voor de betaling. (…)
Ik hoop dat er een gesprek tussen de aandeelhouders van CFK en het management zal plaatsvinden en dat ze hen zullen overtuigen van het uitzonderlijke belang van de betaling (…)”
2.15. Bij e-mail van 25 maart 2009 heeft [A] onder meer aan [C] bericht (vertaald naar het Nederlands):
“(…) Aangezien u geen beslissing hebt genomen aan welke van de twee voorgestelde schema’s van CFK u de voorkeur geeft, heeft CFK voor de variant van maandelijkse betalingen gekozen. (…)
Als u niet akkoord gaat met het gekozen schema of geen korting kunt verlenen vóór 20 april, zal de volgende betaling in april niet plaatsvinden (aldus het management van CFK). (…)”
2.16. In een ongedateerde, door [A] ondertekende “GUARANTEE AGREEMENT” staat:
“Hereby we as K-Systems Ltd. (…) confirm that we will provide fanincial guarantee for CFK K-Group LLC (…) concerning open payments due to Apacer (…) to the limit of USD 750.000. (…)”
2.17. Bij brief van 24 februari 2010 heeft Atradius het verzoek van Apacer tot schade-uitkering afgewezen.
3. Het geschil
3.1. Apacer vordert – samengevat – bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad te verklaren, een verklaring voor recht dat Atradius is gehouden over te gaan tot uitkering onder de kredietverzekering van 90% van het schadebedrag, zijnde de (resterende) vordering van Apacer zoals ingediend bij Atradius, alsmede veroordeling van Atradius om 90% van voornoemd schadebedrag aan Apacer te voldoen, vermeerderd met rente en (buitengerechtelijke) kosten.
3.2. Apacer legt hieraan – kort gezegd – onder meer ten grondslag dat Atradius tekort schiet in de nakoming van haar verplichtingen op grond van de kredietverzekering, nu Atradius uitkering van de schade die Apacer heeft geleden ten gevolge van het gedeeltelijk onbetaald blijven van de hiervoor onder 2.9 en 2.10 genoemde facturen weigert, terwijl zij op grond van de kredietverzekering tot uitbetaling gehouden is. Apacer stelt daartoe primair dat K-Sytems, de onderneming waarvoor Atradius aan haar een kredietlimiet heeft afgegeven, als debiteur van de uitstaande vordering dient te worden aangemerkt. Voor zover niet K-Systems, maar CFK K-Group LLC (hierna: CFK) als debiteur moet worden aangemerkt, stelt Apacer subsidiair dat K-Systems zich garant heeft gesteld voor de vorderingen van Apacer op CFK en dat K-Systems op basis hiervan aangemerkt kan worden als ‘Buyer’, zoals bedoeld in module 47900.00 van de polisvoorwaarden (zie hiervoor onder 2.2).
3.3. Atradius voert gemotiveerd verweer en betwist dat de door Apacer gestelde schade gedekt is onder de kredietverzekering. Hiertoe voert Atradius – kort gezegd – onder meer aan dat Apacer niet heeft aangetoond dat sprake is van een rechtsgeldige overeenkomst met de verzekerde debiteur K-Systems. Voorts weerspreekt Atradius dat K-Systems in haar hoedanigheid van garant kan worden aangemerkt als ‘Buyer’ in de zin van de polisvoorwaarden.
3.4. Op de stellingen van partijen wordt hierna, voor zover van belang, nader in gegaan.
4. De beoordeling
De ‘Buyer’
4.1. Tussen Apacer en Atradius is (onder meer) in geschil of K-Systems danwel CFK als ‘Buyer’ in de zin van de polisvoorwaarden dient te worden aangemerkt onder de met Apacer gesloten koopovereenkomst betreffende computeronderdelen (hierna: de koopovereenkomst).
4.2. Volgens Apacer dient K-Systems als ‘Buyer’ onder de koopovereenkomst te worden aangemerkt. Ter onderbouwing hiervan legt Apacer de producties 10 tot en met 16 bij dagvaarding over. Apacer stelt dat zij met K-Systems in het verleden vaker zaken heeft gedaan en dat in dat verband op 28 februari 2008 een raamovereenkomst is gesloten met K-Systems, waarin de condities voor toekomstige leveringen tussen partijen zijn opgenomen (zie hiervoor onder 2.3). Voorts wijst Apacer op de hiervoor geciteerde e-mailwisselingen tussen haar en K-Systems, waaruit volgens haar volgt dat de order door K-Systems is geplaatst en dat Apacer daaraan uitvoering heeft gegeven en in dat kader enkel contact met (vertegenwoordigers van) K-Systems heeft gehad. Daarnaast wijst Apacer op de facturen van 29 augustus 2008, welke aan K-Systems zijn gericht.
4.3. Atradius voert aan dat Apacer met de overgelegde stukken niet heeft aangetoond dat de verzekerde debiteur K-Systems als ‘Buyer’ onder de koopovereenkomst kan worden aangemerkt. De raamovereenkomst is een algemeen document dat niets zegt over het bestaan van de vordering en/of de identiteit van de debiteur van de vordering ter zake waarvan Apacer thans uitkering vordert. Atradius meent dat de debiteur ten aanzien waarvan Apacer uitkering vordert niet K-Systems, maar CFK is, nu de debiteur zichzelf in de overgelegde e-mails steeds als CFK identificeert. Ook de overgelegde “guarantee agreement” (zie hiervoor onder 2.16) vormt volgens Atradius bewijs voor haar stelling dat CFK de partij was die jegens Apacer gehouden was tot betaling en dus de koper moet zijn geweest. CFK is echter niet verzekerd, omdat Atradius op deze debiteur geen kredietlimiet heeft uitgereikt, aldus Atradius.
4.4. Gezien de stellingen van partijen is bij de beoordeling van de vraag wie als ‘Buyer’ onder de koopovereenkomst is aan te merken van belang wat Apacer met haar wederpartij onder de koopovereenkomst is overeengekomen en wie als contractspartij van Apacer heeft te gelden. Nu dit een internationale koopovereenkomst met betrekking tot roerende zaken (computeronderdelen) tussen partijen uit verschillende (verdragsluitende) staten betreft, zijn op de uitleg van hetgeen Apacer en K-Systems althans CFK met elkaar zijn overeengekomen de bepalingen van het Weens Koopverdrag van toepassing.
4.5. Op grond van artikel 8 van het Weens Koopverdrag dienen verklaringen afgelegd door een partij, dan wel andere gedragingen van een partij, wanneer de andere partij de bedoeling daarvan niet kende of daarvan onkundig was, te worden uitgelegd overeenkomstig de zin die een redelijk persoon van gelijke hoedanigheid als de andere partij in dezelfde omstandigheden hieraan zou hebben toegekend. Bij het bepalen van de bedoeling van een partij of de zin die een redelijk persoon daaraan zou hebben toegekend, dient blijkens lid 3 van voornoemd artikel naar behoren rekening te worden gehouden met alle ter zake dienende omstandigheden van het geval, waaronder begrepen de onderhandelingen, eventuele handelwijzen die tussen partijen gebruikelijk zijn, gewoonten en alle latere gedragingen van partijen.
4.6. Bezien in het licht van deze maatstaf oordeelt de rechtbank als volgt. Uit de e-mails van 11 en 12 juni 2008 (zie hiervoor onder 2.4 en 2.5) volgt dat K-Systems een offerte heeft aangevraagd bij Apacer. Per e-mail van 28 augustus 2008 (zie hiervoor onder 2.7) heeft K-Systems de order vervolgens ook geplaatst bij Apacer en daarbij verzocht de goederen in een magazijn in Kotka, Finland, af te leveren en de factuur op naam van CFK te stellen. Per e-mail van dezelfde datum (zie hiervoor onder 2.8) heeft Apacer bevestigd dat zij de goederen aan het adres in Finland zal verzenden. Onweersproken is door Apacer gesteld dat Apacer geweigerd heeft de facturen op naam van CFK te zetten. Dit wordt bevestigd door het feit dat de facturen van 29 augustus 2008 (zie hiervoor onder 2.9 en 2.10) op naam van K-Systems zijn gesteld. De door Atradius opgeworpen vragen ten aanzien van het op deze facturen vermelde afleveradres, de ordernummers en de datering, zijn door Apacer naar het oordeel van de rechtbank ter comparitie afdoende beantwoord. Dat Apacer heeft geweigerd de facturen op naam van CFK te zetten, wordt ook bevestigd door de e-mail van 28 augustus 2008 waarin [C] namens Apacer uitdrukkelijk bericht dat de order zal worden verzonden via de account van K-Systems, zodat de betaling ook zal worden geboekt op de account van K-Systems. [C] verzoekt K-Systems in dat kader aan haar te laten weten door wie betaling zal plaatsvinden. Hieruit volgt dat het voor partijen kennelijk duidelijk was dat de facturen betaald zouden (kunnen) worden door een derde. De rechtbank overweegt dat onweersproken is gesteld dat dit een gebruikelijke handelwijze is in het Russische handelsverkeer, hetgeen wordt ondersteund door de zijdens Apacer als productie 23 overgelegde verklaringen, waarin Russische klanten aan Apacer bevestigen dat de van derden ontvangen betalingen namens hen zijn verricht. Kennelijk was het ook in het onderhavige geval de bedoeling van K-Systems dat CFK de facturen van 29 augustus 2008 aan Apacer zou betalen en was Apacer daarvan op de hoogte. Dit volgt ook uit de e-mailcorrespondentie tussen [A] en [C] van maart 2009 (zie hiervoor onder 2.12 t/m 2.15) waarin aangaande de betaling van de facturen steeds naar CFK wordt verwezen.
4.7. De enkele omstandigheid dat CFK de facturen van K-Systems zou betalen, is echter, gelet op de raamovereenkomst, de hiervoor genoemde verklaringen en gedragingen van partijen en alle ter zake dienende omstandigheden van het geval, onvoldoende om te oordelen dat het de bedoeling van Apacer en K-Systems was dat CFK als contractspartij onder de koopovereenkomst zou hebben te gelden of dat Apacer daarmee afstand zou hebben gedaan van haar recht om betaling te verlangen van K-Systems. De omstandigheid dat K-Systems zich garant heeft gesteld voor CFK in verband met openstaande vorderingen van Apacer doet hier niet aan af. De rechtbank concludeert dan ook dat Apacer en K-Systems destijds met elkaar zijn overeengekomen dat K-Systems de contractspartij onder de koopovereenkomst zou zijn.
4.8. Gelet op het voorgaande is de rechtbank van oordeel dat K-Systems als ‘Buyer’ in de zin van de polisvoorwaarden dient te worden aangemerkt. Tussen partijen is niet in geschil dat Atradius voor K-Systems een geldige kredietlimiet heeft verstrekt en dat Rusland een onder de polis gedekt land is. Daarmee is voldaan aan de polisvoorwaarden zoals hiervoor geciteerd onder 2.2. De rechtbank concludeert dan ook dat Atradius op grond van de kredietverzekering gehouden is dekking te verlenen aan Apacer voor de onderhavige vorderingen op K-Systems. De rechtbank zal Atradius veroordelen tot betaling van 90% van de (resterende) vordering van Apacer op K-Systems van USD 784.070,00, om te rekenen naar het equivalent in euro’s per 16 oktober 2009, zijnde een bedrag van EUR 472.794,21
( 90% van EUR 525.326,90 (EUR 0,67 x 784.070,00)), vermeerderd met de – onweersproken – wettelijke rente per 16 oktober 2009 tot aan de dag der algehele voldoening. Gezien het voorgaande zal de in dit kader gevorderde verklaring voor recht, mede nu Apacer heeft nagelaten deze vordering nader te onderbouwen, worden afgewezen wegens gebrek aan belang.
4.9. De overige stellingen van partijen kunnen niet tot een ander oordeel over de dekkingskwestie leiden en behoeven gelet op het voorgaande geen bespreking meer.
Incassovolmacht
4.10. Bij nadere akte van 13 juli 2011 heeft Atradius zich op het standpunt gesteld dat Apacer in verzuim is en heeft zij zich beroepen op haar recht om haar verplichtingen uit de polis op te schorten, omdat Apacer zou weigeren om haar een rechtsgeldige volmacht te verstrekken voor de incasso op K-Systems. Bij akte van 27 juli 2011 heeft Apacer de rechtsgeldig getekende en gelegaliseerde volmacht overgelegd. Atradius meent echter dat Apacer nog altijd niet aan haar verplichtingen als bedoeld in de polis voldoet, aangezien zij te laat is geweest met het overleggen van diverse stukken en andere stukken in het geheel niet heeft overgelegd. Als gevolg daarvan stelt Atradius op dit moment geen zicht te hebben op de vraag of de Russische rechtbank de indiening van de vordering van Apacer in het faillissement van K-Systems gelet op de geldende termijnen nog zal toestaan. De rechtbank begrijpt de stellingen van Atradius hieromtrent aldus dat Atradius hier vooralsnog geen gevolgen aan verbindt en zal op dit verweer dan ook niet verder ingaan.
Buitengerechtelijke incassokosten
4.11. De vordering tot vergoeding van buitengerechtelijke (incasso-)kosten zal - mede gelet op de door deze rechtbank gevolgde aanbevelingen van het Rapport Voor-werk II - worden afgewezen. Uit de door Apacer als productie 21 bij dagvaarding overgelegde omschrijving van de verrichte werkzaamheden blijkt niet dat kosten zijn gemaakt die betrekking hebben op verrichtingen die meer omvatten dan een enkele (eventueel herhaalde) aanmaning, het enkel doen van een (niet aanvaard) schikkingsvoorstel, het inwinnen van eenvoudige inlichtingen of het op gebruikelijke wijze samenstellen van het dossier. De kosten waarvan Apacer vergoeding vordert, moeten dan ook worden aangemerkt als betrekking hebbend op verrichtingen waarvoor de proceskostenveroordeling wordt geacht een vergoeding in te sluiten.
Proceskosten
4.12. Atradius zal als de (grotendeels) in het ongelijk gestelde partij worden veroordeeld in de kosten van het geding, aan de zijde van Apacer tot op heden begroot op:
Dagvaarding EUR 73,89
Griffierecht 263,00
Salaris advocaat 7.740,00 (3 punten x tarief VII) +
Totaal EUR 8.076,89
5. De beslissing
De rechtbank
5.1. veroordeelt Atradius binnen zeven dagen na de datum van dit vonnis tegen bewijs van behoorlijke kwijting aan Apacer te voldoen een bedrag van EUR 472.794,21, te vermeerderen met de wettelijke rente per 16 oktober 2009 tot de dag der algehele voldoening;
5.2. veroordeelt Atradius in de kosten van het geding, aan de zijde van Apacer tot op heden begroot op EUR 8.076,89, te vermeerderen met de wettelijke rente daarover met ingang van veertien dagen na betekening van dit vonnis tot aan de dag der algehele voldoening;
5.3. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
5.4. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. G. de Groot en in het openbaar uitgesproken op 2 november 2011.(