Uitspraak
vonnis
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht, voorzieningenrechter
zaaknummer / rolnummer: 446072 / KG ZA 09-2712 NB/RV
Vonnis in kort geding van 7 januari 2010
in de zaak van
[EISER],
zonder vaste woon- of verblijfplaats in Nederland,
domicilie kiezende te Best,
eiser bij dagvaarding van 15 december 2009,
advocaat mr. A.P. van Knippenbergh te Best,
tegen
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
RTL NEDERLAND B.V.,
gevestigd te Hilversum,
gedaagde,
advocaat mr. Chr.A. Alberdingk Thijm te Amsterdam.
Partijen zullen hierna eiser en RTL worden genoemd.
1. De procedure
Ter terechtzitting van 23 december 2009 heeft eiser gesteld en gevorderd overeenkomstig de in fotokopie aan dit vonnis gehechte dagvaarding. RTL heeft verweer gevoerd met conclusie tot weigering van de gevraagde voorziening. Beide partijen hebben producties en pleitnota’s in het geding gebracht. Ter terechtzitting heeft eiser het door RTL uitgezonden nieuwsonderwerp getoond. RTL heeft op haar beurt delen van de interviews die haar verslaggever met betrokkenen heeft gehad ter zitting vertoond.
Na verder debat hebben partijen verzocht vonnis te wijzen.
Ter zitting was mr. Van Knippenbergh namens eiser aanwezig, en aan de zijde van RTL: [verslaggever], verslaggever van RTL Nieuws, [bedrijfsjurist], bedrijfsjurist van RTL, met mr. Alberdingk Thijm en zijn kantoorgenoot mr. V.A. Zwaan, advocaat te Amsterdam.
2. De feiten
2.1. Bij proces-verbaal van 2 augustus 2007 heeft [betrokkene_1] (verder [betrokkene_1]) verklaard dat hij op 8 juli 2007 een telefoongesprek met eiser heeft opgenomen. In dat telefoongesprek heeft eiser ook gesproken met [betrokkene_2], de op dat moment zevenjarige zoon van [betrokkene_1]. Deze verklaring is onderdeel van het politiedossier van eiser en door beide partijen in het geding gebracht.
2.2. Onder de stukken bevindt zich een transcriptie van het telefoongesprek tussen eiser en de zoon van [betrokkene_1]. Daarin is, voor zover van belang, het volgende gezegd:
“(…) eiser: “[betrokkene_2], ik uuuh mag ik jou vragen of jij mij wilt helpen?”
[betrokkene_2]: “Ja”
eiser: “Oké. Jij bent bij de politie geweest hè?”
[betrokkene_2]: “Ja” (…)
eiser: “Ja. Ik zei net de politie had jou gevraagd of ik iets met jou gedaan had”
[betrokkene_2]: “Ja” (…)
eiser: “(…) Want waar het nu om gaat is dat ik zo snel mogelijk natuurlijk weer bij jullie terug wil komen, maar ik moet de rechter kunnen vertellen wat er nou eigenlijk precies aan de hand was. (…)””
2.3. Eiser is op 4 september 2008 veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 4 jaar omdat - kort gezegd - bewezen is geacht dat hij in de periode 1 augustus 2006 tot en met 23 juni 2007 ontucht heeft gepleegd met minderjarige jongens. Bij arrest van 22 juni 2009 heeft het gerechtshof ’s-Hertogenbosch de straf verminderd tot 36 maanden. In beide instanties is eiser vrijgesproken van de verdenking dat hij ontucht heeft gepleegd met [betrokkene_2]. Het gerechtshof heeft verder bepaald dat van de gevangenisstraf negen maanden niet ten uitvoer zal worden gelegd als eiser in een proeftijd van vijf jaar zich niet nogmaals schuldig maakt aan het bewezen geachte. Daarbij heeft het gerechtshof als aanvullende voorwaarde gesteld dat gedurende de proeftijd eiser onder toezicht van de Reclassering zal zijn.
2.4. Eiser is in cassatie gegaan tegen het arrest van het gerechtshof. De aanvullende voorwaarde als bepaald door het gerechtshof is daarmee niet voor ten tenuitvoerlegging vatbaar totdat in cassatie uitspraak is gedaan.
2.5. In september 2009 is eiser vrijgekomen. Hem is vervolgens door de burgemeester van de gemeente Eindhoven verboden om in die gemeente te wonen. Eind november 2009 heeft de burgemeester van de gemeente Utrechtse Heuvelrug een zelfde verbod voor die gemeente opgelegd aan eiser. Aan deze verboden is uitgebreid aandacht besteed in de landelijke media.
2.6. RTL verzorgt televisie-uitzendingen voor - onder meer - RTL4. Eén van de door RTL4 uitgezonden programma’s is RTL Nieuws. Op 2 december 2009 heeft RTL Nieuws in haar nieuwsuitzending van 19:30 uur het volgende onderwerp over eiser uitgezonden:
“RTL nieuwslezer: Nieuwe onthullingen over pedoseksueel [eiser] Hij probeert al sinds zijn vrijlating uit de gevangenis in september in contact te komen met de jongens die die heeft misbruikt. Die vinden dat afschuwelijk en het gekke is dat [eiser] op dit moment niet onder toezicht geplaatst kan worden omdat hij een zaak bij de Hoge Raad heeft aangespannen. Ongeruste ouders eisen nu een straatverbod want de pedofiel is ook al gezien bij de woningen van zijn slachtoffers.
RTL verslaggever: Vanuit het niets was hij na zijn celstraf ineens terug. In Eindhoven wonen bleek en brug te ver maar [eiser] komt er nog steeds, bij de woningen van zijn slachtoffers.
Dhr. [betrokkene_1]: Hij is bij ons in de straat 4 keer gesignaleerd.
RTL verslaggever: Dit is [betrokkene_1], jarenlang bevriend met [eiser] die is een soort opa voor zijn zoon die zelfs een eigen kamer krijgt in [eisers] huis, die niet wil zeggen of hij aan de toen 7-jarige jongen heeft gezeten.
Dhr. [betrokkene_1]: Ik weet niet wat hij uitgevreten heeft. Ik denk zelf dat hij niks gedaan heeft maar, hij heeft hem wel als lokaas gebruikt.
RTL verslaggever: Want via het zoontje kwam [eiser] in contact met zijn vriendjes. Minimaal vier jongens tot 15 jaar heeft hij misbruikt.
Verklaring slachtoffer (13 jaar), bron politiedossier, voorgelezen door RTL Nieuws: We hebben van alles gedaan op sexgebied in bed in de woning van [eiser]. Ook wilde hij anale sex.
RTL verslaggever: [Eiser] hangt niet alleen rond bij de huizen van zijn slachtoffers, hij zoekt ook telefonisch contact. Nu maar ook vlak voor zijn vrijlating.
Geluidsfragment telefoongesprek, [eiser]: Waar het nu omgaat, is dat ik zo snel mogelijk weer bij jullie terug wil komen.
RTL verslaggever: Vorige week heb ik [eiser] geïnterviewd. Hij zegt dat hij zichzelf volledig in de hand heeft en dat hij geen behandeling of toezicht nodig heeft.
Fragment uit interview, [eiser]: Ondertussen ben ik zelf goed genoeg in staat om zelf te bepalen hoe ik hier mee om moet gaan.
Dhr. [betrokkene_3]: Naast pedoseksueel is het ook een pathologische leugenaar.
RTL verslaggever: [betrokkene_3] zit achter de website Stop Kinderporno Nu en is woordvoerder van vier slachtoffers. [Eiser] zat de laatste celstraf uit vanwege ontucht met deze jongens. Hij heeft ook contact met hen gezocht na zijn vrijlating, dus in de afgelopen twee maanden en dat deed hij ook al na eerdere veroordelingen.
Dhr. [betrokkene_3]: Hoe hij in het verleden dacht over slachtoffers die die misbruikt heeft, dan wou die eigenlijk altijd opnieuw weer een band met die slachtoffers en dan wou die eigenlijk altijd weer een seksuele ervaring met de slachtoffers.
(…)
RTL verslaggever: In Eindhoven is [eiser] niet welkom en vorige week stuurde de gemeente Utrechtse Heuvelrug hem weg. Morgen beslist de rechter of dat terecht was.
RTL nieuwslezer: De pedoseksueel, [eiser], ontkent dat hij de man is die het telefoongesprek heeft gevoerd met het slachtoffer. U kunt dat gesprek terugluisteren op onze site rtlnieuws.nl”
2.7. Vóór de uitzending van het onder 2.6 bedoelde onderwerp heeft eiser telefonisch contact gezocht met de redactie van RTL Nieuws.
2.8. De uitzending van het onderwerp van 2 december 2009 is in samenvatting herhaald in het Weekoverzicht van het RTL Nieuws op zondag 6 december 2009.
2.9. De uitzending is ook geplaatst op de websites die door RTL worden beheerd en gehost, rtlnieuws.nl en rtlnieuws.hyves.nl. Op die sites is de volledige opname van het telefoongesprek van eiser met de zoon van [betrokkene_1] geplaatst. Daarbij is een plaatje geplaatst met op de achtergrond teksten uit het politiedossier van eiser. Op de tape van de geluidsopname van het telefoongesprek heeft de tekst “september 2009” gestaan. Na aanmaning door de advocaat van eiser heeft RTL de desbetreffende pagina op de website aangepast (zie 2.12).
2.10. Na de uitzending van het onderwerp door RTL Nieuws en de plaatsing van het item op de eerder genoemde websites is het bericht van RTL Nieuws op verschillende andere websites overgenomen. Eiser heeft een uitdraai van webpagina’s waarop de strekking van het bericht van RTL Nieuws is overgenomen overgelegd. Dit betreft de volgende domeinnamen: utrechtse-heuvelrug.nieuws.nl, nieuwsbladdekaap.nl, barneveldsekrant.nl en spitsnieuws.nl.
Op die laatste webpagina is ook een afbeelding geplaatst met teksten uit het politiedossier van eiser en zijn vele reacties door het publiek geplaatst die - kort gezegd - op de inmiddels bekende internetstijl (inclusief verwensingen en bedreigingen aan het adres van eiser) hun afkeer uitspreken over het door RTL Nieuws uitgezonden bericht dat eiser na zijn vrijlating contact opneemt met zijn slachtoffers.
2.11. Op 3 december 2009 heeft De Telegraaf een artikel gewijd aan de bestuursrechtelijke procedures waarin eiser is verwikkeld nadat hem door de burgemeester van zowel Eindhoven als de Utrechtse Heuvelrug is verboden in die gemeenten te wonen. Op die website kan het publiek reageren. Daarbij zijn, voor zover van belang, de volgende reacties geplaatst:
“Deze smeerlap heeft laatst nog een van zijn slachtoffertjes gebeld (thanks RTL!) (…) “ en
“Eerder was ik ervoor om deze man na zijn veroordeling een tweede kans te geven met het recht op een vaste woon en verblijfplaats. Na het horen van zijn telefoongesprek met een voormalig slachtoffer, kan ik mij heel goed voorstellen dat geen enkele burgemeester bereid is deze onverbeterlijke pedofiel in zijn gemeente onderdak te bieden. 03.12.09 (…)”
2.12. RTL Nieuws heeft op 16 december 2009 op de website rtlnieuws.nl het volgende bericht geplaatst:
“TELEFOONGESPREK [EISER]
Nieuwe onthullingen over pedoseksueel [eiser] (…)
{Eiser] probeerde in juli 2007 vanuit de gevangenis in contact te komen met de jongens die hij heeft misbruikt. Luister hier naar een telefoongesprek van [eiser] met een nu 10-jarige jongen. (…)”
2.13. [betrokkene_3] heeft 16 december 2009 de volgende schriftelijke verklaring opgesteld:
“Hierbij verklaar ik (…) de woordvoerder te zijn van twee slachtoffers van [eiser]. (…) Ik ben verzocht de woordvoering op mij te nemen (…) De slachtoffers verklaren dat [eiser] na zijn vrijlating is waargenomen bij de voetbalclub in Eindhoven, waar zij sporten. (…) Daarnaast was ik persoonlijk getuige van het gesprek en het interview tussen [betrokkene_1] en de verslaggever van RTL Nieuws. De verslaggever heeft tot meermaals toe gevraagd naar de opnamedatum van de cassette-band (met de geluidsopnamen van het telefoongesprek met eiser, vzr). Telkens is als datum september 2009 genoemd. Ook heeft de heer [betrokkene_1] verklaard dat [eiser] na zijn vrijlating twee maal heeft gepoogd telefonisch contact te zoeken met diens zoon [betrokkene_2] en dat [eiser] tot vier maal toe in de nabijheid van zijn woning in Eindhoven is waargenomen. Ondermeer door [betrokkene_1]’s dochter. (…)”
2.14. Op 16 december 2009 heeft een spoeddebat tussen leden van de Tweede Kamer der Staten Generaal en de Minister van Justitie plaatsgevonden met als onderwerp het stopzetten van toezicht op verdachten nadat zij in hun zaak in cassatie zijn gegaan. Daarbij heeft de woordvoerder van de Partij voor de Vrijheid (de PVV) het volgende in de Tweede Kamer naar voren gebracht:
“Inmiddels is ook duidelijk geworden, dat de Eindhovense pedo telefonisch contact heeft gelegd met een van zijn slachtoffertjes en de hoop uitspreekt dat hij snel weer bij hen zal zijn. Brutaler en botter kan het toch niet.”
De inbreng van de PVV is ook op haar website vermeld, met verwijzing naar de website van RTL waar de geluidsopname van het telefoongesprek tussen eiser en [betrokkene_2] is geplaatst.
2.15. Op 17 december 2009 is het volgende persbericht gepubliceerd:
“Eindhovense pedoseksueel daagt RTL Nieuws
Byline: [...] SECTION: Binnenland (…)
Hilversum (ANP) - De Eindhovense pedoseksueel [eiser] wil via een kort geding een rectificatie afdwingen bij RTL Nieuws. Een RTL-woordvoerder heeft dat donderdag gezegd. [Eiser] wil dat RTL Nieuws een item van 2 december waarin een bandopname van hem met een slachtoffer was te horen, rectificeert. (…) In de uitzending bracht RTL Nieuws naar voren dat [eiser] opnieuw contact zocht met zijn slachtoffers aan de hand van een bandopname die zij toegespeeld had gekregen. Achteraf bleek het om een bandopname uit 2007 te gaan. Volgens een woordvoerder van RTL Nieuws heeft [eiser] de band gehoord, maar heeft hij geweigerd een reactie te geven. Toen na de uitzending bleek dat het om een oude opname ging, heeft RTL Nieuws dat op haar website gemeld. [esier] wilde niet meewerken aan een rectificatie in de uitzending van RTL Nieuws, aldus de woordvoerder. (…)”
3. Het geschil
3.1. Eiser vordert samengevat - om RTL, op straffe van verbeurte van een dwangsom:
I) te verbieden het opgenomen beeldmateriaal wederom uit te zenden;
II) te gelasten tijdens de eerstvolgende uitzending een rectificatie uit te spreken als vermeld onder b) in het petitum van de dagvaarding;
III) te gelasten die rectificatie duidelijk leesbaar op de websites rtlnieuws.nl en rtlnieuws.hyves.nl en op de teletekstpagina van RTL Nieuws te plaatsen en gedurende drie dagen geplaatst te houden.
Daarnaast vordert eiser veroordeling van RTL tot het betalen van een voorschot op een schadevergoeding voor geleden immateriële schade. Een en ander met veroordeling van RTL in de proceskosten.
3.2. Eiser stelt daartoe - kort gezegd - dat RTL onrechtmatig jegens hem heeft gehandeld met de uitzending van het nieuwsonderwerp. RTL heeft in het nieuwsonderwerp bericht dat eiser na zijn vrijlating contact heeft gezocht met zijn slachtoffers en dat hij hen ook heeft opgezocht. Daarmee heeft RTL feitelijke onjuistheden over eiser in de wereld geholpen. Eiser is sinds zijn vrijlating niet in de buurt geweest van de jongens en hij heeft ook geen telefonisch contact met hen gezocht.
Daarnaast dateert de opname van het telefoongesprek van juli 2007, zoals ook blijkt uit het politiedossier en uit de uit de tekst van de geluidsopname. Eiser heeft het telefonische contact met [betrokkene_2] gehad op het moment dat die bij de politie zijn verhaal had gedaan. Dat kan niet in september 2009 zijn, RTL had dit kunnen en moeten weten. Voorts is eiser vrijgesproken van de aan hem ten laste gelegde ontucht met [betrokkene_2]. Het telefoongesprek is dus niet tussen hem en één van zijn slachtoffers. Eiser heeft voor de uitzending met de redactie van RTL Nieuws contact gehad maar daar geen gehoor gekregen over zijn klacht over de strekking van het item. RTL heeft dus geen hoor en wederhoor toegepast bij het nieuwsonderwerp. Verder heeft eiser schade geleden door de uitzending. Zijn nadeel bestaat er uit dat hij nog steeds geen vaste woning heeft en hij kosten moet maken voor tijdelijk onderdak. Bovendien bemoeilijkt dit alles zijn re-integratie. Daarnaast is eiser zeer aangedaan door de onjuiste uitlatingen van RTL omdat hij door het gebruik van de term slachtoffer in relatie met [betrokkene_2] alsnog publiekelijk als seksueel dader jegens [betrokkene_2] is neergezet terwijl hij daarvan is vrijgesproken door de rechtbank en het gerechtshof.
3.3. RTL voert - kort samengevat - aan dat RTL Nieuws niet onrechtmatig heeft gehandeld met de uitzending van het onderwerp. Het nieuwsonderwerp is op zorgvuldige wijze tot stand gekomen, en vindt voldoende steun in het beschikbare feitenmateriaal. RTL Nieuws heeft met de uitzending een maatschappelijk belangrijk onderwerp aangesneden, namelijk dat eiser niet onder toezicht staat van reclassering en zonder vaste woon- en verblijfplaats door Nederland zwerft. Nadat RTL Nieuws te horen heeft gekregen dat eiser bij de woning van [betrokkene_1] en op de sportvelden van andere slachtoffers is gesignaleerd, is haar verslaggever een onderzoek gestart. Hij heeft op 26 november 2009 eiser geïnterviewd en daarna [betrokkene_3] en [betrokkene_1]. Het nieuwsonderwerp is dan ook het wederhoor van de slachtoffers, door hun woordvoerders, op het interview met eiser. Tijdens het gesprek met [betrokkene_1] heeft de verslaggever verschillende keren gevraagd van wanneer de opname van het telefoongesprek dateert. Daarbij is steeds het antwoord geweest “september 2009”. Volgens [betrokkene_1] heeft eiser ook nog twee keer geprobeerd telefonisch in contact te komen met [betrokkene_2]. In beide gevallen werd de verbinding na enige momenten van stilte verbroken door de beller. Verder heeft [betrokkene_1] verklaard dat zijn dochter eiser vier keer heeft gezien bij zijn woning. [betrokkene_3] heeft in zijn interview gezegd dat eiser bij de voetbalvelden van twee andere slachtoffers is gezien en in het verleden ook contact heeft gezocht met zijn eerdere slachtoffers. De verslaggever heeft geen reden gehad of aanleiding gezien om aan deze informatie te twijfelen. RTL heeft voldoende steun gevonden in de beschikbare feiten voor de uitzending, ook al is de informatie over de datum van de geluidsopname onjuist. De kern van het nieuwsonderwerp is dat eiser (telefonisch) contact heeft gezocht met [betrokkene_2] en andere slachtoffers. Die kern is niet betwist door eiser. Bovendien is RTL slechts het medium en niet de bron van de beschikbare informatie, zodat zij niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de onjuistheid daarvan.
Daarnaast heeft RTL de nodige maatregelen getroffen om het misverstand over de onjuiste datum van de geluidsopname weg te nemen. De verslaggever van RTL Nieuws heeft de bedoeling gehad eiser te bellen over het item. eiser was hem echter net voor. Bij het telefoongesprek met de redactie heeft eiser slechts gezegd dat hij niet de man op de geluidsopname is. Dat is onjuist en daarom geen reden geweest om de uitzending van het nieuwsonderwerp uit te stellen. Verder heeft RTL Nieuws eiser de ruimte geboden om in een nieuwsuitzending zijn versie te komen vertellen. Dat heeft hij geweigerd. Op het moment dat het RTL Nieuws duidelijk was dat de geluidsopname in 2007 is gemaakt, heeft zij onmiddellijk haar website aangepast en vervolgens een persbericht uitgevaardigd. Eiser wilde ook toen niet meewerken aan een uitzending om de door RTL Nieuws geuite onwaarheden tegenover het publiek recht te zetten.
Daarnaast is toewijzing van de vorderingen van eiser een beperking van de vrijheid van meningsuiting van RTL. Dat mag slechts onder strikte voorwaarden, bijvoorbeeld indien door de uiting de goede naam en eer van iemand worden aangetast. De uitzending heeft de goede naam en eer van eiser niet aangetast, omdat het uitgezonden nieuwsonderwerp geen daadwerkelijke leugen of onheuse verdenking bevat. Tot slot zijn de vorderingen disproportioneel omdat een rectificatie in een nieuwsuitzending op televisie ongewoon is en geen effect sorteert omdat het te rectificeren bericht een maand geleden is uitgezonden. Het schade-veroorzakende effect van die uiting kan niet meer worden beperkt, ook omdat vaststaat dat eiser contact zoekt met zijn slachtoffers. Tot slot zijn de vorderingen algemeen en vaag gesteld zodat zij niet kunnen worden toegewezen.
4. De beoordeling
4.1. Toewijzing van de vorderingen van eiser, waaronder die tot het rectificeren van het nieuwsitem, houden een beperking in van het in artikel 10 lid 1 Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) vastgelegde recht op vrijheid van meningsuiting. Een dergelijke beperking is ingevolge artikel 10 lid 2 EVRM slechts toegestaan, indien deze bij de wet is voorzien en noodzakelijk is in een democratische samenleving ter bescherming van de in artikel 10 lid 2 genoemde belangen, waaronder de bescherming van de goede naam of rechten van anderen. Daarnaast dient een dergelijke beperking proportioneel te zijn. Bij de beantwoording van de vraag of aan deze voorwaarden is voldaan dienen alle omstandigheden van het betrokken geval in ogenschouw te worden genomen.
4.2. Het belang van RTL is dat zij zich in het openbaar kritisch, informerend, opiniërend en waarschuwend uit kan laten over misstanden die de samenleving raken. Het belang van eiser is dat hij niet lichtvaardig wordt blootgesteld aan voor hem ongewenste publiciteit. Daarbij dienen ook de gevolgen van de publiciteit over hem nader te worden bekeken.
4.3. Centraal staat de vraag of RTL onrechtmatig heeft gehandeld jegens eiser met de RTL Nieuws-uitzending van 2 december 2009. Daarin heeft RTL bericht dat eiser in september 2009 contact heeft gezocht met de jongens met wie hij in de periode 2006-2007 is omgegaan (verder: de jongens).
4.4. Anders dan RTL heeft betoogd is de kern van de uitzending van het nieuwsonderwerp dat eiser na zijn vrijlating in september 2009 contact heeft gezocht met de jongens. Het nieuwsonderwerp is immers door de nieuwslezer ingeluid met woorden van die strekking: “Hij probeert al sinds zijn vrijlating uit de gevangenis in september in contact te komen met de jongens die die heeft misbruikt”. Daarnaast spreekt de verslaggever van het onderwerp de volgende zinnen uit:
- “Vanuit het niets was hij na zijn celstraf ineens terug”;
- “[Eiser] hangt niet alleen rond bij de huizen van zijn slachtoffers, hij zoekt ook telefonisch contact. Nu maar ook vlak voor zijn vrijlating”;
- “[Eiser] zat de laatste celstraf uit vanwege ontucht (…) Hij heeft ook contact met hen gezocht na zijn vrijlating, dus in de afgelopen twee maanden (…)”.
Uit dit alles kan slechts worden geconcludeerd dat het nieuwsonderwerp als kern heeft dat eiser na zijn vrijlating in september 2009 herhaaldelijk contact heeft gezocht met de jongens.
4.5. RTL heeft zich daarbij gebaseerd op haar interviews met [betrokkene_1] en [betrokkene_3]. [betrokkene_1] heeft daarin verklaard dat de in het onderwerp uitgezonden geluidsopname van het telefoongesprek tussen eiser en [betrokkene_2] in september 2009 is opgenomen. RTL had de juistheid van die verklaring eenvoudig kunnen controleren aan de hand van de tekst van de opname zelf en in de door haar overgelegde stukken uit het politiedossier van eiser uit 2007. In de opname zegt eiser immers tegen [betrokkene_2] dat hij ([betrokkene_2]) recentelijk met de politie heeft gesproken en vraagt aan [betrokkene_2] extra informatie om - volgens eiser - dit nader te kunnen verklaren tegen de rechter. Aangezien de rechtzaak tegen eiser in 2008 is begonnen, had het op de weg van de verslaggever van RTL Nieuws gelegen om nadere vragen te stellen over de gestelde opnamedatum van het telefoongesprek. Ter verdere controle van de juistheid van die verklaring had de verslaggever ook eiser om een reactie kunnen vragen. Verder blijkt uit de door RTL in het geding gebrachte stukken uit het politiedossier dat [betrokkene_1] in juli 2007 een telefoongesprek tussen eiser en [betrokkene_2] heeft opgenomen. De moeite en kosten die met een dergelijk nader onderzoek gepaard zouden zijn geweest worden voorshands minimaal beschouwd. De voorlopige conclusie is dat RTL voor de uitzending van het nieuwsonderwerp had kunnen weten, althans behoorde te weten, dat de geluidsopname niet van september 2009 dateerde.
4.6. Daarnaast heeft eiser in de vooravond van de uitzending de redactie van RTL Nieuws gebeld en de redacteur meegedeeld dat de uitzending onjuist is. Partijen verschillen van mening over de inhoud van de mededeling van eiser aan het redactielid van RTL Nieuws en ook over de reactie daarop van RTL. Zonder nader onderzoek kan in dit kort geding niet worden vastgesteld dat eiser aan het redactielid van RTL Nieuws duidelijk heeft gemaakt dat hij na zijn vrijlating in september 2009 geen (telefonisch) contact heeft gezocht met de onder 4.3 bedoelde jongens. Dat neemt niet weg dat, mede gelet op hetgeen onder 4.5 is overwogen, het enkele feit dat eiser contact heeft gezocht met de redactie van RTL Nieuws over de bedoelde uitzending voor haar aanleiding had moeten zijn om de juistheid van de beweringen in het nieuwsonderwerp nader te onderzoeken.
4.7. Verder heeft eiser (via zijn advocaat) ter terechtzitting ontkend bij de woning van [betrokkene_1] of bij de voetbalvelden waarover [betrokkene_3] heeft gesproken te zijn geweest. Ter terechtzitting heeft RTL desgevraagd geweigerd de namen van de slachtoffers namens wie [betrokkene_3] optreedt, te noemen. RTL heeft verder op geen enkele wijze toegelicht op welke wijze zij die verklaringen van [betrokkene_1] en [betrokkene_3] heeft geverifieerd, laat staan dat zij de juistheid van die verklaringen aannemelijk heeft gemaakt, zodat thans het betoog van eiser op dit punt wordt gevolgd. Hetzelfde geldt voor de verklaring van [betrokkene_1] dat eiser hem tot tweemaal toe heeft opgebeld. Uit de door RTL ter terechtzitting vertoonde beelden van het interview met [betrokkene_1] is gebleken dat hij zijn stelling slechts heeft gebaseerd op het feit dat de inbeller zijn naam niet heeft genoemd en na enkele ogenblikken de verbinding heeft verbroken. Dat is voorshands onvoldoende om uit te gaan van de juistheid van die verklaring.
4.8. De uitzending van het nieuwsonderwerp heeft geleid tot Kamervragen en vele - vaak zeer negatieve en soms bedreigende - opmerkingen over en jegens eiser op het internet. Bovendien is voorshands aannemelijk dat de uitzending van het nieuwsonderwerp zijn re-integratie zal bemoeilijken. Dit alles is het gevolg van voorshands onjuiste informatie die RTL over eiser heeft geopenbaard in de uitzending. Van RTL, een grote en invloedrijke mediamaatschappij, mag worden verwacht dat zij haar bijdrage aan een maatschappelijke discussie baseert op juiste informatie.
4.9. RTL heeft nog aangevoerd dat zij niet verantwoordelijk kan worden gehouden voor de op 2 december 2009 in het RTL Nieuws uitgezonden onjuiste informatie omdat het slechts de mening van de geïnterviewden betrof. Dit verweer baat RTL niet omdat zij onvoldoende afstand heeft genomen van de meningen die door de door haar geïnterviewde personen zijn geuit in het nieuwsonderwerp, zoals ook blijkt uit de onder 4.4 opgenomen citaten.
4.10. Uit het vorenstaande volgt dat voorshands wordt geconcludeerd dat RTL onzorgvuldig heeft gehandeld met de uitzending van het nieuwsonderwerp. Zij heeft daarmee onrechtmatig in de zin van artikel 6:162 Burgerlijk Wetboek (BW) jegens eiser gehandeld. De (semantische) discussie tussen partijen of [betrokkene_2] als slachtoffer van eiser kan worden gezien doet daar niets aan af.
4.11. Onder de hiervoor vermelde omstandigheden is voorshands voldoende aannemelijk dat de bodemrechter tot de slotsom zal komen dat het belang van RTL dient te wijken voor het belang van eiser en de vordering tot rectificatie van de uitzending zal toewijzen, zodat deze in kort geding eveneens toewijsbaar is als na te melden. Gelet op de aard van het geschil heeft eiser een spoedeisend belang bij zijn vorderingen.
4.12. Een rectificatie van de geopenbaarde onjuiste informatie wordt voorshands proportioneel geacht. De onder 4.8 genoemde gevolgen van de uitzending rechtvaardigen een rectificatie in de uitzending van het RTL Nieuws. Daarmee kan immers op eenvoudige wijze voor RTL hetzelfde publiek worden bereikt dat op 2 december 2009 de onjuiste informatie over eiser heeft gekregen. Daarnaast is gebruikelijk dat een rectificatie dient te geschieden in hetzelfde medium als waarin de gewraakte berichtgeving is gepubliceerd. De vordering dat RTL een rectificatie op haar websites rtlnieuws.nl en rtlnieuws.hyves.nl dient te plaatsen zal eveneens worden toegewezen. De aanpassing van de website rtlnieuws.nl (zie 2.12) nadat RTL is gebleken dat de geluidsopnamen van het telefoongesprek tussen eiser en [betrokkene_2] niet in september 2009 zijn gemaakt is onvoldoende om als rectificatie te beschouwen. Het persbericht van 17 december 2009 (zie 2.15) is dat evenmin. Gelet op het bovenstaande heeft eiser geen belang bij een vierde rectificatie op teletekst van RTL Nieuws. De gevorderde dwangsom zal worden beperkt als na te melden.
4.13. De eerste vordering van eiser, een verbod om het beeldmateriaal nogmaals uit te zenden, wordt aldus begrepen dat een verbod wordt gevraagd voor het verdere gebruik van het beeld- en geluidsmateriaal dat in het nieuwsonderwerp is gebruikt. Een dergelijke vordering is te algemeen van aard, en strookt niet met het in artikel 10 EVRM bepaalde grondrecht van vrijheid van meningsuiting. Bovendien heeft RTL ter zitting verklaard het nieuwsonderwerp niet opnieuw uit te zenden of anderszins beschikbaar te stellen. Er is voorshands dan ook geen aanleiding om deze vordering toe te wijzen.
4.14. Voor toewijzing van het gevorderde voorschot op schadevergoeding is in kort geding slechts plaats indien voldoende aannemelijk is dat de bodemrechter een schadevergoeding zal toewijzen. Daarvan is geen sprake, omdat eiser de door hem gestelde geleden immateriële schade niet heeft onderbouwd. De door eiser gehanteerde definitie van de term ‘slachtoffer’ in relatie tot [betrokkene_2], namelijk dat iemand pas slachtoffer van een misdrijf kan worden genoemd als een ander in strafrechtelijke zin dader jegens die eerste is bevonden, is daartoe onvoldoende. Daarnaast is thans niet aannemelijk dat de uitzending van het nieuwsonderwerp heeft geleid tot het (nog steeds) niet hebben van een vaste woonplaats voor eiser. Daarom kan hij evenmin worden gevolgd in zijn betoog over gemaakte kosten voor tijdelijk onderdak - nog daargelaten dat dit een materiële schadepost is en in het petitum van de dagvaarding een voorschot op vergoeding van immateriële schade is gevorderd.
4.15. RTL zal als de grotendeels in het ongelijk gestelde partij in de proceskosten worden veroordeeld, met dien verstande dat het meer aan eiser in rekening gebrachte vastrecht voor zijn rekening dient te blijven omdat de daaraan ten gronde liggende geldvordering niet is toegewezen. De kosten aan de zijde van eiser worden begroot op:
- dagvaarding EUR 85,98
- betaald vast recht 78,25
- in debet gesteld vast recht 183,75
- salaris advocaat 816,00
Totaal EUR 1.163,98
5. De beslissing
De voorzieningenrechter
5.1. veroordeelt RTL om uiterlijk binnen twee werkdagen na de betekening van dit vonnis in de nieuwsuitzending van RTL Nieuws van 19:30 uur de volgende rectificatie op de gebruikelijke toon en met normale snelheid uit te spreken:
“De voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam heeft RTL veroordeeld tot rectificatie van het onderwerp over [esier] dat RTL Nieuws op 2 december 2009 heeft uitgezonden. In die uitzending heeft RTL Nieuws een fragment van een geluidsopname van een telefoongesprek tussen [eiser] en een minderjarige jongen ten gehore gebracht en vermeld dat die opname is gemaakt in september 2009. Dat is onjuist. Het telefoongesprek heeft plaatsgevonden in juli 2007, een jaar voor de veroordeling van [eiser] door de rechtbank ’s-Hertogenbosch voor ontucht met andere minderjarige jongens. Verder heeft RTL Nieuws haar berichtgeving dat [eiser] na zijn vrijlating in september 2009 contact heeft gezocht met die jongens niet met feiten kunnen onderbouwen.”
5.2. veroordeelt RTL om uiterlijk binnen twee werkdagen na de betekening van dit vonnis de onder 5.1 opgenomen rectificatie duidelijk leesbaar op de pagina’s van de websites rtlnieuws.nl en rtlnieuws.hyves.nl, waarop zij heeft bericht over de geluidsopname van het telefoongesprek tussen eiser en de minderjarige jongen, te plaatsen en daar minimaal drie werkdagen geplaatst te houden,
5.3. bepaalt dat RTL voor iedere dag dat zij in strijd handelt met het onder 5.1 bepaalde, aan eiser een dwangsom verbeurt van EUR 2.000,00, tot een maximum van EUR 50.000,00,
5.4. bepaalt dat RTL voor iedere dag dat zij in strijd handelt met het onder 5.2 bepaalde, aan eiser een dwangsom verbeurt van EUR 1.000,00, tot een maximum van EUR 25.000,00,
5.5. veroordeelt RTL in de proceskosten, aan de zijde van eiser tot op heden begroot op EUR 1.163,98, te voldoen aan de griffier door overmaking op rekeningnummer 19.23.25.728 ten name van MVJ Arrondissement Amsterdam onder vermelding van "proceskostenveroordeling" en het zaak- en rolnummer,
5.6. verklaart dit vonnis tot zover uitvoerbaar bij voorraad,
5.7. wijst het meer of anders gevorderde af.
Dit vonnis is gewezen door mr. N.C.H. Blankevoort, voorzieningenrechter, bijgestaan door mr. R. Verloo, griffier, en in het openbaar uitgesproken op 7 januari 2010.?