Uitspraak
vonnis
_____________________________________________________________________ __
RECHTBANK AMSTERDAM
Sector civiel recht, meervoudige kamer
zaaknummer / rolnummer 377359 / HA ZA 07.2302
Vonnis van 8 oktober 2008
in de zaak van:
de publiekrechtelijke rechtspersoon de GEMEENTE AMSTERDAM,
waarvan de zetel is gevestigd te Amsterdam,
e i s e r e s,
advocaat mr. B.R. ter Haar,
tegen:
ZIJ DIE VERBLIJVEN in de gebouwde onroerende zaak/zaken (bestaande uit een aantal opstallen/loodsen, die, genaamd “THE HANGOUT”, als één complex zijn aan te merken), staande en gelegen aan de [adres], naast/nabij nummer [nummer], te Amsterdam,
g e d a a g d e n,
advocaat mr. D.G. Peters.
Partijen worden hierna de Gemeente en de The Hangout genoemd.
De procedure
1. Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het vonnis van deze rechtbank van 25 juni 2008 met de daarin genoemde stukken;
- de akte na tussenvonnis van 23 juli 2008 van de Gemeente, met een wijziging van eis;
- de antwoordakte van 6 augustus 2008 van The Hangout.
Vervolgens is vonnis bepaald op heden.
De verdere beoordeling
2. In het vonnis van de rechtbank van 25 juni 2008 (hierna: het tussenvonnis) is aan partijen de gelegenheid geboden te reageren op het vonnis van 25 juni 2008 in de aan deze zaak verwante procedure tussen de Gemeente en de Stichting Hell’s Angels Amsterdam (hierna: de Stichting), bekend onder zaak/rolnummer 377360/HA ZA 07.2303 (hierna: de zaak 07.2303). De Gemeente heeft in haar akte van 23 juli 2008 haar nadere standpunt uiteengezet en haar eis aangevuld/gewijzigd. The Hangout hebben hierop gereageerd en onder meer bezwaar gemaakt tegen de wijziging van eis. In dit verband wordt opgemerkt dat de akte van The Hangout van 6 augustus 2008 is ingediend als “Bezwaar tegen de wijziging eis”. In die akte wordt naast het bezwaar tegen de wijziging van eis ook inhoudelijk ingegaan op de zaak en het nadere standpunt van de Gemeente, zodat die akte tevens zal worden beschouwd als een antwoordakte van The Hangout. Uit die akte blijkt ook niet dat die anders moet worden opgevat.
3. De Gemeente vordert thans bij vonnis, uitvoerbaar bij voorraad,
primair:
A. voor recht te verklaren dat:
(i) The Hangout een van de Stichting afgeleid (gebruiks)recht hebben ten
aanzien van de percelen c.q. de per¬ceelsgedeelten gelegen aan en nabij de [adres] [nummer] te Amsterdam, kadastraal bekend gemeente Amsterdam, [kadasters], groot circa 630 m2,
ii) dit gebruiksrecht door de Gemeente bij brief van 24 april 2008
rechtsgeldig is opgezegd en zal zijn geëindigd met ingang van 25 juni 2010;
B. met veroordeling van The Hangout om binnen 30 dagen na betekening van het ten deze te wijzen vonnis de hierboven sub 1 aangeduide percelen c.q. perceels-gedeelten met al het hare en de haren te ontruimen en ontruimd te houden en ontdaan van opstallen ter algehele beschikking van de Gemeente te stellen, met machtiging op de Gemeente, zo The Hangout mochten nalaten aan deze veroordeling te voldoen, de nakoming daarvan af te dwingen met behulp van de sterke arm en The Hangout in de hieruit voortvloeiende kosten te ver¬oordelen, en met bepaling dat aan dit vonnis niet eerder uitvoering zal mogen worden gegeven dan na 25 juni 2010;
subsidiair:
The Hangout te veroordelen om de percelen c.q. perceelsgedeelten gelegen aan en nabij de [adres] [nummer] te Amsterdam, kadastraal bekend als gemeente Amsterdam, [kadasters], groot circa 630 m2, binnen 30 dagen na betekening van het te wijzen vonnis met al het hare en de haren te ontruimen en ontruimd te houden en ontdaan van opstallen ter algehele beschikking van de Gemeente te stellen, met machtiging op de Gemeente, zo The Hangout mochten nalaten aan deze veroordeling te voldoen, de nakoming daarvan af te dwingen met behulp van de sterke arm en The Hangout in de hieruit voortvloeiende kosten te veroordelen en met bepaling dat aan dit vonnis niet eerder uitvoering zal mogen worden gegeven dan na 25 juni 2010;
C. met veroordeling van The Hangout in de kosten van dit geding.
4. De Gemeente legt aan het primaire deel van haar gewijzigde eis het volgende ten grondslag. De Stichting heeft in de zaak 07.2303 uitdrukkelijk gesteld dat er tussen de Stichting en de Gemeente vanaf 1974 een rechtsverhouding bestaat in de vorm van een bruikleenovereenkomst. Die bruikleenovereenkomst heeft niet alleen betrekking op een terrein groot 4410 m² (hierna het 4410 m² terrein) van de in die zaak genoemde percelen, dat bij de Stichting in gebruik is, maar ook op een daarvan deel uitmakend gedeelte, groot 630 m² (hierna: het 630 m² terrein), dat bij The Hangout in gebruik is. De Gemeente heeft deze stelling van de Stichting erkend, zoals is overwogen en vastgesteld in het vonnis in de zaak 07.2303. De Gemeente heeft vervolgens de bruikleenovereenkomst jegens de Stichting bij brief van 24 april 2008 opgezegd tegen 14 november 2008. De rechtbank heeft in het vonnis in de zaak 07.2303 geoordeeld dat de bruikleenovereenkomst voor zowel het 4410 m² terrein als het 630 m² terrein met ingang van 25 juni 2010 is geëindigd. Daarmee is ook het lot van The Hangout bezegeld, aldus de Gemeente. The Hangout stellen immers zelf dat zij het 630 m² terrein in gebruik hebben genomen met goedvinden van de Stichting, in ieder geval krachtens een van de Stichting afgeleid recht. De bruikleenovereenkomst voor het 630 m² terrein is derhalve ook rechtsgeldig opgezegd tegen 25 juni 2010. Met het oog daarop vordert de Gemeente de verklaring voor recht. Subsidiair handhaaft de Gemeente haar eerder ingenomen stellingen omtrent het onrechtmatig gebruik, zoals weergegeven in het tussenvonnis.
5. The Hangout voeren gemotiveerd verweer waarop hierna voor zover nodig zal worden ingegaan.
6. The Hangout maken in de eerste plaats bezwaar tegen de wijziging van eis. De huidige eis berust op een geheel andere grondslag, aldus The Hangout, en behelst ook meer dan de aanvankelijk gevorderde ontruiming. Naast ontruiming van het terrein wordt thans ook gevorderd dat het terrein zal worden ontdaan van opstallen die er al meer dan 30 jaar staan. De wijziging van eis is ook zeer laat en in strijd met een goede procesorde ingediend, waardoor de procesbelangen van The Hangout zijn geschaad.
7. Het bezwaar tegen de wijziging van eis wordt verworpen. Artikel 130 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering bepaalt dat zolang nog geen eindvonnis is gewezen de eiser bevoegd is zijn eis en de grondslag daarvan te veranderen of te vermeerderen. In dit geval is aan deze wettelijke voorwaarde voldaan. Blijft over de vraag of de wijziging van grondslag en van eis in strijd is met de eisen van een goede procesorde. Anders dan The Hangout kennelijk willen betogen kan niet worden gezegd dat zij geen (voldoende) gelegenheid hebben gehad zich uit te laten over de gewijzigde inzichten en de gewijzigde eis van de Gemeente. The Hangout hebben met hun akte van 6 augustus 2008 op de gewijzigde eis en de daaraan ten grondslag gelegde stellingen gereageerd en in aanvulling op hun eerdere stellingen inhoudelijke verweren aangevoerd. Er is dan ook geen sprake van strijd met de eisen van een goede procesorde.
8. Inhoudelijk voeren The Hangout aan dat zij jegens de Gemeente een zelfstandig gebruiksrecht hebben en dat die gebruiksovereenkomst met The Hangout door de Gemeente niet is opgezegd. The Hangout betwisten dat sprake is van een van de Stichting afgeleid recht; zij hebben een zelfstandige positie jegens de Gemeente. Wat de noodzaak tot ontruiming betreft voeren The Hangout aan dat er geen zekerheid bestaat over de vraag wanneer het gebied zal worden ontwikkeld. De noodzaak tot ontruiming per 25 juni 2010 is derhalve onduidelijk en de vordering van de Gemeente prematuur. De Gemeente dient met The Hangout te onderhandelen dan wel een tijdelijke oplossing voor een verblijf elders aan te bieden.
9. De kern van het door The Hangout bij akte van 6 augustus 2008 ingenomen standpunt komt erop neer dat zij een zelfstandig gebruiksrecht zouden hebben jegens de Gemeente met betrekking tot het 630 m² terrein. Bij conclusie van antwoord hebben The Hangout het volgende standpunt ingenomen:
“Bij de inventarisatie van het gebied in 1998 heeft de Gemeente vastgesteld dat de Hells Angels het sinds 1974 in bezit hadden. [...] De stichting stemt in met het gebruik door de Hangout van het terrein. De Gemeente heeft hierdoor geen grond om ontruiming te bewerkstelligen en haar eis moet daarom worden afgewezen. De Hangout jongeren gebruiken hun terrein krachtens een persoonlijk recht van overeenkomst met de rechthebbende op het gebruik van het terrein, de Stichting Hell’s Angels.”
Zonder deugdelijke toelichting en nadere onderbouwing - die ontbreekt - valt het bij akte van 6 augustus 2008 ingenomen standpunt van The Hangout niet te rijmen met hun eerdere hiervoor weergegeven stelling. Gelet op deze tegenstrijdigheid houdt de rechtbank het ervoor dat The Hangout het 630 m² terrein in gebruik hebben krachtens een van de Stichting afgeleid gebruiksrecht, zoals zij steeds hebben betoogd. De bij akte van 6 augustus 2008 ingenomen stelling is kennelijk ingegeven door de - voor de Hangout ongunstige - beslissing van de rechtbank in de zaak 07.2303 en als zodanig niet aannemelijk. Dat betekent dat de onder 3. A (i) genoemde vordering van de Gemeente toewijsbaar is.
10. In het vonnis van de rechtbank in de zaak 07.2303 is reeds vastgesteld dat de Gemeente de overeenkomst van bruikleen met de Stichting (ook) met betrekking tot het 630 m² terrein bij brief van 24 april 2008 rechtsgeldig heeft opgezegd, zij het met een in acht te nemen opzegtermijn tot 25 juni 2010. Dat brengt mee dat die opzegging ook The Hangout raakt, nu het 630 m² terrein destijds door de Gemeente in bruikleen is gegeven aan de Stichting en The Hangout dit terrein gebruiken krachtens een rechtsverhouding met de Stichting. Nu er geen rechtsverhouding is tussen de Gemeente en The Hangout is er - anders dan The Hangout betogen - geen reden tot opzegging daarvan. De vordering van de Gemeente genoemd onder 3. A. (ii) is derhalve eveneens toewijsbaar.
11. The Hangout betwisten dat er (thans) een noodzaak tot ontruiming is voor de Gemeente. De Gemeente heeft op dit punt haar vordering toegelicht zoals - samengevat - is weergegeven in het tussenvonnis. Deze concrete toelichting van de Gemeente is door The Hangout niet verder betwist dan met de enkele stelling dat er geen zekerheid is dat de Gemeente het terrein op afzienbare tijd nodig heeft. Deze algemene betwisting is echter niet voldoende. De Gemeente stelt dat er inmiddels een projectplan is opgesteld, dat het programma van eisen deze zomer zal zijn afgerond en dat wordt verwacht dat in 2010 met de uitvoering van de plannen kan worden begonnen. Gelet op deze concrete uiteenzetting had het op de weg van The Hangout gelegen uit te leggen waarom die plannen van de Gemeente niet realistisch zijn en een (veel) langere periode van ontwikkeling te verwachten is. Dat hebben The Hangout niet gedaan. In het vonnis in de zaak 07.2303 is op dit punt overwogen dat, gelet op de door de Gemeente gestelde belangen, de nog uit te voeren planologische ontwikkeling en de belangen van de Stichting, een opzegtermijn van twee jaar redelijk en billijk is en de bruikleenovereenkomst eindigt op 25 juni 2010. Anders dan The Hangout aanvoeren is de vordering van de Gemeente in zoverre niet prematuur.
12. The Hangout voeren nog aan dat de Gemeente (verder) zou moeten onderhandelen met The Hangout dan wel gehouden is tot het aanbieden van een alternatief voor het terrein. Zij wijzen daarbij op ambtelijke verslagen en correspondentie waaruit zou blijken dat er een nieuwe locatie moet komen voor The Hangout. Uit de overgelegde stukken blijkt echter niet van (definitieve) toezeggingen namens de Gemeente, in de persoon van voormalig wethouder Stadig dan wel door een andere bevoegde vertegenwoordiger, op grond waarvan zou moeten worden aangenomen dat het de Gemeente niet langer vrij stond de onderhandelingen en de plannen stop te zetten. De Gemeente heeft daarvoor ook deugdelijke redenen aangevoerd.
13. Uit het voorgaande volgt dat The Hangout het 630 m² terrein met ingang van 25 juni 2010 zullen moeten ontruimen. De vordering van de Gemeente onder 3. primair B. is in zoverre dan ook toewijsbaar. De vordering betrekking hebbend op het verwijderen van opstallen door The Hangout zal echter worden afgewezen. Gesteld noch gebleken is dat die opstallen door The Hangout zijn opgericht, zodat het ervoor moet worden gehouden dat die er al stonden voordat The Hangout het terrein gingen gebruiken. Daarbij is van belang dat The Hangout het terrein gebruiken krachtens een van de Stichting afgeleid recht en niet duidelijk (gemaakt) is of en in hoeverre The Hangout gerechtigd zouden zijn de opstallen af te breken.
14. De subsidiaire vordering van de Gemeente en de daar tegenin gebrachte verweren van The Hangout kunnen buiten beschouwing blijven. Als de overwegend in het ongelijk gestelde partij zullen The Hangout worden veroordeeld in de kosten van het geding, tot op heden aan de zijde van de Gemeente begroot als volgt:
- dagvaarding € 84,31
- vast recht € 251,--
- salaris advocaat (2½ punten tarief II) € 1.130,--
totaal € 1.465,31
Nu dit is gevorderd zal deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad worden verklaard.
BESLISSING
De rechtbank:
- verklaart voor recht dat:
(i) The Hangout (gedaagden) een van de Stichting afgeleid (gebruiks)recht hebben ten aanzien van de percelen c.q. de per¬ceelsgedeelten gelegen aan en nabij de [adres] [nummer] te Amsterdam, kadastraal bekend gemeente Amsterdam, [kadasters], groot circa 630 m2 ;
(ii) dit gebruiksrecht door de Gemeente bij brief van 24 april 2008 rechtsgeldig is opgezegd en zal zijn geëindigd met ingang van 25 juni 2010;
- veroordeelt The Hangout (gedaagden) om binnen 30 dagen na betekening van dit vonnis de hierboven sub (i) aangeduide percelen c.q. perceelsgedeelten met al het hare en de haren te ontruimen en ontruimd te houden en ter algehele beschikking van de Gemeente te stellen, met machtiging op de Gemeente, zo The Hangout mochten nalaten aan deze veroordeling te voldoen, de nakoming daarvan af te dwingen met behulp van de sterke arm en The Hangout in de hieruit voortvloeiende kosten te ver¬oordelen, met bepaling dat aan dit vonnis niet eerder uitvoering mag worden gegeven dan na 25 juni 2010;
- veroordeelt The Hangout (gedaagden) in de kosten van deze procedure, tot op heden aan de zijde van de Gemeente begroot op € 1.465,31;
- verklaart deze kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad;
- wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit vonnis is gewezen door mrs. F.P.L.M. Vennix, voorzitter en A.C.A. Wildenburg en
L. Biller, leden van genoemde kamer en in het openbaar uitgesproken op 8 oktober 2008.