Conclusie
Procureur-Generaal bij de Hoge Raad der Nederlanden
mr. M.E. van Hilten
Advocaat-Generaal
Conclusievan 14 februari 2014 inzake:
HR nr. 13/00975
[X] B.V.
Hof nrs. 11/00696, 11/00697 en 11/00698
Rb nrs. AWB 10/2746, 10/2747 en 10/2659
Derde Kamer A
tegen
Douanerechten
7 december 2009 - 4 januari 2010
staatssecretaris van Financiën
1.Inleiding
1.1
In deze procedure gaat het om de indeling van een multifunctioneel apparaat, [A]. De vraag is of het apparaat moet worden ingedeeld als een toestel voor het weergeven van geluid (tariefpostonderverdeling 8519 89 19 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: GN)) of als een apparaat waarmee digitale gegevens worden ontvangen, omgezet en gezonden in een netwerk (tariefpostonderverdeling 8517 62 00 van de GN).
1.2
Rechtbank Haarlem (hierna: de Rechtbank) was van oordeel dat het apparaat overeenkomstig zijn functie onder tariefpostonderverdeling 8519 89 19 van de GN moet worden ingedeeld. Hof Amsterdam (hierna: het Hof) oordeelde eveneens dat het apparaat onder tariefpostonderverdeling 8519 89 19 van de GN moet worden ingedeeld.
1.3
In deze conclusie komen de voor deze zaak relevante tariefposten alsmede de daarbij behorende aantekeningen en toelichtingen aan de orde. Ik kom tot de conclusie dat het Hof bij de beoordeling is uitgegaan van een juiste rechtsopvatting. Het oordeel van het Hof acht ik niet onbegrijpelijk noch onvoldoende gemotiveerd.
1.4
Ik concludeer tot het ongegrond verklaren van het beroep in cassatie.
2.Feiten en procesverloop
2.1
Belanghebbende heeft in de periode van 7 december 2009 tot en met 4 januari 2010 negen aangiften gedaan voor het in het vrije verkeer brengen van een product dat op de bij de aangiften behorende facturen is aangeduid als “[A]” (hierna: [A] of het apparaat). Het apparaat is telkens aangegeven onder tariefpostonderverdeling 8519 89 90 90 van de GN met als goederenomschrijving “audio steno [...], zijnde mp3speler transmitters”.
2.2
Uiterlijke kenmerken [A]
2.2.1
bestaat uit een kastje waarin een vijftal luidsprekers zijn geplaatst die elk zijn voorzien van een afzonderlijke digitale versterker. Het apparaat is voorzien van knoppen voor mute en volumeregeling en heeft aan de achterzijde een aansluiting voor een koptelefoon, een audio-ingang, twee netwerkpoorten en een stroomaansluiting. Op de netwerkpoorten kunnen – met behulp van een kabel – een digitale videorecorder, een pc, een spelconsole of een NAS-station worden aangesloten, om deze apparaten via het [B]-netwerk (zie onderdeel 2.3 hierna) met het internet te verbinden.
2.2.2
In [A] is een moederboard ingebouwd met daarop onder meer een centrale processor unit.
2.3
Werking [A]
2.3.1
Het apparaat dient met een ethernetkabel op een router of kabelmodem te worden aangesloten. Deze verbinding is onontbeerlijk om aansluiting te maken op het internet. Zodra [A] via de ethernetkabel is aangesloten op het internet, kunnen muziekbestanden van online muziekaanbieders worden afgespeeld en kan ook internetradio worden beluisterd. Bovendien is het mogelijk om muziekbestanden vanaf externe apparaten, zoals een computer (pc of Mac), een iPod, een iPhone of andere smartphone, op het apparaat af te spelen. Het systeem ondersteunt vrijwel alle muziekformaten.
2.3.2
Twee of meer [1] [A's] kunnen onderling draadloos digitale gegevens uitwisselen, en zo tezamen een draadloos datanetwerk vormen (hierna: [B]-netwerk). Het [B]-netwerk functioneert geheel onafhankelijk van een eventueel reeds aanwezig draadloos WiFi-netwerk, omdat een afwijkende coderingssleutel wordt gebruikt. Om communicatie tussen het [B]-netwerk en het ‘normale’ netwerk [2] en/of tussen het [B]-netwerk en het internet mogelijk te maken, dient een van de (of de enige) [A](s) met een ethernetkabel op een router of op een kabelmodem te worden aangesloten (zie ook punt 2.3.1).
2.3.3
[A] maakt gebruik van AES encrypt peer-to-peer draadloze MESH-technologie (een MESH draadloos netwerk dat kan worden gezien als een speciaal type wireless ad-hoc network), waarbij automatisch coderingssleutels en SSID’s (netwerknaam) worden gegenereerd.
2.3.4
De software die aanwezig is in het geheugen van het moederboard bestaat onder meer uit de besturingssoftware Linux. Linux kan via het internet geüpdatet worden. Binnen de Linux-besturingssoftware kunnen Linux-programma’s, zoals een tekstverwerker, spreadsheet en e-mailprogramma werken. Omdat in- en uitvoereenheden zoals een toetsenbord en monitor niet op [A] kunnen worden aangesloten, kunnen deze programma’s echter alleen met behulp van een andere computer worden gebruikt. [A] heeft niet de mogelijkheid data op te slaan.
2.4
Informatie website [B]
2.4.1
Op de website van belanghebbende is uitgebreide informatie over [A] c.q. het [B]-netwerk opgenomen. De informatie is onderverdeeld onder de volgende hoofdstukken/koppen [3] :
“Kristalhelder, kamervullend geluid
(…)
Directe toegang tot een oneindige hoeveelheid muziek
(…)
Bedien het allemaal met je iPhone en meer
(…)
Draadloze, multi-room muziek met [B]
(…)
Eenvoudige installatie en uitbreidbaar ontwerp
(…)
Automatische software-updates: [B] wordt steeds beter
(…)
Andere fantastische functies”
2.5
Naar aanleiding van de in 2.1 vermelde negen aangiften heeft de Inspecteur negen uitnodigingen tot betaling (hierna: utb’s) aan belanghebbende uitgereikt. [A's] zijn daarbij conform de aangiften ingedeeld in tariefpostonderverdeling 8519 89 90 90 van de GN. [4]
2.6
Belanghebbende heeft bezwaar gemaakt tegen de vorenbedoelde utb’s. De Inspecteur [5] heeft het bezwaar bij een drietal uitspraken, gedagtekend 11 mei 2010, ongegrond verklaard. In de uitspraken op bezwaar heeft de Inspecteur zich nader op het standpunt gesteld dat [A] moet worden ingedeeld onder een andere tariefpostonderverdeling, te weten 8519 89 19 90 van de GN. Voor goederen van deze post gold een tarief van 4,5%. De Inspecteur heeft evenwel afgezien van boeking achteraf en navordering van de (zijns inziens) meer verschuldigde douanerechten. [6]
3.Geding voor Rechtbank en het Hof
3.1
De Rechtbank
3.1.1
Belanghebbende heeft tegen de uitspraken van de Inspecteur beroep ingesteld bij de Rechtbank. Voor de Rechtbank was de indeling van [A] in de GN in geschil.
3.1.2
De Rechtbank oordeelde dat [A] moet worden ingedeeld onder GN-code 8519 89 19. Zij overwoog daartoe, voor zover van belang, het volgende:
“(…)
5.5.
[A] verzendt en ontvangt draadloos versleutelde digitale bestanden, zet deze om in audio en geeft deze audiobestanden weer als muziek. Ten behoeve van deze functies beschikt [A], onder andere over een moederboard met cpu en Linux-besturingssoftware. Gelet op de objectieve kenmerken en eigenschappen van [A], zoals onder 2.2. [7] omschreven en zoals deze blijken uit de overige stukken van het geding en hetgeen ter zitting is vastgesteld, staan deze functies ten dienste van de muziekweergave. De meest praktische functie van [A] bestaat niet uit het draadloos ontvangen en zenden en/of muziekgegevensverwerking, ook al is die in de werking onontbeerlijk voor het systeem, maar uit muziekweergave. Dit blijkt al uit de vijf luidsprekers, en de vijf afzonderlijke digitale versterkers. Dit oordeel brengt mee dat op grond van aantekening 5 E op hoofdstuk 84 van de GN [A] een eigen functie, andere dan automatische gegevensverwerking, vervult en naast de onder 5.2 en 5.3. genoemde redenen ook om deze reden niet kan worden ingedeeld onder post 8471. [A] moet worden ingedeeld onder de post die overeenkomstig zijn functie in aanmerking komt.
5.6.
Aangezien [A] meerdere functies vervult, moet op grond van aantekening 3 op afdeling XVI [A] worden ingedeeld naar de hoofdfunctie die kenmerkend is voor het complex. Gelet op hetgeen de rechtbank onder 5.5. heeft overwogen is de hoofdfunctie van het complex de muziekweergave. In aanmerking nemend dat [A] geen data kan opslaan voldoet [A] aan de bewoording van post 8519 89 19, te weten toestellen voor het weergeven van geluid, zonder ingebouwd apparaat voor opnemen van geluid. [A] komt overeenkomstig zijn functie in aanmerking om te worden ingedeeld onder de GN-code 8519 89 19. (…).”
3.1.3
Bij (in één geschrift vervatte) uitspraken van 20 juli 2011, nrs. AWB 10/2746, 10/2747 en 10/2659, ECLI:RBHAA:2011:BV3492, heeft de Rechtbank de beroepen ongegrond verklaard.
3.2
Het Hof
3.2.1
Belanghebbende heeft bij het Hof hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de Rechtbank. Ook voor het Hof was de indeling van [A] in de GN in geschil. [8]
3.2.2
Het Hof oordeelde dat [A] op grond van algemene indelingsregels 1 en 6, met toepassing van aantekening 3 op afdeling XVI, moet worden ingedeeld onder tariefpostonderverdeling 8519 89 19 van de GN. Na – in de punten 6.1 en 6.2 van de uitspraak – te hebben overwogen dat [A] in beginsel vatbaar is voor indeling in zowel post 8517 als post 8519 van de GN, motiveerde het Hof zijn beslissing, voor zover in cassatie van belang, als volgt:
“6.4. Ingevolge aantekening 3 op afdeling XVI worden machines met twee of meer verschillende (afwisselende of aanvullende) functies ingedeeld naar de hoofdfunctie die kenmerkend is voor het complex. Nagegaan moet dus worden of de netwerkfunctie (post 8517) danwel de weergavefunctie (post 8519) de hoofdfunctie is. Het Hof overweegt ter zake als volgt.
6.5.
De omstandigheid dat de netwerkfunctie de toestellen in staat stelt tot het ontvangen van de geluidssignalen die noodzakelijk zijn voor het kunnen weergeven van geluid, voert op zichzelf niet tot de conclusie dat de netwerkfunctie de hoofdfunctie van de toestellen vormt. Een functie van een toestel geldt op zich niet als hoofdfunctie omdat zij onontbeerlijk is, daar een functie onontbeerlijk, maar desondanks secundair of bijkomend kan zijn (HvJ EU 14 april 2011, C-288/09 British Sky, r.o. 74).
6.6.
Volgens vaste rechtspraak kan de bestemming van een product een objectief indelingscriterium (…) zijn, wanneer die bestemming inherent is aan dit product. De inherentie moet kunnen worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product. Dienaangaande moet rekening worden gehouden met wat voor de consument hoofd- en bijzaak is (HvJ EU 14 april 2011, C-288/09 British Sky, r.o. 76 en 77).
6.7.
Uit de stukken van het geding, waaronder de onder 2.2.4 aangehaalde informatie van de website van belanghebbende, blijkt dat de toestellen de objectieve kenmerken en eigenschappen van een draadloos HiFi-muzieksysteem hebben en ook vrijwel uitsluitend als zodanig aan de consument worden gepresenteerd. De mogelijkheid om andere apparaten (bijv. een pc, gameconsole, digitale videorecorder, NAS-station of settopbox, hierna tezamen aangeduid als ‘externe apparaten’) via de onderwerpelijke toestellen met het internet te verbinden wordt slechts zijdelings genoemd, onder de kop ‘Andere fantastische functies’. Het Hof concludeert hieruit dat de toestellen aan de consument worden gepresenteerd als muzieksysteem en niet als netwerksysteem.
6.8.
Deze bestemming wordt ondersteund door de omstandigheid dat belanghebbende, naast het onderwerpelijke toestel met een consumentenprijs van € 399, ook een toestel met de handelsnaam ‘[D]’ importeert, met een consumentenprijs van (destijds) slechts € 99. [D] beschikt over dezelfde netwerkfunctionaliteit als [A], doch kan geen geluid weergeven. [D] kan in een [B]-netwerk worden gebruikt in ruimtes waar geen geluidsweergave gewenst is. Ook via [D] kunnen externe apparaten met het internet worden verbonden.
6.9.
Ook vanwege de beperkte toegangsmogelijkheden tot het [B]-netwerk acht het Hof niet aannemelijk dat de consument [A] zal aanschaffen vanwege de netwerkfunctie. Draadloze communicatie van een extern apparaat met of via het draadloze [B]-netwerk is immers niet mogelijk, omdat het [B]-netwerk voor draadloze communicatie gebruik maakt van een andere coderingssleutel dan de gangbare WiFi-standaard. Draadloze communicatie is enkel mogelijk tussen [B]-apparaten onderling. Gebruikmaking van het draadloze [B]-netwerk met een extern apparaat is uitsluitend mogelijk door dit apparaat met behulp van een kabel aan te sluiten op één van [A's] of ZoneBridges in het netwerk.
(…)”
3.2.3
Bij uitspraak van 10 januari 2013, nrs. 11/00696, 11/00697 en 11/00698, ECLI:NL:GHAMS:2013:BY9057, DR 2013/21, heeft het Hof de uitspraak van de Rechtbank bevestigd.
4.Het geding in cassatie
4.1
Belanghebbende heeft tijdig en ook overigens op regelmatige wijze beroep in cassatie ingesteld. Zij stelt vier cassatiemiddelen voor waarin zij met rechts- en motiveringsklachten opkomt tegen het oordeel van het Hof dat [A] moet worden ingedeeld in tariefpost 8519, onderverdeling 8519 89 19, van de GN. Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat ‘tariefpost 8517, onderverdeling 62’ [A] exact omschrijft. [9]
4.2
De staatssecretaris van Financiën (hierna: de Staatssecretaris) heeft een verweerschrift ingediend.
4.3
Belanghebbende heeft de zaak mondeling doen toelichten door [C], advocaat te [Q].
4.4
De Staatssecretaris heeft afgezien van de mogelijkheid de zaak mondeling of schriftelijk toe te lichten. [10]
5.Afdeling XVI, hoofdstuk 85, tariefposten 8517 en 8519 van de GN
5.1
In deze procedure gaat het om de vraag of [A] een toestel is voor het zenden of ontvangen van spraak, beelden, of andere gegevens als bedoeld in de (van oudsher voor telefoontoestellen gereserveerde [11] , zie punt 5.11.3 hierna) tariefpost 8517 van de GN, dan wel dat het apparaat een toestel ‘voor het opnemen of het weergeven van geluid’ is in de zin van tariefpost 8519 van de GN – een post die oorspronkelijk zag op platenspelers, cassettespelers en elektrogrammofoons. [12]
5.2
In de beroepsfase en hoger beroepsfase van deze procedure speelde ook tariefpost 8471 [13] van de GN een rol als mogelijke tariefpost voor indeling van [A]. Rechtbank en Hof hebben geoordeeld dat [A] niet onder deze tariefpost kan worden ingedeeld, daarbij in aanmerking nemende aantekening 5E op hoofdstuk 84 van de GN. Ik meen dat dit oordeel juist is. In cassatie wordt ook niet daartegen opgekomen. In het navolgende beperk ik mij dan ook tot de vraag of [A] een goed van post 8517 van de GN is, dan wel een goed van post 8519 van de GN.
5.3
Bij de beantwoording van die vraag moeten de algemene regels voor de interpretatie van de gecombineerde nomenclatuur [14] – doorgaans, en ook in het navolgende, aangeduid als ‘algemene indelingsregels’ – in acht worden genomen. Deze algemene indelingsregels bevatten de beginselen aan de hand waarvan goederen moeten worden ingedeeld. In deze procedure spelen met name de algemene indelingsregels 1 en 6 een rol. Deze indelingsregels luiden als volgt.
5.3.1
Op grond van algemene indelingsregel 1 wordt:
“De tekst van de opschriften van de afdelingen, van de hoofdstukken en van de onderdelen van hoofdstukken (…) geacht slechts als aanwijzing te gelden; voor de indeling zijn wettelijk bepalend de bewoordingen van de posten en de aantekeningen op de afdelingen of op de hoofdstukken en - voor zover dit niet in strijd is met de bewoordingen van bedoelde posten en aantekeningen - de navolgende regels.”
5.3.2
Algemene indelingsregel 6 bepaalt in wezen hetzelfde, maar dan op het niveau van de tariefpostonderverdelingen:
“Voor de indeling van goederen onder de onderverdelingen van een post zijn wettelijk bepalend de bewoordingen van die onderverdelingen en de aanvullende aantekeningen, alsmede “mutatis mutandis” de vorenstaande regels, met dien verstande dat uitsluitend onderverdelingen van gelijke rangorde met elkaar kunnen worden vergeleken. Voor de toepassing van deze regel en voor zover niet anders is bepaald, zijn de aantekeningen op de afdelingen en op de hoofdstukken eveneens van toepassing.”
5.4
Primair bepalend voor de indeling van een goed in een bepaalde tariefpost(onderverdeling) zijn derhalve de bewoordingen van de posten c.q. de postonderverdelingen en de (aanvullende) aantekeningen op de afdelingen of op de hoofdstukken.
5.5
Beide in geding zijnde tariefposten maken deel uit van hoofdstuk 85 van de GN, getiteld: “Elektrische machines, apparaten, uitrustingsstukken, alsmede delen daarvan; toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, toestellen voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen”.
5.6
Hoofdstuk 85 maakt deel uit van afdeling XVI, getiteld “Machines, toestellen en elektrotechnisch materieel, alsmede delen daarvan; toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid, voor het opnemen of het weergeven van beelden en geluid voor televisie, alsmede delen en toebehoren van deze toestellen”.
5.7
Afdeling XVI is voorzien van enige aantekeningen, die op hun beurt zijn toegelicht. Toelichtingen vinden we ook op het niveau van hoofdstuk 85, alsmede op de individuele (in casu relevante) posten. Als hiervóór aangegeven geldt dat de aantekeningen voor de indeling ‘wettelijk bepalend zijn’. Toelichtingen zijn dat niet. Zowel de toelichtingen die op mondiaal niveau door de Werelddouaneorganisatie (hierna: WDO) [15] worden gegeven op het (mondiaal geldende) Geharmoniseerd Systeem (GS), als de toelichtingen die door de Europese Commissie op de GN worden gegeven, vormen weliswaar belangrijke hulpmiddelen bij de uitlegging van de reikwijdte van tariefposten, maar zijn rechtens niet bindend. Ik citeer en cursiveer [16] :
“63. Er zij bovendien aan herinnerd dat volgens de rechtspraak van het Hof
de door de Commissie met betrekking tot de GN en de door de Werelddouaneorganisatie met betrekking tot het GS uitgewerkte toelichtingen, hoewel rechtens niet bindend, belangrijke hulpmiddelen zijn bij de uitlegging van de draagwijdte van de verschillende tariefposten(zie arresten van 16 juni 1994, Develop Dr. Eisbein, C-35/93, Jurispr. Blz. I-2655, punt 21; 11 januari 2007, B.A.S. Trucks, C-400/05, Jurispr. Blz. I-311, punt 28 en 27 november 2008, Metherma, C-403/07, Jurispr. I-8921, punt 48).”
de door de Commissie met betrekking tot de GN en de door de Werelddouaneorganisatie met betrekking tot het GS uitgewerkte toelichtingen, hoewel rechtens niet bindend, belangrijke hulpmiddelen zijn bij de uitlegging van de draagwijdte van de verschillende tariefposten(zie arresten van 16 juni 1994, Develop Dr. Eisbein, C-35/93, Jurispr. Blz. I-2655, punt 21; 11 januari 2007, B.A.S. Trucks, C-400/05, Jurispr. Blz. I-311, punt 28 en 27 november 2008, Metherma, C-403/07, Jurispr. I-8921, punt 48).”
5.8
Bij de indeling van [A] zijn met name de hierna te bespreken aantekeningen, toelichtingen en - uiteraard - tariefpost(onderverdeling)en van belang.
5.9
Afdeling XVI
5.9.1
Van de aantekeningen op afdeling XVI zijn voor de onderhavige indelingskwestie de (GS-)aantekeningen 3 en 5 relevant.
5.9.2
In de (authentieke) Engelse versie bepaalt aantekening 3 (met mijn cursivering):
“Unless the context otherwise requires, composite machines consisting of two or more machines fitted together to form a whole and other machines
designed for the purpose of performing two or more complementary or alternative functions are to be classified as if consisting only of that component or as being that machine which performs the principal function.”
designed for the purpose of performing two or more complementary or alternative functions are to be classified as if consisting only of that component or as being that machine which performs the principal function.”
5.9.3
In het Nederlands luidt dezelfde aantekening 3 (met mijn cursivering):
“Voor zover niet anders is bepaald, worden combinaties van machines van verschillende soorten, die bestemd zijn om gezamenlijk te functioneren en die een geheel vormen, alsmede
machines met twee of meer verschillende (afwisselende of aanvullende) functies, ingedeeld naar de hoofdfunctie die kenmerkend is voor het complex.”
machines met twee of meer verschillende (afwisselende of aanvullende) functies, ingedeeld naar de hoofdfunctie die kenmerkend is voor het complex.”
5.9.4
Aantekening 5 verduidelijkt wat in de context van afdeling XVI een ‘machine’ is:
“For the purposes of these notes, the expression ‘machine’ means any machine, machinery, plant, equipment, apparatus or appliance cited in the headings of Chapter 84 or 85.”
En in het Nederlands:
“Voor de toepassing van vorenstaande aantekeningen heeft het woord “machines” zowel betrekking op machines als op de verschillende toestellen, apparaten, uitrustingen en werktuigen, bedoeld bij hoofdstuk 84 of 85.”
5.9.5
Aantekening 3 op afdeling XVI is voorzien van een GS-toelichting. Deze luidt in het (authentieke) Engels als volgt: [17]
“In general, multi-function machines are classified according to the principal function of the machine.
(…)
Where it is not possible to determine the principal function, and where, as provided in Note 3 to the Section, the context does not otherwise require, it is necessary to apply General Interpretative Rule 3 (c) (…)
Composite machines consisting of two or more machines or appliances of different kinds, fitted together to form whole, consecutively or simultaneously performing
separatefunctions which are generally complementary and are described in different headings of Section XVI, are also classified according to the principal function of the composite machine.
separatefunctions which are generally complementary and are described in different headings of Section XVI, are also classified according to the principal function of the composite machine.
(…)
For the purposes of the above provisions, machines of different kinds are taken to be
fitted together to form a wholewhen incorporated one in the other or mounted one on the other, or mounted on a common base or frame or in a common housing.
fitted together to form a wholewhen incorporated one in the other or mounted one on the other, or mounted on a common base or frame or in a common housing.
Assemblies of machines should not be taken to be fitted together to form a whole unless the machines are designed to be permanently attached either to each other or to a common base, frame, housing, etc. This
excludesassemblies which are of a temporary nature or are not normally built as a composite machine.
excludesassemblies which are of a temporary nature or are not normally built as a composite machine.
(…)”
5.1
Hoofdstuk 85 van de GN
5.10.1
In de (authentieke) Engelse GS-toelichting op hoofdstuk 85 is onder meer het volgende opgenomen:
“This Chapter covers:
(…)
(3) Certain machines and appliances which depend for their operation on the properties or effects of electricity, such as its electro-magnetic effects, heating properties, etc. (heading 85.05, 85.11 to 85.18, 85.25 to 85.31 and 85.43).
(4) Instruments and appliances for recording or reproducing sound; video recorders or reproducers; parts and accessories for such instruments and appliances (headings 85.19 to 85.22).
(…)”
5.11
Tariefpost 8517 van de GN
5.11.1
De tekst van tariefpost 8517 luidt, voor zover relevant:
“8517 Telefoontoestellen, daaronder begrepen telefoontoestellen voor cellulaire netwerken of voor andere draadloze netwerken; andere toestellen voor het zenden of ontvangen van spraak, van beelden of van andere gegevens, daaronder begrepen toestellen voor de overdracht in een kabelnetwerk of in een draadloos netwerk (zoals een lokaal netwerk of een uitgestrekt netwerk), andere dan die bedoeld bij de posten 8443, 8525, 8527 en 8528:
(…)
- andere toestellen voor het zenden of ontvangen van spraak, van beelden of van andere gegevens, daaronder begrepen toestellen voor de overdracht in een kabelnetwerk of in een draadloos netwerk (zoals een lokaal netwerk of een uitgestrekt netwerk):
(…)
8517 62 00 -- toestellen voor het ontvangen, omzetten en zenden of regenereren van spraak, van beelden of van andere gegevens, schakelapparaten en toestellen voor het routen daaronder begrepen
(…)”
5.11.2
Goederen van tariefpostonderverdeling 8517 62 00 van de GN waren in de in geding zijnde jaren bij invoer onderworpen aan een nultarief.
5.11.3
Tariefpost 8517 van de GN had oorspronkelijk voornamelijk betrekking op telefoon –en telegrafietoestellen. [18] In de eerste versie van de op de Verordening (EEG) nr. 2658/87 gebaseerde goederennomenclatuur [19] luidde post 8517 als volgt:
“8517 Elektrische toestellen voor lijntelefonie en voor lijntelegrafie, die voor het overseinen met draaggolf daaronder begrepen:
8517 10 00 - telefoontoestellen
8517 20 00 - telexapparaten
8517 30 00 - schakelapparaten voor telefonie of telegrafie
8517 40 00 - andere toestellen voor het overseinen met draaggolf
- andere toestellen:
8517 81 -- voor telefonie:
8517 81 10 --- parlofoons
8517 81 90 --- andere
8517 82 00 -- voor telegrafie
8517 90 - delen:
8517 90 10 -- van toestellen van de onderverdeling 8517 40 00
-- andere:
8517 90 91 --- van toestellen voor telefonie
8517 90 99 --- van toestellen voor telegrafie”
5.11.4
Pas met ingang van 2007 maakte onderverdeling 8517 62 00 haar opwachting in tariefpost 8517 van de GN. Met ingang van 1 januari 2007 is het GS (en in het verlengde daarvan de GN) grondig gewijzigd [20] en is onderverdeling 8517 62 00 toegevoegd aan de nomenclatuur. In de tabel I “correlating the 2007 version to the 2002 version of the Harmonized System” [21] is bij de nieuwe GS code 8517 62 het volgende opgemerkt:
“2007 Version
2002 Version
Remarks
(…)
(…)
(…)
8517.62
(…)
ex8471.80
ex8517.22
8517.3
ex8517.50
ex8517.80
ex8525.10
ex8525.20
(…)
“The structure of heading 85.17 has been revised based on technological progress in the high technology sector.
At the same time, the scope of heading 85.17 has been expanded and the transposition of heading 85.25 entails the transfer of certain products to heading 85.17.”
5.11.5
Naar valt op te maken uit de ‘remarks’ (de derde kolom van het in 5.11.4 opgenomen citaat) is bij de herstructurering van tariefpost 8517 ook de reikwijdte daarvan uitgebreid in die zin dat bepaalde producten met ingang van 2007 zijn overgeheveld van tariefpost 8471 en tariefpost 8525 naar (de nieuwe) tariefpost 8517 62 (zie de tweede kolom van het citaat in 5.11.4). De goederen die vanaf 2007 naar postonderverdeling 8517 62 zijn overgeheveld, zijn divers van aard. Het betreft bepaalde eenheden voor automatische gegevensverwerkende machines (post 8471 80 oud), telexapparaten (post 8517 22 oud), schakelapparaten voor telefonie of telegrafie (post 8517 30 oud), bepaalde toestellen voor telecommunicatie met draaggolf of voor digitale telecommunicatie (post 8517 50 oud), een restpost voor toestellen van post 8517 (post 8517 80 oud) en diverse zendtoestellen met of zonder ingebouwd ontvangtoestel (posten 8525 10 en 8525 20 oud).
5.11.6
De (authentieke) Engelse GS-toelichting bij (de huidige) post 8517 vermeldt, voor zover relevant (cursivering WDO):
“This heading covers apparatus for the transmission or reception of speech or other sounds, images or other data between two points by variation of an electric current or optical wave flowing in a wired network or by electro-magnetic waves in a wireless network. The signal may be analogue or digital. The networks, which may be interconnected, include telephony, telegraphy, radio-telephony, radio-telegraphy, local and wide area networks.
(…)
II Other apparatus for transmission or reception of voice, images or other data, including apparatus for communication in a wired or wireless network (such as a local or wide area network)
(…)
G. Other communication apparatus. [22]
This group includes apparatus which allows for the connection to a wired or wireless communication network or the transmission or reception of speech or other sounds, images or other data within such a network.
Communication networks include,
inter alia, carrier-current line systems, digital-line systems and combinations thereof. They may be configured, for example, as public switched telephone networks, Local Area Networks (LAN), Metropolitan Area Networks (MAN) and Wide Area Networks (WAN), whether proprietary or open architecture.
inter alia, carrier-current line systems, digital-line systems and combinations thereof. They may be configured, for example, as public switched telephone networks, Local Area Networks (LAN), Metropolitan Area Networks (MAN) and Wide Area Networks (WAN), whether proprietary or open architecture.
This group includes:
(1) Networks interface cards (e.g., Ethernet interface cards).
(2) Modems (combined modulators-demodulators).
(3) Routers, bridges, hubs, repeaters and channel to channel adaptors.
(4) Multiplexers en related line equipment (e.g., transmitters, receivers or electro-optical converters).
(5) Codecs (data compressors/decompressors) which have the capability of transmission and reception of digital information.
(6) Pulse to tone converters which convert pulse dialled signals to tone signals.
(…)”
5.11.7
In de GN is onderverdeling 8517 62 00 als volgt toegelicht:
“Deze onderverdeling omvat twee groepen toestellen:
1. toestellen voor het ontvangen, omzetten en zenden van spraak, beelden of andere gegevens;
2. toestellen voor het regenereren van spraak, beelden of andere gegevens.
Tot deze onderverdeling behoren:
1. netwerkinterfacekaarten;
2. modems;
3. versterkers;
4. hubs;
5. bruggen (inclusief schakelaars);
6. routers.
Tot deze onderverdeling behoren toestellen waarbij alle voor het zenden en alle voor het ontvangen benodigde elementen in één meubel of in één huis zijn verenigd. Dat is bijvoorbeeld het geval bij ‘walkie-talkies’, waarin zich ook de voor de werking benodigde batterijen of accu’s bevinden, of bij gecombineerde zend- en ontvangtoestellen met een afzonderlijk voedingsblok dat slechts door een kabel met het toestel is verbonden.
(…)”
5.11.8
Tot zover tariefpost 8517. Ik leid uit de tekst, historie en toelichtingen op deze post af dat apparaten die onder deze tariefpost – meer specifiek onderverdeling 62 – worden ingedeeld, toestellen zijn waarin gegevens binnenkomen, worden omgezet en (door)gezonden; anders gezegd, toestellen waarmee kan worden (wordt) gecommuniceerd (c.q. die onderling communiceren).
5.11.9
Dit gezegd hebbende, maak ik de overstap naar de bespreking van tariefpost 8519 van de GN.
5.12
Tariefpost 8519 van de GN
5.12.1
Tariefpost 8519 van de GN luidt, voor zover hier van belang:
“8519 Toestellen voor het opnemen of het weergeven van geluid:
(…)
- andere toestellen:
(…)
8519 89 -- andere:
--- toestellen voor het weergeven van geluid, zonder ingebouwd apparaat voor het opnemen van geluid:
(…)
8519 89 19 ---- andere
5.12.2
Goederen van tariefonderverdeling 8519 89 19 van de GN waren in de onderhavige jaren bij invoer onderworpen aan een tarief van 4,5%.
5.12.3
Van oorsprong ziet tariefpost 8519 van de GN op apparatuur waarmee geluid kan worden weergegeven. [24] In de bijlage bij Verordening (EEG) nr. 2658/87 van 23 juli 1987 [25] zag post 8519 op:
“8519 Platenspelers, elektrogrammofoons, cassettespelers en andere toestellen voor het weergeven van geluid, niet uitgerust voor het opnemen van geluid:
8519 10 00 - elektrogrammofoons, werkend met munt- of penninginworp
- andere elektrogrammofoons:
8519 21 00 -- zonder luidsprekers
8519 29 00 -- andere
- platenspelers:
8519 31 00 -- met automatische platenwisselaar
8519 39 00 -- andere
8519 40 00 - dicteermachines
- andere toestellen voor het weergeven van geluid:
8519 91 -- werkend met cassettes:
8519 91 10 --- waarvan de afmetingen ten hoogste 170 x 100 x 45 mm bedragen, met ingebouwde versterker, doch zonder ingebouwde loudspreker en die zonder externe energiebron kunnen functioneren
--- andere:
8519 91 91 ---- van de soort die in motorvoertuigen wordt gebruikt
8519 91 99 ---- andere
8519 99 -- andere:
8519 99 10 --- voorzien van een mechanisme voor optische aflezing door middel van een laserstraal
8519 99 90 --- andere”
5.12.4
Ook post 8519 is met ingang van 1 januari 2007 herschikt en aangepast. Ik verwijs naar de eerder (zie punt 5.11.4) aangehaalde correlatietabel van de WDO. Daarin is omtrent (de toen nieuwe) tariefpost 8519 89 het volgende aangetekend:
“2007 Version
2002 Version
Remarks
(…)
(…)
(…)
8519.89
8519.21
8519.29
ex8519.40
ex8519.99
ex8520.90
“Merging of headings 85.19 and 85.20 to a rearranged heading 85.19 entails the transfer of certain products of subheadings 8519.21, 8519.29, 8519.40, 8519.99 and 8520.90 to a new subheading 8519.89.”
5.12.5
Tariefpost 8519 is in de GS in het (authentieke) Engels als volgt toegelicht:
“This heading covers apparatus for recording sound, apparatus for reproducing sound and apparatus that is capable of both recording and reproducing sound. Generally, sound is recorded onto or reproduced from an internal storage device or media (e.g., magnetic tape, optical media, semiconductor media or other media of heading 85.23).”
5.12.6
Overzie ik het vorenstaande, dan lijkt het mij dat goederen van tariefpost 8519 – kort gezegd – apparaten zijn waarmee geluid (zoals muziek) kan worden (wordt) beluisterd.
6.Indeling van [A]
6.1
Bij de indeling van een concreet goed – in casu [A] – in een concrete post(onderverdeling) zijn doorslaggevend de ‘objectieve kenmerken en eigenschappen’ van dat goed, zoals deze in de tekst van de tariefposten en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven. Aldus leert vaste rechtspraak van het Hof van Justitie (hierna: HvJ). Ik citeer punt 60 van het arrest van het HvJ van 14 april 2011, British Sky Broadcasting Group en Pace, C-288/09 en C-289/09, DR 2011/38 m.nt. Van Brummelen (hierna: arrest British Sky). De cursivering is van mijn hand:
“Dienaangaande dient eraan te worden herinnerd dat volgens vaste rechtspraak in het belang van de rechtszekerheid en van een gemakkelijke controle
het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel moet worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de GN-posten en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven(zie met name arresten van 19 oktober 2000, Peacock, C-339/98, Jurispr. blz. I-8947, punt 9; 15 september 2005, Intermodal Transports, C-495/03, Jurispr. blz. I-8151, punt 47; 18 juli 2007, Olicom, C-142/06, Jurispr. blz. I -6675, punt 16, en 19 februari 2009, Kamino International Logistics, C-376/07, Jurispr. blz. I-1167, punt 31).”
het beslissende criterium voor de tariefindeling van goederen in de regel moet worden gezocht in de objectieve kenmerken en eigenschappen ervan, zoals deze in de tekst van de GN-posten en in de aantekeningen bij de afdelingen of hoofdstukken zijn omschreven(zie met name arresten van 19 oktober 2000, Peacock, C-339/98, Jurispr. blz. I-8947, punt 9; 15 september 2005, Intermodal Transports, C-495/03, Jurispr. blz. I-8151, punt 47; 18 juli 2007, Olicom, C-142/06, Jurispr. blz. I -6675, punt 16, en 19 februari 2009, Kamino International Logistics, C-376/07, Jurispr. blz. I-1167, punt 31).”
6.2
Onder omstandigheden kan bij de indeling van een product ook de bestemming daarvan een rol spelen. In diverse arresten heeft het HvJ geoordeeld dat: [26]
“(…) de bestemming van het product een objectief indelingscriterium kan zijn wanneer die bestemming inherent is aan het product; die inherentie moet kunnen worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product (…)”
6.3
Uit het voorgaande volgt dat voor de indeling van [A] moet worden bezien of de objectieve kenmerken en eigenschappen van het apparaat de eigenschappen zijn van een toestel voor het ontvangen, omzetten en zenden of regenereren van spraak of van andere gegevens als bedoeld in tariefpost 8517 62, dan wel of [A] de objectieve eigenschappen heeft van een toestel voor het weergeven van geluid, een en ander als bedoeld in tariefpost 8519 89 van de GN.
6.4
Wordt geconcludeerd dat [A] objectieve kenmerken en eigenschappen heeft van (goederen van) beide tariefposten, dan dient met toepassing van aantekening 3 op afdeling XVI (zie punten 5.9.2 en 5.9.3 van deze conclusie) te worden beoordeeld wat de hoofdfunctie van [A] is.
6.5
Het lijkt mij buiten twijfel dat [A] de objectieve eigenschappen heeft van een toestel waarmee geluid kan worden weergegeven. De vaststaande feiten laten mijns inziens daaromtrent geen enkele onduidelijkheid bestaan. Ik noem in dit verband (onder verwijzing naar de vaststaande feiten als weergegeven in de onderdelen 2.2 en 2.3 van deze conclusie) de vijf speakers die in [A] zijn geplaatst en die elk zijn voorzien van een afzonderlijke digitale versterker. Dat laat echter onverlet dat [A] – ik verwijs wederom naar de feiten – ook eigenschappen vertoont van een apparaat waarmee ‘andere gegevens’ (namelijk digitale gegevens) worden ontvangen, omgezet en gezonden in een netwerk. In zoverre passen ook de bewoordingen van tariefpost 8517 62 00 van de GN op [A].
6.6
Uit het voorgaande volgt dat het Hof mijns inziens terecht (zie de punten 6.1 en 6.2 van de hofuitspraak) als uitgangspunt heeft genomen dat [A] in beginsel vatbaar is voor indeling onder elk van de in geding zijnde tariefpost(onderverdeling)en. Het apparaat heeft, naar het mij toeschijnt de objectieve kenmerken en eigenschappen van een goed van elk van beide posten.
6.7
In zoverre is [A] een multifunctioneel apparaat. Het ontvangt gegevens en zet deze om (in geluid), dat wordt (versterkt en) weergegeven via de luidsprekers van het apparaat, dan wel indien [A] deel uitmaakt van een ([B]-)netwerk van verschillende [A's], via de luidsprekers van een (van de) andere [A's], naar welke andere [A] de ontvangen gegevens (vanuit de ‘eerste’ [A]) zijn gezonden. Voor de indeling van dergelijke meer-functies-hebbende apparaten van afdeling XVI moet, als eerder (zie 6.4) opgemerkt, op grond van aantekening 3 op die afdeling worden bepaald wat de hoofdfunctie is van het geheel. Die functie geeft de doorslag bij de indeling.
6.8
Bepaling van de hoofdfunctie [27]
6.8.1
De bepaling van de ‘hoofdfunctie’ van een apparaat, een en ander als bedoeld in aantekening 3 op afdeling XVI, stond centraal in de zaak die heeft geleid tot het eerder vermelde arrest British Sky, waarin de indeling van zogenoemde settopboxen aan de orde was (indeling in tariefpostonderverdeling 8521 90 00 als opnametoestellen, dan wel in tariefpostonderverdeling 8528 71 13 van de GN als ontvangtoestellen). Naar uit het arrest valt af te leiden, dient bij de bepaling van wat hoofd- en wat nevenfunctie is in de zin van aantekening 3 op afdeling XVI rekening te worden gehouden met wat voor de consument hoofd- en bijzaak is. Ik citeer (encursiveer):
“76. Dienaangaande dient eraan te worden herinnerd dat de bestemming van het product een objectief indelingscriterium kan zijn, wanneer die bestemming inherent is aan dit product; de inherentie moet kunnen worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product (…).
77. Dienaangaande moet, zoals de Commissie ter terechtzitting opmerkte,
rekening worden gehoudenmet wat
voor de consument hoofd- en bijzaakis.
rekening worden gehoudenmet wat
voor de consument hoofd- en bijzaakis.
78. Zowel blijkens de verwijzingsbeslissingen als de bij het Hof ingediende opmerkingen wordt de Sky+ box verkocht aan aanbieders van televisiediensten als Sky, die ze hun klanten voor toegang tot de door hen voorgestelde programma’s ter beschikking stellen.
79. De consument blijkt zich dus
hoofdzakelijkvoor toegang tot de aangeboden televisieprogramma’s bij een aanbieder als Sky te abonneren, waartoe hij zich een settopbox als de Sky+ box moet aanschaffen. De
extra mogelijkheidvan dit model tot opname van de ontvangen televisieprogramma’s is slechts een erdoor geboden bijkomende dienst.
hoofdzakelijkvoor toegang tot de aangeboden televisieprogramma’s bij een aanbieder als Sky te abonneren, waartoe hij zich een settopbox als de Sky+ box moet aanschaffen. De
extra mogelijkheidvan dit model tot opname van de ontvangen televisieprogramma’s is slechts een erdoor geboden bijkomende dienst.
80. De interactie tussen de in punt 75 van het onderhavige arrest beschreven functies van de Sky+ box, in die zin dat de opnamefunctie afhangt van de ontvangst van televisiesignalen,
toont aan dat de consument, die dit product kiest,
in beginsel niet een opnamefunctie, maar veeleer een functie van decodering van televisiesignalen zoekt,
ook al kan de opnamemogelijkheidof het aantal opneembare programma-uren
zijn keuze beïnvloeden.
toont aan dat de consument, die dit product kiest,
in beginsel niet een opnamefunctie, maar veeleer een functie van decodering van televisiesignalen zoekt,
ook al kan de opnamemogelijkheidof het aantal opneembare programma-uren
zijn keuze beïnvloeden.
81. Blijkens al deze overwegingen is de Sky+ box
hoofdzakelijk bestemdvoor de ontvangst van televisiesignalen en is
deze functie inherent aan het toestel. Zij is
dus de hoofdfunctie ervan, terwijl de opnamefunctie secundairis.
hoofdzakelijk bestemdvoor de ontvangst van televisiesignalen en is
deze functie inherent aan het toestel. Zij is
dus de hoofdfunctie ervan, terwijl de opnamefunctie secundairis.
(…).”
6.8.2
Bovendien, zo overwoog het HvJ, betekent onmisbaarheid van een functie nog niet dat de desbetreffende functie de hoofdfunctie is (cursivering MvH):
“74. Evenmin kan de bepaling van de hoofdfunctie van de Sky+ box ervan uitgaan dat zij niet kan werken met de erin aangebrachte harde schijf alleen en deze schijf niet nodig is voor het bekijken van televisieprogramma’s zodat de ontvangst van televisiesignalen onontbeerlijk is voor de werking ervan. Zoals de Commissie terecht opmerkte,
geldt een functie van een toestelop zich namelijk
niet als hoofdfunctie omdat zij onontbeerlijk is, daar een functie onontbeerlijk,
maar secundair of bijkomendkan zijn.”
geldt een functie van een toestelop zich namelijk
niet als hoofdfunctie omdat zij onontbeerlijk is, daar een functie onontbeerlijk,
maar secundair of bijkomendkan zijn.”
6.9
Het Hof heeft, rekening houdend met de informatie die op de website van belanghebbende wordt gepresenteerd, geoordeeld dat de hoofdfunctie van [A] ligt in het weergeven van geluid, waarbij de netwerkfunctie secundair is (zie ook punt 3.2.2 van deze conclusie).
6.1
Het komt mij voor, gelet ook op het vorenaangehaalde arrest British Sky, dat het Hof niet van een onjuiste rechtsopvatting is uitgegaan door bij de bepaling van de hoofdfunctie van [A] mede de informatie die op de website van belanghebbende voor (potentiële) kopers/consumenten in aanmerking te nemen. Ik acht het niet onbegrijpelijk, noch onvoldoende gemotiveerd - en overigens verweven met vaststellingen van feitelijke aard -, dat het Hof mede uit die informatie heeft afgeleid dat [A] primair bedoeld is om geluid (muziek) weer te geven en dat derhalve de hoofdfunctie van het apparaat de functie als bedoeld in tariefpost 8519 van de GN is en de netwerkfunctie secundair is. Dat wordt niet anders indien in aanmerking wordt genomen dat [A] met behulp van de in het apparaat aanwezige software verbinding maakt met ‘externe’ apparaten, informatie daarvan ontvangt (omzet en) hetzij omzet in analoge (muziek)informatie die wordt weergegeven, hetzij naar een andere [A] zendt (die de omgezette informatie als geluid weergeeft).
6.11
Uit het voorgaande volgt tevens dat de middelen mijns inziens geen doel treffen.
7.Conclusie
De conclusie strekt ertoe dat het beroep in cassatie van belanghebbende ongegrond dient te worden verklaard.
De Procureur-Generaal bij de
Hoge Raad der Nederlanden
Advocaat-Generaal