ECLI:NL:OGEAA:2024:118

Uitspraak

Vonnis in kort geding van 8 mei 2024

Behorend bij AUA202400787 KG

GERECHT IN EERSTE AANLEG VAN ARUBA

VONNIS IN KORT GEDING

in de zaak van:

De naamloze vennootschap
MANOR BEACH RESORT N.V., h.o.d.n. AMSTERDAM MANOR BEACH RESORT,

te Aruba,

eiseres, hierna ook te noemen: Manor Beach,

gemachtigde: de advocaat mr. P.R.C. Brown,

tegen:

de publiekrechtelijke rechtspersoon
HET LAND ARUBA,

te Aruba,

gedaagde, verder te noemen: het Land,

gemachtigde: mr. Y.F.M. Kaarsbaan,

de naamloze vennootschap
ARUBA WASTEWATER SUSTAINABLE SOLUTIONS N.V.,

te Aruba,

gedaagde, verder te noemen: AWSS,

gemachtigde: de advocaten mrs. A.A. Ruiz en B.F.H. Croes.

1.DE PROCEDURE

1.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het verzoekschrift van 12 maart 2024 met producties 1 t/m 17;

- de brief namens Manor Beach van 8 april 2024 met producties 19 t/m 31;

- de e-mail namens het Land van 8 april 2024 met producties 1 t/m 8;

- de e-mail namens AWSS van 8 april 2024 met producties 1 t/m 3;

- de e-mail namens Manor Beach van 8 april 2024 met daarin een aankondiging van een eiswijziging;

- de pleitnota met eiswijziging van Manor Beach;

- de pleitnota van het Land;

- de pleitnota van AWSS.

1.2

De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 9 april 2024. Op die zitting zijn verschenen:

- namens Manor Beach: [directeur van Manor Beach] (directeur van Manor Beach), bijgestaan door de gemachtigde, en [informant] (werkzaam bij CGC Company) als informant;

- namens het Land: [h.b.i. bij DOW] (hoofd beheer infrastructeur bij DOW) en [directeur DOW] (directeur DOW), bijgestaan door de gemachtigde;

- namens AWSS: de beide gemachtigden.

Partijen hebben het woord gevoerd, op elkaars stellingen gereageerd of kunnen reageren en vragen van het Gerecht beantwoord.

1.2

Aan partijen is vervolgens meegedeeld dat vandaag vonnis zou worden gewezen.

2.WAAR GAAT DEZE ZAAK OVER?

2.1

Het Land is eigenaar van de rioolwaterzuiveringsinstallatie in [plaats 1] (hierna: de RWZI). De RWZI verwerkt het rioolwater van een groot deel van het hotelgebied in Aruba. De capaciteit van de RWZI bedraagt ongeveer 4.500 mᵌ afvalwater per dag. Op dit moment wordt die capaciteit ruimschoots overschreden: de hoeveelheid binnenkomend afvalwater bedraagt zo’n 8.000 tot 9.000 mᵌ per dag en kan op regenachtige dagen zelfs oplopen tot 12.000 mᵌ per dag.

2.2

Manor Beach is in de jaren 80 van de vorige eeuw gebouwd aan [plaats 2] en is gelegen beneden de wind van de RWZI. Manor Beach ervaart vanaf de jaren 90 hinder van de RWZI in de vorm van stank en vliegen.

2.3

Partijen zijn al jarenlang met elkaar in gesprek over de stankoverlast die Manor Beach ondervindt. In 2002 heeft het Land zich verplicht maatregelen te nemen om de overlast te beperken.

2.4

In diverse rechtszaken tussen Manor Beach en het Land heeft het Gerecht vonnissen gewezen. Voor zover in deze procedure van belang is daarin het volgende beslist:

i. In een kort geding vonnis van 17 mei 2006 is het het Land verboden om het slib vanuit de droogbedden en vanaf het nadroogterrein van de RWZI buiten de nachtelijke uren van 22:00 uur tot 6:00 uur te verplaatsen.

In een kort geding vonnis van 23 november 2022 is geoordeeld dat het Land onrechtmatig handelt door geen maatregelen te nemen om de overlast die Manor Beach van de RWZI ondervindt, te beperken. Vervolgens is het Land veroordeeld om

binnen 120 dagen (naast de drie bestaande aerators) twee nieuwe aerators te plaatsen en in werking te hebben, op straffe van een dwangsom van Afl. 10.000 per dag met een maximum van Afl. 250.000;
binnen 120 dagen nog drie borstelbeluchters te reviseren en in werking te hebben en de bestaande borstelbeluchters te repareren en in werking te hebben, op straffe van een dwangsom van Afl. 10.000 per dag met een maximum van Afl. 250.000;
binnen 120 dagen de oxidatiesloot te saneren, op straffe van een dwangsom van Afl. 10.000 per dag met een maximum van Afl. 250.000.

In een kort geding vonnis van 16 maart 2023 is de looptijd van de dwangsommen ten aanzien van de aerators en borstelbeluchters met een aantal weken opgeschort, omdat het voor het Land feitelijk onmogelijk was om aan de veroordelingen in het vonnis van 23 november 2022 te voldoen.

In een kort geding vonnis van 13 december 2023 is het Land veroordeeld om zich maximaal te blijven inspannen om drie aerators en zes borstelbeluchters te plaatsen en in werking te hebben. Ook is het Land veroordeeld om zonder onderbreking
bio augmentation(een proces waarbij gekweekte micro-organismen afvalstoffen afbreken) toe te passen conform de aanwijzingen van de leverancier, met de verplichting om aan Manor Beach opgave te doen van de geplaatste bestellingen en op straffe van een dwangsom van Afl. 170.584,73 per maand waarin het Land niet de noodzakelijke
bio augmentationheeft besteld.

In een bodemvonnis van 13 december 2023 heeft het Gerecht voor recht verklaard dat het Land vanaf 2002 onrechtmatig heeft gehandeld (en nog altijd handelt) tegenover Manor Beach door geen of onvoldoende maatregelen te nemen om de RWZI te repareren en geschikt te maken en te houden om de hoeveelheden geloosd rioolwater op adequate wijze te bewerken en te verwerken, zodanig dat Manor Beach geen hinder/overlast van de RWZI ondervindt in de vorm van stank en/of vliegen. Ook is het Land veroordeeld om de schade te vergoeden die Manor Beach door de onrechtmatige hinder lijdt en heeft geleden. De hoogte van de schade zal in een aparte procedure moeten worden bepaald.

2.5

Het Land heeft niet (tijdig) aan de verschillende veroordelingen voldaan en heeft Afl. 710.000 aan dwangsommen aan Manor Beach betaald.

2.6

Op verzoek van Manor Beach heeft de onderneming GlobalPro (die in 2023 betrokken is geweest bij een pilot met
bio augmentation)het volgende gerapporteerd:

“We want to highlight that IT IS NOT POSSIBLE to treat more than 4,500 m3 of sewage effluent with 100% of the equipment in operation and WITHOUT BIOAUGMENTATION. Therefore, achieving a perfect BALANCE between Operating Machinery, Sludge Extraction and BIOAUGMENTATION is the ONLY WAY to achieve a LASTING SOLUTION over time. (…)

The [plaats 1] Plant has a design capacity of 4,500 m3 per day. If we consider 100% of the equipment in operation, IT WILL NOT BE SUFFICIENT to treat the 9,000 m3 to 12,000 m3 WITHOUT BIOAUGMENTATION. (…)”

Uit een tabel, die bij het rapport is gevoegd, blijkt dat met “
100% of the equipment in operation” wordt gedoeld op het in werking zijn van 6 borstelbeluchters (
rotors), 5 aerators (
aquajets),3 nabezinktanks (
clarifiers) en het dagelijks verwijderen van slib (
sludge)met een volume van 14 tot 21 trucks per week.

2.7

Ook ingenieursbureau Witteveen+Bos heeft op verzoek van Amsterdam Manor een zienswijze geschreven over de mogelijkheden om de overlast te verminderen. Witteveen+Bos stelt daarbij de volgende korte termijn maatregelen voor:

“a) herstel en uitbreiding van de beluchtingscapaciteit zodanig dat de huidige oxidatiesloot ‘aeroob’ (met voldoende hoog zuurstofgehalte) functioneert. (...) Geadviseerd wordt meerdere jet air beluchters bij te plaatsen (...).

b) structureel dagelijks afvoeren van bezonken en of deels gesuspendeerde primair slib. Hierdoor neemt de stankemissie gedeeltelijk af doordat de bron hiervoor wordt weggenomen maar hierdoor kan ook efficiëntere beluchting plaatsvinden. (...)

c) het zuiveringssysteem herstellen door de buiten bedrijf gestelde nabezinktanks weer in bedrijf te nemen waardoor het zuiveringsrendement toeneemt en het risico op overstort van primair slib vanuit de huidige nabezinktanks naar de [plaats 3] wordt beperkt met bijkomende reductie van geuremissie. (...)

d) toepassing van bioaugmentatie voor geurverwijdering; bij proefnemingen in juli-augustus 2023 is een verminderde geur-emissie geconstateerd. (...)

Met het oog op de huidige geurproblematiek geeft het (bij)plaatsen van een tijdelijke zuiveringsinstallatie met voldoende zuiveringscapaciteit een verbeterde uitgangssituatie om geuremissie te reduceren. (...)”

2.8

Het Land is van plan de exploitatie van de RWZI over te dragen aan AWSS. De aandelen in AWSS worden gehouden door Utilities Aruba. Aandeelhouder van Utilities Aruba is het Land. De ontwerp-Landsverordening overdracht rioolnetwerk en vuilverbrandingsinstallatie op 16 april 2024 aan de Staten aangeboden.

3.DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

3.1

De eis van Manor Beach, zoals gewijzigd tijdens de zitting, strekt ertoe dat het Gerecht, voor zover mogelijk uitvoerbaar bij voorraad, het Land en (vanaf het moment dat de Staten de Landsverordening overdracht rioolnetwerk en vuilverbrandingsinstallatie hebben aangenomen ook) AWSS een bevel geeft tot:

a. het binnen 30 dagen na het vonnis plaatsen en in werking hebben van vijf aerators, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal vier aerators in werking zijn;

het binnen 30 dagen na dit vonnis plaatsen en in werking hebben van zes borstelbeluchters, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal vijf borstelbeluchters in werking zijn;

het uiterlijk binnen 30 dagen na dit vonnis in werking hebben van drie nabezinktanks, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal twee nabezinktanks in werking zijn;

het opgehoopte slib (sludge) dagelijks volledig te verwijderen uit de oxidatiesloot en af te voeren naar [adres 1] en [adres 2], op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke werkdag of gedeelte van een werkdag dat het slib niet volledig wordt verwijderd uit de oxidatiesloot;

het binnen 24 uur na het ontstaan van schuim in de oxidatiesloot en/of in de reservoirs, dit schuim volledig te hebben verwijderd en afgevoerd, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat het schuim niet binnen 24 uur na het ontstaan ervan volledig is verwijderd en afgevoerd;

uiterlijk vanaf de 3e dag na dit vonnis dagelijks minimaal één monster te nemen van het afvalwater dat de RWZI binnenkomt en dagelijks minimaal één monster te nemen van het afvalwater dat de RWZI verlaat naar het oppervlaktewater, en deze monsters binnen 24 uur te (doen) testen als gebruikelijk bij het testen van afvalwater, en de testresultaten binnen 24 uur na ontvangst te versturen naar de leverancier van de op de testdag gebruikte micro-organismen en aan Manor Beach, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet aan dit bevel wordt voldaan;

wekelijks opgave te doen aan Manor Beach van:

het aantal aerators dat in werking is;
het aantal borstelbeluchters dat in werking is;
het aantal nabezinktanks dat in werking is;
op welke dagen het slib (sludge) volledig is verwijderd;
op welke dagen het schuim volledig is verwijderd; en
de resultaten van de dagelijkse tests;

op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke week waarin deze opgave achterwege blijft;

uiterlijk per 1 september 2024 in werking stellen van één of meer mobiele RWZI installaties met een dusdanige (gezamenlijke) capaciteit dat de RWZI in [plaats 1] vanaf 1 september 2024 in totaal minimaal 12.000 mᵌ rioolwater per dag kan verwerken zonder dat er onrechtmatige overlast wordt veroorzaakt aan Manor Beach, totdat een nieuwe RWZI gereed is en in werking zal zijn gesteld, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet aan de gestelde termijn wordt voldaan;

i. te verbieden om nieuwe of andere hotels en appartementencomplexen waarin tien of meer personen per nacht kunnen verblijven, aan te sluiten op het rioleringssysteem dat rioolwater van die hotels en appartementencomplexen naar de RWZI in [plaats 1] afvoert, totdat er een nieuwe RWZI zal zijn gerealiseerd die voldoende capaciteit heeft om alle rioolwater uit het bedieningsgebied adequaat te kunnen zuiveren zonder hinder of overlast voor Manor Beach, dan wel totdat met behulp van mobiele RWZI installaties een (gezamenlijke) capaciteit in werking is gesteld om de RWZI in [plaats 1] in staat te stellen in totaal minimaal 12.000 mᵌ rioolwater per dag te kunnen verwerken zonder dat er onrechtmatige overlast wordt veroorzaakt aan Manor Beach, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 1.000.000 voor ieder hotel of appartementencomplex waarin tien of meer personen per nacht kunnen verblijven, dat in weerwil van dit verbod wordt aangesloten op het rioleringssysteem dat door de RWZI in [plaats 1] wordt bediend;

het uiterlijk per 1 november 2024 installeren en in werking hebben van optie 1 of optie 2 van het door Consulting & General Contractor Company aangeboden beluchtingssysteem, zoals neergelegd in de offerte die is overgelegd als productie 31, op verbeurte van een direct opeisbare en hoofdelijk verschuldigde dwangsom van Afl. 25.000,- voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet aan dit bevel wordt voldaan;

een en ander met hoofdelijke veroordeling van het Land en AWSS in de proceskosten.

3.2

Ter onderbouwing van haar vordering stelt Manor Beach (samengevat) dat het Land veroordelingen in eerdere vonnissen niet nakomt en ook verder onvoldoende maatregelen neemt om de overlast te beperken die Manor Beach van de RWZI ondervindt. Omdat het Land de exploitatie van de RWZI op korte termijn wil overdragen aan AWSS, heeft Manor Beach er belang bij dat AWSS wordt veroordeeld dezelfde maatregelen te nemen als het Land.

3.3

Het Land en AWSS hebben verweer gevoerd.

3.4

Het Gerecht zal hierna nader ingaan op de standpunten van partijen, voor zover die relevant zijn voor de beoordeling van de vorderingen.

4.DE BEOORDELING

Overwegingen vooraf

4.1

Dit is niet de eerste procedure tussen partijen. In de in 2.4 weergegeven vonnissen heeft het Gerecht (samengevat) geoordeeld dat het Land al jarenlang onrechtmatig handelt tegenover Manor Beach, omdat zij onvoldoende maatregelen heeft genomen om de RWZI geschikt te maken en te houden voor de huidige hoeveelheden afvalwater. Ook is het Land bevolen een aantal concrete maatregelen te nemen om de bestaande overlast te beperken.

4.2

In deze procedure vordert Manor Beach dat het Land en AWSS (kort gezegd) de eerdere uitspraken van het Gerecht naleven en aanvullende maatregelen nemen, die volgens haar de overlast zo veel mogelijk zouden moeten beperken.

4.3

Het Land heeft tijdens de zitting uitgelegd dat de RWZI erg verouderd is en dat er daardoor steeds van alles stuk gaat. Om die reden kan het Land niet altijd alle uitspraken nakomen. Bovendien kost het nemen van maatregelen veel geld, zo heeft het Land betoogd. Die problemen zijn bekend en begrijpelijk, maar nemen niet weg dat het Gerecht bij de beoordeling van deze zaak in beginsel moet uitgaan van de inhoud (en juistheid) van de eerdere uitspraken. In het bodemvonnis van 13 december 2023 heeft het Gerecht overwogen dat het Land sinds 2002 heeft nagelaten voldoende onderhoud te plegen en structurele investeringen te doen in de RWZI, waardoor deze nu slecht functioneert. Ook heeft het Gerecht in dit vonnis overwogen dat het Land ervoor had moeten zorgen dat de capaciteit van de RWZI groot genoeg zou zijn voor de grote toevoer van afvalwater, die ontstond door de (door het Land goedgekeurde) bouw van nieuwe hotels, condominiums en woningen in het verzorgingsgebied van de RWZI. Als gezegd moet het Gerecht in deze procedure uitgaan van deze beslissingen. Dit betekent – simpel gezegd – dat het Land nu wordt geconfronteerd met de gevolgen van beleidskeuzes uit het verleden. Die gevolgen moet zij zelf dragen en kan zij niet op Manor Beach afwentelen.

4.4

Het Land heeft er ook op gewezen dat zij van plan is de exploitatie van de RWZI op korte termijn over te dragen aan AWSS, en dat het daarom zonde is om nog al te veel te investeren in de RWZI. Het Land ziet daarmee echter over het hoofd dat zij op grond van de eerdere uitspraken van het Gerecht verplicht is maatregelen te nemen om de overlast te beperken. Zo lang het Land verantwoordelijk is voor de RWZI, moet zij dus ook geld steken in exploitatie daarvan. Tijdens de zitting heeft de directeur van DOW uitgelegd dat het de bedoeling is dat AWSS een nieuwe RWZI laat bouwen, maar dat dat nog minstens drie jaar duurt. In de tussentijd zal een mobiele RWZI worden gehuurd met een capaciteit van minimaal 4.500 mᵌ ter ontlasting van de huidige overbelaste RWZI. Wat daar ook van zij: tot het moment waarop er een nieuwe RWZI zal zijn, moet zo veel mogelijk worden voorkomen dat Manor Beach overlast ondervindt van de huidige installatie. Zolang het Land verantwoordelijk is voor de RWZI is dat een verplichting van het Land, daarna rust die verantwoordelijkheid op AWSS. Als dat betekent dat het Land investeringen moet plegen in de periode waarin zij nog verantwoordelijk is voor de RWZI, zij dat zo. Het is dan aan het Land om daarover desgewenst financiële afspraken te maken met AWSS.

4.5

Manor Beach heeft – onder verwijzing naar rapporten van verschillende ingenieursbureaus – gesteld dat de overlast alleen kan worden beperkt met een “holistische” aanpak, die bestaat uit een combinatie van voldoende beluchting, het gebruik van nabezinktanks, het verwijderen van schuim en afvoeren van slib, de toepassing van
bio augmentationen het inzetten van een tijdelijke zuiveringsinstallatie naast de bestaande RWZI. Dat zijn ook de maatregelen die Manor Beach via deze procedure wil afdwingen. Het Land heeft niet weersproken dat de gevorderde maatregelen de stankoverlast kunnen verminderen en heeft ook niet kunnen uitleggen waarom deze maatregelen niet van haar gevraagd kunnen worden. De vordering van Manor Beach op het Land zal daarom (grotendeels) worden toegewezen. De vorderingen op AWSS zullen worden afgewezen. Het Gerecht legt hierna uit hoe zij tot deze beslissing is gekomen.

Spoedeisend belang

4.6

Het Land en AWSS hebben betoogd dat Manor Beach geen spoedeisend belang heeft bij haar vordering. Dat is het Gerecht niet met hen eens. Manor Beach heeft gesteld dat het Land niet alle veroordelingen stipt naleeft en dat zij nog altijd overlast ondervindt van de RWZI. Ook heeft Manor Beach gesteld dat er er op korte termijn veel nieuwe hotelkamers zullen worden geopend, wat zal leiden tot een nog grotere toevoer van afvalwater. De capaciteit van de RWZI is nu al onvoldoende, zodat de problemen naar verwachting van Manor Beach de komende tijd alleen maar zullen toenemen. Het Land en AWSS hebben deze stellingen niet (gemotiveerd) weersproken, zodat het Gerecht ervan uitgaat dat Manor Beach gelijk heeft. Dit maakt dat Manor Beach een spoedeisend belang heeft bij een beoordeling van haar vorderingen.

De vordering op AWSS

4.7

Manor Beach heeft zowel het Land als AWSS in deze procedure betrokken. Zij vordert dat niet alleen het Land wordt veroordeeld om maatregelen te nemen om de overlast te beperken, maar dat die verplichting ook zal gelden voor AWSS vanaf het moment waarop de Landsverordening overdracht rioolnetwerk en vuilverbrandingsinstallatie door de Staten zal zijn aangenomen. Dit gedeelte van de vordering zal worden afgewezen.

4.8

Hoewel de directeur van DOW tijdens de zitting namens het Land heeft uitgelegd dat het de bedoeling is dat AWSS de exploitatie van de RWZI op een zo kort mogelijke termijn overneemt, is nog altijd onduidelijk of en wanneer die overname zal plaatsvinden. Het ontwerp van de Landsverordening overdracht rioolnetwerk en vuilverbrandingsinstallatie is pas onlangs aan de Staten aangeboden. Onbekend is wat het vervolg zal zijn. AWSS heeft vooralsnog dus geen rechten en verplichtingen ten aanzien van de RWZI.

4.9

Tijdens de zitting is gebleken dat AWSS – als zij de exploitatie van de RWZI overneemt – nog niet genoeg geld heeft om in een nieuwe RWZI te investeren. Dat zal nog wel een aantal jaren duren. Dit betekent dat AWSS het (in ieder geval in het begin) zal moeten doen met dezelfde gebrekkige installatie als het Land nu. AWSS zal dan ook maatregelen moeten nemen om de overlast die de RWZI veroorzaakt zo veel als mogelijk te verminderen. Op dit moment heeft AWSS echter nog niet onrechtmatig gehandeld ten opzichte van Manor Beach en ook is niets gesteld waaruit blijkt dat daarvan onherroepelijk sprake zal zijn. De vordering op AWSS is daarom prematuur.

4.1

Omdat de vordering op AWSS wordt afgewezen, wordt Manor Beach veroordeeld in de proceskosten van AWSS. Die worden begroot op Afl. 1.500 aan salaris van de gemachtigden.

De vordering op het Land

4.11

Manor Beach heeft gevorderd dat het Land (deels opnieuw) zal worden veroordeeld om een groot aantal maatregelen te nemen om de overlast te beperken die zij van de RWZI ondervindt. Het Land heeft daartegen verweer gevoerd met de stelling dat zij de discretionaire bevoegdheid heeft om zelf te bepalen op welke manier zij de RWZI exploiteert en welke maatregelen zij neemt om de overlast van de RWZI te beperken. Dat klopt op zichzelf. Het Land heeft echter tijdens de zitting niet kunnen uitleggen welke maatregelen hij van plan is te nemen om de onrechtmatige hinder (zo veel mogelijk) op te heffen. Manor Beach heeft concrete maatregelen voorgesteld, die volgens haar kunnen leiden tot minder overlast. Het Land heeft niet bestreden dat die maatregelen inderdaad tot een verbetering kunnen leiden. Daarmee kunnen de vorderingen van Manor Beach in principe worden toegewezen. Omdat het echter gaat om dure maatregelen die met belastinggeld moeten worden betaald, zal het Gerecht de gevorderde maatregelen hierna afzonderlijk beoordelen.

Borstelbeluchters en aerators

4.12

Op grond van de kort geding vonnissen van 23 november 2022 en 13 december 2023 moet het Land ervoor zorgen dat er zes borstelbeluchters en vijf aerators geplaatst en in werking zijn. Uit een door het Land in het geding gebracht overzicht, waarin zij de werking van de borstelbeluchters en aerators in de eerste weken van 2024 van dag tot dag heeft bijgehouden, blijkt dat het Land daarin niet is geslaagd: het grootste deel van de tijd waren er slechts drie borstelbeluchters en drie aerators in werking.

4.13

Daarmee voldoet het Land dus niet aan de veroordelingen in de eerdere vonnissen. De dwangsommen, die in die uitspraken zijn opgelegd aan het Land, zijn inmiddels (volledig of bijna, daarover zijn partijen het niet eens) volgelopen.

In de jurisprudentie is aanvaard dat een al opgelegde dwangsom kan worden verhoogd in geval van gewijzigde omstandigheden. Daarvan is onder andere sprake als inmiddels is gebleken dat de eerder opgelegde dwangsom een onvoldoende prikkel vormt tot nakoming. Daarvan is in dit geval sprake. Het Land heeft weliswaar betoogd dat geen sprake is van onwil maar van onmacht (omdat zij te maken heeft met sterk verouderd materieel), maar dat neemt niet weg dat het Land niet in staat is gebleken ervoor te zorgen dat de borstelbeluchters en aerators goed werken en dat storingen snel worden verholpen. De vorderingen ten aanzien van de borstelbeluchters en aerators zullen daarom grotendeels worden toegewezen.

4.14

Manor Beach heeft gevorderd dat het Land wordt veroordeeld om zes borstelbeluchters en vijf aerators te plaatsen en in werking te hebben. Gebleken is echter dat het Land naar aanleiding van de eerdere vonnissen voldoende borstelbeluchters en aerators heeft geplaatst, maar dat die vaak niet allemaal werken. Om executieproblemen te voorkomen zal het Gerecht het Land niet veroordelen tot het (opnieuw) plaatsen, maar tot het geplaatst hebben en houden van zes
werkendeborstelbeluchters en vijf
werkendeaerators. Als het Land dat niet doet, of als er gelijktijdig meerdere borstelbeluchters en aerators kapot gaan, dan verbeurt het Land opnieuw dwangsommen. Dat betekent dat het Land enige ruimte heeft: als er één borstelbeluchter en/of één aerator kapot is, hoeft het Land nog geen dwangsom te betalen.

4.15

Tegen de hoogte van de gevorderde dwangsommen heeft het Land geen gemotiveerd verweer gevoerd. Het Gerecht zal de dwangsommen wel ambtshalve maximeren op de manier die in de beslissing is opgenomen.

Nabezinktanks

4.16

Het Land heeft geen verweer gevoerd tegen het gedeelte van de vordering dat ziet op de nabezinktanks, ook niet toen daar tijdens de zitting expliciet naar is gevraagd. Nu bovendien uit de rapporten van GlobalPro en Witteveen+Bos blijkt dat de nabezinktanks moeten werken om de overlast zo veel mogelijk te verminderen, zal dit gedeelte van de vordering (inclusief de gevorderde dwangsommen) worden toegewezen. Wel zullen de dwangsommen ambtshalve worden gemaximeerd.

Verwijderen van slib

4.17

Manor Beach wil dat het Land wordt veroordeeld om het opgehoopte slib dagelijks te verwijderen uit de oxidatiesloot. Zij verwijst daarbij naar de rapporten van GlobalPro en Wittebeen+Bos, waarin is opgenomen dat de stankoverlast alleen kan worden tegengegaan als (ook) het slib dagelijks wordt weggehaald.

4.18

Het Land heeft als verweer aangevoerd dat er niet voldoende slibopbouw plaatsvindt als maar een gedeelte van de borstelbeluchters en aerators in werking is. Het Land lijkt hieraan de conclusie te verbinden dat de vordering tot het dagelijks verwijderen van slib moet worden afgewezen. Het Land moet er echter – zowel op basis van eerdere vonnissen als op basis van dit vonnis – voor zorgen dat er zes borstelbeluchters en vijf aerators in werking zijn. Niet in geschil is dat er dan een zodanige slibopbouw plaatsvindt, dat dit dagelijks kan (en moet) worden verwijderd. Het Land heeft tijdens de zitting verteld dat de
incineratorweliswaar niet mag worden gebruikt om het slib te verbranden, maar dat er bij de RWZI in [adres 1] nog enige ruimte is om slib op te slaan. Dit gedeelte van de vordering zal daarom worden toegewezen, inclusief de gevorderde dwangsommen. Ook hier zullen de dwangsommen ambtshalve worden gemaximeerd.

Verwijderen van schuim

4.19

Manor Beach vordert – onder verwijzing naar de rapporten van GlobalPro en Witteveen+Bos – dat het Land wordt veroordeeld om opgehoopt schuim (dat ontstaat door ongeoorloofde vetlozingen) steeds snel te verwijderen. Het Land heeft zich tijdens de zitting op het standpunt gesteld dat hij dit schuim steeds tijdig verwijdert. Omdat het Land naar eigen zeggen al aan de vordering voldoet (wat Manor Beach overigens heeft bestreden), heeft hij zich er niet tegen verzet dat de vordering ten aanzien van het schuim wordt toegewezen. Dat zal het Gerecht daarom doen, met dien verstande dat de gevorderde dwangsommen opnieuw ambtshalve zullen worden gemaximeerd.

Nemen van monsters

4.2

Manor Beach wil dat het Land dagelijks monsters neemt van het afvalwater dat de RWZI binnenkomt (
influent)en van het water dat de RWZI verlaat (
effluent) en dat de testresultaten van de monsters worden gedeeld met de leverancier van de micro-organismen en met Manor Beach. Op die manier kan de leverancier het gebruik van
bio augmentationmonitoren en zo nodig bijsturen, zo heeft Manor Beach gesteld. Het Land heeft tijdens de zitting laten weten dat hij de testresultaten tot nu toe niet met derden heeft gedeeld, maar dat hij er geen bezwaar tegen heeft dit wel te doen. Dit gedeelte van de vordering wordt daarom toegewezen.

4.21

De hoogte van de gevorderde dwangsom zal wel worden gematigd. Het monitoren van
influenten
effluentleidt op zichzelf niet tot een vermindering van de stankoverlast die Manor Beach ondervindt. Dat zou anders kunnen zijn als het Land verplicht zou zijn de adviezen van de leverancier van
bio augmentationop te volgen (wat overigens wel voor de hand ligt), maar dat heeft Manor Beach niet gevorderd. Daarom zal het Gerecht aan dit gedeelte van de veroordeling een lagere dwangsom verbinden dan aan de veroordeling tot het nemen van maatregelen die wél direct leiden tot een vermindering van de overlast van Manor Beach.

Opgave doen van genomen maatregelen

4.22

Manor Beach wil ook dat het Land haar wekelijks op de hoogte houdt van de maatregelen die zij die week heeft genomen. Het Land heeft ook daartegen geen verweer gevoerd, zodat dit gedeelte van de vordering zal worden toegewezen. De hoogte van de gevorderde dwangsom zal worden gematigd. Het verstrekken van een overzicht van de getroffen maatregelen leidt niet tot een vermindering van de stankoverlast die Manor Beach ondervindt. Daarom zal het Gerecht ook aan dit gedeelte van de veroordeling een lagere dwangsom verbinden.

Mobiele RWZI

4.23

Manor Beach heeft gevorderd dat het Land uiterlijk op 1 september 2024 één of meer mobiele RWZI’s in werking stelt, waarmee de totale capaciteit van de RWZI wordt uitgebreid tot minimaal 12.000 mᵌ afvalwater per dag. Ondanks dat het hier gaat om een zeer verstrekkende maatregel, heeft het Land geen concreet verweer gevoerd tegen de vordering. Het Land heeft wel aangevoerd dat AWSS te zijner tijd een mobiele RWZI zal huren, maar dat en waarom dat niet eerder van het Land kan worden gevergd, is niet gesteld en is ook niet gebleken. Zoals het Gerecht hiervoor overwoog ligt het op de weg van het Land om financiële afspraken te maken met AWSS, als het Land in de nadagen van zijn exploitatie nog investeringen moet plegen waarvan hij zelf maar kort profijt heeft.

4.24

Bij gebrek aan betwisting door het Land kan de vordering van Manor Beach in principe worden toegewezen. Omdat het gaat om een dure maatregel die met belastinggeld moet worden betaald, heeft het Gerecht zich nog afgevraagd of de totale capaciteit van de bestaande installatie en de mobiele RWZI 12.000 mᵌ moet bedragen, zoals Manor Beach vordert, of dat een kleinere capaciteit voldoende is. Naar het oordeel van het Gerecht is dat laatste niet het geval. Vast staat immers dat de RWZI op dit moment dagelijks 8.000 tot 9.000 mᵌ afvalwater moet verwerken en dat deze hoeveelheid op regenachtige dagen zelfs kan oplopen tot 12.000 mᵌ. Ook staat vast dat op korte termijn binnen het verzorgingsgebied van de RWZI diverse nieuwe hotels, condo’s en appartementencomplexen hun deuren zullen openen. Dit zal onherroepelijk leiden tot een nog grotere toevoer van afvalwater. Bij die stand van zaken is de capaciteit van 9.000 mᵌ, die AWSS volgens de toelichting van de directeur van DOW tijdens de zitting op het oog heeft, onvoldoende om de al bestaande overlast te verminderen. Dit betekent dat het Land zal worden veroordeeld om de RWZI door middel van mobiele installaties uit te breiden tot een totale capaciteit van minimaal 12.000 mᵌ.

4.25

Omdat het Land niet heeft gesteld (laat staan onderbouwd) dat de datum van 1 september 2024, waarop de mobiele RWZI volgens de vordering in werking moet zijn, onhaalbaar is, zal de vordering in zoverre worden toegewezen.

4.26

Ten overvloede overweegt het Gerecht nog het volgende.

De andere maatregelen waarover deze procedure gaat (beluchting, gebruik van nabezinktanks, afvoer van slib en schuim en
bio augmentation) hebben als doel om de bestaande RWZI (die is berekend op een toevoer van 4.500 mᵌ per dag) in staat te stellen om de huidige toevoer van 8.000 tot 9.000 mᵌ te verwerken. Daarnaast moet het Land dus gaan zorgen voor een mobiele RWZI. Daarbij mag het Land – tot op zekere hoogte – zelf bepalen voor welke aanvullende capaciteit hij kiest. Als het Land kiest voor een mobiele RWZI met een aanvullende capaciteit van zo’n 3.000 tot 4.000 mᵌ, zal de bestaande RWZI de huidige toevoer van zo’n 8.000 tot 9.000 mᵌ moeten blijven verwerken. In dat geval zal het Land dus ook alle overige maatregelen moeten blijven nemen om ervoor te zorgen dat de bestaande RWZI die hoeveelheid kan (blijven) verwerken. Kiest het Land voor een mobiele RWZI met een grotere capaciteit en hoeft de bestaande RWZI alleen de hoeveelheden afvalwater te verwerken waarvoor zij is gebouwd, dan kunnen de aanvullende maatregelen achterwege blijven. Het is aan het Land om zelf te bepalen welke keuze – ook op de lange termijn – het meest kostenefficiënt is.

4.27

Omdat de mobiele RWZI de enige duurzame maatregel is om de overlast voor Manor Beach te beperken (de andere maatregelen zijn in feite “lapmiddelen” om de bestaande RWZI de te grote toevoer van afvalwater te laten verwerken), zal aan de dwangsom ten aanzien van deze veroordeling een hoger maximum worden verbonden dan aan de dwangsommen ten aanzien van de overige maatregelen. Uit de stukken die Manor Beach in het geding heeft gebracht (en die het Land niet heeft bestreden) leidt het Gerecht af dat de huur van een mobiele RWZI met een capaciteit van 8.000 mᵌ per dag bij leverancier Seven Seas zo’n USD 250.000 per maand kost. Het Gerecht zal daarom bepalen dat het Land per maand waarin geen mobiele RWZI in werking is met een voldoende capaciteit, een dwangsom verbeurt van Afl. 450.000.

Hotelkamers

4.28

Manor Beach vordert dat het het Land wordt verboden om nieuwe hotels en appartementencomplexen aan te sluiten op het rioleringssysteem dat afvalwater afvoert naar de RWZI, totdat een nieuwe RWZI zal zijn gerealiseerd.

Dit gedeelte van de vordering zal worden afgewezen. Gesteld noch gebleken is dat met de maatregelen waartoe het Land in dit vonnis wordt veroordeeld (dus inclusief de mobiele RWZI), onvoldoende capaciteit aanwezig is om het aangevoerde afvalwater te verwerken, als de hotels en appartementencomplexen die nu in aanbouw zijn worden geopend. Dat neemt niet weg dat van het Land mag worden verwacht dat hij bij vergunningaanvragen nauwkeurig inschat wat de te verwachten toevoer van afvalwater zal zijn. Als daarmee de maximale capaciteit van de RWZI (inclusief de mobiele installatie(s)) zal worden overschreden, dan zal het Land daarnaar moeten handelen (bijvoorbeeld door de vergunningaanvraag af te wijzen, te bepalen dat de aanvrager het afvalwater zelf moet verwerken of de capaciteit van de mobiele RWZI uit te breiden).

Beluchtingssysteem

4.29

Tot slot heeft Manor Beach gevorderd dat het Land wordt veroordeeld om één van de opties van het door Consulting & General Contractor Company aangeboden beluchtingssysteem te installeren en in werking te hebben. Manor Beach doelt daarmee op een “class 2 estimation” die zij voorafgaand aan de zitting in het geding heeft gebracht. Daarin is – zo begrijpt althans het Gerecht – een voorstel opgenomen van een installatie die zou moeten zorgen voor een voldoende beluchting om de bestaande RWZI in staat te stellen om 8.000 mᵌ afvalwater per dag te verwerken, ervan uitgaande dat geen van de borstelbeluchters werkt. De ene optie kost Afl. 5.100.000 en de andere optie Afl. 3.300.000 (in beide gevallen exclusief electrische installatie).

4.3

Hoewel het Land geen verweer heeft gevoerd tegen dit gedeelte van de vordering (afgezien van met de enkele stelling dat de voorgestelde beluchtingssystemen niet geschikt zijn voor de bestaande elektrische installatie van de RWZI), zal dit gedeelte van de vordering worden afgewezen. Het Gerecht begrijpt dat de offerte is gestoeld op de aanname dat geen van de borstelbeluchters in werking is. Hoewel vast staat dat de borstelbeluchters oud zijn en vaak kampen met uitval, staat niet ter discussie dat er meestal in ieder geval drie van de zes borstelbeluchters werken. Dat betekent dat met de aankoop van de door Manor Beach gewenste installatie een overcapaciteit aan beluchting zou worden gecreëerd. Dat is een nodeloze verspilling van overheidsgeld. Dit neemt natuurlijk niet weg dat het het Land vrijstaat om een nieuw beluchtingssysteem aan te schaffen, als het huidige systeem blijft kampen met mankementen en daardoor de onrechtmatige hinder blijft bestaan. Voor een gedwongen aankoop (door middel van een veroordeling in dit vonnis) is echter nu geen plaats.

Proceskosten

4.31

Omdat het Land in het ongelijk wordt gesteld, zal hij worden veroordeeld in de proceskosten van Manor Beach. Die worden begroot op Afl. 450 aan griffierecht, Afl. 228,60 aan explootkosten en Afl. 1.500 aan gemachtigdensalaris.

De gevorderde wettelijke rente over de proceskosten zal worden toegewezen, omdat die niet is bestreden.

5.DE UITSPRAAK

Het Gerecht:

5.1

veroordeelt het Land om binnen 30 dagen na vandaag bij de RWZI in [plaats 1] vijf werkende aerators geplaatst te hebben en te houden, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 25.000 per dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal vier aerators in werking zijn, met een maximum van Afl. 500.000;

5.2

veroordeelt het Land om binnen 30 dagen na vandaag bij de RWZI in [plaats 1] zes werkende borstelbeluchters geplaatst te hebben en te houden, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal vijf borstelbeluchters in werking zijn, met een maximum van Afl. 500.000;

5.3

veroordeelt het Land om binnen 30 dagen na vandaag bij de RWZI in [plaats 1] drie nabezinktanks in werking te hebben, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 25.000 voor elke dag of gedeelte van een dag dat niet minimaal twee nabezinktanks in werking zijn, met een maximum van Afl. 500.000;

5.4

veroordeelt het Land om het opgehoopte slib (sludge) dagelijks volledig te verwijderen uit de oxidatiesloot van de RWZI in [plaats 1] en af te voeren naar [adres 1] of [adres 2], op verbeurte van een dwangsom van Afl. 25.000 voor elke werkdag of gedeelte van een werkdag dat het slib (sludge) niet volledig uit de oxidatiesloot wordt verwijderd, met een maximum van Afl. 500.000;

5.5

veroordeelt het Land om het schuim in de oxidatiesloot en/of reservoirs van de RWZI in [plaats 1] binnen 24 uur na het ontstaan daarvan volledig te verwijderen en af te voeren, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 25.000 per dag of gedeelte van een dag dat het schuim niet tijdig of niet volledig is verwijderd en afgevoerd, met een maximum van Afl. 500.000;

5.6

veroordeelt het Land om uiterlijk de derde dag na vandaag dagelijks minimaal één monster te nemen van het afvalwater dat de RWZI binnenkomt en van het afvalwater dat de RWZI verlaat naar het oppervlaktewater, deze monsters binnen 24 uur te (laten) testen op de daarvoor gebruikelijke manier, en de testresultaten binnen 24 uur na ontvanst daarvan te versturen naar de leverancier van de micro-organismen die op de testdag zijn gebruikt en naar Manor Beach, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 10.000 per dag of gedeelte van een dag dat het Land niet aan deze veroordeling voldoet, met een maximum van Afl. 200.000;

5.7

veroordeelt het Land om wekelijks aan Manor Beach opgave te doen van:

het aantal aerators dat in werking is;
het aantal borstelbeluchters dat in werking is;
het aantal nabezinktanks dat in werking is;
op welke dagen het slib (sludge) volledig is verwijderd;
op welke dagen het schuim volledig is verwijderd; en
de resultaten van de dagelijkse tests;

op verbeurte van een dwangsom van Afl. 10.000 voor elke week waarin het Land nalaat deze opgave te doen, met een maximum van Afl. 200.000;

5.8

veroordeelt het Land om uiterlijk op 1 september 2024 één of meerdere mobiele RWZI-installaties in werking te stellen met een zodanige capaciteit, dat de RWZI in [plaats 1] (inclusief de bestaande installatie) in staat is om vanaf die datum minimaal 12.000 mᵌ afvalwater per dag te verwerken, tot het moment waarop een nieuwe RWZI gereed is en in werking is gesteld, op verbeurte van een dwangsom van Afl. 450.000 per maand voor elke kalendermaand vanaf 1 september 2024 waarin het Land niet de volledige maand aan deze veroordeling heeft voldaan;

5.9

veroordeelt het Land in de proceskosten aan de zijde van Manor Beach, die tot de datum van deze uistpraak worden begroot op Afl. 2.178,60 , vermeerderd met de wettelijke rente over de proceskosten vanaf 14 dagen na vandaag tot de dag waarop de proceskosten zijn betaald;

5.1

veroordeelt Manor Beach in de kosten van de procedure aan de zijde van AWSS, die tot de datum van deze uitspraak worden begroot op Afl. 1.500 aan salaris van de gemachtigde;

5.11

verklaart de veroordelingen in dit vonnis uitvoerbaar bij voorraad;

5.12

wijst het meer of anders gevorderde af.

Dit vonnis is gewezen door mr. J. Brandt, rechter in dit Gerecht, en werd uitgesproken ter openbare terechtzitting van woensdag 8 mei 2024 in aanwezigheid van de griffier.

Datum uitspraak: 8 mei 2024

Instantie: Gerecht in eerste aanleg van Aruba

Zaaknummer: AUA202400787 KG

Inhoudsindicatie: Kort geding. Land wordt (deels opnieuw) veroordeeld om maatregelen te nemen om overlast door de RWZI te verminderen. Dat de RWZI oud is en slecht werkt, komt voor rekening en risico van het Land. In een eerder vonnis is immers al vastgesteld dat het Land onrechtmatig heeft gehandeld door de RWZI onvoldoende te onderhouden en de capaciteit van de RWZI niet uit te breiden. Dwangsommen toegewezen.

Formele relaties (optioneel):

Rechtsgebieden: Civiel

Verplichting van het Land Aruba tot het nemen van maatregelen ter vermindering van overlast door rioolwaterzuiveringsinstallatie

Uitspraak

1.DE PROCEDURE

2.WAAR GAAT DEZE ZAAK OVER?

3.DE STANDPUNTEN VAN PARTIJEN

4.DE BEOORDELING

5.DE UITSPRAAK