ECLI:NL:HR:2022:835

• Datum uitspraak: 3 juni 2022
• Publicatiedatum: 2 juni 2022
• Zaaknummer: 22/00340
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: M.J. Kroeze; T.H. Tanja-van den Broek; A.E.B. ter Heide; F.R. Salomons; K. Teuben; F.J.P. Lock
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beoordeling van de zorgmachtiging op basis van de Wvggz en de vereisten voor aaneengeschakelde gedwongen zorg

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 3 juni 2022 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure betreffende een zorgmachtiging op basis van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz). De rechtbank Amsterdam had op 22 november 2021 een zorgmachtiging verleend voor de duur van twee jaar, maar de Hoge Raad oordeelde dat niet was voldaan aan de wettelijke eis dat de betrokkene gedurende de afgelopen vijf jaar onafgebroken gedwongen zorg had ontvangen. De Hoge Raad verwijst naar de relevante artikelen van de Wvggz, met name artikel 6:5, dat stelt dat een zorgmachtiging voor maximaal twee jaar kan worden verleend indien de betrokkene in de afgelopen vijf jaar aaneengeschakeld gedwongen zorg heeft ontvangen. De rechtbank had vastgesteld dat er in de vijf jaar voorafgaand aan haar beschikking twee onderbrekingen waren in de gedwongen zorg, wat betekent dat de betrokkene niet voldeed aan de vijfjaarseis. De Hoge Raad vernietigde de beschikking van de rechtbank voor zover deze de zorgmachtiging tot 22 november 2023 had verlengd en beperkte de zorgmachtiging tot 22 november 2022. De uitspraak benadrukt het belang van de strikte toepassing van de voorwaarden voor het verlenen van een zorgmachtiging, vooral gezien de impact van gedwongen zorg op de betrokken persoon.

Uitspraak

HOGE RAAD DER NEDERLANDEN

CIVIELE KAMER

Nummer 22/00340

Datum 3 juni 2022

BESCHIKKING

In de zaak van

[betrokkene],
wonende te [woonplaats],

VERZOEKSTER tot cassatie,

hierna: betrokkene,

advocaat: M.A.M. Wagemakers,

tegen

DE OFFICIER VAN JUSTITIE IN HET ARRONDISSEMENTSPARKET AMSTERDAM,
VERWEERDER in cassatie,

hierna: officier van justitie,

niet verschenen.

1. Procesverloop

Voor het verloop van het geding in feitelijke instantie verwijst de Hoge Raad naar de beschikking in de zaak C/13/709108 / FA RK 21-6795 van de rechtbank Amsterdam van 22 november 2021.

Betrokkene heeft tegen de beschikking van de rechtbank beroep in cassatie ingesteld. De beschikking van de rechtbank is aan deze beschikking gehecht.

De officier van justitie heeft geen verweerschrift ingediend.

De conclusie van de Advocaat-Generaal M.L.C.C. Lückers strekt tot vernietiging van de bestreden beschikking en tot afdoening op de wijze als vermeld onder 2.42 van de conclusie.

2. Uitgangspunten en feiten

2.1

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

(i) Bij beschikking van 9 december 2020 heeft de rechtbank Amsterdam een zorgmachtiging als bedoeld in art. 6:4 Wvggz verleend ten aanzien van betrokkene. Deze machtiging is verleend voor de duur van twaalf maanden, tot en met 9 december 2021.

(ii) Bij verzoekschrift, ter griffie van de rechtbank ingekomen op 29 oktober 2021, heeft de officier van justitie verzocht een aansluitende zorgmachtiging als bedoeld in art. 6:4 Wvggz in verbinding met art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz ten aanzien van betrokkene te verlenen, voor de duur van 24 maanden.

2.2

De rechtbank heeft bij beschikking van 22 november 2021 een zorgmachtiging verleend voor de duur van twee jaar, geldend tot en met 22 november 2023. De rechtbank heeft, voor zover in cassatie van belang, het volgende overwogen:

“2.11. (…) Ten aanzien van de verzochte duur van 24 maanden overweegt de rechtbank als volgt. De officier van justitie heeft verzocht de zorgmachtiging voor een duur van 24 maanden te verlenen. De rechtbank zal, gezien het per 31 oktober 2020 gewijzigde artikel 6:5 Wvggz, de zorgmachtiging verlenen voor de duur van 24 maanden omdat wordt voldaan aan de in artikel 6:5, onder c, tweede lid, Wvggz gestelde voorwaarde dat de afgelopen vijf jaar onafgebroken verplichte zorg aan betrokkene is verleend. De rechtbank is het met de advocaat eens dat er twee onderbrekingen zijn van langer dan vier weken (nawerkingsperiode), maar het gaat hier om een minimale overschrijding van een aantal dagen waarvoor de rechtbank bovendien een verklaring heeft. (…)”

3. Beoordeling van het middel

3.1

Onderdeel 1.1 van het middel klaagt onder meer dat de rechtbank ten onrechte heeft overwogen dat is voldaan aan de voorwaarde dat aan betrokkene de afgelopen vijf jaar onafgebroken verplichte zorg is verleend en om die reden ten onrechte op de voet van art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz een zorgmachtiging voor de duur van twee jaar heeft verleend. De rechtbank heeft de wettelijke eis dat de betrokkene de afgelopen vijf jaar verplichte zorg heeft ontvangen dan wel opgenomen is geweest, respectievelijk zorg heeft ontvangen op grond van de Wet Bopz (oud) miskend door te oordelen dat het bij de onderbrekingen in die periode van vijf jaar om een minimale overschrijding van een aantal dagen gaat, waarvoor de rechtbank bovendien een verklaring heeft.

3.2

Art. 6:5, aanhef en onder c, Wvggz bepaalt dat de rechter een zorgmachtiging verleent voor de duur die noodzakelijk is om het doel van verplichte zorg te realiseren, maar maximaal voor twee jaar, indien het een aansluitende zorgmachtiging betreft voor een persoon die gedurende de afgelopen vijf jaar 1°) verplichte zorg heeft ontvangen, 2°) opgenomen is geweest, respectievelijk zorg heeft ontvangen op grond van een eerder afgegeven machtiging tot voortzetting van de inbewaringstelling of rechterlijke machtiging op grond van de Wet Bopz (oud), of 3°) is geplaatst op grond van art. 37 lid 1 (oud) Wetboek van Strafrecht. Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat het bij de berekening van de periode dat de betrokkene gedwongen zorg heeft ontvangen, gaat om een aaneengesloten periode. ^[1] Dat betekent dat de rechter ten aanzien van de betrokkene alleen dan een aansluitende zorgmachtiging voor twee jaar kan verlenen als de betrokkene gedurende de afgelopen vijf jaar aaneengesloten gedwongen zorg heeft ontvangen op grond van de Wvggz, de Wet Bopz (oud) of art. 37 (oud) Wetboek van Strafrecht.

3.3

De omstandigheid dat de Wvggz voorziet in zorg die tegen de wil van een persoon kan worden verleend, brengt mee dat art. 6:5, onder c, Wvggz strikt moet worden toegepast. Dit betekent dat een onderbreking in de voorafgaande periode van vijf jaar gedwongen zorg, hoe gering ook, ertoe leidt dat niet is voldaan aan de vijfjaarseis die art. 6:5, onder c, Wvggz stelt voor het verlenen van een zorgmachtiging voor twee jaar.

3.4

De rechtbank heeft in rov. 2.11 vastgesteld dat in de periode van vijf jaar die voorafging aan haar beschikking, tweemaal gedurende enige tijd een geldige titel voor het verlenen van gedwongen zorg heeft ontbroken. Daaruit volgt dat betrokkene niet gedurende de afgelopen vijf jaar aaneengesloten gedwongen zorg heeft ontvangen en dat dus niet is voldaan aan de vijfjaarseis die art. 6:5, onder c, Wvggz stelt voor het verlenen van een zorgmachtiging voor twee jaar.

3.5

Het voorgaande brengt mee dat de hiervoor in 3.1 genoemde klacht van onderdeel 1.1 slaagt. Bij de behandeling van de overige klachten van onderdeel 1 bestaat geen belang meer. Dat geldt, gelet op de afdoening (zie hierna in 3.7), ook voor de klacht van onderdeel 5 voor zover zij op onderdeel 1.1 voortbouwt.

3.6

De klachten van de onderdelen 2, 3 en 4 kunnen niet tot cassatie leiden. De Hoge Raad hoeft niet te motiveren waarom hij tot dit oordeel is gekomen. Bij de beoordeling van deze klachten is het namelijk niet nodig om antwoord te geven op vragen die van belang zijn voor de eenheid of de ontwikkeling van het recht (zie art. 81 lid 1 RO).

3.7

De Hoge Raad kan zelf de zaak afdoen. Uit hetgeen hiervoor in 2.1 is vermeld, blijkt dat voorafgaand aan de beschikking van de rechtbank een zorgmachtiging is verleend voor de duur van twaalf maanden, tot en met 9 december 2021. Gelet daarop en gelet op de datum waarop de rechtbank heeft beslist, kon de rechtbank op de voet van art. 6:5, aanhef en onder b, Wvggz, een aansluitende zorgmachtiging verlenen voor maximaal twaalf maanden. De Hoge Raad zal om die reden de duur van de verleende zorgmachtiging beperken tot twaalf maanden.

De Hoge Raad:

- vernietigt de beschikking van de rechtbank Amsterdam van 22 november 2021, maar uitsluitend voor zover daarin is bepaald dat de zorgmachtiging geldt tot en met 22 november 2023;

- bepaalt dat de zorgmachtiging geldt tot en met 22 november 2022.

Deze beschikking is gegeven door de vicepresident M.J. Kroeze als voorzitter en de raadsheren T.H. Tanja-van den Broek, A.E.B. ter Heide, F.R. Salomons en K. Teuben, en in het openbaar uitgesproken door de raadsheer F.J.P. Lock op
3 juni 2022 .

Voetnoten

1. Kamerstukken II 2019/20, 35456, nr. 3, p. 3-4.