ECLI:NL:HR:2017:3036

• Datum uitspraak: 1 december 2017
• Publicatiedatum: 29 november 2017
• Zaaknummer: 16/01936
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: J.A.C.A. Overgaauw; E.N. Punt; M.E. van Hilten
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Cassatie over douanerechten en indeling van punniksets als speelgoed of houtwaren

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 1 december 2017 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure over de indeling van punniksets voor douanerechten. De Staatssecretaris van Financiën had beroep in cassatie ingesteld tegen de uitspraak van het Gerechtshof Amsterdam, die op 1 maart 2016 had geoordeeld dat de punniksets, bestaande uit een houten punnikklos, een punniknaald en drie bolletjes wol, niet als speelgoed konden worden aangemerkt. De belanghebbende had eerder aangifte gedaan voor het in het vrije verkeer brengen van deze goederen en had een verzoek om terugbetaling van douanerechten ingediend, omdat zij van mening was dat de punniksets moesten worden ingedeeld als 'andere houtwaren' en dus vrijgesteld waren van douanerechten.

Het Hof had geoordeeld dat de punniksets niet onder de post voor speelgoed vielen, omdat punniken niet uitsluitend door kinderen wordt beoefend en de punnikklos niet de kenmerken van speelgoed vertoonde. De Hoge Raad heeft het oordeel van het Hof bevestigd, maar heeft ook opgemerkt dat het Hof het begrip speelgoed te beperkt had gedefinieerd. De Hoge Raad oordeelde dat de bestemming van een product een objectief indelingscriterium kan zijn, maar dat dit moet worden beoordeeld aan de hand van de objectieve kenmerken van het product zelf.

De Hoge Raad verklaarde het beroep in cassatie ongegrond en veroordeelde de Staatssecretaris van Financiën in de proceskosten, vastgesteld op € 1980 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand. Dit arrest is van belang voor de interpretatie van douanerechten en de indeling van goederen, met name in de context van speelgoed en houtwaren.

Uitspraak

1 december 2017

nr. 16/01936

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van de
Staatssecretaris van Financiën tegen de uitspraak van het
Gerechtshof Amsterdam van 1 maart 2016, nr. 14/00812, op het hoger beroep van
[X] B.V. te
[Z] (hierna: belanghebbende) tegen een uitspraak van de Rechtbank Noord-Holland (nr. HAA 13/4455) betreffende een ten aanzien van belanghebbende gegeven beschikking op een verzoek om terugbetaling van douanerechten. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

1. Geding in cassatie

De Staatssecretaris heeft tegen ’s Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

Belanghebbende heeft een verweerschrift ingediend.

De Staatssecretaris heeft een conclusie van repliek ingediend.

Belanghebbende heeft een conclusie van dupliek ingediend.

2. Beoordeling van het middel

2.1.

In cassatie kan van het volgende worden uitgegaan.

2.1.1.

Op 18 januari 2010 heeft belanghebbende aangifte gedaan voor het in het vrije verkeer brengen van goederen omschreven als “knitting sets”. Elke knitting set bestaat uit een combinatie van een houten punnikklos, een punniknaald en drie bolletjes wol van verschillende kleuren, in een doorzichtige plastic verpakking (hierna: de punniksets). In de aangifte heeft belanghebbende postonderverdeling 9605 00 00 van de Gecombineerde Nomenclatuur (hierna: de GN) vermeld. Het bij deze post behorende tarief aan douanerechten bedraagt 3,7 percent. De douaneautoriteiten hebben aan de hand van deze vermelding het verschuldigde bedrag aan douanerechten berekend en dit bedrag van belanghebbende geheven.

2.1.2.

Op 17 januari 2013 heeft belanghebbende een verzoek om terugbetaling ingediend met betrekking tot de hiervoor in 2.1.1 bedoelde geheven en door haar betaalde douanerechten. Daarbij heeft belanghebbende zich op het standpunt gesteld dat de punniksets moeten worden ingedeeld als “andere houtwaren” als bedoeld in postonderverdeling 4421 90 98 van de GN. Goederen van deze postonderverdeling zijn vrij van douanerechten.

De Inspecteur heeft het verzoek om terugbetaling afgewezen. In hoger beroep heeft de Inspecteur zich op het standpunt gesteld dat op grond van aantekening 1, letter p, op hoofdstuk 44 van de GN indeling in post 4421 van de GN niet mogelijk is omdat de punniksets “ander speelgoed, aangeboden in assortimenten of in stellen” in de zin van postonderverdeling 9503 00 70 van de GN zijn. Het bij goederen van deze postonderverdeling behorende tarief aan douanerechten bedraagt 4,7 percent.

2.2.1.

Het Hof heeft geoordeeld dat de punniksets niet kunnen worden aangemerkt als speelgoed en daarom niet kunnen worden ingedeeld onder post 9503 van de GN. Daartoe heeft het Hof onder verwijzing naar de bewoordingen van de post en de toelichting daarop overwogen dat onder speelgoed in de zin van post 9503 van de GN wordt verstaan voorwerpen waarmee kinderen spelen, bepaaldelijk die welke daartoe bestemd en vervaardigd zijn. Naar het oordeel van het Hof is punniken een handwerk- en rondbreitechniek die niet enkel en hoofdzakelijk door kinderen wordt beoefend. Het punnikklosje heeft niet de vorm van een paddenstoel, sprookjesfiguur of enige andere figuratieve vorm en is vervaardigd van blank hout, zodat volgens het Hof niet kan worden gezegd dat de punniksets zijn bestemd of vervaardigd voor kinderen.

2.2.2.

Het Hof heeft voorts geoordeeld dat het houten punnikklosje het wezenlijke karakter aan de punniksets verschaft en dat de punniksets daarom met toepassing van algemene indelingsregel 3b van de GN als “andere houtwaren” moeten worden ingedeeld in postonderverdeling 4421 90 98 van de GN.

2.3.1.

Het middel richt zich tegen de hiervoor in 2.2.1 weergegeven oordelen van het Hof. Het middel betoogt in de eerste plaats dat het Hof het begrip speelgoed in de zin van post 9503 van de GN te beperkt heeft uitgelegd aangezien daaronder moet worden verstaan speelgoed dat is bestemd voor het vermaak van zowel kinderen als volwassenen. Voorts voert het middel aan dat onbegrijpelijk is het oordeel van het Hof dat punniken een handwerk- en rondbreitechniek is die niet enkel en hoofdzakelijk door kinderen wordt beoefend.

2.3.2.

Uit de toelichting op post 9503 van het geharmoniseerde systeem inzake de omschrijving en de codering van goederen (hierna: het GS), opgesteld door de Werelddouaneorganisatie, blijkt dat het bij speelgoed in de zin van deze post gaat om voorwerpen die hoofdzakelijk zijn bestemd voor het vermaak van personen (kinderen of volwassenen). Ook het Hof van Justitie van de Europese Unie legt post 9503 van de GS uit met inachtneming van die toelichting (vgl. HvJ 13 juli 2006, Anagram International Inc., C-14/05, ECLI:EU:C:2006:465, hierna: het arrest Anagram, punt 23). Gelet hierop getuigt ’s Hofs oordeel dat onder speelgoed moet worden verstaan voorwerpen waarmee uitsluitend kinderen spelen van een onjuiste rechtsopvatting. Het middel wordt in zoverre terecht voorgesteld.

2.3.3.

Het middel kan echter niet tot cassatie leiden, aangezien in de hiervoor in 2.2.1 omschreven oordelen van het Hof ligt besloten het oordeel dat punniken, zijnde een techniek van handwerken of rondbreien, in het algemeen niet als spelen of als vermaak wordt beschouwd. Dit oordeel kan, als van feitelijke aard en niet onbegrijpelijk, in cassatie niet met vrucht worden bestreden.

Voorts is – anders dan het middel voor het overige aanvoert – voor de tariefindeling van de punniksets niet van belang dat deze zijn vervaardigd door een speelgoedfabrikant of dat de punniksets volgens een vermelding op de verpakking niet geschikt zijn voor kinderen van 0-3 jaar. De bestemming van een product kan een objectief indelingscriterium zijn wanneer die bestemming inherent is aan het product. Die inherentie wordt echter bepaald aan de hand van de objectieve kenmerken en eigenschappen van het product zelf (vgl. het arrest Anagram, punt 21 en aldaar aangehaalde rechtspraak) en niet aan de hand van typering van de fabrikant of de waarschuwing van een fabrikant dat het door hem vervaardigde product niet geschikt is voor kinderen van 0‑3 jaar.

3. Proceskosten

De Staatssecretaris zal worden veroordeeld in de kosten van het geding in cassatie.

4. Beslissing

De Hoge Raad:

verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en

veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op € 1980 voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand.

Dit arrest is gewezen door de vice-president J.A.C.A. Overgaauw als voorzitter, en de raadsheren E.N. Punt en M.E. van Hilten, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 1 december 2017.

Van de Staatssecretaris van Financiën wordt een griffierecht geheven van € 503.