Uit de inhoud van de aan de Hoge Raad overgelegde stukken is het volgende gebleken.
(i) [betrokkene] is behalve lid van het parket bij de Hoge Raad tevens (onder meer) redacteur van het Nederlands Juristenblad (NJB).
(ii) De door [betrokkene] op persoonlijke titel als redacteur van het NJB geschreven rubriek 'Vooraf', getiteld "Punitive psychiatry – punitive taxation", in het NJB van 10 augustus 2012 houdt in:
"Totalitaire machthebbers houden niet van burgers die laten blijken niet in hun regime te geloven en die ageren tegen éénpartijdwang/verkiezingsfraude, mensenrechtenschendingen, corruptie, staatscynisme en -kapitalisme en dergelijke. De machthebbers in de voormalige Sovjet-Unie, met name Beria, Chroetsjov en Andropov, vonden dat gezonde burgers in een communistische maatschappij niet anti-socialistisch kónden zijn, zodat afwijking van de partijlijn crimineel was en slechts drie verklaringen kon hebben: (i) provocatie door buitenlandse kapitalistische imperialisten (strafbaar), (ii) reactionaire krachten uit het feodale verleden (strafbaar) of (iii) geestesziekte (te behandelen). Op grote schaal werden in de jaren 60 psikoesjkas (psychiatrische kliniekjes) opgezet om duizenden mensen met verkeerde ideeën op te sluiten, plat te spuiten en af te sluiten van de maatschappij; hun opvattingen in diskrediet te brengen en hen mentaal en fysiek te breken. Bekende namen waren de latere nobelprijswinnaar Joseph Brodsky en de natuurkundige Andrei Sacharov; het tijdperk van de punitive psychiatry, waarin mensenrechtenactivisme een imperialistisch complot was ter ondermijning van de communistische heilstaat.
De tijden zijn veranderd. De communistische heilstaat is niet meer. De ex-communistische machthebbers streven meer zichtbaar kapitalistische doelen na en gebruiken andere middelen en taal, maar het uiteindelijke idee is hetzelfde: schik je in ons systeem or else. Drie vrouwen – van wie twee zelfs ontkennen ooit lid te zijn geweest van het punkcollectief Pussy Riot – zitten al sinds februari in Russische hechtenis wegens een optreden van het collectief in een orthodoxe kathedraal waarbij de heilige moeder kennelijk werd gevraagd premier Poetin het Kremlin uit te jagen. Beschuldiging na vier maanden hechtenis: 'hooliganism.' Maximumstraf: 7 jaar. Dagvaarding: 2.800 bladzijden. Voorbereidingstijd voor de verdediging: vier dagen. Datum proces: onbekend. Hechtenis op 21 juli verlengd met een half jaar. Twee van de vrouwen hebben jonge kinderen.
Maar de belangrijkste opvolger van de punitive psychiatry lijkt in het huidige oligarchische graaiklimaat niet zozeer het strafrecht, als wel het belastingrecht. De heer Khodorkovsky zong geen anti-Poetinliedjes. Hij was een slimme oligarch die op dubieuze wijze grootschalig geprofiteerd had van de chaotische privatisering na de val van het communisme. Hij was een van de rijkste mensen ter wereld, vooral door zijn belangen in oliemaatschappij Yukos. Hij had ook politieke ambities en kritiseerde het corruptiesysteem. Hij was hinderlijk. Hij werd aangehouden en verhoord onder volgens het Straatsburgse Hof valse voorwendsels [1] en zit momenteel nog steeds voor belastingfraude en andere economische delicten. Aan Yukos werden aanslagen opgelegd ad 28 miljard dollar (voor een van de boekjaren meer dan 110% van de winst, hoewel bedrijven in Staatshanden geen fractie daarvan betaalden), gevolgd door beslaglegging en veilingverkoop van Yukos' activa ver beneden de waarde aan – uiteindelijk, via schimmige omwegen – de Staatsoliemaatschappij Rosneft. Door gedwongen premature executieverkoop van zijn belangrijkste productiebedrijf werd Yukos' betalingscapaciteit vernietigd, terwijl minder ingrijpende invordering evident mogelijk was.[2] De autoriteiten eisten betaling, maar hun beslag maakte die onmogelijk. Zij hadden daarom ook nog boeten ad € 1,15 miljard opgelegd, die vóór de belasting betaald moesten worden, maar waarvan betaling verboden was onder het beslag. De boete was opgelegd buiten de wettelijke termijn, maar het Russische Hof waar Yukos die onwettige boete-oplegging aanvocht, creëerde ter plekke een uitzondering voor belastingontduikers.
Met Khodorkovski en Yukos hoeft men wellicht geen medelijden te hebben, al wordt Khodorkovsky inmiddels algemeen erkend als politieke gevangene en gesteund door Amnesty International en mensenrechtenactivisten, maar de naam van belastingheffing als middel tot onteigening zonder vergoeding en tot decenniumlange opberging van politieke tegenstanders was gevestigd. Als dissidenten of politieke tegenstanders de macht bedreigen, is dat niet meer een blijk van geestesziekte, maar van opzet op fiscale en economische delicten ten nadele van de macht.
Zo bleek ook in China. De kunstenaar/architect Ai Wei-wei (o.a. Sunflower Seeds; Tate modern, en – samen met twee Zwitserse architecten – het Olympische Vogelneststadion in Beijing) was altijd al hinderlijk met zijn culturele en politieke provocaties en zijn vooroplopende en succesvolle blog en twitter, maar hij werd getolereerd totdat hij openlijk kritiek uitte op de corruptie in de partij, met name op het resulterende wanbeleid in het openbaar bestuur dat onder meer leidde tot het instorten van zo'n beetje alle scholen in het gebied van de recente grote aardbeving in China. Ai Weiwei steunde de opstelling van een lijst met namen van alle omgekomen scholieren. Net als Khodorkovsky werd ook hij op een vliegveld opgepakt op verzonnen gronden (vertrekformaliteiten zouden niet in orde zijn). Na 2,5 maanden zitten zonder proces of beschuldiging werd hij onder internationale druk uit detentie ontslagen, maar onder huisarrest gezet en vervolgens beschuldigd van, jawel, belastingontduiking. Zijn (vrouw's) onderneming Beijing Fake Cultural Development Ltd moet circa twee miljoen dollar belasting en boeten betalen. Zij kregen drie dagen de tijd voor beroep. De rechtbank nam opmerkelijkerwijs het beroep wel in behandeling (dat is al heel wat), maar Ai Weiwei mocht niet bij de behandeling zijn en op 20 juli werd het (hoger) beroep ongemotiveerd verworpen. Op dezelfde dag opende zijn studio de website The Fake Case (www.fakecase.com).
In Nederland wordt wel eens geklaagd dat de politiek de belastingheffing te veel gebruikt voor nevendoeleinden (instrumentalisme) in plaats van voor klassieke overheidsfinanciering. Onder invloed van de enorme economische groei in het Oosten lijkt aldaar een geheel nieuw beleidsterrein van fiscaal instrumentalisme aangeboord te zijn, zulks om die economische groei en daarmee de politieke macht in de goede handen te houden.
[betrokkene]