Uitspraak
4 september 2012
Strafkamer
nr. S 11/01357
Hoge Raad der Nederlanden
Arrest
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te 's-Gravenhage van 7 januari 2011, nummer 22/006739-09, in de strafzaak tegen:
[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1973, wonende te [woonplaats].
1. Geding in cassatie
Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. A.A.G. Balkenende, advocaat te Katwijk, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Advocaat-Generaal Knigge heeft geconcludeerd tot vernietiging van de bestreden uitspraak en tot zodanige op art. 440 Sv gebaseerde beslissing als de Hoge Raad gepast zal voorkomen.
2. Beoordeling van het tweede middel
2.1. Het middel klaagt dat het bewezenverklaarde opzet niet uit de gebezigde bewijsmiddelen kan worden afgeleid.
2.2. Ten laste van de verdachte is bewezenverklaard dat:
"hij op 30 december 2007 te [plaats] opzettelijk brand heeft gesticht, immers heeft verdachte toen aldaar opzettelijk in een woning (gelegen aan de [a-straat 1]) een vuurpijl afgestoken in de directe nabijheid van een emmer met een brandbare substantie (te weten een mengsel van kunstmest en basterdsuiker), ten gevolge waarvan de zolder van die woning (te weten de [a-straat 1]) is verbrand, terwijl daarvan gemeen gevaar voor die woning (te weten de [a-straat 1]) en belendende woningen (te weten de [a-straat 2 en 3]), en levensgevaar voor anderen, te duchten was."
2.3.1. Deze bewezenverklaring steunt op de volgende bewijsmiddelen:
"1. De verklaring van de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep d.d. 24 december 2010, inhoudende - zakelijk weergegeven -:
Ik was op 30 december 2007 in mijn woning gelegen aan de [a-straat 1] in [plaats] en heb die dag hangend uit het zolderraam een babyvuurpijl afgestoken. Ik heb voor de veiligheid de vuurpijl in een koker van karton gestoken, ben zo ver als mogelijk uit het raam gaan hangen voordat ik de pijl afstak en heb hem vervolgens afgestoken. U vraagt mij waarom ik dan wel zo ver mogelijk uit het raam ben gaan hangen. Ik kan u daar geen antwoord op geven. Ik heb het automatisch op deze wijze gedaan omdat ik dat veiliger vond. Toen ik mij vervolgens terugtrok uit het zolderraam, zag ik dat het mengsel van kunstmest en suiker dat in een emmer onder het zolderraam stond en waarmee ik rookbommen gemaakt had, begon te smeulen. Nadat dit is gebeurd heb ik met mijn gezin bij mijn schoonouders moeten verblijven. De directe buren hadden last van waterschade.
2. Het proces-verbaal van verhoor nummer PL1613/07-261088 van de politie Hollands Midden, gevoegd in het dossier met nummer PL1610/07-012198 op pagina 25 t/m 28, d.d. 31 december 2007 in de wettelijke vorm opgemaakt en ondertekend door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar. Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van de getuige [getuige 1], adres: [a-straat 1] te [plaats] - zakelijk weergegeven -:
Op 30 december 2007 was ik in onze woning gelegen aan de [a-straat 1] in [plaats] aanwezig met mijn man [verdachte] en één van de twee kinderen. Mijn man kwam opeens de trap af stormen en riep tegen mij dat er brand op zolder was.
3. Het proces-verbaal van verhoor nummer PL1613/07-261088 van de politie Hollands Midden, gevoegd in het dossier met nummer PL1610/07-012198 op pagina 18 t/m 19, d.d. 30 december 2007 in de wettelijke vorm opgemaakt en ondertekend door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar. Dit proces-verbaal houdt onder meer in als verklaring van de getuige [getuige 2], adres: [a-straat 3] te [plaats] - zakelijk weergegeven -:
Mijn buurman [verdachte] maakt rookbommen. Ik heb wel eens gezien dat hij deze rookbommen in zijn tuin afstak. Vorig jaar maakte hij ook al rookbommen.
4. Een geschrift, zijnde een deskundigenrapport van het Nederlands Forensisch Instituut, zaaknummer 2008.09.11.104, d.d. 12 november 2008 opgemaakt en ondertekend door de gerechtelijk deskundige Ing. E.M. Kok, als bijlage gevoegd in het dossier, inhoudende - zakelijk weergegeven -:
Forensisch onderzoek naar aanleiding van een brand in [plaats] op 30 december 2007. Op grond van de onderzoeksresultaten wordt geconcludeerd dat:
1. een mengsel op basis van 70% kas of kalisalpeter en 30% suiker, zoals genoemd in het proces-verbaal 07-012198, waaraan geen andere stoffen zijn toegevoegd, vrijwel zeker niet spontaan kan ontbranden;
2. een mengsel met bovengenoemde samenstelling, kan tot ontbranding worden gebracht door een vonk van een vuurpijl;
3. bij de verbranding van een mengsel met bovengenoemde samenstelling treden hitte, vonken, gasvorming en rookverschijnselen vrijwel gelijktijdig op.
5. Een geschrift, zijnde een Terwee-bijlage, d.d. 22 januari 2008 opgemaakt en ondertekend door de daartoe bevoegde opsporingsambtenaar gevoegd in het dossier met nummer PL1613/07-012198 op pagina 43, waaruit het volgende blijkt - zakelijk weergegeven -:
Feitgegevens: 30 december 2007, te [plaats], brand/ontploffing materiële schade.
Gehele zolderverdieping perceel [a-straat 1] te [plaats] afgebrand. Tevens dakspanten van de percelen [a-straat 2 en 3] beschadigd en waterschade. Deze drie woningen zijn door de brand onbewoonbaar. De gezinnen hebben elders onderdak gezocht.
Percelen [1,2 en 3] zijn eigendom van [A]."
2.3.2. Het Hof heeft ten aanzien van de bewezenverklaring voorts nog het volgende overwogen:
"Getuige [getuige 2] heeft verklaard dat zijn buurman [verdachte] rookbommen maakt en dat vorig jaar ook al gedaan heeft. Het hof leidt hieruit af dat de verdachte ervaring heeft met het maken van rookbommen. De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat hij zich ervan bewust was dat er sprake was van een gevaarlijke situatie. Het hof leidt hieruit af dat de verdachte zich bewust was van de mogelijkheid dat er door het afsteken van een vuurpijl op de zolder in de nabijheid van een emmer met een licht ontvlambaar mengsel brand kon ontstaan. De verdachte heeft onder die omstandigheden een vuurpijl afgestoken op zijn zolder, terwijl hij slechts uiterst gebrekkige veiligheidsmaatregelen had getroffen, namelijk het gebruik maken van een koker bij het afsteken van de vuurpijl en het zover mogelijk uit het raam hangen. Naar het oordeel van het hof kunnen de gedragingen van de verdachte naar hun uiterlijke verschijningsvorm worden aangemerkt als zijnde zozeer gericht op het stichten van brand dat het niet anders kan zijn dan dat de verdachte zich - minst genomen - willens en wetens heeft blootgesteld aan de naar algemene ervaringsregelen aanmerkelijk te achten kans dat er brand zou ontstaan in zijn woning en dat daarvan gemeen gevaar voor zijn woning, voor die van zijn directe buren en levensgevaar voor anderen te duchten was en dat derhalve - minst genomen - het opzet van de verdachte in voorwaardelijke zin op de brand was gericht, waaraan niet kan afdoen hetgeen door de raadsman in dit verband voor het overige naar voren is gebracht.
Het hof neemt daartoe in aanmerking dat een mengsel van 70% kas of kalisalpeter en 30% suiker waaraan geen stoffen zijn toegevoegd, blijkens het NFI rapport d.d. 12 november 2008, vrijwel zeker niet spontaan kan ontbranden. Door de verdediging is weliswaar betoogd dat er niet vanuit gegaan mag worden dat het betreffende mengsel zuiver van samenstelling is geweest zoals het NFI heeft aangenomen, maar zij heeft dat betoog naar het oordeel van het hof onvoldoende met feiten en omstandigheden gestaafd en ook overigens is dat uit het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep niet aannemelijk geworden.
Tot slot acht het hof het niet aannemelijk dat juist op het moment dat de verdachte een vuurpijl afstak, voornoemd mengsel spontaan is gaan branden, wat volgens de verdediging van de verdachte niet kan worden uitgesloten. Namens de verdachte zijn bij gelegenheid van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep naar het oordeel van het hof ook te dien aanzien onvoldoende feiten en omstandigheden aangedragen op grond waarvan zulks aannemelijk is te achten en ook overigens zijn die feiten en omstandigheden niet aannemelijk geworden."
en
"De raadsman heeft betoogd dat de verdachte niet opzettelijk heeft gehandeld, ook niet in de vorm van voorwaardelijk opzet.
Het hof overweegt met betrekking tot dit verweer als volgt. Verdachte heeft vanuit zijn zolderraam een vuurpijl afgestoken in de onmiddellijke nabijheid van een emmer die - zoals de verdachte ter terechtzitting in hoger beroep heeft verklaard - een mengsel van kunstmest en suiker bevatte. Een dergelijk mengsel is licht ontbrandbaar. De verdachte was zich hiervan bewust, hetgeen het hof afleidt uit zijn verklaring ter terechtzitting in hoger beroep afgelegd, inhoudende dat hij voordat hij de vuurpijl afstak enkele veiligheidsmaatregelen heeft getroffen omdat hij dat veiliger vond. Zo heeft hij bij het afsteken van de vuurpijl een koker van karton gebruikt en is hij bij het afsteken van de vuurpijl zo ver mogelijk uit het raam gaan hangen. Gelet op het vorenstaande is het hof van oordeel dat de verdachte opzettelijk brand heeft gesticht, waarbij er minst genomen sprake was van voorwaardelijk opzet. Het verweer wordt dan ook verworpen."
2.4. Aangezien de bewezenverklaring, voor zover inhoudende dat de verdachte "opzettelijk" brand heeft gesticht - mede gelet op de door hem getroffen veiligheidsmaatregelen - niet zonder meer kan worden afgeleid uit de door het Hof gebezigde bewijsvoering, is de bestreden uitspraak niet naar de eis der wet met redenen omkleed.
2.5. Het middel is derhalve terecht voorgesteld.
3. Slotsom
Hetgeen hiervoor is overwogen, brengt mee dat de bestreden uitspraak niet in stand kan blijven, het eerste middel geen bespreking behoeft en als volgt moet worden beslist.
4. Beslissing
De Hoge Raad:
vernietigt de bestreden uitspraak;
wijst de zaak terug naar het Gerechtshof te 's-Gravenhage, opdat de zaak op het bestaande hoger beroep opnieuw wordt berecht en afgedaan.
Dit arrest is gewezen door de vice-president A.J.A. van Dorst als voorzitter, en de raadsheren J. de Hullu en Y. Buruma, in bijzijn van de waarnemend griffier E. Schnetz, en uitgesproken op 4 september 2012.