ECLI:NL:HR:2010:BL0075

• Datum uitspraak: 22 januari 2010
• Publicatiedatum: 5 april 2013
• Zaaknummer: 09/00477
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: C.B. Bavinck; A.R. Leemreis; J.A.C.A. Overgaauw
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Cassatie over onterechte vervangingsreserve in vennootschapsbelasting

In deze zaak gaat het om een beroep in cassatie van B.V. X te Z tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Amsterdam van 17 december 2008, betreffende een aanslag in de vennootschapsbelasting en een boetebeschikking. De belanghebbende had voor het jaar 2000 een aanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd gekregen, die na bezwaar door de Inspecteur was verminderd. De boetebeschikking bleef echter gehandhaafd. De Rechtbank te Haarlem verklaarde het beroep van de belanghebbende ongegrond, waarna het Hof de uitspraak van de Rechtbank bevestigde. Hierop heeft de belanghebbende cassatie ingesteld.

De Hoge Raad beoordeelt in deze zaak de toepassing van de foutenleer. Het Hof had geoordeeld dat de belanghebbende ten onrechte een vervangingsreserve van ƒ 1.807.400 op haar balans had opgenomen per 31 december 1999. De Hoge Raad bevestigt het oordeel van het Hof dat de gemaakte fout kan worden hersteld met toepassing van de foutenleer. Dit houdt in dat het beginvermogen van enig jaar kan worden gesteld op het eindvermogen van het voorafgaande jaar, zelfs als dit onjuist is vastgesteld, om te voorkomen dat een deel van de bedrijfswinst onbelast blijft of dubbel belast wordt.

De Hoge Raad concludeert dat de foutenleer ook van toepassing is op fiscaal toegestane reserves. De desbetreffende reserve moet bij het begin van het boekjaar worden vastgesteld op het onjuist vastgestelde bedrag van de fiscale reserve per het einde van het voorafgaande jaar. De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond, en acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten. Dit arrest is openbaar uitgesproken op 22 januari 2010.

Uitspraak

Nr. 09/00477

22 januari 2010

Arrest

gewezen op het beroep in cassatie van B.V. X te Z (hierna: belanghebbende) tegen de uitspraak van het Gerechtshof te Amsterdam van 17 december 2008, nr. 06/00560, betreffende een aanslag in de vennootschapsbelasting en de daarbij gegeven boetebeschikking.

1. Het geding in feitelijke instanties

Aan belanghebbende is voor het jaar 2000 een aanslag in de vennootschapsbelasting opgelegd, alsmede een boete. De aanslag is, na daartegen gemaakt bezwaar, bij uitspraak van de Inspecteur verminderd. Bij in hetzelfde geschrift vervatte uitspraak van de Inspecteur is de boetebeschikking gehandhaafd.

De Rechtbank te Haarlem (nr. AWB 05/1004) heeft het tegen die uitspraken ingestelde beroep ongegrond verklaard.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld bij het Hof.

Het Hof heeft de uitspraak van de Rechtbank bevestigd.

De uitspraken van het Hof en van de Rechtbank zijn aan dit arrest gehecht.

2. Geding in cassatie

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft een verweerschrift ingediend.

3. Beoordeling van het middel

3.1. Het Hof heeft geoordeeld dat belanghebbende tot een bedrag van ƒ 1.807.400 ten onrechte een vervangingsreserve op haar balans per 31 december 1999 heeft opgenomen. Het Hof heeft zich vervolgens verenigd met het oordeel van de Rechtbank dat in het onderhavige geval sprake is van een fout die met toepassing van de zogenoemde foutenleer in het onderhavige jaar kan worden hersteld. Het middel keert zich tegen laatstgenoemd oordeel.

3.2. Toepassing van de foutenleer leidt er (onder meer) toe dat het beginvermogen van enig jaar wordt gesteld op het eindvermogen van het voorafgaande jaar, ook indien dit vermogen onjuist is vastgesteld, indien bij verbetering van de fout - op de beginbalans van het desbetreffende jaar - een toestand zou ontstaan, waarbij zonder mogelijkheid van redres een stuk bedrijfswinst hetzij onbelast blijft, hetzij dubbel belast wordt (vgl. HR 22 oktober 1953, B. 9293). Hierdoor heeft de gemaakte fout uiteindelijk geen invloed op de (totale) winst van de ondernemer. Hetzelfde heeft te gelden met betrekking tot de vaststelling van fiscaal toegestane reserves. Ook die zullen zo nodig, ter voorkoming van het onbelast blijven van de vrijval van (een gedeelte van) de fiscale reserve, bij het begin van het boekjaar moeten worden vastgesteld op het (onjuist vastgestelde) bedrag van de desbetreffende fiscale reserve per het einde van het voorafgaande jaar. Bij toepassing van de foutenleer valt de desbetreffende reserve dan in het jaar waarin de fout wordt hersteld vrij ten gunste van de winst. Het middel, dat ervan uitgaat dat de foutenleer met betrekking tot de fiscaal toegestane reserves niet van toepassing is, faalt mitsdien.

4. Proceskosten

De Hoge Raad acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

5. Beslissing

De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Dit arrest is gewezen door de raadsheer C.B. Bavinck als voorzitter, en de raadsheren A.R. Leemreis en J.A.C.A. Overgaauw, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier E. Cichowski, en in het openbaar uitgesproken op 22 januari 2010.