Uitspraak
8 september 2009
Strafkamer
nr. 08/00178
Hoge Raad der Nederlanden
Arrest
op het beroep in cassatie tegen een arrest van het Gerechtshof te Arnhem van 3 september 2007, nummer 21/001088-07, in de strafzaak tegen:
[Verdachte], geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1981, ten tijde van de betekening van de aanzegging gedetineerd in de Penitentiaire Inrichting "Ter Apel" te Ter Apel.
1. De bestreden uitspraak
Het Hof heeft in hoger beroep - met vernietiging van een vonnis van de Rechtbank te Almelo van 2 maart 2007, voor zover aan zijn oordeel onderworpen, - de verdachte ter zake van (de Hoge Raad leest:) 1. "een ander door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht en/of door misleiding bewegen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van seksuele handelingen met een derde tegen betaling, meermalen gepleegd" en "een ander door uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht en/of door misleiding bewegen hem uit de opbrengst van haar seksuele handelingen met een derde te bevoordelen, meermalen gepleegd", 2. "mensenhandel, meermalen gepleegd", 3. "opzettelijk handelen in strijd met het in artikel 2, eerste lid, onder B, van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd" en 4. "poging tot mensenhandel" veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van vier jaren. Voorts heeft het Hof de vordering van de benadeelde partijen toegewezen en aan de verdachte een betalingsverplichting opgelegd, een en ander zoals in het arrest vermeld.
2. Geding in cassatie
Het beroep is ingesteld door de verdachte. Namens deze heeft mr. M.L.M. van der Voet, advocaat te Amsterdam, bij schriftuur middelen van cassatie voorgesteld. De schriftuur is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.
De Advocaat-Generaal Vellinga heeft geconcludeerd tot vernietiging van het bestreden arrest wat betreft de kwalificatie van het onder 1 bewezenverklaarde, tot verbetering van die kwalificatie en tot verwerping van het beroep voor het overige.
3. Beoordeling van het eerste en het tweede middel
3.1. Het eerste middel klaagt onder meer dat het Hof ten onrechte heeft nagelaten de tenlastelegging ten aanzien van de feiten 1 en 2 (partieel) nietig te verklaren nu de daarin voorkomende term "misleiding" onvoldoende feitelijk is omschreven, terwijl het tweede middel een zodanige klacht bevat over de term "misbruik van een kwetsbare positie".
3.2. Aan de verdachte is bij inleidende dagvaarding onder 1 en 2 tenlastegelegd dat:
"1. hij in of omstreeks de periode van 1 januari 2000 tot en met 31 december 2004, te Hengelo, gemeente Hengelo (O) en/of te Amsterdam en/of te Deventer en/of te Arnhem en/althans (elders) in Nederland, (telkens) tezamen en in vereniging met een ander of anderen en/althans alleen, meermalen, althans eenmaal, (telkens) een of meer ander(en), genaamd [slachtoffer 1] en/of [slachtoffer 2]
- door geweld of één of meer andere feitelijkheden of door bedreiging met geweld of bedreiging met één of meer andere feitelijkheden heeft gedwongen of door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht of door misleiding heeft bewogen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van seksuele handelingen met of voor een derde tegen betaling of onder voornoemde omstandigheden enige handeling heeft ondernomen waarvan verdachte en/of zijn mededader(s) wist(en), althans redelijkerwijs moest(en) vermoeden dat die ander(en) zich daardoor tot het verrichten van die (seksuele) handelingen beschikbaar stelde(n), en/of
- door geweld of één of meer andere feitelijkheden of door bedreiging met geweld of bedreiging met één of meer andere feitelijkheden heeft gedwongen of door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht of door misleiding heeft bewogen hem, verdachte, en/of zijn mededader(s) te bevoordelen uit de opbrengst van haar/hun seksuele handelingen met of voor een derde, en/of
- meermalen, althans eenmaal (telkens) opzettelijk voordeel heeft getrokken uit (een) seksuele handeling(en) van die vrouw(en)/ander(en) met (of voor) een derde tegen betaling, terwijl hij, verdachte, en/of zijn mededader(s) wist(en) en/of redelijkerwijs had(den) moeten vermoeden dat die vrouw(en)/ander(en) zich door geweld of één of meer andere feitelijkheden of door bedreiging met geweld of bedreiging met één of meer andere feitelijkheden heeft gedwongen en/of door misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht en/of door misleiding beschikbaar heeft/hebben gesteld tot het plegen van die handeling(en), bestaande dat geweld of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging met geweld of bedreiging met die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die (ondernomen) handeling(en) (telkens) hieruit dat verdachte en/of zijn mededader(s)
- met die vrouw(en) een relatie is/zijn aangegaan, en/of
- die vrouw(en) (gratis) cocaïne heeft/hebben aangeboden en/of verstrekt en/of die vrouw(en) verslaafd aan/afhankelijk van cocaïne heeft/hebben gemaakt, en/of
- die vrouw(en) opdracht heeft/hebben gegeven en/of onder druk heeft/hebben gezet en/of ertoe heeft/hebben aangezet en/of gebracht om (een groot aantal dagen per week en/of een (groot) aantal uren per dag) als prostituee te werken, en/of
- een of meer kamer(s)/ruimte(s) in Amsterdam en/of in Deventer en/of in Arnhem en/althans (elders) in Nederland heeft/hebben geregeld, alwaar die vrouw(en) haar/hun prostitutiewerkzaamheden kon(den)/moest(en) verrichten en/of die vrouw(en) naar die plaats(en) heeft/hebben gebracht, alwaar zij als prostituee moest(en) en/of ging(en) werken, althans die vrouw(en) heeft/hebben doen en/of laten werken als prostituee, en/of
- heeft/hebben zorggedragen voor controle en/of toezicht op de prostitutiewerkzaamheden en/of de verdiensten (daaruit) van die vrouw(en) en/of het afdragen van de verdiensten door die vrouw(en) aan verdachte en/of zijn mededader(s) en/of heeft/hebben bepaald/gezegd tegen welke prijs die vrouw(en) haar/hun prostitutiewerkzaamheden moest(en) verrichten, en/of
- die vrouw(en) (een aanzienlijk deel van) haar/hun verdiensten, heeft/hebben afgenomen en/of laten afgeven aan verdachte en/of zijn mededader(s), en/of
- die vrouw(en) heeft/hebben bedreigd met een (vuur)wapen en/of met woorden en/althans heeft/hebben verhinderd dat die vrouw(en) uit eigen vrije wil haar/hun prostitutiewerkzaamheden zou(den) kunnen beëindigen, en/of
- die vrouw(en) heeft/hebben gestompt en/of geslagen, en/of
- die vrouw(en) in een door verdachte en/of zijn mededader(s) gecontroleerde situatie heeft/hebben gehouden, in elk geval een of meer (andere) handeling(en) heeft/hebben verricht, strekkende tot het brengen en/of houden van die vrouw(en) in een dwang- en/of uitbuitingssituatie, in elk geval in een van verdachte en/of zijn mededader(s) afhankelijke positie;
2. hij in of omstreeks de periode van 1 januari 2005 tot en met 17 januari 2006 te Hengelo, gemeente Hengelo (O) en/of te Amsterdam en/of te Deventer en/of te Arnhem en/althans (elders) in Nederland, (telkens) tezamen en in vereniging met een ander of anderen en/althans alleen, meermalen, althans eenmaal (telkens) een of meer ander(en), genaamd [slachtoffer 3] en/of [slachtoffer 4] en/of [slachtoffer 5]
- door dwang en/of geweld en/of een of meer andere feitelijkheden en/of door bedreiging met geweld en/of bedreiging met een of meer andere feitelijkheden en/of door afpersing en/of door misleiding en/of door misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht en/of door misbruik van een kwetsbare positie heeft/hebben geworven en/of vervoerd en/of overgebracht en/of gehuisvest en/of opgenomen, (telkens) met het oogmerk van uitbuiting van die ander(en), en/of
- door dwang en/of geweld en/of een of meer andere feitelijkheden en/of door bedreiging met geweld en/of bedreiging met een of meer andere feitelijkheden en/of door afpersing en/of door misleiding en/of door misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht en/of door misbruik van een kwetsbare positie heeft/hebben gedwongen en/of bewogen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van arbeid of diensten, dan wel onder genoemde omstandigheden enige handeling heeft/hebben ondernomen waarvan verdachte en/of zijn mededader(s) wist(en) en/of redelijkerwijze moest(en) vermoeden dat die ander(en) zich daardoor beschikbaar stelde(n) tot het verrichten van arbeid of diensten, en/of
- door dwang en/of geweld en/of een of meer andere feitelijkheden en/of door bedreiging met geweld en/of bedreiging met een of meer andere feitelijkheden en/of door afpersing en/of door misleiding en/of door misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht en/of door misbruik van een kwetsbare positie heeft/hebben gedwongen en/of bewogen hem, verdachte, en/of zijn mededader(s) te bevoordelen uit de opbrengst van haar/hun seksuele handeling(en) met of voor een derde, bestaande die dwang en/of dat geweld en/of die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die bedreiging met geweld en/of bedreiging met die andere feitelijkhe(i)d(en) en/of die afpersing en/of die misleiding en/of dat misbruik (telkens) hieruit dat verdachte en/of zijn mededader(s)
- met die vrouw(en) een relatie is/zijn aangegaan, en/of
- die vrouw(en) (gratis) cocaïne heeft/hebben aangeboden en/of verstrekt en/of die vrouw(en) verslaafd aan/afhankelijk van cocaïne heeft/hebben gemaakt, en/of
- die vrouw(en) opdracht heeft/hebben gegeven en/of onder druk heeft/hebben gezet en/of ertoe heeft/hebben aangezet en/of gebracht om (een groot aantal dagen per week en/of een (groot) aantal uren per dag) als prostituee te werken, en/of
- een of meer kamer(s)/ruimte(s) in Amsterdam en/of in Deventer en/of in Arnhem en/althans (elders) in Nederland heeft/hebben geregeld, alwaar die vrouw(en) haar/hun prostitutiewerkzaamheden kon(den)/moest(en) verrichten en/of die vrouw(en) naar die plaats(en) heeft/hebben gebracht, alwaar zij als prostituee moest(en) en/of ging(en) werken, althans die vrouw(en) heeft/hebben doen en/of laten werken als prostituee, en/of
- heeft/hebben zorggedragen voor controle en/of toezicht op de prostitutiewerkzaamheden en/of de verdiensten (daaruit) van die vrouw(en) en/of het afdragen van de verdiensten door die vrouw(en) aan verdachte en/of zijn mededader(s) en/of heeft/hebben bepaald/gezegd tegen welke prijs die vrouw(en) haar/hun prostitutiewerkzaamheden moest(en) verrichten, en/of
- die vrouw(en) (een aanzienlijk deel van) haar/hun verdiensten, heeft/hebben afgenomen en/of laten afgeven aan verdachte en/of zijn mededader(s), en/of
- die vrouw(en) heeft/hebben bedreigd met een (vuur)wapen en/of met woorden en/althans heeft/hebben verhinderd dat die vrouw(en) uit eigen vrije wil haar/hun prostitutiewerkzaamheden zou(den) kunnen beëindigen, en/of
- die vrouw(en) heeft/hebben gestompt en/of geslagen, en/of
- die vrouw(en) in een door verdachte en/of zijn mededader(s) gecontroleerde situatie heeft/hebben gehouden, in elk geval een of meer (andere) handeling(en) heeft/hebben verricht, strekkende tot het brengen en/of houden van die vrouw(en) in een dwang- en/of uitbuitingssituatie, in elk geval in een van verdachte en/of zijn mededader(s) afhankelijke positie".
3.3. Het Hof heeft ten aanzien van feit 1 en feit 2 onder meer overwogen:
"Het hof heeft met betrekking tot feit 1 geconstateerd dat de misleiding niet nader is geconcretiseerd in de tenlastelegging en met betrekking tot feit 2 dat de misleiding en het misbruik van een kwetsbare positie niet nader zijn geconcretiseerd, maar gaat er van uit dat de verdachte - die daar geen punt van heeft gemaakt - niet in zijn belangen is geschaad. Noch expliciet, noch impliciet is gebleken dat de verdachte en zijn raadsman niet hebben begrepen wat er in deze zaak met deze termen werd bedoeld."
3.4. Het Hof heeft in deze overweging tot uitdrukking gebracht dat de in de tenlastelegging gebezigde, aan art. 250a (oud) Sr en art. 273a (oud) Sr ontleende, termen "misleiding" en "misbruik van een kwetsbare positie" mede feitelijke betekenis toekomt. Dat oordeel is juist, zodat de klachten falen.
4. Beoordeling van de middelen voor het overige
Ook voor het overige kunnen de middelen niet tot cassatie leiden. Dit behoeft, gezien art. 81 RO, geen nadere motivering nu de middelen in zoverre niet nopen tot beantwoording van rechtsvragen in het belang van de rechtseenheid of de rechtsontwikkeling.
5. Beslissing
De Hoge Raad verwerpt het beroep.
Dit arrest is gewezen door de vice-president A.J.A. van Dorst als voorzitter, en de raadsheren J. de Hullu en W.F. Groos, in bijzijn van de waarnemend griffier H.J.J. Verhoeven, en uitgesproken op 8 september 2009.