ECLI:NL:HR:1997:AA3196

• Datum uitspraak: 22 januari 1997
• Publicatiedatum: 4 april 2013
• Zaaknummer: 31748
• Instantie: Hoge Raad
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Cassatie
• Rechters: R.J.J. Jansen; A. van der Linde; M. Bellaart; J. van Brunschot; H. Meij
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Waardedaling aandelen en deelnemingsvrijstelling in vennootschapsbelasting

In deze zaak heeft de Hoge Raad op 22 januari 1997 uitspraak gedaan in een cassatieprocedure betreffende de vennootschapsbelasting. De belanghebbende, een naamloze vennootschap, had bezwaar gemaakt tegen een beschikking van de Inspecteur die de aanslag in de vennootschapsbelasting voor het jaar 1988 had verminderd. De Inspecteur had de aanslag verlaagd tot een belastbaar bedrag van ƒ 168.279,--. De belanghebbende ging in beroep bij het Gerechtshof te Amsterdam, dat de uitspraak van de Inspecteur bevestigde. Hierop heeft de belanghebbende cassatie ingesteld.

In cassatie werd de vraag behandeld of de waardedaling van een pakket aandelen, die plaatsvond tussen de datum waarop de deelnemingsvrijstelling niet langer van toepassing was en de balansdatum, in aanmerking moest worden genomen bij het bepalen van de winst van dat jaar. De Hoge Raad oordeelde dat de deelnemingsvrijstelling is bedoeld om voordelen die zijn ontstaan in het tijdvak waarin de vrijstelling heeft bestaan, vrij te stellen van belasting. Wanneer de aandelen hun status van deelneming verliezen, dient de winst te worden berekend op basis van de waarde van de aandelen aan het einde van het tijdvak waarin de vrijstelling gold.

De Hoge Raad concludeerde dat het goed koopmansgebruik niet in de weg staat om de aandelen per balansdatum te waarderen op de kostprijs of lagere beurskoers. Het middel van de belanghebbende slaagde, en de Hoge Raad vernietigde de uitspraak van het Hof en de beschikking van de Inspecteur. De aanslag voor het jaar 1988 werd verminderd tot nihil, en de Staatssecretaris van Financiën werd veroordeeld tot vergoeding van de proceskosten aan de belanghebbende. Dit arrest is vastgesteld door de vice-president en vier raadsheren, en openbaar uitgesproken op de genoemde datum.

Uitspraak

Hoge Raad der Nederlanden

derde kamer

nr. 31.748

22 januari 1997

MM

ARREST

gewezen op het beroep in cassatie van de naamloze vennootschap
[X] N.V. te
[Z] tegen de uitspraak van
Gerechtshof te Amsterdam van 20 juni 1995 betreffende na te melden beschikking inzake vennootschapsbelasting.

1. Beschikking, bezwaar en geding voor het Hof

Bij beschikking van 29 mei 1993 heeft de Inspecteur de aanslag in de vennootschapsbelasting voor het jaar 1988 betreffende belanghebbende, ter zake van verrekening van een over het jaar 1990 geleden verlies, verminderd. Op het tegen deze beschikking gemaakte bezwaar is bij uitspraak van de Inspecteur de aanslag verder verminderd tot een aanslag naar een belastbaar bedrag van ƒ 168.279,--.

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij het Hof, dat deze uitspraak heeft bevestigd. De uitspraak van het Hof is aan dit arrest gehecht.

2. Geding in cassatie

Belanghebbende heeft tegen 's Hofs uitspraak beroep in cassatie ingesteld. Het beroepschrift in cassatie is aan dit arrest gehecht en maakt daarvan deel uit.

De Staatssecretaris van Financiën heeft bij vertoogschrift het cassatieberoep bestreden.

De Plaatsvervangend Procureur-Generaal Van Soest heeft op 24 juli 1996 geconcludeerd tot verwerping van het beroep.

3. Beoordeling van het middel van cassatie

3.1. In cassatie is aan de orde de vraag of de waardedaling van een pakket aandelen, die plaatsvond tussen de in het boekjaar gelegen datum waarop de deelnemingsvrijstelling als bedoeld in artikel 13, lid 1, van de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 (hierna: de Wet) op dat pakket aandelen niet langer van toepassing was, en de balansdatum, bij het bepalen van de winst van dat jaar in aanmerking komt.

3.2. Bij de beantwoording van die vraag dient te worden vooropgesteld dat de deelnemingsvrijstelling ertoe strekt de vrijstelling toepassing te doen vinden voor de voordelen die zijn ontstaan in het tijdvak waarin de vrijstelling heeft bestaan. Het is in overeenstemming met deze strekking om, indien de desbetreffende aandelen hun status van deelneming verliezen, de nadien behaalde winst te berekenen uitgaande van de waarde van de aandelen bij het einde van voormeld tijdvak, en daarbij deze waarde aan te merken als de kostprijs van die aandelen.

3.3. Vervolgens verzet goed koopmansgebruik zich niet ertegen voortaan bedoelde aandelen per balansdatum te waarderen op voormelde kostprijs of lagere beurskoers. De omstandigheid dat deze kostprijs afwijkt van de historische kostprijs van die aandelen, doet hieraan niet af.

3.4. Het middel slaagt derhalve. 's Hofs uitspraak kan niet in stand blijven. De Hoge Raad kan zelf de zaak afdoen.

De Hoge Raad acht termen aanwezig om ten aanzien van de proceskosten die belanghebbende in verband met de behandeling van het geding in cassatie en de behandeling van het geding voor het Hof redelijkerwijs heeft moeten maken, te beslissen als hierna zal worden vermeld.

5. Beslissing

De Hoge Raad vernietigt de uitspraak van het Hof, vernietigt de uitspraak alsmede de beschikking van de Inspecteur, vermindert de aanslag voor het jaar 1988 tot een aanslag van nihil, gelast dat door de Staatssecretaris van Financiën aan belanghebbende wordt vergoed het door deze ter zake van de behandeling van het beroep in cassatie verschuldigd geworden griffierecht ten bedrage van ƒ 300,--, alsmede het bij het Hof gestorte griffierecht ter zake van de behandeling van de zaak voor het Hof ten bedrage van ƒ 75,--, derhalve in totaal ƒ 375,--, veroordeelt de Staatssecretaris van Financiën in de kosten van het geding in cassatie aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op ƒ 2.840,-- voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, veroordeelt voorts de Inspecteur in de kosten van het geding voor het Hof aan de zijde van belanghebbende, vastgesteld op ƒ 2.840,-- voor beroepsmatig verleende rechtsbijstand, en wijst aan de Staat als de rechtspersoon die de bij het Hof gemaakte kosten moet vergoeden.

Dit arrest is op 22 januari 1997 vastgesteld door de vice-president R.J.J. Jansen als voorzitter, en de raadsheren Van der Linde, Bellaart, Van Brunschot en Meij, in tegenwoordigheid van de waarnemend griffier Van Hooff, en op die datum in het openbaar uitgesproken.