Uitspraak
GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH
Team Handelsrecht
zaaknummer 200.295.735
arrest van 9 augustus 2022
in de zaak van
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
e-Legal incasso advocaten B.V.,
gevestigd te [vestigingsplaats],
appellante,
hierna aan te duiden als: e-Legal,
advocaat: mr. L. Ridderbroek te Rotterdam,
tegen
1.de vennootschap onder firmaHappy Sandwich,
gevestigd te [vestigingsplaats],
2.
[geïntimeerde 2],
[geïntimeerde 2],
3.
[geïntimeerde 3],
[geïntimeerde 3],
geïntimeerden,
hierna aan te duiden als: Happy Sandwich,
advocaat: mr. E.H.J. Plass te Veldhoven,
op het bij exploot van dagvaarding van 12 april 2021 ingeleide hoger beroep van het eindvonnis van de kantonrechter in Roermond (rechtbank Limburg, zittingsplaats Roermond) van 13 januari 2021.
1.Het geding in eerste aanleg (zaaknummer 8419690\CV EXPL 20-1337)
Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar voormeld vonnis.
2.Het geding in hoger beroep
2.1.
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- de dagvaarding in hoger beroep
- de memorie van grieven tevens houdende eisvermeerdering met producties
- de memorie van antwoord.
2.2.
Het hof heeft daarna een datum voor arrest bepaald. Het hof doet recht op
bovenvermelde stukken en de stukken van de eerste aanleg.
3.De beoordeling
Waar gaat de zaak over? De feiten
3.1
Ter incasso van haar vordering (van € 35.334) op haar debiteur (Westland Kaasspecialiteiten, hierna: de debiteur) heeft Happy Sandwich in augustus 2019 met e-Legal een overeenkomst van opdracht (hierna: de overeenkomst) gesloten. Op die overeenkomst zijn algemene voorwaarden (incassovoorwaarden en algemene voorwaarden van e-Legal) van toepassing. Partijen zijn overeengekomen dat het incassotraject op basis van no cure no pay werd ingezet. De debiteur heeft in augustus 2019 € 1.000 betaald, daarna heeft hij aangegeven dat hij de vordering betwist. Bij brief van 4 september 2019 heeft e-Legal aan Happy Sandwich voorgesteld de werkzaamheden voort te zetten op basis van een uurtarief van € 195 per uur, waarmee Happy Sandwich heeft ingestemd. E-Legal heeft daarop nog een aantal werkzaamheden verricht. In november 2019 heeft de debiteur als schikking nog eens
€ 1.000 betaald. E-Legal heeft Happy Sandwich bij factuur van 28 december 2019 (hierna: de factuur) een bedrag van € 2.608,56 exclusief BTW in rekening gebracht. Happy Sandwich heeft die factuur onder protest betaald. De vraag waar het in deze zaak om gaat is of Happy Sandwich de in die factuur in rekening gebrachte bedragen is verschuldigd.
Bij de kantonrechter
3.2
E-Legal heeft bij de kantonrechter, samengevat, gevorderd om te verklaren voor recht dat zij de bedragen zoals vermeld in de factuur van 28 december 2019 terecht bij Happy Sandwich in rekening heeft gebracht en Happy Sandwich derhalve geen recht heeft op terugbetaling van dat bedrag. De kantonrechter heeft de vordering afgewezen omdat, kort gezegd, de opbouw van de factuur onduidelijk is en ondanks uitvoerige stellingen en de door de kantonrechter verzochte nadere toelichting e-Legal die onduidelijkheid niet heeft weggenomen.
Hoger beroep
3.3
E-Legal komt met tien grieven op tegen de afwijzing van haar vordering. Zij vordert dat het hof het bestreden vonnis vernietigt en haar vorderingen zoals ingesteld in eerste aanleg alsnog toewijst met veroordeling van Happy Sandwich om dat wat e-Legal aan haar op grond van het bestreden vonnis heeft betaald terug te betalen. Bij wijze van eisvermeerdering vordert e-Legal subsidiair dat het hof voor recht verklaart dat e-Legal de afzonderlijke bedragen/honorariumonderdelen in de factuur conform de overeenkomst heeft gefactureerd en dat Happy Sandwich geen recht heeft op terugbetaling van (het bedrag van) de factuur.
3.4
Happy Sandwich bestrijdt de stellingen van e-Legal. Happy Sandwich maakt bezwaar tegen de eisvermeerdering in die zin dat zij stelt dat e-Legal bij de subsidiaire vordering geen belang heeft omdat, zo begrijpt het hof, de subsidiaire vorderingen ten opzichte van de primaire vordering geen zelfstandige betekenis hebben: toe- of afwijzing van de primaire vordering brengt vanzelf toe- of afwijzing van de subsidiaire vorderingen mee. Het hof ziet dat iets anders. Het hof begrijpt dat e-Legal subsidiair vordert dat het hof een oordeel geeft over de verschuldigdheid van de afzonderlijke honorariumonderdelen zoals die in de factuur zijn genoemd en in rekening zijn gebracht. Bij de beoordeling van de factuur als geheel, waarop de primair gevorderde verklaring voor recht ziet, zullen die afzonderlijke onderdelen ook worden besproken. De primaire vordering ziet echter alleen op een verklaring voor recht dat de volledige factuur juist en dus verschuldigd is, terwijl in de subsidiaire vordering onderscheid wordt gemaakt tussen de verschillende onderdelen waaruit de factuur is opgebouwd. De subsidiaire vordering ziet op hetzelfde feitencomplex. Happy Sandwich is daarom door de eiswijziging niet in haar verweer geschaad en ook overigens ziet het hof geen beletselen om de gewijzigde eis toe te laten. Het hof zal op de gewijzigde eis recht doen en zo nodig de subsidiaire vordering bespreken.
Wat zijn partijen overeengekomen?
3.5
Om te kunnen vast stellen wat partijen zijn overeengekomen, zijn niet alleen van belang de tekst van de opdrachtbevestiging, de daarbij aan Happy Sandwich ter hand gestelde incassovoorwaarden en algemene voorwaarden en de toelichting daarop maar ook alles wat partijen over en weer tegen elkaar verklaard en gedaan hebben en wat zij daaruit mochten afleiden en begrijpen.
3.6
Vast staat dat e-Legal en Happy Sandwich bij het aangaan van de overeenkomst een no cure no pay prijsafspraak hebben gemaakt. Nadat de debiteur in augustus een bedrag van € 1.000 op de vordering had voldaan, heeft hij de vordering inhoudelijk betwist. Daarop heeft e-Legal in een brief van 4 september 2019 aan Happy Sandwich het volgende voorgesteld:
Voortzetting op uurbasis
Dit houdt in dat de vervolgwerkzaamheden in rekening worden gebracht op uurbasis. Ons basis uurtarief bedraagt € 195,00 exclusief 8% kantoorkosten en 21% BTW.(…)
Zoals vermeld in artikel 5.10 van onze algemene voorwaarden geldt dit prijsvoorstel voor de
vervolgwerkzaamheden en geldt dit niet ter vervanging van eerdere prijsafspraken voor eerdere werkzaamheden. (…)
Happy Sandwich is met de voortzetting op uurbasis tegen het voorgestelde tarief akkoord gegaan.
3.7
In de incassovoorwaarden is onder het kopje ‘Vorderingen die inhoudelijk worden betwist’ op p.8 het volgende opgenomen:
Dergelijke vorderingen kunnen worden behandeld op uurbasis (…) Hetzelfde geldt indien gedurende het buitengerechtelijke incassotraject pas blijkt dat uw
vordering inhoudelijk wordt betwist. In dat geval blijft voor de al verrichte werkzaamheden de eerdere prijsafspraak gelden. De verdere behandeling van het incassodossier kan dan worden voortgezet op uurbasis of (indien mogelijk) op basis van een vaste prijsafspraak. Wij bieden u dus duidelijkheid vóóraf en geen verrassingen achteraf.
3.8
Artikel 5.10 van de algemene voorwaarden luidt als volgt:
Tenzij schriftelijk uitdrukkelijk anders is overeengekomen, ziet een opvolgende prijsafspraak voor honorarium uitsluitend toe op de vervolgwerkzaamheden en strekt deze niet ter vervanging van eerdere prijsafspraken voor honorarium in verband met eerdere werkzaamheden. Een prijsafspraak voor honorarium dat afhankelijk is van
een geïncasseerd bedrag, blijft derhalve gelden, ook indien het resultaat nadien pas wordt behaald.
Conclusie: één overeenkomst, twee prijsafspraken
3.9
Naar het oordeel van het hof volgt uit de hiervoor weergegeven bepalingen, de toelichting daarop en de inhoud van de brief van 4 september 2019 van e-Legal aan Happy Sandwich, waarmee Happy Sandwich heeft ingestemd, alles in samenhang beoordeeld, dat (i) e-Legal de werkzaamheden vanaf dat moment niet langer op basis van no cure no pay zou uitvoeren maar zou voortzetten op basis van een uurtarief en (ii) de overeenkomst op basis van de no cure no pay prijsafspraak niet was beëindigd noch dat die prijsafspraak was komen te vervallen. Dat heeft e-Legal expliciet verwoord in artikel 5.10 van de incassovoorwaarden waarnaar zij in haar brief van 4 september 2019 nog eens nadrukkelijk verwijst en waarin zij benadrukt dat dit prijsvoorstel (honorarium op basis van uurtarief) geldt voor de vervolgwerkzaamheden en niet ter vervanging van eerdere prijsafspraken (de no cure no pay afspraak) voor eerdere werkzaamheden. Dat Happy Sandwich dat anders heeft begrepen of anders mocht begrijpen heeft zij niet onderbouwd met concrete feiten of omstandigheden aangevoerd en evenmin is gebleken van feiten of omstandigheden waaruit die gevolgtrekking kan worden getrokken. De conclusie is dat partijen een overeenkomst hebben gesloten met twee prijsafspraken: een afspraak op basis van no cure no pay (voor de werkzaamheden tot september 2019, het buitengerechtelijk incassotraject) en vanaf september 2019 - nadat de debiteur (alsnog) de vordering inhoudelijk had betwist - de afspraak dat e-Legal haar werkzaamheden vanaf dan zou verrichten op basis van het overeengekomen uurtarief.
Dat brengt mee dat het verweer van Happy Sandwich dat zij in eerste aanleg heeft gevoerd, te weten dat e-Legal de kosten op basis van de prijsafspraak no cure no pay niet in rekening mag brengen omdat zij die ook niet in rekening had mogen brengen wanneer Happy Sandwich na betwisting van de vordering door de debiteur de overeenkomst met e-Legal zou hebben beëindigd, dus niet juist is. Welke kosten en tot welke omvang e-Legal op basis van de no cure no pay afspraak in rekening mocht brengen, wordt hierna besproken.
No cure no pay: rente
3.1
Over de no cure no pay prijsafspraken heeft e-Legal in artikel 1 van haar incassovoorwaarden het volgende opgenomen:
Buitengerechtelijke incasso op basis van no cure no pay
Wij verzorgen het buitengerechtelijke incassotraject op basis van no cure no pay. Incasseren wij niets, dan betaalt u ons niets. Incasseren wij wel, dan belasten wij de bij de debiteur in rekening gebrachte rente en incassokosten aan u door als vergoeding voor onze buitengerechtelijke werkzaamheden.Op grond van de no cure no pay afspraak zoals toegelicht in artikel 1 van de incassovoorwaarden is Happy Sandwich aan e-Legal, anders dan e-Legal meent, dus niet de rente over de (volledige) vordering verschuldigd maar (slechts) de door e-Legal bij de debiteur in rekening gebrachte rente. Dat blijkt tevens uit de uitlatingen die [persoon A] van e-Legal tegenover de deken van de Orde van Advocaten in de klachtprocedure heeft gedaan (zie productie 15, p. 5 bij memorie van grieven).
Het bedrag aan rente dat e-Legal aan Happy Sandwich in rekening heeft gebracht bedraagt
€ 741,86, terwijl uit de stukken volgt dat e-Legal aan de debiteur slechts een bedrag in rekening heeft gebracht van € 162,64 (sommaties augustus 2019: € 61,96 respectievelijk
€ 100,68). Dat is het bedrag dat Happy Sandwich op grond van de overeenkomst aan vergoeding voor buitengerechtelijke werkzaamheden ter zake van bij de debiteur in rekening gebrachte wettelijke rente aan e-Legal is verschuldigd.
3.11
E-Legal verwijst ter onderbouwing van dit deel van haar vordering naar artikel 5 van de incassovoorwaarden. In dat artikel staat uitgelegd hoe e-Legal de toerekening van de ontvangen betalingen toepast in het geval dat de debiteur de vordering gedeeltelijk betaalt, zoals hier aan de orde. E-Legal wijst er daarbij op dat ook bij een schikking sprake is van een ‘cure’ en dat in dat geval de betaling allereerst wordt aangewend ter voldoening van de aan e-Legal toekomende vergoeding. Uit artikel 1 van de incassovoorwaarden volgt dat die vergoeding gelijk is aan de aan de debiteur in rekening gebrachte rente. Ook de verwijzing door e-Legal naar artikel 3 van de incassovoorwaarden, in het bijzonder spelregel 3 (
Voor het overige geldt dat de hoogte van de rente en incassokosten in het dossier ook bepalend is voor hetgeen u in voorkomende gevallen aan ons bent verschuldigd, zoals bij succesvol verhaal van uw vordering op de debiteur),kan haar niet baten. Die formulering is zonder nadere toelichting, die e-Legal niet geeft, niet duidelijk en zonder een duidelijke uitleg valt niet in te zien dat Happy Sandwich op grond van die bepaling afgezet tegen de bewoordingen van artikel 1 van de incassovoorwaarden, had moeten en kunnen begrijpen dat zij meer rente was verschuldigd dan e-Legal aan de debiteur in rekening zou brengen. Dat betekent dat het honorariumonderdeel “wettelijke rente” op de factuur niet conform de overeenkomst in rekening is gebracht.
Voor het overige geldt dat de hoogte van de rente en incassokosten in het dossier ook bepalend is voor hetgeen u in voorkomende gevallen aan ons bent verschuldigd, zoals bij succesvol verhaal van uw vordering op de debiteur),kan haar niet baten. Die formulering is zonder nadere toelichting, die e-Legal niet geeft, niet duidelijk en zonder een duidelijke uitleg valt niet in te zien dat Happy Sandwich op grond van die bepaling afgezet tegen de bewoordingen van artikel 1 van de incassovoorwaarden, had moeten en kunnen begrijpen dat zij meer rente was verschuldigd dan e-Legal aan de debiteur in rekening zou brengen. Dat betekent dat het honorariumonderdeel “wettelijke rente” op de factuur niet conform de overeenkomst in rekening is gebracht.
No cure no pay: incassokosten
3.12
Voor het honorariumonderdeel “buitengerechtelijke incassokosten” geldt dat het op de factuur aan Happy Sandwich in rekening gebrachte bedrag gelijk is aan het bedrag dat e-Legal aan de debiteur in rekening heeft gebracht, zodat dat onderdeel van de factuur wel conform de overeenkomst is.
Prijsafspraak op basis van uurtarief: honorarium werkzaamheden
3.13
Het onderdeel honorarium op de factuur ziet op de werkzaamheden die e-Legal heeft verricht vanaf 16 oktober 2019 op basis van het overeengekomen uurtarief. Die werkzaamheden heeft e-Legal in een bij de factuur gevoegd overzicht gespecificeerd. Daarnaast heeft e-Legal de twee eerder aan Happy Sandwich in rekening gebrachte facturen (waaronder een voorschotfactuur van € 1.000 en een factuur waarin de helft van dat voorschot is gecrediteerd) toegelicht en daarmee voldoende inzichtelijk gemaakt hoe het onderdeel honorarium in de factuur tot stand is gekomen. In het licht van die onderbouwde vordering heeft Happy Sandwich haar in algemene bewoordingen gevoerde verweer dat zij dit onderdeel van de factuur te hoog vindt onvoldoende toegelicht, zodat het hof daar aan voorbijgaat. Ook dit onderdeel van de factuur is dus conform de overeenkomst in rekening gebracht.
Conclusie en proceskostenveroordeling eerste aanleg en hoger beroep
3.14
De conclusie is dat het hoger beroep grotendeels slaagt. De onderdelen incassokosten, voorschot honorarium credit en het onderdeel honorarium werkzaamheden zijn conform de overeenkomst in rekening gebracht. Dat betekent dat het bestreden vonnis wordt vernietigd en dat de subsidiaire vorderingen onder I, II en III worden toegewezen.
De overige vorderingen worden afgewezen. Hoewel Happy Sandwich uiteindelijk grotendeels in het ongelijk wordt gesteld zal het hof de veroordeling van e-Legal in de proceskosten van Happy Sandwich in het bestreden vonnis in stand laten. Het is e-Legal geweest die in eerste aanleg in strijd met artikel 21 Rv heeft nagelaten haar factuur in alle onderdelen voldoende inzichtelijk te maken, wat tot afwijzing van haar vordering heeft geleid. De grief van e-Legal tegen de proceskostenveroordeling verwerpt het hof. Juist is dat Happy Sandwich zonder gemachtigde heeft geprocedeerd en de kantonrechter heeft ook geen gemachtigdensalaris vergoed. Er is echter geen belemmering Happy Sandwich in dat geval een vergoeding voor reis- en verletkosten toe te kennen ten laste van e-Legal (238 lid 1Rv). Wanneer e-Legal in eerste aanleg voldoende inzichtelijk had gemaakt hoe de facturen aan Happy Sandwich tot stand zijn gekomen was wellicht ook een hoger beroep procedure te voorkomen geweest. Het hof ziet daarin en ook in alle andere omstandigheden van dit geval aanleiding de proceskosten van het hoger beroep te compenseren in die zin dat iedere partij zijn eigen kosten draagt.
4.De uitspraak
Het hof, recht doende in hoger beroep:
vernietigt het vonnis van de rechtbank Limburg (kantonrechter Roermond) van 13 januari 2021 voor zover de vordering van e-Legal onder 4.1 is afgewezen en doet opnieuw recht als volgt:
verklaart voor recht dat e-Legal conform overeenkomst de honorariumcomponent 'voorschot honorarium credit' heeft gecrediteerd aan Happy Sandwich in factuur 201907098,
verklaart voor recht dat e-Legal conform overeenkomst de honorariumcomponenten 'honorarium werkzaamheden' en 'incassokosten' heeft gefactureerd aan Happy Sandwich in factuur 201907098,
bekrachtigt het vonnis voor het overige,
wijst af het meer of anders gevorderde.
Dit arrest is gewezen door mrs. C.J.H.G. Bronzwaer, O.G.H. Milar en P.V. Eijsvoogel en is in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 9 augustus 2022.
griffier rolraadsheer