ECLI:NL:GHSHE:2022:1211

• Datum uitspraak: 14 april 2022
• Publicatiedatum: 14 april 2022
• Zaaknummer: 200.305.679_01
• Instantie: Gerechtshof 's-Hertogenbosch
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: E.P. de Beij; E.L. Schaafsma-Beversluis; A.M. Bossink
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beëindiging gezag op grond van artikel 1:266 BW in een familiezakenprocedure met betrekking tot minderjarigen

In deze zaak, behandeld door het Gerechtshof 's-Hertogenbosch, is op 14 april 2022 uitspraak gedaan in hoger beroep over de beëindiging van het gezag van de vader over zijn twee minderjarige kinderen, [minderjarige 1] en [minderjarige 2]. De vader had in hoger beroep de beschikking van de rechtbank Limburg van 25 oktober 2021 aangevochten, waarin het gezag van beide ouders was beëindigd. De vader verzocht om de beschikking te vernietigen en het verzoek van de Raad voor de Kinderbescherming om het gezag te beëindigen af te wijzen. De Raad en de gecertificeerde instelling (GI) stelden echter dat de kinderen in hun ontwikkeling ernstig worden bedreigd en dat de vader niet in staat is om de verantwoordelijkheid voor hun verzorging en opvoeding te dragen.

Tijdens de mondelinge behandeling op 10 maart 2022 zijn verschillende partijen gehoord, waaronder de ouders, de pleegouders en vertegenwoordigers van de Raad en de GI. De kinderen zijn sinds 3 april 2019 onder toezicht gesteld en verblijven in pleeggezinnen. De ouders hebben in het verleden ernstige problemen vertoond, wat heeft geleid tot de huidige situatie. Het hof heeft vastgesteld dat de kinderen ernstige gedragsproblemen vertonen als gevolg van hun traumatische ervaringen en dat de continuïteit van hun verblijf in de pleeggezinnen essentieel is voor hun ontwikkeling.

Het hof heeft de argumenten van de vader, die stelde dat een gezagsbeëindiging niet noodzakelijk was, verworpen. Het hof oordeelde dat de omstandigheden van de kinderen en de onveilige situatie bij de ouders een gezagsbeëindiging rechtvaardigen. De beslissing van de rechtbank is bekrachtigd, en het hof heeft geoordeeld dat het in het belang van de kinderen noodzakelijk is dat het gezag van de vader wordt beëindigd.

Uitspraak

GERECHTSHOF 's-HERTOGENBOSCH

Team familie- en jeugdrecht

Uitspraak : 14 april 2022

Zaaknummer : 200.305.679/01

Zaaknummer 1e aanleg : C/03/290499/ FA RK 21-1282

in de zaak in hoger beroep van:

[de vader] ,

wonende te [woonplaats] ,

verzoeker in hoger beroep,

hierna te noemen: de vader,

advocaat: mr. M.L.M. Schrouff,

tegen

Raad voor de Kinderbescherming,

regio Limburg, locatie [locatie] ,

verweerder in hoger beroep,

hierna te noemen: de raad.

Deze zaak gaat over:

• [minderjarige 1] , geboren op [geboortedatum] 2014 te [geboorteplaats] ,
  hierna te noemen: [minderjarige 1] ;
• [minderjarige 2] , geboren op [geboortedatum] 2017 te [geboorteplaats] ,
  hierna te noemen: [minderjarige 2] ;
  hierna gezamenlijk ook te noemen: de kinderen.

Als belanghebbenden worden aangemerkt:

-
[de moeder] , wonende te [woonplaats] , hierna te noemen: de moeder, advocaat: mr. J.G. van Ek;

• William Schrikker Stichting Jeugdbescherming en Jeugdreclassering , gevestigd te [vestigingsplaats] , de gecertificeerde instelling, hierna te noemen: de GI;
• [pleegvader minderjarige 1] en
  [pleegmoeder minderjarige 1] , wonende op een geheim adres, hierna te noemen: de pleegouders van [minderjarige 1] ;
• [pleegmoeder minderjarige 2] , wonende op een geheim adres, hierna te noemen: de pleegmoeder van [minderjarige 2] .

1. Het geding in eerste aanleg

Het hof verwijst voor het verloop van het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Limburg, zittingsplaats Maastricht, van 25 oktober 2021, uitgesproken onder voormeld zaaknummer, waarbij het gezag van beide ouders is beëindigd.

2. Het geding in hoger beroep

2.1.

Bij beroepschrift met producties, ingekomen ter griffie op 25 januari 2022, heeft de vader verzocht voormelde beschikking te vernietigen en - opnieuw rechtdoende - te bepalen dat het inleidend verzoek van de raad om het gezag van de vader over de kinderen te beëindigen dient te worden afgewezen als zijnde ongegrond en/of onbewezen.

2.2.

Bij verweerschrift met producties, ingekomen ter griffie op 25 februari 2022, heeft de GI verzocht (naar het hof begrijpt) om de bestreden beschikking in stand te laten en het verzoek van de vader in hoger beroep af te wijzen.

2.3.

De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 10 maart 2022. Het hof heeft daarbij tevens het hoger beroep van de moeder tegen voornoemde beschikking van
25 oktober 2021 behandeld, welk verzoek is ingeschreven onder zaaknummer 200.305.485/01.

Bij die gelegenheid zijn gehoord:

• de vader, bijgestaan door mr. Schrouff;
• de moeder, bijgestaan door mr. Van Ek;
• mevrouw [vertegenwoordiger van de raad] namens de raad;
• mevrouw [vertegenwoordiger van de GI 1] en mevrouw [vertegenwoordiger van de GI 2] namens de GI;
• de pleegmoeder van [minderjarige 1] ;
• de pleegmoeder van [minderjarige 2] .

3. De beoordeling

3.1.

De ouders zijn met elkaar gehuwd geweest. Uit dit huwelijk zijn [minderjarige 1] en [minderjarige 2] geboren.

3.2.

De kinderen staan sinds 3 april 2019 onder toezicht van de GI. De ondertoezichtstelling is laatstelijk verlengd tot 3 april 2022.

De kinderen verblijven sinds 24 januari 2019, aanvankelijk met toestemming van de ouders, in een crisispleeggezin. Bij beschikking van 5 april 2019 heeft de rechtbank een machtiging uithuisplaatsing verleend. De machtiging uithuisplaatsing is nadien verlengd.

3.3.

Bij de bestreden - uitvoerbaar bij voorraad verklaarde - beschikking heeft de rechtbank het gezag van de ouders beëindigd.

3.4.

De vader kan zich met deze beslissing niet verenigen, voor zover de rechtbank het gezag van hem over de kinderen heeft beëindigd, en hij is hiervan in zoverre in hoger beroep gekomen.

3.5.

De vader voert, samengevat, het volgende aan.

Beide ouders erkennen dat een thuisplaatsing van de kinderen niet meer tot de mogelijkheden behoort en dat het perspectief van de kinderen in de pleeggezinnen ligt.

De vader begrijpt verder dat de kinderen duidelijkheid nodig hebben. Die duidelijkheid is geboden, ook gelet op de beperkte contactmomenten. Het is zeer onaannemelijk dat de kinderen iets meekrijgen van de jaarlijkse verlengingen van de ondertoezichtstelling en machtiging uithuisplaatsing. Voor zover de kinderen nu wel nog onduidelijkheid zouden ervaren krijgen ze kennelijk geen goede boodschap mee vanuit de pleeggezinnen en/of vanuit de GI. De vader heeft ook aangeboden om met begeleiding van hulpverlening aan de kinderen te vertellen dat zij binnen de pleeggezinnen blijven wonen. Hij is in staat om het belang van de kinderen voorop te stellen. Dit blijkt ook uit het feit dat de vader altijd zijn toestemming heeft verleend indien er voor de kinderen iets geregeld moest worden.

De maatregelen van ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing kunnen telkens probleemloos worden verlengd, net zoals dit in het verleden ook steeds is gebeurd. Een gezagsbeëindigende maatregel voegt aan de huidige situatie niets toe.

Aangezien een gezagsbeëindiging een ultimum remedium is en de noodzaak voor een gezagsbeëindigende maatregel ontbreekt is er bovendien sprake van een schending van artikel 8 EVRM. De vader beroept zich onder meer op de uitspraak van het hof Den Haag van
25 augustus 2021. Gelet op de vele overeenkomsten met deze zaak is onvoldoende onderbouwd waarom het gezag van de ouders beëindigd dient te worden. Volgens jurisprudentie van het EHRM is het in belang van de kinderen om de banden met hun gezin c.q. hun ouders te behouden, behalve in gevallen waarin is gebleken dat het gezin bijzonder ongeschikt is. Hiervan is niet gebleken. Er moet worden getoetst aan de beginselen van proportionaliteit en subsidiariteit. Er is sprake van een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen, er bestaat voor de kinderen geen onzekerheid over hun opvoedingsperspectief en het gezag van de vader heeft niet tot spanningen geleid, zodat de beslissing van de rechtbank niet gerechtvaardigd kan worden.

3.6.

De raad voert, samengevat, het volgende aan.

Een ondertoezichtstelling is gericht op een thuisplaatsing. De raad ziet hiertoe geen mogelijkheden. Een jaarlijkse verlenging van de ondertoezichtstelling en machtiging uithuisplaatsing is niet in het belang van deze kinderen. Zij kunnen op deze wijze geen 100% zekerheid krijgen van de pleegouders over de plek waar zij zullen opgroeien. Hiervoor is de situatie te complex en zijn deze kinderen te gevoelig. Zij voelen ieder stukje onzekerheid, dat de pleegouders blijven houden en voelen de aarzeling aan die de pleegouders dan hebben bij vragen van de kinderen. Het is van belang dat echt alle twijfel bij deze kinderen over waar zij mogen opgroeien wordt weggenomen. Een gezagsbeëindigende maatregel draagt hieraan bij.

3.7.

De GI voert, samengevat, het volgende aan.

De ontwikkeling van de kinderen is op meerdere gebieden ernstig geschaad als gevolg van chronische traumatisering, onveiligheid en onveilige hechting in de opvoedsituaties van de ouders. De afgelopen jaren hebben de kinderen zeer zorgelijk gedrag laten zien na een bezoekregeling met één van de ouders. Zij verstoppen zich, rennen weg bij het zien van ouders, geven aan geen contact te willen, laten een terugval zien in zindelijkheid, slapen niet, doen anderen bewust pijn, proppen met eten of eten juist niet en zijn bang voor harde geluiden. Verder vragen zij voortdurend om bevestiging of ze bij de pleegouders mogen blijven. De bezoekregeling is daardoor steeds meer teruggebracht naar uiteindelijk één keer bezoek per drie maanden met één van de ouders. Met de moeder is er sinds vorig jaar geen bezoekregeling meer. Nadat de kinderen recent een bezoek met de vader hebben gehad lieten zij opnieuw zorgelijk gedrag zien, zodat de GI heeft besloten om de contacten tussen de vader en de kinderen voorlopig ook ‘on hold’ te zetten.

Voor de kinderen is het van belang dat zij vanuit hun omgeving voorspelbaarheid, ritme, duidelijkheid, veiligheid, vertrouwen, geruststelling en troost ervaren om te stabiliseren en te herstellen. Bij beide kinderen is gezien dat zij na de uitspraak van de rechtbank rust kregen en weer aan hun ontwikkeling begonnen toe te komen. Zij konden definitief van hun pleegouders te horen krijgen dat zij voor altijd bij hen konden blijven wonen. Die duidelijkheid kan bij een ondertoezichtstelling en uithuisplaatsing niet worden gegeven. Deze kinderen hebben namelijk hele goede voelsprieten en het stukje twijfel dat bij de pleegouders blijft bestaan voelen zij aan.

Na ruim een jaar is een directe traumabehandeling bij de kinderen nog altijd niet haalbaar, doordat de kinderen wegens alle onduidelijkheid nog niet zijn gestabiliseerd. Hierdoor wordt er nog altijd indirecte traumabehandeling geboden. De eerste stap die gezet moet worden is het creëren van een gevoel van veiligheid bij de kinderen en het verminderen van hun angst. Daarna kunnen er pas de nodige vervolgstappen worden gezet.

De GI voert ten slotte nog aan dat de vader weliswaar mondeling toestemming verleent voor gezagsbeslissingen, maar dat er een aantal keren vertraging in de hulpverlening is geweest omdat de vader heeft nagelaten om formulieren in te vullen of schriftelijk toestemming te geven, hetgeen niet in het belang van de kinderen is.

De GI proeft bij de vader bovendien nog de nodige ambivalentie in zijn uitspraken en twijfelt in zoverre of de vader er volledig kan achterstaan dat de kinderen in de huidige pleeggezinnen opgroeien.

3.8.

De pleegmoeder van [minderjarige 1] voert, samengevat, het volgende aan.

[minderjarige 1] is een geweldige meid, maar ze heeft enorme trauma’s. Als zij bijvoorbeeld in de buurt komt waar de moeder heeft gewoond raakt ze al in paniek.

Nadat de pleegouders aan [minderjarige 1] hebben kunnen vertellen dat ze bij hen mag blijven wonen heeft het gezin een hele fijne vakantie gehad, waarbij [minderjarige 1] helemaal ontspannen en gelukkig was. [minderjarige 1] begon na de gezagsbeëindigende maatregel weer aan haar ontwikkeling toe te komen. Nadat er een contactmoment met de vader is geweest laat [minderjarige 1] weer een terugval zien. Alhoewel de pleegmoeder dit betreurt, wil [minderjarige 1] de ouders niet zien. [minderjarige 1] vraagt voortdurend of ze bij pleegouders mag blijven. Bij een situatie van een ondertoezichtstelling en een machtiging uithuisplaatsing kan de pleegmoeder haar niet zonder enige twijfel geruststellen en zeggen dat ze voor altijd mag blijven. En juist op die geruststelling is [minderjarige 1] extreem gefocust.

3.9.

De pleegmoeder van [minderjarige 2] voert, samengevat, het volgende aan.
Er moet in het belang van de kinderen worden beslist en niet in het belang van de ouders. Het is haar wens dat [minderjarige 2] niet meer angstig hoeft te zijn. [minderjarige 2] heeft vanaf de gezagsbeëindigende maatregel tot aan het laatste omgangsmoment met de vader niet meer om duidelijkheid gevraagd. Sindsdien heeft hij weer continu bevestiging nodig, reageert hij zich af op de pleegmoeder en heeft hij een terugval in zijn gedrag op het gebied van zindelijkheid en extreem eetgedrag. Zelfs van een kaartje van één van de ouders kan hij al van slag raken.

De pleegmoeder vindt het vervelend om te moeten aankaarten, maar zij ervaart dat beide ouders niet altijd betrouwbaar zijn in wat ze zeggen. Ze zeggen A maar ze doen B. De gezagsbeëindiging is noodzakelijk, hoe vervelend dit ook voor de ouders is. Zolang er sprake is van een uithuisplaatsing kan de pleegmoeder [minderjarige 2] niet de noodzakelijke zekerheid geven dat hij in het gezin mag opgroeien.

De pleegmoeder licht verder toe dat zij [minderjarige 2] niet met volwassen zaken belast. Er is een goede begeleiding vanuit de hulpverlening, waaronder [instantie] , en de pleegmoeder en haar partner krijgen concrete aanwijzingen hoe zij zaken op kinderniveau met [minderjarige 2] kunnen bespreken.

3.10.

Het hof overweegt het volgende.

3.10.1.

Ingevolge artikel 1:266 van het Burgerlijk Wetboek (BW) kan het gezag van een ouder over een of meer van zijn kinderen beëindigd worden indien

a. een minderjarige zodanig opgroeit dat hij in zijn ontwikkeling ernstig wordt bedreigd, en de ouder niet de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding, bedoeld in

artikel 1:247 lid 2 BW, in staat is te dragen binnen een voor de persoon en de ontwikkeling van de minderjarige aanvaardbaar te achten termijn, of

de ouder het gezag misbruikt.

3.10.2.

Evenals de rechtbank en op dezelfde gronden als de rechtbank, die het hof na eigen beoordeling en waardering overneemt en tot de zijne maakt, is het hof van oordeel dat [minderjarige 1] en [minderjarige 2] zodanig opgroeien dat zij in hun ontwikkeling ernstig worden bedreigd, en de vader niet in staat is de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding, als bedoeld in artikel 1:247 lid 2 BW, te dragen binnen een voor de persoon en de ontwikkeling van [minderjarige 1] en [minderjarige 2] aanvaardbaar te achten termijn.

3.10.3.

Het hof voegt daar nog, op grond van de stukken en hetgeen tijdens de mondelinge behandeling naar voren is gebracht, het volgende aan toe.

3.10.4.

[minderjarige 1] en [minderjarige 2] zijn twee zeer beschadigde kinderen die in hun jonge leven al veel ingrijpende gebeurtenissen hebben meegemaakt. Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de ontwikkeling van beide kinderen op meerdere gebieden ernstig is geschaad als gevolg van chronische traumatisering, onveiligheid en een onveilige hechting in de opvoedsituatie van beide ouders. De kinderen vertonen hierdoor forse gedragsproblematiek.

Bij [minderjarige 1] is er onder meer sprake van zelfbepalend, grensoverschrijdend en oppositioneel gedrag. Er is verder sprake van een verstoorde emotie- en impulsregulatie en een beperkt basisvertrouwen in zichzelf en in de wereld om haar heen. Zij staat van jongs af aan in een overlevingsstand. Haar angst kan zich omzetten in boosheid.

[minderjarige 2] heeft een algehele ontwikkelingsachterstand van acht maanden en toont kenmerken van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een complex trauma. Hij is weinig gericht op anderen, is buitengewoon alert, houdt graag de controle en laat agressief gedrag zien.

3.10.5.

Alhoewel de kinderen binnen de pleeggezinnen een positieve groei hebben doorgemaakt, hebben zij in hun herstel nog een lange weg te gaan. Het is tot op heden nog niet mogelijk geweest om individuele traumatherapie in te zetten, omdat de kinderen nog onvoldoende stabiliteit en veiligheid hebben kunnen ervaren. Vanwege de onrust die door de contactmomenten met de ouders wordt veroorzaakt, heeft de moeder in het belang van de kinderen voorlopig afstand gedaan van de regeling, zodat de kinderen tot rust kunnen komen. Tijdens de mondelinge behandeling heeft het hof begrepen dat ook de contactmomenten tussen de vader en de kinderen tijdelijk wordt stopgezet.

3.10.6.

Gelet op het trauma dat bij de kinderen nog steeds aanwezig is en de gevoelens van onveiligheid die de kinderen bij de ouders ervaren is het voor de kinderen noodzakelijk dat zij geen enkele twijfel kunnen hebben over de plek waar zij in ieder geval tot aan hun volwassenheid mogen opgroeien. Gebleken is dat de kinderen bij de minst of geringste aanleiding daartoe om duidelijkheid blijven vragen. Door een enkele opmerking of gebeurtenis slaat de twijfel bij de kinderen weer toe, hetgeen leidt tot een terugval in hun gevoel van veiligheid en daarmee in hun gedrag.

In de situatie waarbij de vader het gezag over de kinderen behoudt zal er ieder jaar opnieuw een rechterlijke toets in het kader van de ondertoezichtstelling en machtiging uithuisplaatsing moeten plaatsvinden, waardoor de pleegouders onvoldoende naar de kinderen kunnen uitdragen dat de kinderen bij de pleegouders mogen blijven wonen.

3.10.7.

Voor zover de vader zich beroept op eerdere rechtspraak, waaronder een uitspraak van het hof Den Haag van 25 augustus 2021 en jurisprudentie van het EHRM, kan dit beroep niet slagen.

Er is namelijk geen sprake van een contactregeling tussen de vader en de kinderen die zonder problemen verloopt en/of van ouders die goed met elkaar kunnen samenwerken.

Daargelaten de ernstige problematiek waarmee de kinderen te kampen hebben, komt daar nog bij dat ook de vader en de moeder beiden te kampen hebben met persoonlijke problematiek en/of beperkingen. Dit beïnvloedt en bemoeilijkt de uitoefening van het ouderlijk gezag, met name in de communicatie met de andere ouder, de pleegouders en de hulpverleners.

Ten slotte neemt het hof in overweging dat er tijdens de mondelinge behandeling zorgen zijn geuit over de ouders, die zeggen het één te doen of laten, maar daar vervolgens niet naar handelen. Dit zorgt ervoor dat er enige twijfel bestaat of de bereidheid van de vader om de kinderen blijvend in de pleeggezinnen te laten opgroeien op termijn wel voldoende bestendig is.

Dit alles maakt dat het hof van oordeel is dat de voortzetting van het ouderlijk gezag door de vader over [minderjarige 1] en [minderjarige 2] op een voor de kinderen nadelige (en zelfs schadelijke) wijze doorwerkt in hun ontwikkeling.

3.11.

Het voorgaande brengt met zich dat aan de voorwaarden voor beëindiging van het gezag is voldaan en dat het in het belang van [minderjarige 1] en [minderjarige 2] noodzakelijk is dat het gezag van de vader wordt beëindigd.

3.12.

Dit leidt ertoe dat de bestreden beschikking, voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen, dient te worden bekrachtigd.

4. De beslissing

Het hof:

bekrachtigt de beschikking van de rechtbank Limburg, zittingsplaats Maastricht van
25 oktober 2021, voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen;

verzoekt de griffier krachtens het bepaalde in het Besluit Gezagsregisters een afschrift van deze uitspraak toe te zenden aan de griffier van de rechtbank Oost-Brabant, afdeling civiel recht, team familie- en jeugdrecht ter attentie van het centraal gezagsregister;

wijst af het meer of anders verzochte.

Deze beschikking is gegeven door mrs. E.P. de Beij, E.L. Schaafsma-Beversluis en
A.M. Bossink en is op 14 april 2022 uitgesproken in het openbaar door mr. A.M. Bossink in tegenwoordigheid van de griffier.