Uitspraak
GERECHTSHOF 's-HERTOGENBOSCH
Team familie- en jeugdrecht
Uitspraak: 5 september 2019
Zaaknummer: 200.244.434/01
Zaaknummer eerste aanleg: C/02/334702 FA RK 17-4622
in de zaak in hoger beroep van:
de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Bergen op Zoom,
zetelend te Bergen op Zoom,
appellant,
hierna te noemen: de ambtenaar,
betreffende de minderjarige:
[minderjarige],
geboren te [geboorteplaats minderjarige] op [geboortedatum minderjarige] 2002,
hierna ook te noemen: de minderjarige.
In deze zaak worden als overige belanghebbenden aangemerkt:
[de moeder],
wonende te [woonplaats] ,
hierna ook te noemen: de moeder,
advocaat: mr. A.M.M. de Waal;
en
[de man],
wonende op een onbekende woon of verblijfplaats,
hierna ook te noemen: de heer [de man] ;
en
de advocaat-generaal bij het ressortspakket ’s-Hertogenbosch,
hierna te noemen: de advocaat-generaal.
In deze zaak wordt als informant aangemerkt:
[echtgenoot],
wonende te [woonplaats] ,
hierna te noemen: de echtgenoot van de moeder.
In zijn hoedanigheid als omschreven in artikel 810 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering is in de procedure gekend:
de Raad voor de Kinderbescherming,
regio Zuidoost Nederland, locatie [locatie] ,
hierna te noemen: de raad.
1. Het geding in eerste aanleg
Het hof verwijst voor het verloop van het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, zittingsplaats Breda, van 22 mei 2018.
2 Het geding in hoger beroep
2.1.
De ambtenaar is bij beroepschrift met bijlagen, ingekomen ter griffie op 16 augustus 2018, in hoger beroep gekomen van voormelde beschikking.
2.2.
Op 15 oktober 2018 is een schriftelijke conclusie van de advocaat-generaal ter griffie ingekomen.
2.3.
Het verweerschrift van de zijde van de moeder is op 27 november 2018 ingekomen ter griffie.
2.4.
De mondelinge behandeling heeft plaatsgevonden op 25 juni 2019.
Bij die gelegenheid zijn gehoord:
- de ambtenaar, de heer [ambtenaar] ;
- de moeder, bijgestaan door mr. De Waal en een tolk in de Poolse taal, de heer
S. Kruszynski (tolknummer 459).
De heer [echtgenoot] heeft als informant de mondelinge behandeling bijgewoond.
2.4.1.
De advocaat-generaal is, met kennisgeving vooraf, niet ter zitting verschenen. Een vertegenwoordiger van de raad is evenmin verschenen.
2.4.2.
De heer [de man] is, hoewel behoorlijk daartoe opgeroepen in de Staatscourant van
5 april 2019, niet ter zitting verschenen.
2.4.3.
Het hof heeft de minderjarige [minderjarige] in de gelegenheid gesteld haar mening kenbaar te maken. Zij heeft hiervan gebruik gemaakt en is voorafgaand aan de mondelinge behandeling ter zitting buiten aanwezigheid van partijen en overige belanghebbenden gehoord. Ter zitting heeft de voorzitter de inhoud van dit verhoor zakelijk weergegeven, waarna alle aanwezigen de gelegenheid hebben gekregen daarop te reageren.
2.5.
Het hof heeft voorts kennisgenomen van de inhoud van het proces-verbaal van de mondelinge behandeling in eerste aanleg op 16 februari 2018.
3.De vaststaande feiten
3.1.
Op 31 juli 2001 heeft de ambtenaar onder nummer [nummer] van het jaar 2002, een akte van geboorte opgemaakt, waarin is opgenomen dat op [geboortedatum minderjarige] 2002 te [geboorteplaats minderjarige] is geboren de vrouwelijke minderjarige:
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam man]
Voornamen : [minderjarige]
OUDERS
Geslachtsnaam vader : -
Voornamen vader : -
Geslachtsnaam moeder : [geslachtsnaam man]
Voornamen moeder : [voornamen moeder]
OVERIGE GEGEVENS
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte vader : -
Dag van geboorte vader : -
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte moeder : [geboortedatum moeder] -1966
AANGEVER
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam echtgenoot]
Voornamen : [voornamen echtgenoot] ,
Plaats van geboorte : [geboorteplaats echtgenoot] , Polen
Dag van geboorte : [geboortedatum echtgenoot] -1973.
3.2.
Blijkens de bij de voormelde akte behorende latere vermelding betreffende ambtshalve verbetering, opgemaakt op 13 januari 2004, is de geslachtsnaam van de minderjarige en de moeder ambtshalveverbeterd in “ [geslachtsnaam man] ”.
3.3.
Bij verstekvonnis op 30 maart 2004 (rechtsgeldig op 10 mei 2004) van III kamer voor Familie- en minderjarigen van het Kantongerecht te [plaats] , Polen, is beslist dat inzake de procedure tot ontkenning van het vaderschap is komen vast te staan dat de heer [geslachtsnaam man] niet de vader is van de minderjarige. Ingevolge 10:100 van het Burgerlijk Wetboek (BW) wordt dit vonnis van rechtswege in Nederland erkend.
3.4.
Voldoende aannemelijk is dat de minderjarige, de moeder en de heer [geslachtsnaam man] in elk geval de Poolse nationaliteit hadden op het moment van de geboorte van de minderjarige.
4.De omvang van het geschil
4.1.
Het openbaar ministerie heeft op 18 augustus 2017, binnengekomen bij de desbetreffende griffie op 23 augustus 2017, de rechtbank op de voet van artikel 1:24 van het Burgerlijk Wetboek ( BW) verzocht de geboorteakte van de minderjarige aldus te verbeteren/aan te vullen dat de vadergegevens worden opgenomen, en wel als volgt:
Geslachtsnaam vader : [geslachtsnaam man]
Voornamen vader : [voornamen man]
Plaats van geboorte vader : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte vader : [geboortedatum man] -1966
Voorts wordt verzocht om de gegevens van de moeder als volgt te verbeteren:
Voornamen : [voornamen moeder]
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen.
4.2.
Bij de bestreden beschikking, heeft de rechtbank het verzoek van het openbaar ministerie toegewezen voor zover dit verzoek ziet op de geslachtsnaam van de moeder en haar geboorteplaats. De rechtbank heeft daarbij de tweede naam van de moeder en de spellingswijze van haar geboorteplaats overeenkomstig de overgelegde kopie van het Poolse paspoort van de moeder in acht genomen.
De rechtbank heeft de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente Bergen op Zoom gelast om de akte nr. [nummer] van het jaar 2002 van het onder hem berustende register van geboorte te verbeteren, en wel als volgt:
OUDERS
Voornamen moeder : [geboortedatum moeder]
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Het verzoek van het openbaar ministerie is afgewezen, voor zover het strekt te gelasten dat in de geboorteakte de gegevens van de heer [geslachtsnaam man] als vadergegevens worden opgenomen.
4.3.
De ambtenaar kan zich met deze beslissing niet verenigen en hij is hiervan in hoger beroep gekomen. De ambtenaar heeft in het beroepschrift het hof verzocht de voormelde beschikking te vernietigen en te beslissen dat:
- de geboorteakte van de gemeente Bergen op Zoom die op aangifte van de heer [echtgenoot] op 31 juli 2002 is opgemaakt wordt doorgehaald; en
- het geboorteregister van de gemeente Bergen op Zoom over het jaar 2002 wordt aangevuld met de volgende geboorteakte:
KIND
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam man]
Voornamen : [minderjarige]
Dag van geboorte : [geboortedatum minderjarige] -2002
[geboortedatum minderjarige] tweeduizend twee
Uur en minuut van geboorte : 02.00
Plaats van geboorte : [geboorteplaats minderjarige]
Geslacht : F (vrouwelijk)
OUDERS
Geslachtsnaam vader : [geslachtsnaam man]
Voornamen vader : [voornamen man]
Geslachtsnaam moeder : [geslachtsnaam man]
Voornamen moeder : [voornamen moeder]
OVERIGE GEGEVENS
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte vader : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte vader : [geboortedatum man] -1966
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte moeder : [geboortedatum moeder] -1966
AANGEVER
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam echtgenoot]
Voornamen : [voornamen echtgenoot]
Plaats van geboorte : [geboorteplaats echtgenoot] , Polen
Dag van geboorte : [geboortedatum echtgenoot] -1973
De latere vermelding betreffende ontkenning van het vaderschap zal, nadat de nieuwe geboorteakte is opgenomen in het geboorteregister, aan de geboorteakte worden toegevoegd.
4.4.
De advocaat-generaal heeft schriftelijk geconcludeerd tot vernietiging van de bestreden beschikking en tot de volgende toevoeging en verbetering van de geboorteakte met het nummer [nummer] van het jaar 2002 van de gemeente Bergen op Zoom over te gaan:
Toegevoegd moet worden:
OUDERS
Geslachtsnaam vader : [geslachtsnaam man]
Voornamen vader : [voornamen man]
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte vader : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte vader : [geboortedatum man] -1966
Verbeterd moet worden:
OUDERS
Voornamen moeder : [voornamen moeder] (
was [voornamen moeder])
was [voornamen moeder])
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte moeder: : [geboorteplaats moeder / man] , Polen (
was [geboorteplaats moeder / man] , Polen)
Plaats van geboorte moeder: : [geboorteplaats moeder / man] , Polen (
was [geboorteplaats moeder / man] , Polen)
Na deze toevoeging en verbetering kan aan de geboorteakte worden toegevoegd de gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap van [de man] .
5.De beoordeling
5.1.
De ambtenaar komt op tegen de beschikking van de rechtbank voor zover het betreft de afwijzing van het verzoek van het openbaar ministerie om te gelasten dat de gegevens van de heer [geslachtsnaam man] als vadergegevens in de geboorteakte worden opgenomen. De ambtenaar voert daartoe, samengevat, het volgende aan.
De geboorteakte van de minderjarige dient de juridische afstamming weer te geven zoals deze afstamming was op het moment van haar geboorte. Op het moment dat de akte werd opgemaakt, heeft de moeder verzuimd te vermelden dat zij gehuwd was en dat de minderjarige derhalve staande huwelijk is geboren. Op grond van het toepasselijke recht had niet uitsluitend de moeder vermeld mogen worden, maar hadden eveneens de gegevens van haar juridische vader, de heer [geslachtsnaam man] , dienen te worden vermeld.
De rechtbank heeft ten onrechte aan de eerst later in Polen uitgesproken ontkenning van het vaderschap, waarvan de rechtsgevolgen terugwerken tot het moment van geboorte, de conclusie verbonden dat in de geboorteakte niet de gegevens van de juridische vader vermeld dienen te worden. Dit is apert in strijd met rechtspraak van de Hoge Raad waarin is uitgemaakt dat het stelsel van de wet vastlegging van de historische gang van zaken beoogt.
Nadat de verzochte nieuwe geboorteakte in het geboorteregister is opgenomen, zal de gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap als latere vermelding aan deze geboorteakte worden toegevoegd.
5.2.
De advocaat-generaal heeft zich in zijn schriftelijke conclusie, kort gezegd, aangesloten bij het beroepschrift van de ambtenaar en stelt dat de historische gang van zaken aangehouden moet worden. Dit betekent dat allereerst het vaderschap van de heer [geslachtsnaam man] in de geboorteakte moet worden verwerkt. Vervolgens moet er een vermelding worden gemaakt van de gegrondverklaring van de ontkenning van het vaderschap.
5.3.
De moeder sluit zich in haar verweerschrift, kort samengevat, eveneens aan bij het bovengenoemde beroepschrift van de ambtenaar.
5.4.
Het hof overweegt omtrent het voorgaande als volgt.
5.4.1.
Gelet op het bepaalde in artikel 3 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering komt de Nederlandse rechter rechtsmacht toe.
5.4.2.
Op grond van het in deze zaak toepasselijke artikel 1:24 BW kan de rechter op verzoek van belanghebbenden of van het openbaar ministerie aanvulling van een register van de burgerlijke stand met een daarin ontbrekende akte of latere vermelding, doorhaling van een daarin ten onrechte voorkomende akte of latere vermelding, of verbetering van een daarin voorkomende akte of latere vermelding die onvolledig is of een misslag bevat, gelasten.
5.4.3.
Ingevolge artikel 10:92 BW wordt, gezien de overgelegde stukken, de vraag of de minderjarige door geboorte in familierechtelijke betrekking tot, in deze zaak, de heer [geslachtsnaam man] is komen te staan, beheerst door het Poolse recht. Volgens artikel 62 § 1 van het Poolse Wetboek van Familie en Voogdij van 25 februari 1964 (hierna: het Poolse Familiewetboek) wordt vermoed dat een tijdens het huwelijk of binnen 300 dagen na de beëindiging van het huwelijk geboren kind, de echtgenoot van de moeder als vader heeft.
In de onderhavige zaak staat vast dat de minderjarige is geboren tijdens het huwelijk van de moeder en de heer [geslachtsnaam man] .
Volgens artikel 62 § 3 van het Poolse Familiewetboek kan het wettelijk vermoeden van vaderschap evenwel worden weggenomen door een ontkenning van het vaderschap.
Blijkens het hierboven vermelde (onherroepelijk geworden) vonnis van III kamer voor Familie- en minderjarigen van het Kantongerecht te [plaats] , Polen van 30 maart 2004
is dit vermoeden weerlegd en is vastgesteld dat de heer [geslachtsnaam man] niet de vader van de minderjarige is.
5.4.4.
In zijn eerste grief voert de ambtenaar aan dat de rechtbank in deze zaak ten onrechte geen bijzondere curator op grond van artikel 1:212 BW voor de minderjarige heeft benoemd.
Ingevolge artikel 1:212 BW wordt in zaken van afstamming het minderjarige kind, optredende als verzoeker of belanghebbende, vertegenwoordigd door een bijzondere curator daartoe benoemd door de rechtbank die over de zaak beslist.
Ingevolge artikel 1:212 BW wordt in zaken van afstamming het minderjarige kind, optredende als verzoeker of belanghebbende, vertegenwoordigd door een bijzondere curator daartoe benoemd door de rechtbank die over de zaak beslist.
Nu het in de onderhavige zaak - anders dan in de zaak van het hof waarnaar wordt verwezen - enkel om een aanpassing van het geboorteregister van de gemeente Bergen op Zoom gaat (en het niet tevens een zaak van afstamming betreft), is de rechtbank niet gehouden op grond van artikel 1:212 BW een bijzondere curator te benoemen. Het hof ziet ook geen aanleiding om in deze zaak op andere gronden ambtshalve een bijzondere curator te benoemen. Deze grief faalt derhalve.
5.4.5.
Het hof acht het, mede gelet op de overgelegde stukken en het verhandelde ter zitting, in het belang van de minderjarige dat er, conform de jurisprudentie van de Hoge Raad, een zo compleet en actueel mogelijk beeld omtrent haar afstammingsgeschiedenis ontstaat.
Het hof is met de ambtenaar van oordeel dat toewijzing van het verzoek van de ambtenaar
daarmee in het belang van de minderjarige is.
Van belang daarbij is dat de ambtenaar heeft aangegeven dat de ontkenning van het vaderschap, nadat de nieuwe geboorteakte is opgenomen in het geboorteregister, aan de geboorteakte zal worden toegevoegd.
5.4.6.
Het verzoek van de advocaat-generaal om over te gaan tot verbetering van de voornoemde geboorteakte wijst het hof gelet op het vorenstaande af. Het hof is van oordeel dat in deze zaak doorhaling van de oorspronkelijke akte de voorkeur verdient boven verbetering van de oorspronkelijke akte. Dit met het oog op zowel de leesbaarheid van de desbetreffende geboorteakte als om een beter beeld van de afstammingsgeschiedenis van de minderjarige te verschaffen.
5.4.7.
Dit betekent dat de geboorteakte van de gemeente Bergen op Zoom die op aangifte van de heer [echtgenoot] op 31 juli 2002 is opgemaakt wordt doorgehaald en dat het geboorteregister van de gemeente Bergen op Zoom over het jaar 2002 wordt aangevuld met de volgende geboorteakte:
KIND
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam man]
Voornamen : [minderjarige]
Dag van geboorte : [geboortedatum minderjarige] -2002
[geboortedatum minderjarige] tweeduizend twee
Uur en minuut van geboorte : 02.00
Plaats van geboorte : [geboorteplaats minderjarige]
Geslacht : F (vrouwelijk)
OUDERS
Geslachtsnaam vader : [geslachtsnaam man]
Voornamen vader : [voornamen man]
Geslachtsnaam moeder : [geslachtsnaam man]
Voornamen moeder : [voornamen moeder]
OVERIGE GEGEVENS
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboorte vader : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte vader : [geboortedatum man] -1966
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte moeder : [geboortedatum moeder] -1966
AANGEVER
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam echtgenoot]
Voornamen : [voornamen echtgenoot]
Plaats van geboorte : [geboorteplaats echtgenoot] , Polen
Dag van geboorte : [geboortedatum echtgenoot] -1973
6.De beslissing
Het hof:
vernietigt de tussen partijen gegeven beschikking van de rechtbank Zeeland-West-Brabant, zittingsplaats Breda, van 22 mei 2018,
en opnieuw rechtdoende:
gelast de ambtenaar van de gemeente Bergen op Zoom om de akte die op aangifte van de heer [echtgenoot] op 31 juli 2002 is opgemaakt wordt doorgehaald en dat het geboorteregister van de gemeente Bergen op Zoom over het jaar 2002 wordt aangevuld met de volgende geboorteakte:
KIND
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam man]
Voornamen : [minderjarige]
Dag van geboorte : [geboortedatum minderjarige] -2002
[geboortedatum minderjarige] tweeduizend twee
Uur en minuut van geboorte : 02.00
Plaats van geboorte : [geboorteplaats minderjarige]
Geslacht : F (vrouwelijk)
OUDERS
Geslachtsnaam vader : [geslachtsnaam man]
Voornamen vader : [voornamen man]
Geslachtsnaam moeder : [geslachtsnaam man]
Voornamen moeder : [voornamen moeder]
OVERIGE GEGEVENS
GEBOORTEGEGEVENS OUDERS
Plaats van geboortevader : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte vader : [geboortedatum man] -1966
Plaats van geboorte moeder : [geboorteplaats moeder / man] , Polen
Dag van geboorte moeder : [geboortedatum moeder] -1966
AANGEVER
Geslachtsnaam : [geslachtsnaam echtgenoot]
Voornamen : [voornamen echtgenoot]
Plaats van geboorte : [geboorteplaats echtgenoot] , Polen
Dag van geboorte : [geboortedatum echtgenoot] -1973
verklaart deze beschikking tot zover uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af het meer of anders verzochte.
Deze beschikking is gegeven door mrs. L.Th.L.G. Pellis, E.L. Schaafsma-Beversluis en
E.A.M. Scheij en is in het openbaar uitgesproken op 5 september 2019 in tegenwoordigheid van de griffier.