ECLI:NL:GHSHE:2015:1061

• Datum uitspraak: 24 maart 2015
• Publicatiedatum: 24 maart 2015
• Zaaknummer: HD200.122.614_01
• Instantie: Gerechtshof 's-Hertogenbosch
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: C.E.L.M. Smeenk-van der Weijden; H.A.W. Vermeulen; M.J.H.A. Venner-Lijten
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Letselschade door zware mishandeling zonder verlies arbeidsvermogen

In deze zaak gaat het om een hoger beroep van [appellant] tegen [geïntimeerde] naar aanleiding van een zware mishandeling die plaatsvond op 25 januari 2010. [appellant] en [geïntimeerde] waren buren en hun relatie verslechterde na een conflict over een vermeend illegaal autoherstelbedrijf. De mishandeling resulteerde in ernstige verwondingen voor [appellant], die onder andere een operatie aan zijn jukbeen onderging. [geïntimeerde] werd in een strafzaak veroordeeld tot een werkstraf en een voorwaardelijke gevangenisstraf. In de civiele procedure vorderde [appellant] schadevergoeding voor de gevolgen van de mishandeling, waaronder medische kosten, immateriële schade en verlies van arbeidsvermogen. De rechtbank kende een schadevergoeding toe, maar [appellant] ging in hoger beroep omdat hij vond dat de schadevergoeding te laag was. Het hof oordeelde dat [geïntimeerde] onrechtmatig had gehandeld en dat er causaal verband was tussen de mishandeling en de gevorderde schade. Het hof verhoogde de schadevergoeding en wees verschillende posten toe, waaronder kosten voor kleding, ziekenhuisopname, en immateriële schade. Het hof compenseerde de proceskosten tussen partijen, aangezien beide partijen deels in het ongelijk waren gesteld.

Uitspraak

GERECHTSHOF ’s-HERTOGENBOSCH

Afdeling civiel recht

zaaknummer HD 200.122.614/01

arrest van 24 maart 2015

in de zaak van

[appellant] ,

wonende te [woonplaats 1],

appellant,

hierna aan te duiden als [appellant],

advocaat: mr. L.J.E. van Ierssel te Oosterhout,

tegen

[geïntimeerde],

wonende te [woonplaats 2],

geïntimeerde,

hierna aan te duiden als [geïntimeerde],

advocaat: mr. M. Akça-Altun te Breda,

op het bij exploot van dagvaarding van 15 februari 2013 ingeleide hoger beroep van het vonnis van de rechtbank Zeeland-West-Brabant van 9 januari 2013, gewezen tussen [appellant] als eiser en [geïntimeerde] als gedaagde.

1. Het geding in eerste aanleg (zaaknr. 248085/HA ZA 12-255)

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar voormeld vonnis.

2. Het geding in hoger beroep

Het verloop van de procedure blijkt uit:

• de dagvaarding in hoger beroep met eiswijziging;
• de memorie van grieven met producties;
• de memorie van antwoord met producties;
• de akte met producties van [appellant];

- de antwoordakte van [geïntimeerde].

Het hof heeft daarna een datum voor arrest bepaald. Het hof doet recht op bovenvermelde stukken en de stukken van de eerste aanleg.

Het hof verwerpt het bezwaar van [geïntimeerde] tegen (het tijdstip van) de indiening van de producties door [appellant] bij akte. De indiening van de producties is conform het procesreglement geschied en [geïntimeerde] heeft in reactie daarop een antwoordakte kunnen nemen. Er is daarom geen sprake van strijd met de goede procesorde. De verwijzing door [geïntimeerde] naar artikel 1.2 sub g van het procesreglement gaat niet op, nu het [geïntimeerde] blijkens zijn bezwaar niet om de inhoud van de akte gaat, maar om de daarbij gevoegde producties.

3. De beoordeling

3.1.

De feiten

[appellant] heeft enkele grieven gericht tegen de door de rechtbank vastgestelde feiten, welke feiten hieronder - aangevuld door het hof - zijn weergegeven. De grieven 1 en 2 worden bij de feiten, waarop deze grieven betrekking hebben, behandeld. Grief 3 wordt behandeld in r.o. 3.9.

- [appellant] en [geïntimeerde] waren vanaf 1998/99 buren van elkaar.

- Ongeveer 10 jaren later is de verstandhouding tussen hen verslechterd. Eén van de redenen was dat [appellant] meende dat [geïntimeerde] op diens perceel illegaal een autoherstelbedrijf exploiteerde. [appellant] heeft daartegen ook stappen ondernomen. Dit leidde tot een conflictueuze situatie tussen partijen die minimaal anderhalf jaar duurde.

De tegen de vaststelling van dit feit gerichte
grief 1 faalt. Dat [appellant] meende dat [geïntimeerde] illegaal een autoherstelbedrijf exploiteerde sluit geenszins uit dat dat feitelijk zo was.

- Op 25 januari 2010 is het conflict geëscaleerd. [appellant] heeft die dag [geïntimeerde] met de auto gevolgd. Nadat [geïntimeerde] dit gezien had, heeft hij de rollen omgekeerd en is hij [appellant] achterna gereden. Op een parkeerplaats zijn beiden gestopt en uit de auto gestapt. Vervolgens heeft [geïntimeerde] [appellant] zwaar mishandeld door hem te slaan en te schoppen.

- [appellant] is naar het St. Elisabeth ziekenhuis in Tilburg vervoerd alwaar werd geconstateerd dat hij 3 breuken in de oogkas van zijn rechteroog en een verbrijzeld jukbeen had opgelopen. Aan dit jukbeen is [appellant] een dag later, op 26 januari 2010, geopereerd door de kaakchirurg en weer een dag later, op 27 januari 2010, ontslagen uit het ziekenhuis.

- [geïntimeerde] is op de dag van de mishandeling in verzekering gesteld waarna de rechter-commissaris op 28 januari 2010 zijn voorlopige hechtenis heeft geschorst, onder de voorwaarde dat hij niet in zijn eigen woning of in die van [appellant] mocht komen en hij geen contact met [appellant] of diens echtgenote mocht hebben.

- In februari 2010 heeft [appellant] een makelaar ingeschakeld met de opdracht om te bemiddelen bij de verkoop van zijn woning.

- Op 16 november 2010 heeft [appellant] zijn woning verkocht.

- De politierechter heeft [geïntimeerde] op 14 december 2010 veroordeeld voor het plegen van zware mishandeling tot een werkstraf van 160 uren (met aftrek van het voorarrest) en een gevangenisstraf van 2 weken voorwaardelijk met een proeftijd van 1 jaar. Voorts heeft de politierechter de vordering van de benadeelde partij, [appellant], gedeeltelijk namelijk voor een bedrag van € 1.404,-- waarvan € 904,-- ter zake materiële schade en € 500,-- ter zake immateriële schade, toegewezen. Voor het overige deel van de vordering heeft de politierechter [appellant] niet ontvankelijk verklaard en verwezen naar de burgerlijke rechter. Dit vonnis is in kracht van gewijsde gegaan.

- [geïntimeerde] heeft het toegewezen bedrag aan schadevergoeding aan [appellant] betaald.

- [appellant] is in februari 2011 verhuisd naar een andere door hem aangekochte woning in [woonplaats 1].

- Op 1 april 2011 is [appellant] geopereerd aan beide ogen in verband met klachten over dubbelzien, dat daarna was verholpen. Hij is van 1 april tot 21 juni 2011 volledig arbeidsongeschikt geweest.

- [appellant] is van beroep modelmaker en stoffeerder van meubels en was sinds 1 juni 2002 werkzaam bij [werkgever] (hierna: [werkgever]), laatstelijk tegen een bruto salaris van € 3.461,38 per maand, te vermeerderen met vakantietoeslag. [appellant] heeft zich de dag na de mishandeling ziek gemeld. Met ingang van eind april/begin mei 2010 werkte [appellant] 2 dagen per week. (Voor zover in het vonnis waarvan beroep wordt uitgegaan van 3 mei 20
11 , is dat vonnis onjuist. Uit de producties 15 en 16 bij inleidende dagvaarding en de toelichting van [appellant] op grief 8 blijkt dat het gaat om 20
10 .) Vanaf 1 juli 2010 werkte [appellant] 3 dagen per week en vanaf 19 juli 2010 (effectief) 4 uur per dag in het eigen werk, met een onderbreking wegens de oogoperatie, zie hiervoor.

In
grief 2 stelt [appellant] tot het einde van zijn dienstverband met [werkgever] 100% arbeidsongeschikt te zijn geweest en op therapeutische basis te hebben gewerkt. Hiervoor is naar het oordeel van het hof evenwel in de overgelegde producties geen enkele aanwijzing te vinden. In productie 16 bij inleidende dagvaarding wordt ook melding gemaakt van het feit dat [appellant] voor 4 uur per dag aan het werk is in eigen werk. Grief 2 faalt.

- Het dienstverband van [appellant], de enige werknemer van [werkgever], is, nadat het eerdere verzoek van [werkgever] om een ontslagvergunning wegens bedrijfseconomische redenen schriftelijk was ingetrokken, met wederzijds goedvinden geëindigd op 1 augustus 2011. Per die datum is aan [appellant] een 100% ziektewetuitkering (70% van het dagloon) toegekend.

- In de Kritische Functionele Mogelijkheden Lijst van 21 november 2011 staat onder de conclusie onder meer vermeld: “
De klant beschikt over benutbare mogelijkheden. De klant heeft beperkingen tov. normaal functioneren (zie rubrieken).” De beperkingen betreffen blijkens de rubrieken het persoonlijk functioneren ten aanzien van het vasthouden van de aandacht en het verdelen van de aandacht. Verder is het sociaal functioneren beperkt voor wat betreft het omgaan met conflicten en het samenwerken. Leidinggevende taken zijn niet mogelijk. In de overige (sub)rubrieken is het functioneren van [appellant] als normaal en zonder beperkingen beoordeeld.

- Het Arbeidsdeskundig Onderzoek ten behoeve van de WIA-aanvraag van 23 november 2011 vermeldt als arbeidsongeschiktheidspercentage 0,00%. [appellant] werd geschikt geacht voor de maatgevende arbeid (eigen werk) en de verdiencapaciteit van [appellant] is volgens het rapport niet verminderd. Voormelde functionele mogelijkhedenlijst is daarbij in acht genomen. Onder punt 8
Beoordeling arbeidsmogelijkheden van het Arbeidsdeskundig Onderzoek staat vermeld:
“Maatgevende arbeid De heer [appellant] is geschikt voor de maatgevende arbeid. Zijn belastbaarheid ten opzichte van de belasting in de functie wordt niet overschreden. De werkzaamheden zijn grotendeels praktisch, productiematig en soms ook routinematig van aard. Voor de uitvoering van de taken wordt geen langdurige bovenmatige concentratie of intensief denkwerk vereist. De taken worden achtereenvolgens verricht, geen storingen of onderbrekingen tijdens het werk, geen sprake van aandachtverdeling. Het werk wordt gelijkmatig aangeboden, werken met deadlines of productiepieken komt niet structureel voor. Contacten verlopen via de fax of telefoon. Hierdoor geen conflicthantering in persoonlijke contacten. De heer [appellant] is het grootste deel van de werkweek solistisch aan het werk. Samenwerken en leidinggeven vormen geen structureel onderdeel van het werk. De werkzaamheden worden in dagdienst verricht, geen nachtwerk.” Op 28 november 2011 heeft het UWV aan [appellant] medegedeeld dat hij per 24 januari 2012 geen recht heeft op een WIA-uitkering. Het daartegen door [appellant] gemaakte bezwaar is - na heroverweging door de verzekeringsarts bezwaar en beroep en de arbeidsdeskundige bezwaar en beroep - ongegrond verklaard bij beslissing van 2 mei 2012. [appellant] heeft daartegen geen beroep ingesteld.

- Aan [appellant] is met ingang van 24 januari 2012 een WW-uitkering toegekend.

- [appellant] is per 1 juni 2012 een dienstverband voor bepaalde tijd tot en met 30 november 2012 aangegaan met De Zilveren Naald Stikkerij & Stoffeerderij als oproepmedewerker voor ten minste vier uur per week. Dat dienstverband is verlengd. Feitelijk werkt(e) [appellant] ongeveer 15 uur per week. Hij verricht werkzaamheden zoals meubelen slopen en gereedmaken voor herstofferen, stofferen van meubelen en plakken van meubelen.

- CZ, de ziektekostenverzekeraar van [appellant], heeft de ten behoeve van [appellant] vergoede ziektekosten van [geïntimeerde] teruggevorderd. [geïntimeerde] heeft met CZ een betalingsregeling getroffen.

- Het UWV heeft de aan [appellant] gedane uitkeringen eveneens van [geïntimeerde] teruggevorderd. Het betreft hier een bedrag van ruim € 14.500,--.

3.2.

Het geschil in eerste aanleg

[appellant] heeft bij inleidende dagvaarding van 10 april 2012 bij wege van provisionele eis een voorschot van € 75.000,-- op de schadevergoeding gevorderd. In de hoofdzaak heeft [appellant] een verklaring voor recht gevorderd dat [geïntimeerde] jegens hem aansprakelijk is voor de door hem geleden en nog te lijden schade ten gevolge van de mishandeling gepleegd op 25 januari 2010.
Verder heeft [appellant] in de hoofdzaak een schadevergoeding gevorderd van € 211.691,16, te vermeerderen met de wettelijke rente met ingang van 28 maart 2012.

Bij provisioneel vonnis van 11 juli 2012 heeft de rechtbank [geïntimeerde] voor de duur van het geding veroordeeld tot betaling van een voorschot ter grootte van € 39.000,--. [geïntimeerde] heeft dit bedrag inclusief de proceskosten aan [appellant] voldaan op 20 augustus 2012.

Bij vonnis waarvan beroep heeft de rechtbank de door [geïntimeerde] aan [appellant] te betalen schadevergoeding vastgesteld op € 11.754,66, waarop in mindering komt hetgeen [geïntimeerde] uit hoofde van het vonnis van de politierechter aan materiële schade heeft betaald, te weten
€ 904,--, zodat resteert te betalen € 10.850,66, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 28 maart 2012 tot de datum van de betaling die op grond van het provisionele vonnis van

11 juli 2012 heeft plaatsgevonden. De rechtbank heeft overwogen dat het provisionele vonnis zijn werking heeft verloren met het vonnis (waarvan beroep) en dat de op grond van het provisionele vonnis gedane betaling ertoe leidt dat de vordering in de hoofdzaak moet worden afgewezen en dat [appellant] een nog nader vast te stellen bedrag moet terugbetalen, rekening houdend met de gevorderde rente.

Bij vonnis in kort geding van 5 maart 2013 is [appellant] veroordeeld om aan [geïntimeerde] terug te betalen € 26.650,32 (€ 39.000,-- -/- (€ 10.850,66 + € 158,02 rente + € 1.341,-- proceskosten = € 12.349,68), vermeerderd met de wettelijke rente vanaf 9 januari 2013.

3.3.

Vordering in hoger beroep

[appellant] heeft in grief 11 op onderdelen zijn vordering gewijzigd. Daarop zal bij het betreffende onderdeel ingegaan worden.

[appellant] heeft zijn totale vordering in hoger beroep verminderd in die zin dat hij thans aan schadevergoeding vordert € 100.000,--, te vermeerderen met de wettelijke rente, naar het hof begrijpt, met ingang van 28 maart 2012 zoals in eerste aanleg gevorderd.

3.4.

Onrechtmatige daad

Niet in geschil is dat [geïntimeerde] jegens [appellant] onrechtmatig heeft gehandeld door hem zwaar te mishandelen op 25 januari 2010. De door de rechtbank gegeven verklaring voor recht staat dan ook niet ter discussie. [geïntimeerde] betwist wel de verschuldigdheid van de door [appellant] gevorderde schadebedragen voor wat betreft het bestaan en/of de omvang van de diverse posten en/of het ontbreken van causaal verband tussen het onrechtmatig handelen en de schade. Nu [geïntimeerde] zijnerzijds geen hoger beroep heeft ingesteld en dat kennelijk ook niet heeft bedoeld te doen gezien zijn reactie op grief 11, nummers 113 en 114, is hij in ieder geval aan [appellant] een bedrag van € 10.850,66 verschuldigd, welk bedrag door hem is voldaan. Het hof zal in het navolgende de onderscheiden, door [appellant] in de grieven aan de orde gestelde schadeposten behandelen.

3.5.

Kleding en schoenen, gevorderd € 100,-- (grief 4)

[appellant] stelt dat het Ajax-trainingspak en het T-shirt welke hij droeg ten tijde van de mishandeling bebloed zijn geraakt en in het ziekenhuis open geknipt en daar achtergebleven. Hij betwist dat hij het trainingspak na de mishandeling nog heeft gedragen, zoals [geïntimeerde] stelt. De sportschoenen die [appellant] ten tijde van de mishandeling droeg, zijn volgens hem tijdens de mishandeling beschadigd geraakt.

Het hof oordeelt als volgt. [geïntimeerde] heeft niet betwist dat [appellant] genoemde kledingstukken droeg ten tijde van de mishandeling en dat deze toen bebloed zijn geraakt. Gelet op de e-mail van het ziekenhuis van 25 september 2012 (prod. 34 1e aanleg van [appellant]) over de standaardprocedure bij patiënten die met trauma worden binnen gebracht, komt het het hof alleszins aannemelijk voor dat het trainingspak en het T-shirt van [appellant] in het ziekenhuis zijn open geknipt teneinde de omvang en de ernst van het letsel vast te kunnen stellen. De schade vanwege de kapot geknipte kleding acht het hof een rechtstreeks gevolg van de mishandeling. Het hof acht niet aannemelijk geworden dat de sportschoenen van [appellant] bij de mishandeling zijn beschadigd. Het enkele tonen aan de comparitierechter van de beschadigde schoenen is daarvoor onvoldoende.

Het hof schat de schade met betrekking tot het trainingspak en het T-shirt op de helft van het gevorderde bedrag, dus € 50,--. Dat bedrag is toewijsbaar. Grief 4 slaagt gedeeltelijk.

3.6.

Kosten opname ziekenhuis, gevorderd € 104,-- (grief 5)

[appellant] stelt ten gevolge van de mishandeling 4 dagen (op 25 t/m 27 januari 2010 en op

1 april 2011) in het ziekenhuis opgenomen te zijn geweest. Dit is door [geïntimeerde] niet betwist. [appellant] vordert aan gemaakte kosten het bedrag dat daarvoor is opgenomen in de richtlijn van de Letselschaderaad, te weten 4 maal € 26,--.

Het hof acht, anders dan [geïntimeerde], aannemelijk dat [appellant] kosten heeft moeten maken vanwege zijn verblijf in het ziekenhuis, zoals voor gebruik van de telefoon en huur van een televisie. Het maken van dergelijke kosten is normaal en redelijk, terwijl redelijkerwijs niet van [appellant] verlangd kan worden dat hij daarvan nota’s overlegt. Een bedrag van € 26,-- per dag, dat in de richtlijn van de Letselschaderaad wordt gehanteerd, acht het hof redelijk. Deze richtlijnen hebben in beginsel algemene werking en anders dan de rechtbank en in navolging daarvan [geïntimeerde] veronderstellen, gelden deze richtlijnen niet alleen in zaken waarin een verzekeraar door het slachtoffer tot vergoeding van letselschade wordt aangesproken. [geïntimeerde] heeft geen andere omstandigheden aangevoerd waarom in het onderhavige geval niet van het bedrag van de richtlijn kan worden uitgegaan.

Het gevorderde bedrag is toewijsbaar. Grief 5 slaagt.

3.7.

Kosten begeleiding door partner, gevorderd € 240,-- (€ 420,-- minus € 180,-- in eerste aanleg toegewezen) (grief 6)

[appellant] stelt dat hij tot 12 maart 2010 niet zelf heeft kunnen autorijden in verband met angsten in combinatie met dubbelzien. De partner van [appellant] heeft hem in die periode op 26 en 27 januari 2010, 1, 2 en 9 februari 2010 en 10 maart 2010) begeleid (prod. 27 inl. dagv.) en daarvoor vrij moeten nemen. Naast de kilometervergoeding vordert [appellant] de kosten van begeleiding en vordert daarvoor als verplaatste schade 28 uur à € 15,-- per uur, dus in totaal € 420,--.

De rechtbank heeft de vordering met betrekking tot 26 en 27 januari 2010 toegewezen (12 uur à € 15,-- = € 180,--) en voor het overige afgewezen bij gebreke van onderbouwing. Uit productie 26 bij inleidende dagvaarding blijkt volgens de rechtbank dat [appellant] vele dagen reiskosten heeft gemaakt waarvoor het vrij nemen door de partner of het nemen van een taxi kennelijk niet noodzakelijk was.

[appellant] stelt in de toelichting op grief 6 dat hij op de door de rechtbank bedoelde dagen begeleid is door een vriend, die daarvoor geen andere kosten dan de reiskosten in rekening heeft gebracht.

[geïntimeerde] betoogt dat de noodzaak van de begeleiding nog steeds niet is aangetoond en evenmin dat [appellant] niet in staat was om auto te rijden.

Het hof oordeelt als volgt. Niet in geschil is dat de gevorderde kosten als de onderhavige in beginsel kunnen worden toegewezen ingevolge artikel 6:107 BW. Het hof acht gelet op de aard van het letsel van [appellant] – drie breuken in de oogkas van het rechter oog en een verbrijzeld jukbeen – het alleszins aannemelijk dat hij op voornoemde data kort na de mishandeling niet zelf auto kon rijden. Om die reden is het redelijk dat hij zich bij de in het overzicht genoemde bezoeken liet begeleiden door zijn echtgenote.

De gevorderde kosten acht het hof eveneens redelijk en zijn daarom toewijsbaar. Grief 6 slaagt.

3.8.

Kosten verhuizing (grief 7), gevorderd:

- kosten bemiddeling verkoop € 5.243,02;

- advertentiekosten € 240,--;

- taxatierapport [straatnaam] € 225,--;

- kosten aankoop [straatnaam] € 1.250,--;

- overdrachtsbelasting 6% € 28.950,--;

- hypotheekadvies € 2.750,--;

- notariskosten en kosten registratie € 812,40;

- kosten inzake hypotheek € 667,40;

- BTW € 117,81;

- afsluitprovisie € 1.325,00,

totaal € 41.580,63 minus € 931,14 wegens fiscale aftrekbaarheid van de taxatiekosten, de kosten inzake hypotheek en de afsluitprovisie (42% van € 2.217,--), resteert € 40.649,49. [appellant] heeft zijn vordering in hoger beroep tot laatstgenoemd bedrag verminderd.

[appellant] stelt dat hij vanwege angsten na de mishandeling niet langer naast [geïntimeerde] kon blijven wonen. De gedwongen verhuizing heeft de bovenstaande kosten mee gebracht.

De rechtbank heeft geoordeeld dat het vereiste causaal verband tussen de mishandeling en de verhuizing onvoldoende nader is onderbouwd, in de eerste plaats omdat [appellant] al twee jaar voorafgaande aan de mishandeling van plan was om zijn huis te verkopen in verband met het langlopende conflict met [geïntimeerde] en in de tweede plaats omdat onvoldoende onderbouwd is waarom de gevorderde posten schade zijn in de zin van artikel 6:95 BW.

[appellant] stelt in de toelichting op de grief dat juist is dat vóór de mishandeling al duidelijk was dat hij niet langer naast [geïntimeerde] wilde wonen. Daarmee bedoelde [appellant] echter naar zijn zeggen dat hij wilde dat [geïntimeerde] zou vertrekken. [appellant] wilde in zijn geboortedorp en in zijn opgeknapte huis blijven wonen. Vanaf de mishandeling was het voor [appellant] niet langer mogelijk om nog in zijn huis te blijven wonen vanwege zijn grote angsten. De verhuizing houdt direct verband met de mishandeling. Er is sprake van vermogensschade als bedoeld in artikel 6:95 BW, aldus [appellant].

Het hof is van oordeel dat gezien de zware mishandeling door [geïntimeerde] en de gevolgen van de mishandeling voor [appellant], redelijkerwijs niet van hem kon worden gevergd dat hij naast [geïntimeerde] bleef wonen en dus dat hij zijn huis te koop zette en een ander huis kocht. Dat [geïntimeerde] tot 14 december 2010 niet in zijn eigen huis heeft gewoond kan daaraan niet afdoen. Evenmin kan daaraan afdoen dat [geïntimeerde] zelf wilde verhuizen, aangezien hij daarvan heeft afgezien toen [appellant] zijn woning te koop had gezet. Uit de bij de politie afgelegde verklaring door [appellant] als aangever (prod. 4 cva in het incident), waarop [geïntimeerde] een beroep doet, blijkt wél dat [appellant] vóór de mishandeling van [geïntimeerde] af wilde als buurman, hij hoopte dat [geïntimeerde] zou vertrekken, maar niet dat [appellant] na een eerdere mislukte poging nog steeds bereid was zelf te verhuizen. De stelling van [geïntimeerde] dat [appellant] reeds twee jaar voor de mishandeling een bod heeft gedaan op een woning in [woonplaats 1] is in het geheel niet onderbouwd. Naar het oordeel van het hof is er gelet op het voorgaande sprake van causaal verband tussen de mishandeling en de verhuizing.

Dat betekent dat de kosten van de verhuizing voor zover het betreft bemiddeling verkoop, advertentiekosten, taxatiekosten, notariskosten en btw toewijsbaar zijn, te weten totaal
€ 7.888,23. De noodzaak voor de aanschaf van een veel duurdere woning (€ 482.500,--, zie prod. 29 inl. dagv.) heeft [appellant] onvoldoende onderbouwd. Zonder nadere toelichting valt niet in te zien dat niet een woning voor een prijs vergelijkbaar met de verkoopprijs van de woning in [woonplaats 2] (€ 252.000,--), waaraan niets of niet veel opgeknapt behoefde te worden, had kunnen worden gekocht. Om die reden acht het hof de kosten van de overdrachtsbelasting slechts toewijsbaar over laatstgenoemd bedrag, te weten € 15.120,--. De kosten voor het afsluiten van een hypotheek van € 265.000,-- wijst het hof af. Niet gesteld of gebleken is dat [appellant], indien hij een woning had gekocht van om en nabij de

€ 252.000,--, een (extra) hypotheeklening had moeten afsluiten.

Als vermogensschade is met betrekking tot de verhuiskosten op de voet van artikel 6:95 jo. artikel 96 lid 1 BW een bedrag van € 23.008,23 toewijsbaar. Grief 7 slaagt in zoverre.

3.9.

Arbeidsongeschiktheid en verlies arbeidsvermogen, gevorderd na vermindering van eis in hoger beroep € 81.616,-- (grieven 3 en 8)

Verwezen zij voor wat betreft het letsel en de medische behandeling naar de vaststaande feiten in r.o. 3.1. Het hof zal eerst de stellingen met betrekking tot de klachten en beperkingen ten gevolge van de mishandeling en het verweer daartegen weergeven. Daarna zal ingegaan worden op het gestelde verlies arbeidsvermogen.

3.9.1.

[appellant] stelt aan de mishandeling blijvend letsel te hebben overgehouden, te weten een doof gevoel aan de rechterkant van de neus, de rechterwang en de rechtermondhoek. Ook heeft hij aangezichtspijnen en hoofdpijn. De diverse hiervoor door de neuroloog voorgeschreven medicatie (anti-depressiva) leidde tot bijwerkingen, reden waarom die medicatie (tijdelijk) is afgebouwd. Het is kiezen: of geen medicatie met als gevolg hoofdpijn, of wel medicatie en moe en mat zijn volgens [appellant].

Ook stelt [appellant] last te hebben van vermoeidheid en concentratieproblemen. Dit kan een gevolg zijn van slaapapneu (snurken en ademstops), die hij aan de mishandeling heeft overgehouden. De vermoeidheidsklachten zijn afgenomen sinds het gebruik van een MRA (apneu-masker).

Verder stelt [appellant] dat hij ten gevolge van de mishandeling psychisch letsel heeft, namelijk PTSS, zich uitend in angsten. Hij gebruikt daarvoor medicatie. Hij heeft 38 sessies bij een psychiater gehad tot november 2011. Hij stelt nu onder behandeling van onder meer een klinisch psycholoog te zijn.

Verder maakt hij melding van libidoverlies ten gevolge van anti-depressivagebruik. De medicatie, die hij naar zijn stelling levenslang zal moeten gebruiken, heeft van hem een ander mens gemaakt.

[geïntimeerde] betwist dat de huidige klachten (hoofdpijnklachten en slaapapneu) een gevolg zijn van de mishandeling. [geïntimeerde] wijst op het overmatig drankgebruik als mogelijke oorzaak van hoofdpijn, vermoeidheid en concentratieproblemen en wijst op legio factoren die kunnen bijdragen aan slaapapneu. Verder betwist [geïntimeerde] de gestelde bijwerkingen van de voorgeschreven medicatie. Voor wat betreft de psychische klachten wijst [geïntimeerde] erop dat [appellant] ten tijde van de mishandeling al onder behandeling van een psycholoog was.

3.9.2.

Er is volgens [appellant] sprake van blijvende functionele invaliditeit.

[appellant] stelt gezien het chronische klachtenpatroon niet meer in staat te zijn om volledig werkzaam te zijn. [appellant] stelt vanaf de mishandeling 100% arbeidsongeschikt te zijn geweest tot het einde van het dienstverband met [werkgever]. Hij is nog onder behandeling van diverse specialisten en therapeuten. [appellant] stelt geen sollicitatieverplichting te hebben gekregen omdat hij arbeidsongeschikt is. Gezien zijn beperkingen is [appellant] naar zijn zeggen gedeeltelijk arbeidsongeschikt en dat zal volgens hem levenslang zo blijven.

[geïntimeerde] betoogt met verwijzing naar onder meer de beslissing van 28 november 2011 omtrent de WIA dat sprake is van volledige arbeidsgeschiktheid van [appellant] per 24 januari 2012.

3.9.3.

Het hof oordeelt, mede naar aanleiding van
grief 3 , als volgt.

Er is gezien de (onherroepelijke) beslissing ten aanzien van de WIA van 28 november 2011 geen sprake van arbeidsongeschiktheid van [appellant] per 24 januari 2012. De stelling van [appellant] dat die beslissing anders had moeten uitvallen kan niet gevolgd worden. De genoemde beslissing is, gelet op met name de producties 18 en 19 bij inleidende dagvaarding, genomen met inachtneming van en gebaseerd op (grotendeels) dezelfde klachten en beperkingen die [appellant] ook in de onderhavige procedure stelt. Deze beslissing kan daarom ook in deze procedure leidend zijn. Het hof ziet op grond daarvan geen aanleiding om de arbeids(on)geschiktheid van [appellant] nader te onderzoeken, bijvoorbeeld door één of meer deskundigen te benoemen.

De stelling van [appellant] dat uit het e-mailbericht van het UWV WERKbedrijf van 11 september 2012 blijkt dat [appellant] geen sollicitatieplicht had is op zich juist, doch dit is een gevolg van een afstand tot de arbeidsmarkt omdat [appellant] beperkt is. Daaruit kan en mag echter niet worden afgeleid dat sprake is van (gedeeltelijke) arbeidsongeschiktheid, zoals [appellant] stelt. Grief 3 faalt.

3.9.4.

Periode tot 1 augustus 2011

[werkgever] heeft het loon van [appellant] vanaf 25 januari 2010 gedurende 18 maanden volledig doorbetaald (zonder salarisverhoging, zie hierna) tot 1 augustus 2011, toen de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden is geëindigd. Vaststaat, gelet op de stelling van [appellant], dat [werkgever] gedurende 104 weken een loondoorbetalingsverplichting had. [appellant] heeft geen verlies van arbeidsvermogen (hierna: vav) tot 1 januari 2011 gevorderd.

[appellant] heeft wel vav gevorderd over de periode van januari 2011 tot en met juli 2011 vanwege een misgelopen loonsverhoging van € 150,-- netto per maand (€ 988,68 netto en

€ 65,25 netto aan vakantietoeslag). [geïntimeerde] heeft de gestelde loonsverhoging gemotiveerd betwist. Hij acht deze niet geloofwaardig.

Het hof is van oordeel dat geen rekening gehouden kan worden met de gestelde loonsverhoging. De enkele vermelding van de beoogde loonsverhoging in de brief van [werkgever] van 26 januari 2011 is daarvoor onvoldoende, omdat deze niet is gemotiveerd en niet blijkt dat deze verhoging vóór de datum van de mishandeling toegezegd is. Een toezegging van de loonsverhoging na de datum van de mishandeling acht het hof zonder nadere toelichting, die ontbreekt, niet aannemelijk. [appellant] was immers sinds de mishandeling (tot 24 januari 2012) (gedeeltelijk) arbeidsongeschikt. Bovendien verkeerde [werkgever] blijkbaar in slechte financiële omstandigheden. Een salarisverhoging ligt onder die omstandigheden niet voor de hand. De gestelde te verwachten verhoging met de inflatiecorrectie is niet onderbouwd. [appellant] heeft ter zake de loonsverhoging geen bewijsaanbod gedaan. Het gevorderde vav tot 1 augustus 2011 wordt afgewezen.

3.9.5.

Periode van 1 augustus 2011 tot 24 januari 2012

[appellant] heeft van 1 augustus 2011 tot en met 23 januari 2011 een ZW-uitkering ontvangen van € 10.661,64 netto. Hij berekent het verschil tussen wat hij aan arbeidsinkomen zou hebben ontvangen en de ontvangen ZW-uitkering als verlies arbeidsvermogen.

[appellant] stelt met betrekking tot de beëindiging van de arbeidsovereenkomst dat zijn werkgever [werkgever] in financiële problemen is gekomen omdat [appellant], de enige werknemer, was uitgevallen, waardoor de productie was weggevallen. [appellant] stelt akkoord te zijn gegaan met een beëindiging van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden, omdat [werkgever] anders failliet gegaan zou zijn en hij zijn geld, dat hij in het bedrijf had geïnvesteerd, kwijt zou zijn geweest. [appellant] stelt zonder de mishandeling nog bij [werkgever] gewerkt te hebben en anders in staat te zijn geweest om elders werk te hebben kunnen verrichten waarmee hij een gelijk salaris had kunnen verdienen.

[geïntimeerde] heeft betoogd dat [appellant] gedurende twee jaar aanspraak had kunnen maken op doorbetaling van zijn loon. Deze mogelijkheid is vervallen omdat [appellant] akkoord is gegaan met een beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Het inkomensverlies houdt volgens [geïntimeerde] geen verband met de mishandeling.

Het hof oordeelt als volgt.

Nu niet anders is gesteld of gebleken houdt het hof het ervoor dat [werkgever] de verplichting had om het loon volledig door te betalen gedurende 104 weken.

Vaststaat dat [werkgever] de arbeidsovereenkomst met [appellant] wenste op te zeggen op bedrijfseconomische gronden. Vaststaat ook dat [appellant] heeft ingestemd met de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Daarmee heeft hij zijn recht op doorbetaling van zijn loon tijdens ziekte verloren. [appellant] kan niet met succes aan [geïntimeerde] tegenwerpen dat hij zijn investering in het bedrijf van [werkgever] kwijt zou zijn geweest als hij niet akkoord zou zijn gegaan met de beëindiging van de arbeidsovereenkomst. Dit is niet aannemelijk geworden. Van een (dreigend) faillissement is niets gebleken. [appellant] heeft ter zake geen bewijs aangeboden. Er is gelet op het hiervoor overwogene geen causaal verband tussen het verlies van inkomen en de mishandeling tot 24 januari 2012.

3.9.6.

Periode met ingang van 24 januari 2012

Ook met ingang van 24 januari 2012 is er geen causaal verband tussen het inkomensverlies van [appellant] en de mishandeling. Gelet op het feit dat [appellant] volledig arbeidsgeschikt is geacht, zie hiervoor r.o. 3.9.3., houdt het inkomensverlies (door de (gedeeltelijke) WW-uitkering en het lagere inkomen bij de Zilveren Naald) geen verlies van het arbeidsvermogen in.

Grief 8 faalt.

3.10.

Extra kosten woon-werkverkeer, gevorderd € 311,52 (grief 9)

[appellant] heeft deze kosten over de periode 1 februari 2011 tot en met 31 juli 2011 opgevoerd in verband met zijn verhuizing naar [woonplaats 1] en de langere reisafstand van 11,8 km per dag naar [werkgever].

Gelet op het in r.o. 3.8. aangenomen causaal verband tussen de mishandeling en de (kosten van de) verhuizing, komen ook de extra kosten woon-verkeer, die overigens niet door [geïntimeerde] zijn betwist, voor vergoeding door [geïntimeerde] in aanmerking.

Grief 9 slaagt.

3.11.

Meer kosten vervoer, gevorderd € 381,36 (wijziging eis, grief 11)

Voor de periode 28 oktober 2012 tot en met juni 2013 heeft [appellant] € 118,56 aan kosten vervoer en € 12,80 aan parkeerkosten gevorderd. Hij heeft een overzicht daarvan overlegd als productie 68 bij memorie van grieven. Voor de toekomst (2013 en verder) heeft [appellant] ter zake € 250,-- gevorderd.

[geïntimeerde] heeft daartegen geen verweer gevoerd. De gehanteerde kilometerprijs van € 0,24 is in overeenstemming met de richtlijn van de Letselschaderaad. De vordering zal worden toegewezen.

3.12.

Meer ziektekosten, gevorderd € 5.900,40 (wijziging eis, grief 11)

3.12.1.

[appellant] heeft onder overlegging van productie 69 bij memorie van grieven een bedrag van € 219,54 gevorderd ter zake van de door hem betaalde eigen bijdragen aan CZ voor de kosten van genezer [X.] alternatief, contributie vereniging slaapapneupatiënten, genezer [Y.], alternatief overige arts [Z.] en medicamenten, en apotheek Venlafaxine en VSM Argentum Nitricum.

[geïntimeerde] heeft deze post betwist wegens onvoldoende onderbouwing en gebrek aan verband met de mishandeling.

Het hof wijst deze post gelet op de betwisting door [geïntimeerde] af wegens onvoldoende onderbouwing. [appellant] heeft onvoldoende toegelicht voor welke behandelingen of aandoeningen deze kosten zijn gemaakt en heeft evenmin toegelicht dat deze behandelingen een gevolg waren van de mishandeling.

3.12.2.

[appellant] vordert verder € 680,86 aan betaald eigen risico over de jaren 2011 tot en met 2013. De diverse bedragen, blijkend uit de producties 70 en 71 bij memorie van grieven (nota’s van CZ met bijlagen), zijn zo summier gespecificeerd en overigens niet door [appellant] onderbouwd, dat het verband met de mishandeling niet duidelijk is, zoals [geïntimeerde] heeft betoogd. Ook deze post wordt afgewezen.

3.12.3.

[appellant] vordert ten slotte € 5.000,-- aan eigen risico over de jaren 2014 en verder. Deze post is speculatief en in het geheel niet onderbouwd. Deze post wordt afgewezen.

3.13.

Immateriële schade, gevorderd € 25.000,-- (grief 10)

[appellant] stelt onder meer dat hij voor de mishandeling een man was die alles kon en dat hij nu een wrak is en genoodzaakt is zijn leven lang medicatie, die hem mat en lusteloos maakt en bijwerkingen heeft, te gebruiken om zijn voortdurende hoofdpijnen te onderdrukken. Verder heeft hij een PTSS, waarvoor hij verder behandeld zal moeten worden. Het door de rechtbank toegekende bedrag van € 6.000,-- acht [appellant] niet in verhouding met het leed dat [geïntimeerde] heeft veroorzaakt. Hij verwijst naar de nummer 218 tot en met 234 van de Smartengeldgids 2012. Voor het overige door [appellant] gestelde verwijst het hof naar r.o. 3.9.1.

[geïntimeerde] betwist dat sprake is van hoofdpijnen en psychisch letsel die het gevolg zijn van de mishandeling. De nummers uit de Smartengeldgids waarnaar [appellant] verwijst zijn niet van toepassing aangezien geen sprake is van een ongeval en aangezien de daarin vermelde letsels ernstiger zijn. [geïntimeerde] verwijst naar twee andere gevallen van mishandeling waarin minder smartengeld is toegekend. Voor het overige door [geïntimeerde] gestelde verwijst het hof eveneens naar r.o. 3.9.1.

Het hof oordeelt als volgt. Artikel 6:106 lid 1 en sub b BW bepaalt dat de benadeelde recht heeft op een naar billijkheid vast te stellen schadevergoeding voor het niet in vermogensschade bestaand nadeel indien de benadeelde lichamelijk letsel heeft opgelopen of op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Bij de begroting van de schadevergoeding moet rekening gehouden worden met alle omstandigheden, waaronder in het bijzonder de aard en de ernst van het letsel en de gevolgen daarvan voor de benadeelde.

In dat kader overweegt het hof dat de toedracht van de zware mishandeling door [geïntimeerde] en het daardoor door [appellant] opgelopen letsel (breuken, ziekenhuisopnamen en operaties, dubbelzien) niet in geschil zijn, zie ook onder de vaststaande feiten, r.o. 3.1. Anders dan [geïntimeerde] stelt, staat voldoende vast dat de huidige klachten van [appellant], gedeeltelijke gevoelloosheid in het gelaat, hoofdpijnen en PTSS, in ieder geval deels, al dan niet door medicatiegebruik, verband houden met de mishandeling. Of dit letsel blijvend is, kan het hof niet beoordelen.

Het hof acht een bedrag van € 8.000,--, minus de reeds door de strafrechter toegekende

€ 500,--, dus € 2.000,-- meer dan de rechtbank heeft toegewezen, redelijk. Het hof heeft daarbij gelet op alle (onder de vaststaande feiten en hiervoor vermelde) omstandigheden en met name op het feit dat [appellant] een periode arbeidsongeschikt is geweest en zijn in zijn geboortedorp gelegen huis, dat hij helemaal naar zijn zin had verbouwd, heeft moeten verkopen. Verder heeft het hof acht geslagen op de in de Smartengeldgids vermelde, enigszins vergelijkbare, gevallen van smartengeld na mishandeling.

Grief 10 slaagt in zoverre.

3.14.

Eigen schuld

[geïntimeerde] heeft verwezen naar zijn verweer in eerste aanleg met betrekking tot de eigen schuld van [appellant] in verband met de devolutieve werking van het appel.

Het hof verwijst naar r.o. 3.31. van het vonnis waarvan beroep en neemt dat oordeel over. Meer speciaal met betrekking tot de in hoger beroep toegewezen kosten verhuizing wijst het hof het beroep op eigen schuld eveneens af. De achtervolging door [appellant] van [geïntimeerde] leidt er niet toe dat sprake is van eigen schuld van [appellant] aan de mishandeling. Die mishandeling en de gevolgen daarvan komen geheel voor rekening van [geïntimeerde]. Het beroep op eigen schuld gaat derhalve niet op.

3.15.

Slotsom

De bewijsaanbiedingen van [appellant] en [geïntimeerde], voor zover niet hiervoor reeds behandeld, worden verworpen. Deze zijn te algemeen.

Toegewezen door de rechtbank :
Toegewezen door het hof :

Kleding nihil € 50,--

Ziekenhuisopname nihil € 104,--

Vervoer en parkeerkosten € 762,50 n.v.t.

Meer kosten vervoer n.v.t. € 381,36 Verplaatste schade (partner) € 180,-- € 240,--

Kosten verhuizing nihil € 23.008,23

Extra reiskosten woon-werk nihil € 311,52

Medische kosten € 929,56 n.v.t.

Meer ziektekosten n.v.t. nihil

Verlies arbeidsvermogen nihil idem rechtbank

Kosten vaststelling schade € 5.011,40 n.v.t.

Toegewezen strafzaak -/- € 904,--

Smartengeld € 6.000,-- € 2.000,-- meer dan rb

Toegewezen strafzaak -/- € 500,-- -/- € 500,--

Het hof wijst alsnog toe, naast hetgeen reeds door de rechtbank is toegewezen, een totaalbedrag van
€ 26.095,11 , te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 28 maart 2012. Gelet op het kortgedingvonnis van 5 maart 2013 dient dit bedrag feitelijk alsnog door [geïntimeerde] te worden voldaan.

[geïntimeerde] blijft de in eerste aanleg overwegend in het ongelijk gestelde partij.

Gelet op het feit dat partijen in hoger beroep over en weer in het ongelijk zijn gesteld zal het hof de proceskosten van het hoger beroep tussen partijen compenseren.

4. De uitspraak

Het hof:

vernietigt het vonnis waarvan beroep voor zover daarbij de posten kleding, ziekenhuisopname, verplaatste schade, kosten verhuizing, extra reiskosten woon-werk en smartengeld geheel of gedeeltelijk zijn afgewezen;

in zoverre opnieuw rechtdoende,

wijst genoemde posten alsnog toe als weergegeven in de rechterkolom van r.o. 3.15., wijst voorts toe de in hoger beroep gevorderde meer kosten vervoer en veroordeelt [geïntimeerde] om aan [appellant] te betalen het bedrag van € 26.095,11, te vermeerderen met de wettelijke rente over dat bedrag vanaf 28 maart 2012 tot de dag van de voldoening;

verklaart dit arrest tot zover uitvoerbaar bij voorraad;

bekrachtigt het vonnis waarvan beroep voor het overige;

wijst het meer of anders in hoger beroep gevorderde af;

compenseert de kosten van het hoger beroep zodanig, dat iedere partij de eigen kosten draagt.

Dit arrest is gewezen door mrs. C.E.L.M. Smeenk-van der Weijden, H.A.W. Vermeulen en M.J.H.A. Venner-Lijten en is in het openbaar uitgesproken door de rolraadsheer op 24 maart 2015.

griffier rolraadsheer