Uitspraak
Uitspraak : 3 december 2003
Rekestnummer : 568-H-03
Rekestnr. rechtbank : 02/4509
GERECHTSHOF TE 'S-GRAVENHAGE
FAMILIEKAMER
B e s c h i k k i n g
in de zaak van
De ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente 's-Gravenhage,
zetelend te 's-Gravenhage,
verzoeker in hoger beroep,
in persoon vertegenwoordigd door R.D.F.M. Lambooy,
hierna te noemen: de ambtenaar,
tegen
1. [benadeelde partij],
en
2. [benadeelde partij],
beiden wonende te [x], gemeente [x],
verweerders in hoger beroep,
hierna te noemen: de adoptief ouders,
procureur mr. C.N.M. Otto.
PROCESVERLOOP
De ambtenaar is op 11 juli 2003 in hoger beroep gekomen van de beschikking van de rechtbank te 's-Gravenhage van 14 april 2003.
De adoptief ouders hebben op 26 augustus 2003 een verweerschrift ingediend.
Van de zijde van de ambtenaar zijn bij het hof op 23 juli 2003 aanvullende stukken ingekomen.
Op 5 november 2003 is de zaak mondeling behandeld door Mr. Tanja-van den Broek, als raadsheer-commissaris. Verschenen zijn: de ambtenaar de heer R.D.F.M. Lambooy, en de adoptief ouders. Het openbaar ministerie, vertegenwoordigd door de advocaat-generaal mr. J.P. Wittop Koning, heeft mondeling geconcludeerd.
VASTSTAANDE FEITEN
Op grond van de stukken en het verhandelde ter terechtzit-ting staat - voor zover in hoger beroep van belang - tussen partijen het volgende vast.
Blijkens de 'Notarial Certificate Of Adoption' d.d. 21 februari 2000 met aktenummer [nummer] is de minderjarige [kind], vrouwelijk, geboren op [geboortedatum], in de Volksrepubliek China geadopteerd door de adoptief ouders.
Bij beschikking van 17 juli 2001 heeft de rechtbank te Breda de adoptie uitgesproken en is de wijziging van de voornaam gelast in die zin dat deze in plaats van [kind] zal [luiden: kind].
Bij afzonderlijke beschikking van eveneens 17 juli 2001 heeft de rechtbank te Breda de ambtenaar van de burgelijke stand van de gemeente 's-Gravenhage gelast de 'Notarial Certificate Of Birth' met aktenummer [nummer], in te schrijven in de registers van geboorten van zijn gemeente. De tekst van deze akte luidt in geautoriseerde engelse vertaling:
" This is to certify that [kind], female, was born on [geboortedatum]. [kind]'s natural parents and birthplace are unknown."
Het verzoek tot vaststelling van de geboortegegevens en het verzoek tot wijziging van die geboortegegevens zijn bij laatstgenoemde beschikking afgewezen. Beide beschikkingen zijn met toestemming van de officier van justitie ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand te 's-Gravenhage op 1 oktober 2001, onder aktenummer [nummer].
Op 10 juli 2002 hebben de adoptief ouders de rechtbank te 's-Gravenhage verzocht om de ambtenaar te gelasten de verbetering van de akte met nummer [nummer], opgemaakt 1 oktober 2001, in die zin dat de geboortedatum van [kind] zal zijn [geboortedatum]. De ambtenaar heeft tegen dit inleidende verzoek verweer gevoerd en de officier van justitie heeft zich gerefereerd aan het oordeel van de rechtbank.
Bij de bestreden beschikking heeft de rechtbank de verbetering gelast van de akte [nummer], van het jaar 2001, voorkomend in het register van geboorten van de gemeente 's-Gravenhage, in dier voege dat als geboortedatum van [kind] [geboortedatum] wordt vermeld.
BEOORDELING VAN HET HOGER BEROEP
1. In geschil is het geboortejaar van [kind].
2. De ambtenaar verzoekt de bestreden beschikking te vernietigen en, opnieuw beschikkende, het inleidend verzoek van de adoptief ouders alsnog af te wijzen. De adoptief ouders bestrijden zijn beroep.
3. De stelling van de adoptief ouders, dat de ambtenaar niet bevoegd is om hoger beroep in te stellen van de bestreden beschikking, omdat de ambtenaar geen belanghebbende zou zijn, dient te worden verworpen op grond van het bepaalde in art. 798 lid 1 Rv. Immers, belanghebbende is hij, op wiens rechten of verplichtingen de zaak rechtstreeks betrekking heeft. Krachtens art. 1:16a BW is de ambtenaar van de burgerlijke stand belast met het opnemen in de onder hem berustende registers van de burgerlijke stand van akten en de daaraan toe te voegen latere vermeldingen. Krachtens art. 1:16b BW is de ambtenaar van de burgerlijke stand in de uitoefening van zijn ambt bevoegd in rechte op te treden. Daaronder is ook te verstaan het instellen van hoger beroep. Nu de rechtbank de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente 's-Gravenhage in de bestreden beschikking heeft gelast om de geboorteakte van [kind] te verbeteren, is hij derhalve ontvankelijk in zijn beroep.
4. De ouders hebben voor de verbetering van het geboortejaar in de geboorteakte van [kind] de volgende argumenten aangevoerd:
a. Toen de adoptief ouders [kind] in China in februari 2000 kwamen ophalen, kon zij goed chinees praten en stak drie vingers op, gevraagd naar haar leeftijd; zij functioneerde toen reeds op het niveau van een driejarig kind.
b. De adoptief ouders hebben ruime ervaring doordat de vader, lid van de vereniging voor adopties uit China, de adoptie van 200 chinese kinderen heeft begeleid, de moeder reeds 9 jaar contact-ouder is en de ouders zelf reeds eerder een Chinees meisje hadden geadopteerd.
c. De ouders hebben op eigen verzoek uit het kindertehuis waarin [kind] verbleef een handgeschreven document meegekregen, waarvan de engelse vertaling luidt:
"Certificate
Chongqing Children Welfare Institute:
[kind] was born on august [geboortedatum] (Chinese Calender). She was brought to [adres] home who rented the apartment [adres] by her parents, f[ouders] on Dec. 26 1998. [ouders] came to see [kind] in january 1999 for one time, then they have never come back. For more than half a year [adres] tried to find [kind]'s parents, but no result ([kind]'s parents only paid 400 yuan to [adres] for taking care of [kind]), [adres] could not afford to raise [kind]. (What writes above is true.)
For the certificate: Civil Affair Office, Nanping township government, Nan An Area Chongqing city, August 2 1999"
d. Op het Chinese origineel van het document, dat ter zitting is getoond, is te zien dat oorspronkelijk het geboortejaar [x] stond vermeld, maar dat dit jaartal met de pen is gewijzigd in [x].
e. Het komt vaker voor dat een geboortejaar wordt vervalst in een later jaartal, om de adoptiekans van het betreffende kind te doen stijgen.
f. In Nederland is [kind] in verband met twijfel aan haar leeftijd in mei 2000 onderzocht door door prof. dr. T.W.J. Schulpen, als kinderarts verbonden aan het UMC, subafdeling Sociale Kindergeneeskunde, Centre for Migration and Child Health. Prof. Schulpen is de autoriteit in Nederland bij uitstek op het gebied van leeftijdsbepaling. Prof. Schulpen heeft [kind] op 13 maart 2001 opnieuw onderzocht. Aan de hand van een hand/pols foto kwam haar leeftijd uit op ca. 2 ½ jaar, doch na bepaling van de tandleeftijd met een orthopantomogram kwam de leeftijd uit op tussen de 4.9 en 5.4 jaar. Blijkens de overgelegde verklaring van 16 juli 2001 kwam prof. Schulpen op basis van haar psychomotorische ontwikkeling en via het orthopantomogram tot de conclusie dat [kind] niet in september [x] maar in september [x] moet zijn geboren.
g. Chinese kinderen hebben doorgaans een groeiachterstand ten opzichte van Nederlandse kinderen, hetgeen de uitslag van de hand/pols foto verklaart.
h. Blijkens de verklaring van 26 september 2002 van de heer [Y], de direkteur van de school die [kind] sinds januari 2001 bezoekt, functioneerde [kind] in groep 3 met leeftijdsindicatie 6/7 jaar gezien haar lichamelijke, motorische of sociaal-economische ontwikkeling volwaardig op het niveau van een 6-jarig kind.
5. De ambtenaar verzet zich tegen de gelaste verbetering van de geboorteakte op grond van de volgende argumenten:
1e Aan de hand van het overgelegde rapport van dr. H.M. Reeser, kinderarts-endocrinoloog moet worden aangenomen dat het - gezien de voorkomende variaties in endogene en exogene factoren - onmogelijk is op grond van biologische parameters tot een exacte leeftijdsbepaling te komen. Ook in de rapportage van prof. Schulpen d.d. 6 augustus 2001 is geen nauwkeurige leeftijdsbepaling opgenomen. De in deze rapportage opgenomen conclusie dat [kind] een jaar ouder is dan opgegeven, wordt naar het oordeel van de ambtenaar niet gedragen door de in de rapportage opgenomen globale leeftijdsbepaling van 4,9 tot 5,4 jaar, terwijl de hand-polsfoto uitkwam op een leeftijd van 2½ jaar. Ook de verklaring van de directeur van de basisschool bevat een zeer ruime leeftijdsindicatie.
2e Tegenover het belang van de adoptief ouders om tot leeftijdsaanpassing van [kind] te geraken, staat in het kader van bewijskracht van akten het publiek belang dat gebaat is bij een betrouwbare registratie van persoonsgegevens in de registers van de burgerlijke stand. Dit belang verzet zich ertegen dat een in een geboorteakte vastgelegde geboortedatum wordt vervangen door een geboortedatum waarvan niet is komen vast te staan dat deze - naar objectieve maatstaven - juist is.
3e Het overgelegde certificate, waarop het jaartal [x] is verbeterd in [x], bewijst geenszins de juistheid van het geboortejaar [x]. Het betreft een handgeschreven document waarbij het zeer wel denkbaar is dat de opsteller een correctie heeft willen aanbrengen vanwege een onjuistheid in de geschreven tekst. Ook is denkbaar dat de wijziging in een later stadium is aangebracht, bijvoorbeeld nadat in 2000 het notarieel geboortecertificaat werd opgemaakt met het geboortejaar [x].
6. De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot bekrachtiging van de bestreden beschikking, onder meer omdat het tandheelkundig onderzoek van doorslaggevender gewicht geacht moet worden geacht dan het skeletonderzoek, en aannemelijk is dat gesjoemeld is met het geboortejaar, weshalve volgens de advocaat voldoende vaststaat dat het kind ouder is dan de vermelde geboortedatum.
7. Ter zitting hebben de ouders nader gepreciseerd dat zij slechts het geboortejaar gewijzigd wensen te zien en niet de geboortemaand, die volgens de geciteerde verklaring van het kindertehuis niet september, maar augustus zou moeten zijn, zulks omdat [kind] reeds eraan gewend is om haar verjaardag op 28 september te vieren. Voorts is ter zitting gebleken dat [kind] vanaf september 2003 wederom in groep 3 is geplaatst in verband met een handicap wegens niet eerder geconstateerde doofheid, waarvoor zij thans in behandeling is. De ouders stellen dat [kind] zeer intelligent moet zijn, aangezien zij zich ondanks een achterstand wegens taal en een gehoorshandicap heeft weten te handhaven op het niveau van één jaar ouder dan de opgegeven leeftijd.
8. Op grond van de overgelegde stukken en het verhandelde ter terechtzitting oordeelt het hof als volgt.
[kind] is op zeer jeugdige leeftijd door haar biologische ouder(s) te vondeling gelegd. De juiste datum van haar geboorte is niet meer te achterhalen, noch de maand, waarin zij geboren is, noch het geboortejaar. De handgeschreven verklaring van het kindertehuis gedateerd 2 augustus 1999, waarop het geboortejaar [x] is gewijzigd in [x], heeft naar het oordeel van het hof onvoldoende bewijskracht. Het is immers niet vast te stellen wanneer de wijziging van het jaartal heeft plaatsgevonden, en of sprake is van een vervalsing van het geboortejaar, zoals de adoptief ouders stellen, dan wel van een terechte correctie van het bewuste document, zoals gesteld is door de ambtenaar. Het door de ouders gestelde belang bij een vervalsing, te weten het kind aantrekkelijker te maken voor adoptie, is hier niet aanwezig, nu de adoptie reeds een feit was toen het document werd opgemaakt.
9. De verklaring van het hoofd van de school acht het hof evenmin doorslaggevend. Het feit dat [kind] in september 2002 functioneerde op het niveau van een zesjarige kan immers ook te verklaren zijn op grond van een bovengemiddelde intelligentie. Bovendien is er om wat voor reden ook voor gekozen om [kind] in september 2003 te laten doubleren in groep 3. De verklaring van prof. Schulpen is gezien de overgelegde brief van 6 augustus 2001 mede ingegeven door informatie van de ouders en school en van de orthodontist. Eigen botonderzoek van prof. Schulpen duidde immers slechts op een leeftijd van 2 ½ jaar.
10. Een en ander brengt met zich mee dat niet onomstotelijk vast is komen te staan dat [kind] geboren is op [geboortedatum]. Haar belang bij wijziging van haar geboortejaar is ook beperkt te achten, nu zij naar school gaat in groep 3, waarin doorgaans zowel septemberkinderen van zes jaar als van zeven jaar zijn ingedeeld. Daarentegen verzet het openbaar belang bij betrouwbare registers van de burgerlijke stand zich ertegen dat een weliswaar onzekere, maar in een geboorteakte vermelde officiële geboortedatum wordt vervangen door een andere onzekere datum. De bestreden beschikking derhalve dient te worden vernietigd.
BESLISSING OP HET HOGER BEROEP
Het hof:
vernietigt de bestreden beschikking voor zover daarbij de verbetering is gelast van de akte [nummer], van het jaar 2001, voorkomend in het register van geboorteakten van de gemeente 's-Gravenhage, in dier voege dat als geboortedatum van [kind] [geboortedatum] wordt vermeld, en in zover-re opnieuw beschik-kende:
wijst het inleidende verzoek van de adoptief ouders alsnog af.
Deze beschikking is gegeven door mrs. Van den Wildenberg, Pannekoek-Dubois en Tanja-Van den Broek, bijge-staan door mr. Arnbak-d'Aulnis de Bourouill als griffier, en uitgespro-ken ter openbare terecht-zitting van 3 december 2003