ECLI:NL:GHLEE:2010:BO7470

Gerechtshof Leeuwarden

Datum uitspraak
26 november 2010
Publicatiedatum
5 april 2013
Zaaknummer
24-001557-08
Instantie
Gerechtshof Leeuwarden
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Strafrecht
Procedures
  • Hoger beroep
Rechters
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door LexboostAutomatisch gegenereerd

Oordeel over ontvankelijkheid openbaar ministerie en terugverwijzing naar rechtbank na overschrijding redelijke termijn

In deze zaak heeft het Gerechtshof Leeuwarden op 26 november 2010 uitspraak gedaan in hoger beroep tegen een vonnis van de rechtbank Groningen van 30 mei 2008. De rechtbank had het openbaar ministerie niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging van de verdachte, omdat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6 van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens was overschreden. Het hof heeft echter geoordeeld dat deze overschrijding, gezien het arrest van de Hoge Raad van 16 juni 2008, niet kan leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie, ook niet in uitzonderlijke gevallen.

Het hof heeft de zaak terugverwezen naar de rechtbank Groningen om opnieuw recht te doen op basis van de bestaande inleidende dagvaarding. De advocaat-generaal had gevorderd dat het hof het vonnis van de eerste rechter zou vernietigen en de zaak zou terugverwijzen. Het hof heeft deze vordering gehonoreerd en het vonnis van de rechtbank vernietigd.

De tenlastelegging omvatte meerdere feiten, waaronder valsheid in geschrifte en het gebruik van vervalste documenten. De verdachte was beschuldigd van het opmaken en gebruiken van valse formulieren van de Kamer van Koophandel en andere geschriften, met als doel deze als echt en onvervalst te gebruiken. Het hof heeft vastgesteld dat de verdediging niet kon aantonen dat de overschrijding van de redelijke termijn zou leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie. De zaak zal nu opnieuw door de rechtbank worden behandeld, waarbij het hof heeft benadrukt dat het aan de rechter is om de waarde van eventuele getuigenverklaringen te beoordelen, ongeacht het tijdsverloop.

De uitspraak van het hof is een belangrijke bevestiging van de regels omtrent de ontvankelijkheid van het openbaar ministerie en de behandeling van strafzaken, waarbij de rechten van de verdachte en de eisen van een eerlijk proces in acht moeten worden genomen.

Uitspraak

Parketnummer: 24-001557-08
Parketnummer eerste aanleg: 18-676022-05
Arrest van 26 november 2010 van het gerechtshof te Leeuwarden, meervoudige strafkamer, op het hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Groningen van 30 mei 2008 in de strafzaak tegen:
[verdachte],
geboren op [1953] te [geboorteplaats],
wonende te [woonplaats], [adres],
verschenen in persoon, bijgestaan door zijn raadsman mr. M.C. van Linde, advocaat te Groningen.
Het vonnis waarvan beroep
De rechtbank Groningen heeft bij het vonnis het openbaar ministerie niet-ontvankelijk verklaard in de vervolging van verdachte.
Gebruik van het rechtsmiddel
De officier van justitie is op de voorgeschreven wijze en tijdig in hoger beroep gekomen. Hij heeft dit hoger beroep aan verdachte doen betekenen.
Het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep
Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in hoger beroep, alsmede het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.
De vordering van de advocaat-generaal
De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het hof het vonnis van de eerste rechter zal vernietigen en de zaak zal terugverwijzen naar de rechtbank om aldaar te worden berecht en afgedaan.
De beslissing op het hoger beroep
Het hof zal het vonnis vernietigen en opnieuw recht doen.
Tenlastelegging
Aan de verdachte is ten laste gelegd, dat:
1.
hij in of omstreeks de periode van 6 november 2001 tot en met 2 juni 2004 in de gemeente(n) [gemeente 1] en/of [gemeente 2] en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met één of meer andere(n), althans alleen, meermalen (op verschillende tijdstippen), althans eenmaal, (telkens) een formulier van de Kamer van Koophandel, (elk) zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - valselijk heeft opgemaakt of vervalst, immers heeft/hebben verdachte en of zijn mededader(s)
1. op een formulier (ondertekend in of omstreeks de periode van 1 juni 2004 tot en met 2 juni 2004) van de Kamer van Koophandel, vestiging Groningen ('Wijziging functionarisgegevens') valselijk vermeld dat [medeverdachte 1] tot 1 juni 2004 direkteur was van [bedrijf 1];
2. op een formulier (ondertekend op 2 juni 2004) van de Kamer van Koophandel, vestiging Groningen ('Inschrijving functionaris voor een rechtspersoon') valselijk vermeld dat [medeverdachte 2] vanaf 2 juni 2004 bestuurder en directeur was van [bedrijf 1] en/of dat genoemde [medeverdachte 2] alleen bevoegd was;
3. op een formulier (ondertekend op 6 november 2001) van de Kamer van Koophandel, vestiging Meppel ('Inschrijving functionaris voor een rechtspersoon') valselijk vermeld dat [medeverdachte 6] vanaf 1 oktober 2001 bestuurder en directeur was van [bedrijf 2] en/of dat genoemde [medeverdachte 6] alleen bevoegd was;
4. op een formulier (ondertekend op 20 februari 2004) van de Kamer van Koophandel, vestiging Groningen ('Inschrijving functionaris voor een rechtspersoon n.p.') valselijk vermeld dat [medeverdachte 1] vanaf 20 februari 2004 bestuurder en directeur was van [bedrijf 1] en/of dat genoemde [medeverdachte 1] alleen bevoegd was;
zulks (telkens) met het oogmerk om die/dat geschrift(en) als echt en onvervalst te gebruiken of door anderen te doen gebruiken;
2.
hij in of omstreeks de periode van 1 september 2003 tot en met 31 juli 2004, in de gemeente(n) [gemeente 2] en/of [gemeente 3] en/of [gemeente 1] en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met één of meer andere(n), althans alleen, één of meermalen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vals ofvervalst geschrift, te weten een door het bedrijf [bedrijf 2] uitgegeven nieuwsmagazine 'MKB Informatief', - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - alsware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat verdachte en/of zijnmededader(s) genoemd magazine, heeft/hebben verstrekt aan klanten van [bedrijf 2], en bestaande die valsheid of vervalsing hierin dat in de colofon valselijk werd vermeld dat de oplage van genoemd magazine 1950 exemplaren was;
en/of
hij in of omstreeks de maand mei 2004, in de gemeente(n) [gemeente 4] en/of [gemeente 1] en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met één of meer andere(n), althans alleen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vals of vervalst geschrift, te weten een door het bedrijf [bedrijf 1] uitgebracht business magazine 'Ondernemend Nederland', - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - als ware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat verdachte en/of zijn mededader(s) genoemd magazine, heeft/hebben verstrekt aan klanten van [bedrijf 1] en bestaande die valsheid of vervalsing hierin dat in de colofon valselijk werd vermeld dat de oplage van genoemd magazine 2450 exemplaren was;
3.
hij in of omstreeks de periode van 14 maart 2005 tot en met 31 augustus 2005, in de gemeente(n)[gemeente 5] en/of [gemeente 1], en/of elders in Nederland, tezamen en in vereniging met (een) ander(en), althans alleen, opzettelijk gebruik heeft gemaakt van een vals of vervalst geschrift, te weten een verspreidingslijst, - zijnde een geschrift dat bestemd was om tot bewijs van enig feit te dienen - als ware dat geschrift echt en onvervalst, bestaande dat gebruikmaken hierin dat verdachte en/of zijn mededader(s) genoemde verspreidingslijst, welke het verspreidingsgebied zou aangeven van het business magazine 'Ondernemend Nederland', welk magazine werd uitgegeven door [bedrijf 1], heeft/hebben getoond/verstrekt ten behoeve van de civiele procedure met als eisende partij [bedrijf 1] en als gedaagde partij [naam], behandeld door rechtbank Utrecht, sector kanton, locatie Amersfoort, en bestaande die valsheid of vervalsing hierin dat het aantal adresgegevens niet overeenkomt met de oplage van genoemd magazine en/of het merendeel van de genoemde bedrijven niet meer staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel en/of niet meer actief is;
4.
hij in of omstreeks de periode van 1 januari 2002 tot en met 23 juni 2005 in de gemeente(n) [gemeente 6] en/of [gemeente 7] en/of [gemeente 8] en/of [gemeente 9] en/of [gemeente 1] en/of elders in Nederland, (als leider) heeft deelgenomen aan een organisatie, namelijk (mede) leiding heeft gegeven aan, althans deel heeft uitgemaakt van, een groep samenwerkende personen en/of rechtspersonen - waarvan deel uitmaakten, behalve verdachte, [medeverdachte 3] en/of [medeverdachte 4] en/of [medeverdachte 5] en/of [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 6] en/of [medeverdachte 1] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 1] en/of de eenmanszaak [bedrijf 3] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 5] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 8] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 4] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 9] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 6] en/of de besloten vennootschap [bedrijf 7] en/of één of meer andere(n)en welke organisatie tot oogmerk had het plegen van misdrijven, namelijk oplichting en/of valsheid in geschrifte en/of witwassen;
5.
hij op of omstreeks 23 juni 2005 in de gemeente [gemeente 9], in elk geval in Nederland, een vuurwapen van categorie III, te weten een pistool (merk Walther, kal. 7.65 mm) en/of munitie van categorie III, te weten, 20 stuks munitie merk Geko, kal 7.65 mm en 3 stuks munitie merk FN, kal 7.65 mm, voorhanden heeft gehad en/of heeft gedragen.
De ontvankelijkheid van het openbaar ministerie in de vervolging
In haar vonnis van 30 mei 2008 heeft de rechtbank vastgesteld dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid van het Europees Verdrag tot bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden (EVRM) dermate is overschreden dat het openbaar ministerie niet ontvankelijk verklaard dient te worden in de vervolging.
Het hof is van oordeel dat, gezien het arrest van de Hoge Raad van 16 juni 2008, overschrijding van de redelijke termijn niet kan leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie, ook niet in uitzonderlijke gevallen.
De verdediging heeft er voorts op gewezen dat van een eerlijk proces geen sprake meer kan zijn nu daarvoor het horen van getuigen noodzakelijk zal zijn en de beoogde getuigen door het tijdsverloop niet meer zullen weten wat de precieze toedracht van het een en ander is geweest.
Ook dit verweer kan, hetzij op zich hetzij in samenhang met het undue-delay-verweer bezien, niet leiden tot niet-ontvankelijkheid van het openbaar ministerie.
In zijn algemeenheid geldt dat het de strafrechter niet is toegestaan vooruit te lopen op de inhoud van de getuigenverklaringen. Niet valt in te zien waarom dat in dit geval anders is. Het is aan de rechter die te zijner tijd over de zaak moet beslissen om de eventuele getuigenverklaringen, mede in aanmerking genomen het tijdsverloop, op waarde te schatten.
Nu in de hoofdzaak niet door de rechtbank is beslist, het onderzoek daarvan gevolg moet zijn van de vernietiging van het vonnis en terugverwijzing naar de rechtbank Groningen door de verdachte ter terechtzitting is verlangd, zal het hof de zaak terugverwijzen naar die rechtbank.
De uitspraak
HET HOF,
RECHT DOENDE OP HET HOGER BEROEP:
vernietigt het vonnis, waarvan beroep, en opnieuw recht doende:
verklaart het openbaar ministerie ontvankelijk in de vervolging;
wijst de zaak terug naar de rechtbank Groningen om op de bestaande inleidende dagvaarding opnieuw recht te doen, met inachtneming van 's hofs arrest.
Dit arrest is aldus gewezen door mr. K.J. van Dijk, voorzitter, mr. W. Foppen en mr. P. Greve, in tegenwoordigheid van H. Pool als griffier, zijnde mr. Van Dijk voornoemd buiten staat dit arrest mede te ondertekenen.