ECLI:NL:GHDHA:2019:1987

Uitspraak

Rolnummer: 22-002495-16

Parketnummer: 10-660498-14

Datum uitspraak: 24 juli 2019

TEGENSPRAAK

Gerechtshof Den Haag

meervoudige kamer voor strafzaken

Arrest

gewezen op het hoger beroep tegen het vonnis van de rechtbank Rotterdam van 27 mei 2016 in de strafzaak tegen de verdachte:

[naam verdachte],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum],

thans gedetineerd in PI Rijnmond - Gev. De IJssel te Krimpen aan den IJssel.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg en het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van dit hof op 1, 2 en 10 juli 2019.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door en namens de verdachte naar voren is gebracht.

Procesgang

In eerste aanleg is de verdachte ter zake van het onder 1 primair, 2, 3 en 4 ten laste gelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 14 jaren, met aftrek van voorarrest.

Namens de verdachte is tegen het vonnis hoger beroep ingesteld.

Tenlastelegging

Aan de verdachte is - na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg - ten laste gelegd dat:

1. primair
hij op of omstreeks 02 augustus 2014 te Nieuwerkerk aan den IJssel, gemeente Zuidplas, althans in Nederland,

tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk en met voorbedachte rade, een persoon genaamd [slachtoffer] van het leven heeft beroofd,

immers heeft/hebben verdachte en/of (één of meer van) zijn mededader(s) opzettelijk en na kalm beraad en rustig overleg, met een pistool en/of (hagel)geweer, althans een vuurwapen, één of meer kogel(s) in het lichaam van die [slachtoffer] afgevuurd en/of (met kracht) met een hamer, althans een hard en/of zwaar en/of stomp voorwerp, tegen/op het hoofd van die [slachtoffer], heeft geslagen,

tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden;

1. subsidiair, voor zover het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij op of omstreeks 02 augustus 2014 te Nieuwerkerk aan den IJssel, gemeente Zuidplas,

tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk een persoon genaamd [slachtoffer] van het leven heeft beroofd,

immers heeft/hebben verdachte en/of (een of meer van) zijn mededader(s) opzettelijk met een pistool en/of (hagel)geweer, althans een vuurwapen, één of meer kogel(s) in het lichaam van die [slachtoffer] afgevuurd en/of (met kracht) met een hamer, althans een hard en/of zwaar en/of stomp voorwerp, tegen/op het hoofd van die [slachtoffer], heeft geslagen,

tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden,

welke vorenomschreven doodslag werd gevolgd, vergezeld en/of voorafgegaan van enig strafbaar feit, te weten diefstal (in vereniging) (zoals omschreven in de artikelen 310 en 311 van het Wetboek van Strafrecht), en welke doodslag werd gepleegd met het oogmerk om de uitvoering van dat feit voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om, bij betrapping op heterdaad, aan zichzelf en/of aan de andere deelnemer(s) straffeloosheid en/of het bezit van het wederrechtelijk verkregene te verzekeren;

1. meer subsidiair, voor zover het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij op of omstreeks 02 augustus 2014 te Nieuwerkerk aan den IJssel, gemeente Zuidplas,

tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening heeft weggenomen een (grote) hoeveelheid cocaïne, althans verdovende middelen, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan [slachtoffer], in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of zijn mededader(s),

welke diefstal werd voorafgegaan en/of vergezeld en/of gevolgd van geweld en/of bedreiging met geweld tegen die [slachtoffer], gepleegd met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en/of aan (een) andere deelnemer(s) van voormeld misdrijf hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren,

welk geweld en/of welke bedreiging met geweld bestond(en) uit het: met een pistool en/of (hagel)geweer, althans een vuurwapen, één of meer kogel(s) in het lichaam van die [slachtoffer] afgevuurd en/of (met kracht) met een hamer, althans een hard en/of zwaar en/of stomp voorwerp, tegen/op het hoofd van die [slachtoffer], heeft geslagen

terwijl dat feit de dood van die [slachtoffer] ten gevolge heeft gehad;

1. meest subsidiair, voor zover het vorenstaande niet tot een veroordeling mocht of zou kunnen leiden:
hij op of omstreeks 02 augustus 2014 te Nieuwerkerk aan den IJssel, gemeente Zuidplas,

tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, opzettelijk een persoon genaamd [slachtoffer] van het leven heeft beroofd,

tengevolge waarvan voornoemde [slachtoffer] is overleden;

2.
hij op of omstreeks 22 januari 2015 te Rotterdam opzettelijk aanwezig heeft gehad ongeveer 16 gram cocaïne, in elk geval een hoeveelheid van een materiaal bevattende cocaïne, zijnde cocaïne een middel als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet;

3.
hij in of omstreeks de periode van 9 oktober 2014 tot en met 22 januari 2015 te Rotterdam, opzettelijk heeft geteeld en/of bereid en/of bewerkt en/of verwerkt, in elk geval opzettelijk aanwezig heeft gehad (in een pand aan [straatnaam]) een hoeveelheid van (in totaal) ongeveer 153 hennepplanten, althans een groot aantal hennepplanten en/of delen daarvan, in elk geval een hoeveelheid van meer dan 30 gram van een materiaal bevattende hennep, zijnde hennep een middel vermeld op de bij de Opiumwet behorende lijst II, dan wel aangewezen krachtens artikel 3a, vijfde lid van die wet;

4.
hij in of omstreeks de periode van 9 oktober 2014 tot en met 22 januari 2015 te Rotterdam met het oogmerk van wederrechtelijke toeëigening in/uit een woning/pand (gevestigd aan de [straatnaam]) (meermalen) (telkens) heeft weggenomen een hoeveelheid elektriciteit/stroom, in elk geval enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan Stedin Netbeheer B.V., in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte, waarbij verdachte zich de toegang tot de plaats des misdrijfs heeft verschaft en/of de/het weg te nemen goed(eren) onder zijn bereik heeft gebracht door middel van braak, verbreking en/of inklimming.

Vordering van de advocaat-generaal

De advocaat-generaal heeft gevorderd dat het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd en dat de verdachte ter zake van het onder 1 primair, 2, 3 en 4 ten laste gelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 16 jaren, met aftrek van voorarrest.

Het vonnis waarvan beroep

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het tot een andere bewezenverklaring en kwalificatie komt en daarom opnieuw rechtdoen.

Overwegingen met betrekking tot de bewijsbeslissing terzake het ten laste gelegde onder 2, 3 en 4

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De advocaat-generaal heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van het onder 2, 3 en 4 ten laste gelegde.

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich, conform de inhoud van de door de raadsvrouw ter terechtzitting overgelegde pleitnota, op het standpunt gesteld dat de verdachte van het onder 2, 3 en 4 ten laste gelegde dient te worden vrijgesproken.

De verdediging heeft betoogd dat sprake is van een onherstelbaar vormverzuim in de zin van artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering. Daartoe is aangevoerd dat de doorzoeking in de woning van de verdachte onrechtmatig heeft plaatsgevonden, zodat de resultaten van die doorzoeking van het bewijs dienen te worden uitgesloten. De doorzoeking is gebaseerd op de verdenking dat de verdachte degene zou zijn die het in het onder 1 ten laste gelegde bedoelde slachtoffer zou hebben neergeschoten. Die verdenking was echter slechts gebaseerd op een aan de verdachte toegerekend telefoonnummer dat rondom de plaats delict zou hebben aangestraald op het vermeende tijdstip van het schieten en op een compositietekening van de schutter waarop de verdachte zou zijn herkend.

Voorts is door de verdediging aangevoerd dat de verdachte geen wetenschap had ten aanzien van het onder 2 ten laste gelegde.

Beoordeling door het hof

Doorzoeking woning

Het hof stelt vast dat op 22 januari 2015 is binnengetreden ter doorzoeking in de woning aan de [straatnaam] te Rotterdam. In het dossier bevindt zich een beschikking gedateerd 15 januari 2015 (BOB-stukken, map 6 van 6), waarin de rechter-commissaris de officier van justitie machtigt om in de periode van 22 januari 2015 tot uiterlijk 19 februari 2015 de woning gelegen aan de [straatnaam] te Rotterdam zonder toestemming van de rechthebbende te betreden ter doorzoeking. Aan de vordering tot die machtiging ligt een door de officier van justitie overgelegd proces-verbaal van 14 januari 2015 ten grondslag waaruit – kort gezegd – de volgende feiten en omstandigheden volgen.

Op 12 oktober 2014 heeft medeverdachte [medeverdachte 2] (hierna: [medeverdachte 2]) bij de politie verklaard dat zij van medeverdachte [medeverdachte 1] (hierna: [medeverdachte 1]) het latere slachtoffer moest bellen om te zeggen dat zijn telefoon bij haar thuis lag. Uit onderzoek naar het telefoonverkeer van [medeverdachte 2] blijkt dat zij op 2 augustus 2014 om 15:14 uur naar het latere slachtoffer heeft gebeld. Zij heeft verklaard dat hij kort hierop bij haar huis was en dat zij hem na binnenkomst erop wees dat zijn telefoon in de badkamer lag, waarna een Marokkaanse jongen direct op hem schoot. Zij geeft een beschrijving van de schutter. Op 6 november 2014 is vervolgens aan de hand van de door [medeverdachte 2] gegeven aanwijzingen door twee verbalisanten een compositietekening gemaakt.

Uit onderzoek naar het telefoonverkeer van [medeverdachte 1] volgt dat hij op de desbetreffende dag om 15:50 uur contact heeft gehad met het telefoonnummer [telefoonnummer 1] (hierna: [telefoonnummer 1]), waarvan aannemelijk bleek dat de verdachte destijds de gebruiker was van dit nummer. Vervolgens is een onderzoek ingesteld naar de verdachte en is een justitiële foto van de verdachte (gedateerd 20 juli 2014) gevonden. Deze foto vertoonde gelijkenissen met de compositietekening die aan de hand van de omschrijving van [medeverdachte 2] was opgesteld.

Uit onderzoek naar het telefoonverkeer van het telefoonnummer [telefoonnummer 1] bleek dat dat telefoonnummer op 2 augustus 2014 om 12:02 uur een zendmast had aangestraald op de [straatnaam] te Rotterdam, alwaar de verdachte op dat moment stond ingeschreven. Tussen 15:21 uur en 15:51 uur had het telefoonnummer zendmastlocaties aangestraald die binnen het bereik van de woning van [medeverdachte 2] vielen. Het telefoonnummer bleek alleen in de periode van 23 juli 2014 tot en met 2 augustus 2014 actief te zijn geweest en vóór 2 augustus 2014 niet in de buurt te zijn geweest van de woning van [medeverdachte 2], het adres waar het slachtoffer was neergeschoten. Voorts bleek dat zowel het telefoonnummer dat kon worden toegeschreven aan [medeverdachte 1] als het telefoonnummer waarvan aannemelijk was dat de verdachte de gebruiker was op de desbetreffende dag contact hadden gehad met ene [medeverdachte 5].

Op 9 december 2014 werd tijdens het televisieprogramma Opsporing Verzocht aandacht besteed aan de onderhavige zaak en is ook de compositietekening van de schutter getoond. Door een observatieteam is waargenomen dat de verdachte voorafgaand aan de uitzending uit een portiek kwam van de flat waar [medeverdachte 5] woonachtig was. Kort na de uitzending werd waargenomen dat de verdachte direct vanaf zijn woning aan de [straatnaam] te Rotterdam naar de flat van [medeverdachte 5] ging en dat de verdachte zich daarbij opvallend nerveus gedroeg.

Op 10 december 2014 vond een telefoongesprek plaats tussen het telefoonnummer [telefoonnummer 1] en een vriendin van de verdachte, waarin hij zegt dat hij ‘para’ wordt, dat hij al een paar dagen wordt gevolgd en dat hij mogelijk wordt getapt.

Naar het oordeel van het hof blijkt uit voorgaande feiten en omstandigheden een redelijk vermoeden van schuld aan het jegens de verdachte ten laste gelegde. De doorzoeking in de woning van de verdachte heeft derhalve rechtmatig plaatsgevonden, zodat de daaruit verkregen bewijsmiddelen voor het bewijs kunnen worden gebruikt. Het verweer wordt verworpen.

Wetenschap en beschikkingsmacht

De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat hij op 22 januari 2015 reeds enkele maanden woonde in de woning gelegen aan de [straatnaam] te Rotterdam en dat hij daar alleen woonde.

Naar het oordeel van het hof is niet aannemelijk geworden dat anderen dan de verdachte gebruikmaakten van zijn woning. De verdachte heeft ook niet gesteld dat de in een tv-kast in de woonkamer aangetroffen cocaïne en de elders in de woning aangetroffen hennepplantage aan iemand anders toebehoorde. De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat hij op de hoogte was van de hennepplantage. De verdachte heeft geen aannemelijke (en hem ontlastende) verklaring gegeven voor de aangetroffen cocaïne. Het hof acht gelet op het voorgaande en de inhoud van de gebezigde bewijsmiddelen wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte opzettelijk zowel de in de woning van de verdachte aangetroffen hennepplanten als de aangetroffen cocaïne aanwezig heeft gehad, zodat het onder 2 en 3 ten laste gelegde in zoverre bewezen kan worden verklaard.

Vrijspraak (feit 4)

Naar het oordeel van het hof is niet wettig en overtuigend bewezen hetgeen aan de verdachte onder 4 is ten laste gelegd, zodat de verdachte daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Overweging met betrekking tot de bewijsbeslissing terzake het ten laste gelegde onder 1

Standpunt van het Openbaar Ministerie

De advocaat-generaal heeft gerekwireerd tot bewezenverklaring van het onder 1 primair ten laste gelegde. Daarbij is de advocaat-generaal uitgegaan van de verklaringen van [medeverdachte 2], de op aanwijzingen van haar gemaakte compositietekening, de resultaten van de fotoconfrontatie en het telefoonverkeer van het telefoonnummer [telefoonnummer 1] op 2 augustus 2014, waarvan de verdachte gelet op de bevindingen aangaande contacten en gemaakte bewegingen de gebruiker moet zijn geweest.

Standpunt van de verdediging

De verdediging heeft zich, conform de inhoud van de door de raadsvrouw ter terechtzitting overgelegde pleitnota, op het standpunt gesteld dat de verdachte van het onder 1 ten laste gelegde integraal dient te worden vrijgesproken.

De verdediging heeft betoogd dat de verklaringen van [medeverdachte 2] van het bewijs moeten worden uitgesloten wegens schending van artikel 6 EVRM. Daartoe is aangevoerd dat [medeverdachte 2] tegenover de politie, de rechter-commissaris en de rechtbank in eerste aanleg steeds wisselende, op punten aantoonbaar onware en onbetrouwbare verklaringen heeft afgelegd. De verdediging heeft niet een effectieve mogelijkheid gehad om de betrouwbaarheid van de verklaringen van [medeverdachte 2] via persoonlijke en rechtstreekse ondervraging te toetsen nu [medeverdachte 2] zich in hoger beroep op de voor de verdediging meest fundamentele vragen op haar verschoningsrecht heeft beroepen.

Verder heeft de verdediging aangevoerd dat bij de fotoconfrontatie waaraan [medeverdachte 2] heeft deelgenomen in strijd is gehandeld met de daaraan te stellen eisen van zorgvuldigheid en betrouwbaarheid en daarmee onrechtmatig een herkenning tot stand is gekomen, hetgeen een vormverzuim als bedoeld in artikel 359a van het Wetboek van Strafvordering oplevert. Op basis van de compositietekening van de schutter – die veel wezenlijke verschillen vertoont met de politiefoto van de verdachte – en de telecomgegevens had de foto van de verdachte niet gebruikt mogen worden voor de fotoconfrontatie. De resultaten van de fotoconfrontatie dienen, evenals het gezichtsherkenningsrapport, van het bewijs te worden uitgesloten. Voorts is door de raadsvrouw aangevoerd dat [medeverdachte 2] enkele maanden voor de fotoconfrontatie de schutter slechts fracties van een seconde mogelijk even van voren heeft gezien, terwijl die schutter een
hoodiezou hebben gedragen en dus delen van het gezicht niet zichtbaar zijn geweest. Dat maakt dat de herkenning van een paar maanden later sowieso volstrekt onbetrouwbaar en onbruikbaar is.

Daarnaast kan het telefoonnummer [telefoonnummer 1] niet zonder meer aan de verdachte worden toegeschreven. De verdachte heeft de telefoon (het hof begrijpt: met bijbehorend telefoonnummer) tot eind juli 2014 gebruikt en vanaf dat moment circuleerde de telefoon in een groep van zeven personen die in verband kon worden gebracht met de wiethandel.

Beoordeling door het hof

Ondervragingsrecht als bedoeld in artikel 6 EVRM

Het hof dient op grond van vaste jurisprudentie de volgende vragen te beantwoorden ter beoordeling van de vraag of sprake is van een schending van het ondervragingsrecht.

Heeft de verdediging, ondanks het nodige initiatief daartoe, geen gebruik kunnen maken van haar recht op een behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid van de betrokken getuige?

Zo ja, wordt de bewezenverklaring in beslissende mate op deze verklaring gebaseerd?

Zo ja, is het gebrek aan een behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid van de getuige in voldoende mate gecompenseerd?

Ad 1. Behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid

In de eerste plaats overweegt het hof dat de verdediging de mogelijkheid is geboden de verklaring van [medeverdachte 2] te toetsen ter gelegenheid van het getuigenverhoor ten overstaan van de rechter-commissaris dat plaatsvond op 24 september 2015. De verdediging heeft daarvan ook gebruikgemaakt en bij deze gelegenheid heeft [medeverdachte 2] antwoord gegeven op de vragen van de verdediging. Voorts is de verdediging ter zitting in eerste aanleg de gelegenheid geboden de getuige te ondervragen, doch heeft zij hier geen gebruik van gemaakt. Het hof heeft met zijn beslissing op de regiezitting van 6 juni 2017, inhoudende dat het verzoek tot het horen van [medeverdachte 2] zal worden toegewezen, erkend dat er een verdedigingsbelang is de getuige ten overstaan van de rechters die oordelen te horen en op betrouwbaarheid te toetsen. Het hof stelt vast dat [medeverdachte 2] zich op 1 juli 2019 ten aanzien van een groot deel van de aan haar gestelde vragen met vrucht heeft beroepen op het aan haar als verdachte toekomende verschoningsrecht. Het hof is van oordeel dat de verdediging hierdoor niet ten volle gebruik heeft kunnen maken van de haar ook in hoger beroep geboden mogelijkheid tot ondervraging van de getuige. Dat betekent in casu echter niet dat is tekortgedaan aan het uit artikel 6 EVRM voortvloeiende ondervragingsrecht. De verdediging heeft immers een behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid van de getuige [medeverdachte 2] gehad toen deze werd gehoord ten overstaan van de rechter-commissaris en heeft die mogelijkheid benut. De verdediging heeft niet gesteld dat het ondervragingsrecht bij deze ondervragingsgelegenheid niet ten volle kon worden uitgeoefend of op andere wijze was gemankeerd. De verdediging heeft afgezien van een ondervraging op de zitting in eerste aanleg, terwijl de getuige voorts op de zitting in hoger beroep wel degelijk een aantal van de door de verdediging geformuleerde vragen heeft beantwoord, in het bijzonder de vragen die betrekking hadden op de totstandkoming van de compositietekening en de wijze waarop de fotoconfrontatie is verlopen, onderwerpen die in het licht van de bewijsvoering in de zaak van de verdachte van substantieel belang moeten worden geacht.

Voor het geval de gang van zaken met betrekking tot het horen van getuige [medeverdachte 2] wel zou moeten leiden tot de conclusie dat niet gesproken kan worden van een behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid van de betrokken getuige, geldt het volgende.

Ad 2. Beslissende mate voor bewezenverklaring

Het hof stelt vast dat de verklaringen van [medeverdachte 2] – ondanks de steun die voor die verklaringen kan worden gevonden in de overige bewijsmiddelen, waaronder de verkeersgegevens - als beslissend voor de bewezenverklaring moeten worden beschouwd.

Ad 3. Compensatie

Indien ervan wordt uitgegaan dat de verdediging niet ten volle de mogelijkheid heeft gehad om de betrouwbaarheid van de verklaringen van [medeverdachte 2] via persoonlijke en rechtstreekse ondervraging te toetsen, dan wordt deze beperking naar het oordeel van het hof gecompenseerd door de volgende feiten en omstandigheden.

Het hof heeft ter terechtzitting van 1 juli 2019 [medeverdachte 2] ontzegd zich te beroepen op haar verschoningsrecht voor zover het vragen betrof met betrekking tot de herkenning van de verdachte, de foslo-confrontatie en het opstellen van de compositietekening, zodat de verdediging haar op die punten ten overstaan van de rechters die in hoger beroep over de zaak van de verdachte hebben geoordeeld heeft kunnen ondervragen;
De verdediging is aanwezig geweest bij de verklaring die [medeverdachte 2] op vragen van het hof heeft afgelegd als verdachte in haar eigen strafzaak, bij welke gelegenheid [medeverdachte 2] ook is ondervraagd over andere onderdelen van haar eerdere verklaringen. Op verzoek van de verdediging is van deze verklaring een proces-verbaal opgemaakt en gevoegd in de zaak van de verdachte;
De verdediging heeft vervolgens (ook in hoger beroep) de mogelijkheid gehad de door [medeverdachte 2] afgelegde verklaringen te betwisten en heeft daar ook (ruimschoots) gebruik van gemaakt.

Conclusie

Het hof is gelet op het voorgaande van oordeel dat het ondervragingsrecht in de onderhavige strafrechtelijke procedure voldoende is gerespecteerd. Daar waar in hoger beroep de ondervragingsmogelijkheid van de getuige [medeverdachte 2] feitelijk is beperkt, is de verdediging wel op andere momenten tijdens de procedure in de gelegenheid geweest haar ondervragingsrecht (ten volle) uit te oefenen. Voor zover het ontbreken van de mogelijkheid om de getuige ook in hoger beroep ten volle te ondervragen zou moeten leiden tot de conclusie dat niet gesproken kan worden van een behoorlijke en effectieve ondervragingsmogelijkheid van de betrokken getuige, wordt deze beperking in voldoende mate gecompenseerd. Het hof is aldus niet gebleken van een schending van artikel 6 EVRM, zodat het hof niet zal overgaan tot uitsluiting van het bewijs van de verklaringen van [medeverdachte 2]. Het verweer wordt verworpen.

Betrouwbaarheid van [medeverdachte 2]

Voor wat betreft het gebruik voor het bewijs van de verklaring van medeverdachten stelt het hof voorop dat met de verklaringen van een andere verdachte in dezelfde zaak behoedzaam en met enige terughoudendheid dient te worden omgegaan, gelet op zijn of haar belang om, ook in het geval van een bekennende verklaring, de eigen schuld te verlichten en gelet op de omstandigheid dat hij of zij als verdachte niet is gehouden naar waarheid te verklaren. Voor zover het hof voor het bewijs gebruik heeft gemaakt van de verklaring van een medeverdachte is de genoemde behoedzaamheid uitgangspunt geweest.

Het hof heeft vastgesteld dat door [medeverdachte 2] wisselend en op onderdelen tegenstrijdig is verklaard. Bij de beoordeling van de feiten en omstandigheden zal het hof in beginsel slechts die onderdelen van haar verklaringen voor het bewijs bezigen die worden ondersteund door andere bewijsmiddelen of die het hof ook zonder die steun in het licht van de overige voor het bewijs gebruikte verklaringen van [medeverdachte 2] en/of andere bewijsmiddelen geloofwaardig en betrouwbaar acht.

Over de betrouwbaarheid van de verklaringen en de geloofwaardigheid van [medeverdachte 2] overweegt het hof in het bijzonder het volgende.

Het hof onderkent dat de getuige op 8 oktober 2014 heeft verklaard over het slachten van een schaap en dat zij zich in haar verhoren op 9 oktober 2014 buiten hetgeen is gebeurd heeft gepositioneerd. Mede in aanmerking genomen dat de getuige in de daaropvolgende verhoren heeft te kennen heeft gegeven openheid van zaken te willen geven en zij vervolgens ook voor zichzelf uitermate belastende verklaringen heeft afgelegd over haar rol en die van anderen bij de moord op het slachtoffer en hetgeen daarna is gebeurd en de steun die voor die verklaringen kan worden gevonden in bewijsmiddelen uit andere bron, acht het hof hetgeen zij in haar eerste verhoren heeft verklaard – enkele onderdelen uitgezonderd - niet geloofwaardig.

Het hof heeft voorts onder ogen gezien dat de vervolgens door [medeverdachte 2] afgelegde verklaringen op bepaalde punten verschillen. Het hof is echter van oordeel dat de kern van haar (na genoemd moment afgelegde) verklaringen consistent behelst dat zij van [medeverdachte 1] het latere slachtoffer moest bellen en hem erop moest wijzen dat zijn telefoon in de badkamer lag, dat de door [medeverdachte 1] geregelde schutter toen al klaarstond in de slaapkamer van haar zoontje en dat het slachtoffer vervolgens door die schutter is neergeschoten, waarna zij samen met [medeverdachte 1] en medeverdachte [medeverdachte 4] (hierna: [medeverdachte 4]) het stoffelijk overschot heeft weggemaakt.

Het hof acht de omstandigheid dat de verklaringen door de tijd heen niet in alle opzichten als consistent zijn te beschouwen in dezen niet doorslaggevend en is van oordeel dat de inhoud van de voor het bewijs gebezigde onderdelen van de verklaringen van [medeverdachte 2], in onderlinge samenhang bezien met elkaar en de overige bewijsmiddelen, voor wat betreft de hiervoor bedoelde essentie én de uit de bewijsmiddelen blijkende details geloofwaardig zijn. Het hof neemt hierbij in aanmerking dat deze verklaringen op cruciale punten steun vinden in de overige bewijsmiddelen. Het hof ziet dan ook geen aanleiding om aan de inhoud van die verklaringen te twijfelen.

Herkenning en fotoconfrontatie

Het hof stelt vast dat op 24 februari 2015 een meervoudige fotoconfrontatie heeft plaatsgevonden. Zoals reeds is overwogen, bestond in elk geval op 22 januari 2015 een redelijk vermoeden van schuld dat de verdachte als dader of mededader bij het schietincident betrokken was geweest. Gelet op die verdenking ziet het hof niet waarom het toevoegen van de foto van de verdachte aan de fotoselectie maakt dat de resultaten van de fotoconfrontatie onrechtmatig verkregen en om die reden niet bruikbaar zouden zijn.

Hetgeen voor het overige door de raadsvouw ter onderbouwing van het verweer is aangevoerd, waaronder het tijdsverloop en de mogelijkheid dat [medeverdachte 2] in het televisieprogramma Opsporing Verzocht opnieuw de compositietekening heeft gezien, staat er naar het oordeel van het hof niet aan in de weg de resultaten van de fotoconfrontatie voor het bewijs te bezigen.

Het hof is daarentegen met de verdediging van oordeel dat het gezichtsherkenningsrapport omtrent de vergelijking van de compositietekening van de schutter met de politiefoto van de verdachte met behulp van gezichtsherkenningssoftware van het bewijs dient te worden uitgesloten. Op grond van artikel 55c, vierde lid, van het Wetboek van Strafvordering kunnen weliswaar politiefoto’s worden verwerkt voor onder meer het opsporen en vervolgen van strafbare feiten, maar in het rapport staat nadrukkelijk gerelateerd dat de informatie uit dat rapport slechts kan dienen als opsporingsindicatie en in principe niet geschikt is als “bewijslast”. Bovendien is niet nader geobjectiveerd welke overeenkomsten zijn waargenomen tussen de compositietekening en de foto van de verdachte, zodat het hof, anders dan de rechtbank, geen bewijswaarde toekent aan het gezichtsherkenningsrapport.

Met betrekking tot de betrouwbaarheid van de herkenning door [medeverdachte 2] overweegt het hof het volgende. Het hof stelt vast dat uit de verklaringen van [medeverdachte 2] genoegzaam is komen vast te staan dat zij de schutter – mede gezien de specifieke en onderscheidende persoonskenmerken die door haar zijn opgegeven – op enig moment in zijn gezicht heeft gekeken. Zij heeft dit ook verklaard. Ter terechtzitting in hoger beroep heeft [medeverdachte 2] onder ede verklaard dat in haar beleving alles klopte aan de, aan de hand van de door haar gegeven omschrijvingen gemaakte, compositietekening. Zij kan zich niet herinneren dat zij de compositietekening opnieuw heeft gezien tussen het maken van die compositietekening en de fotoconfrontatie in en merkt op dat zij zich bij de fotoconfrontatie, waarbij haar twaalf foto’s werden getoond die zij niet eerder had gezien, vrij voelde om geen van de foto’s aan te wijzen indien zij geen van de afgebeelde personen herkende.

Het hof ziet geen aanleiding om aan de betrouwbaarheid van de herkenning te twijfelen. Het hof neemt daarbij tevens in aanmerking dat de herkenning in voldoende mate wordt ondersteund door de telecomgegevens die – zoals nader zal worden overwogen – kunnen worden toegeschreven aan de verdachte.

Telefoonnummer [telefoonnummer 1]

De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep erkend dat hij op 29 juli 2014 het desbetreffende telefoonnummer heeft gebruikt om contact te leggen met een verzekeringsmaatschappij.

Naar het oordeel van het hof kan het telefoonnummer [telefoonnummer 1] ook op 2 augustus 2014 aan de verdachte worden toegeschreven. Het hof acht onaannemelijk dat de verdachte de telefoon en/of de simkaart behorend bij genoemd telefoonnummer aan een ander heeft gegeven. Het dossier biedt daarvoor geen enkel aanknopingspunt en ook heeft de verdachte geen openheid van zaken gegeven over wie volgens hem dan wel de gebruiker zou zijn geweest dan wel wie behoorde tot de kring waarbinnen die persoon dan zou moeten worden gezocht. Nu de verdachte niet heeft willen verklaren over degene aan wie hij het telefoontoestel zou hebben gegeven noch wie volgens hem op 2 augustus 2014 beschikte over genoemd telefoonnummer is deze verklaring verder niet te verifiëren. Ook dat doet afbreuk aan de aannemelijkheid van de verklaring van de verdachte. De verklaring van de verdachte is te meer onaannemelijk nu het telefoonnummer werd gebruikt voor persoonlijke contacten. Uit het dossier volgt dat in de periode van 27 juli 2014 tot en met 2 augustus 2014 met het desbetreffende telefoonnummer contact is geweest met onder meer [medeverdachte 5] en op 2 augustus 2014 contact met [medeverdachte 6]. De verdachte heeft ter terechtzitting in hoger beroep verklaard dat dit bekenden van hem zijn. Daarnaast heeft getuige [getuige 1], de vriendin van de verdachte, verklaard dat het telefoonnummer [telefoonnummer 1] het enige telefoonnummer is dat zij van de verdachte kent.

Het hof gaat er aldus van uit dat het de verdachte is geweest die (ook) op 2 augustus 2014 de gebruiker is geweest van het telefoonnummer [telefoonnummer 1].

Tijdpad

Aan de hand van zendmastgegevens, gegevens omtrent het telefoonverkeer tussen de betrokken personen en gegevens van Vialis kan het volgende tijdpad worden vastgesteld.

Om 11:34 en 11:35 uur belt het slachtoffer naar [medeverdachte 2]. De telefoon van het slachtoffer straalt daarbij zendmasten aan op het Meidoornveld te Capelle aan den IJssel en de Kerklaan te Capelle aan den IJssel. De telefoon van [medeverdachte 2] straalt een zendmast aan op de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam.

Om 12:02 uur belt [medeverdachte 5] naar de verdachte. De telefoon van de verdachte straalt daarbij een zendmast aan op de [straatnaam] te Rotterdam.

Om 13:26 uur belt [medeverdachte 2] naar het slachtoffer. De telefoon van het slachtoffer straalt een zendmast aan op de Beemsterhoek te Capelle aan den IJssel. [medeverdachte 2] bevindt zich nog onder het bereik van de zendmast aan de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam.

Om 14:08 uur passeert de Smart met kenteken [kenteken 1] een camera van Vialis op de Bosdreef te Rotterdam ter hoogte van de Paradijsbrug, gaande in de richting van de Hoofdweg te Rotterdam, de stad uit.

Om 14:17 uur passeert de Smart met kenteken [kenteken 1] een camera van Vialis aan de Hoofdweg te Capelle aan den IJssel, gaande in de richting van Nieuwerkerk aan den IJssel dan wel de wijk Schollevaar te Capelle aan den IJssel.

Om 14:29 uur straalt de telefoon van [medeverdachte 1] een zendmast aan op Hoofdweg-Noord te Nieuwerkerk aan den IJssel.

Om 14:42 uur belt [medeverdachte 2] naar het slachtoffer. De telefoon van het slachtoffer straalt een zendmast aan op de Beemsterhoek te Capelle aan den IJssel. [medeverdachte 2] bevindt zich nog onder het bereik van de zendmast aan de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam.

Om 15:14 uur belt [medeverdachte 2] naar het slachtoffer. Zowel het slachtoffer als [medeverdachte 2] bevinden zich binnen het bereik van de zendmast aan de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam. Dit is het laatste telefonische contact dat het slachtoffer heeft gehad.

Om 15:21 uur belt de verdachte naar [medeverdachte 5]. De telefoon van de verdachte straalt daarbij een zendmast aan op de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam.

Tussen 15:22 uur en 15:43 heeft de verdachte zesmaal telefonisch contact met [medeverdachte 6]. De telefoon van de verdachte straalt daarbij afwisselend zendmasten aan op het Koningin Emmahof te Nieuwerkerk aan den IJssel en de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam aan. Gelet op de locaties van de zendmasten die de telefoon van [medeverdachte 6] aanstraalt is het aannemelijk dat hij zich op dat moment verplaatst vanuit de wijk Crooswijk te Rotterdam naar Nieuwerkerk aan den IJssel.

Tijdstip

Zendmastlocaties [medeverdachte 6]

Zendmastlocatie verdachte

15:22 uur

Schapendreef 131

Rotterdam

Koningin Emmahof 17

Nieuwerkerk aan den IJssel

15:25 uur

Crooswijksestraat 310

Rotterdam

Bermweg hoek Onderweg 1 Rotterdam

15:29 uur

Terbregseweg 300

Rotterdam

Bermweg hoek Onderweg 1 Rotterdam

15:33 uur

Koperstraat 35

Rotterdam

Koningin Emmahof 17

Nieuwerkerk aan den IJssel

15:40 uur

Hoofdweg 500

Rotterdam

Koningin Emmahof 17

Nieuwerkerk aan den IJssel

15:43 uur

Bermweg hoek Onderweg 1 Rotterdam

Koningin Emmahof 17

Nieuwerkerk aan den IJssel

Om 15:24 uur belt de verdachte naar [medeverdachte 5].

Om 15:33 uur straalt de telefoon van [medeverdachte 1] een zendmast aan op de Hoogenveenenweg te Nieuwerkerk aan den IJssel.

Om 15:36 uur stuurt [medeverdachte 1] een sms-bericht naar zijn broer met daarin de tekst: ‘Stuur is nr vn fittaboykiee’.

Om 15:37 uur ontvangt [medeverdachte 1] een sms-bericht met daarin de tekst: ‘[telefoonnummer 2]’. Voornoemd telefoonnummer is in gebruik bij [medeverdachte 5].

Om 15:37 uur belt [medeverdachte 1] naar [medeverdachte 5]. De telefoon van [medeverdachte 1] straalt daarbij een zendmast aan op de Hoogenveenenweg te Nieuwerkerk aan den IJssel.

Om 15:38 uur belt [medeverdachte 1] naar [medeverdachte 2].

Om 15:39 uur belt [medeverdachte 5] naar de verdachte. De telefoon van de verdachte straalt daarbij een zendmast aan op het Koningin Emmahof te Nieuwerkerk aan den IJssel.

Tussen 15:39 en 15:47 uur sturen [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] elkaar de volgende sms-berichten. De telefoon van [medeverdachte 1] straalt daarbij eerst een zendmast aan op de Hoogenveenenweg te Nieuwerkerk aan den IJssel en vervolgens op de Bermweg hoek Onderweg te Rotterdam.

Afzender

Tijdstip

Tekst

[medeverdachte 1]