ECLI:NL:GHDHA:2017:2565

• Datum uitspraak: 19 september 2017
• Publicatiedatum: 7 september 2017
• Zaaknummer: 200.157.778/01
• Instantie: Gerechtshof Den Haag
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Verbintenissenrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: H.M. Wattendorff; R.S. van Coevorden; M.L.A. Filippini
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Aansprakelijkheid van werkgever voor beroepsziekte door aspecifieke lage rugklachten en de rol van deskundigen in het bewijs van causaal verband

In deze zaak, die voor het Gerechtshof Den Haag diende, gaat het om de aansprakelijkheid van de werkgever, Heineken Nederlands Beheer B.V., voor beroepsziekte bij de appellant, die aspecifieke lage rugklachten ervaart. De appellant, vertegenwoordigd door advocaat mr. W.A. van Veen, heeft in hoger beroep beroep aangetekend tegen een eerdere uitspraak. Het hof heeft in een tussenarrest van 21 maart 2017 overwogen dat deskundigen benoemd dienen te worden om de relatie tussen de klachten van de appellant en zijn werkzaamheden te onderzoeken. De appellant heeft gesteld dat de klachten verband houden met til- en bukwerkzaamheden, terwijl Heineken bezwaar heeft gemaakt tegen de benoeming van twee deskundigen. Het hof heeft echter besloten om zowel een orthopeed als een neuroloog te benoemen, omdat het van belang acht om een breed perspectief op de medische situatie van de appellant te krijgen.

De deskundigen zijn belast met het beantwoorden van een reeks vragen die betrekking hebben op de aard en ernst van de klachten, de medische geschiedenis van de appellant, en de mogelijke causale verbanden tussen zijn werkzaamheden en de gezondheidsklachten. Het hof heeft de deskundigen opgedragen om hun rapport uiterlijk vóór 2 januari 2018 in te dienen, en heeft daarbij specifieke richtlijnen gegeven over de wijze van rapporteren en de communicatie met de partijen. De zaak is aangehouden voor het deskundigenrapport, waarna verdere stappen in de procedure zullen worden gezet. Het hof heeft de kosten van het deskundigenonderzoek vastgesteld op € 10.600,- exclusief BTW, dat door de appellant voorafgaand aan het onderzoek dient te worden voldaan.

Uitspraak

GERECHTSHOF DEN HAAG

Afdeling Civiel recht

Zaaknummer : 200.157.778/01

Rolnummer rechtbank : 1240637 \ CV EXPL 13-940

arrest van 19 september 2017

in de zaak van

[naam] ,

wonende te [woonplaats] , gemeente Voerendaal,

appellant,

hierna te noemen: [appellant] ,

advocaat: mr. W.A. van Veen te Utrecht,

tegen

Heineken Nederlands Beheer B.V.,

gevestigd te Zoeterwoude,

geïntimeerde,

hierna te noemen: Heineken,

advocaat: mr. W.A.M. Rupert te Rotterdam.

1. Het verdere verloop van het geding in hoger beroep

1.1

Het hof verwijst naar het tussenarrest van 21 maart 2017. In dat arrest heeft het hof overwogen dat het voornemens is deskundigen te benoemen en partijen in de gelegenheid gesteld zich bij akte uit te laten over de voorgestelde deskundigen, het voorschot en de voorgestelde vraagstelling.

1.2

Beide partijen hebben vervolgens bij akte d.d. 2 mei 2017 gereageerd.

2. De verdere beoordeling in hoger beroep

2.1

Het hof volhardt bij hetgeen is overwogen in het tussenarrest van 21 maart 2017 en ziet in hetgeen partijen in hun akten hebben aangevoerd geen aanleiding terug te komen op zijn voornemen twee nieuwe deskundigen te benoemen. Voor alle duidelijkheid merkt het hof nog op dat het hof wat betreft de deskundige Van Mourik niet slechts acht heeft geslagen op diens schriftelijke rapport, maar ook op de door die deskundige gegeven mondelinge toelichting ter zitting in eerste aanleg.

2.2

Heineken heeft bezwaar gemaakt tegen het benoemen van twee deskundigen. Het hof gaat aan dit bezwaar voorbij omdat het hof het van belang acht zowel een orthopeed als een neuroloog te raadplegen.

2.3

[appellant] heeft aangevoerd dat een bedrijfsarts / klinisch arbeidsgeneeskundige bij uitstek geschikt is om de relatie tussen arbeid en gezondheidsklachten vast te stellen en dat artsen uit de curatieve sector daarmee over het algemeen geen affiniteit hebben dan wel daarvan geen kennis hebben en daarvoor onvoldoende zijn geëquipeerd. Het hof gaat aan deze niet nader onderbouwde stelling voorbij. Overigens wordt aan de te benoemen deskundigen in vraag 1 gevraagd of één of meer vragen buiten hun expertise valt / vallen en wordt in vraag 17 gevraagd of de deskundigen het inwinnen van expertise op een ander vakgebied aanbevelen.

2.4

Geen van beide partijen heeft bezwaren naar voren gebracht tegen de voorgestelde personen als zodanig. Het hof zal deze deskundigen dan ook benoemen.

2.5

Wat betreft de te stellen vragen hebben beide partijen enige aanpassingen voorgesteld. Het hof heeft de op- en aanmerkingen van partijen meegewogen bij de hierna volgende, definitieve vraagstelling:

1. Indien de beantwoording van één of meer van de volgende vragen buiten uw expertise valt, wilt u dat dan aangeven?

2. Hoe luidt de anamnese voor wat betreft de aard en de ernst van de klachten, het aanvangsmoment en het verloop daarvan, de toegepaste behandelingen en het resultaat van deze behandelingen? Wilt u bij uw antwoord aangeven welke gegevens u ontleent aan het relaas van betrokkene en welke u ontleent aan onderzoek van de door u verkregen medische gegevens?

3. Wat zijn uw bevindingen bij lichamelijk en eventueel hulponderzoek?

4. Constateert u een gezondheidsaandoening op uw vakgebied, zo ja, welke en kunt u een specifieke diagnose geven? Wilt u daarbij uw differentiaal diagnostische overwegingen geven?

5. Welke huidige mate van functieverlies (impairment) kunt u vaststellen op uw vakgebied? Wilt u dit uitdrukken in een percentage volgens de richtlijnen van de American Medical Association (AMA-Guides, laatste editie), aangevuld met eventuele richtlijnen van uw eigen beroepsvereniging?

6. Welke beperkingen ondervindt betrokkene naar uw oordeel van (de gevolgen van) zijn klachten of aandoening(en) bij het verrichten van activiteiten van het dagelijks leven, zoals zelfverzorging, vrijetijdsbesteding, sportbeoefening en bij beroepsuitoefening c.q. huishoudelijke arbeid? Wilt u deze beperkingen zo uitgebreid mogelijk beschrijven en zo nodig toelichten ten behoeve van een eventueel in te schakelen verzekeringsgeneeskundige en/of arbeidsdeskundige?

7. Zijn er nog andere - niet door betrokkene aangegeven - beperkingen waarmee bij de beoordeling rekening dient te worden gehouden?

8. Indien er een discrepantie bestaat tussen de door betrokkene gestelde klachten en de door u geconstateerde aandoening(en), waardoor kan deze discrepantie dan worden verklaard?

9. Acht u de huidige toestand van betrokkene zodanig dat een beoordeling van de blijvende gevolgen mogelijk is, of verwacht u in de toekomst nog een belangrijke verbetering of verslechtering van de op uw vakgebied geconstateerde aandoening(en)?

10. Zo ja, welke verbetering of verslechtering verwacht u?

11. Kunt u aangeven op welke termijn en in welke mate u die verbetering dan wel verslechtering verwacht?

12. Kunt u aangeven welke gevolgen deze verbetering dan wel verslechtering zal hebben voor de mate van functieverlies en de beperkingen?

13. Kunt u uit de u ter beschikking staande gegevens afleiden of sprake is (geweest) van afwijkingen, klachten, aandoeningen, aanleg-, en/of andere factoren die reeds bestonden vóór de aanvang van de dienstbetrekking bij de werkgever op 1 oktober 1975? Zo ja, kunt u dat toelichten? In hoeverre kunnen deze factoren de huidige klachten/aandoening(en)/beperkingen verklaren?

14. Kunt u onder verwijzing naar toonaangevende nationale en internationale literatuur op uw vakgebied aangeven wat er bekend is over de prognose van die afwijkingen, aandoening(en), klachten, aanleg-, en/of andere factoren?

15. Hoe waarschijnlijk (zeer waarschijnlijk – waarschijnlijk – mogelijk – onwaarschijnlijk – zeer onwaarschijnlijk) acht u het dat betrokkene de door u aangetroffen klachten/aandoeningen/beperkingen heeft gekregen als gevolg van het verrichten van de werkzaamheden zoals onder 2.3 tot en met 2.6 van het tussenarrest van 21 maart 2017 omschreven? Kunt u uw antwoord zo mogelijk mede uitdrukken in een waarschijnlijkheidspercentage? Kunt u uw antwoord motiveren, mede onder verwijzing naar de meest recente toonaangevende literatuur? Kunt u bij uw antwoord expliciet betrekken in hoeverre er in de internationale medische wetenschap, binnen uw vakgebied en - voor zover bij u bekend - tussen uw vakgebied en andere medische vakgebieden, anno 2017 consensus bestaat over de vraag of de werkzaamheden van [appellant] zoals hiervoor opgesomd onder 2.3 tot en met 2.6 van hiervoor genoemd arrest rugklachten kunnen veroorzaken dan wel de kans op rugklachten aanmerkelijk vergroten? Wijkt uw eigen opvatting over het causaal verband tussen de door [appellant] verrichte werkzaamheden en zijn rugklachten af van andere visies binnen uw beroepsgroep en zo ja, in hoeverre? Bestaan er voor zover u weet op dit punt verschillen van inzicht tussen verschillende medische specialismen? Zo ja, welke verschillen en tussen welke specialismen bestaan deze?

16. Hoe waarschijnlijk acht u het dat betrokkene de door u aangetroffen klachten/aandoeningen/beperkingen zou hebben gekregen als hij uitsluitend de beschreven werkzaamheden tussen 1975 en 2 november 1986 zou hebben verricht? En hoe waarschijnlijk acht u het dat betrokkene de door u aangetroffen klachten/beperkingen zou hebben gekregen als hij uitsluitend de beschreven werkzaamheden van 2 november 1986 tot 2002 zou hebben verricht? Kunt u uw antwoorden zo mogelijk mede uitdrukken in een waarschijnlijkheidspercentage?

17. Heeft u nog therapeutische suggesties dan wel andere op- of aanmerkingen, die voor de beantwoording van deze vragen van belang kunnen zijn, bijvoorbeeld de wenselijkheid van expertise op een ander vakgebied?

2.6

[appellant] heeft in zijn akte aangegeven geen bezwaar te hebben tegen de hoogte van het voorschot. Heineken heeft weliswaar aangegeven dat zij het in rekening te brengen voorschot “een fors bedrag” vindt, maar zij heeft dat kennelijk gerelateerd aan het primair door haar bepleite alternatief: beslissen op basis van het rapport van Van Mourik en diens mondelinge toelichting daarop, dan wel aan de kosten die ermee gemoeid zouden zijn om aan Van Mourik enkele nadere vragen te stellen, zoals Heineken subsidiair bepleit, dan wel aan het meer subsidiair voorgestane benoemen van één nieuwe deskundige. Dat het bedrag van € 10.600,- als zodanig te hoog is voor de voorgenomen opdracht aan de twee voorgestelde deskundigen, heeft Heineken niet aangevoerd. Het hof zal daarom bepalen dat [appellant] voorafgaand aan het deskundigenonderzoek een voorschot van € 10.600,- excl. BTW dient te voldoen.

Beslissing

Het hof:

- beveelt een onderzoek door twee deskundigen teneinde aan het hof rapport uit te brengen omtrent de onder rechtsoverweging 2.5 vermelde vragen;

- benoemt als zodanig:

dr. P.M. van Roermund, orthopedisch chirurg,

en

dr. P.H.J.M. Elsenburg, neurochirurg,

beiden verbonden aan:

Neuro-Orthopaedisch Centrum

Prof. Bronkhorstlaan 10

3723 MB Bilthoven

030-2294267

- benoemt tot raadsheer-commissaris mr. H.M. Wattendorff;

- bepaalt dat de deskundigen hun onderzoek in beginsel zelfstandig zullen verrichten, maar dat zij zich in geval van vragen of problemen kunnen wenden tot de raadsheer-commissaris;

- bepaalt dat de deskundigen bij het verrichten van hun werkzaamheden naast de normen van hun beroepsgroep(en) tevens de leidraad deskundigen in civiele zaken in acht dienen te nemen;

- bepaalt dat de deskundigen hun werkzaamheden niet zullen behoeven aan te vangen voordat door [appellant] als voorschot op de nader te bepalen kosten van het deskundigenonderzoek een bedrag van € 10.600,- excl. BTW zal zijn gestort. Hiertoe ontvangt [appellant] een factuur van het Landelijk Dienstencentrum voor de Rechtspraak (LDCR) met betaalinstructies;

- bepaalt dat dit voorschot uiterlijk twee weken na factuurdatum moet zijn voldaan;

- bepaalt dat de deskundigen met hun onderzoek zullen aanvangen nadat de griffier van het hof hen heeft bevestigd dat voormeld voorschot door het LDCR is ontvangen;

- bepaalt dat de deskundigen hun schriftelijke rapport ter griffie handel van dit hof (Postbus 20302, 2500 EH Den Haag, P2-267A) zullen deponeren vóór 2 januari 2018. Uit dat rapport moet blijken:
a. dat de deskundigen beide partijen in de gelegenheid hebben gesteld opmerkingen te maken en verzoeken te doen waarvan de inhoud in het rapport vermeld dient te worden;
b. dat de deskundigen, alvorens een definitief rapport op te maken, partijen een conceptrapport hebben doen toekomen en zij partijen daarbij in de gelegenheid hebben gesteld opmerkingen te maken en verzoeken te doen, waarvan de inhoud in het definitieve rapport vermeld dient te worden;

- bepaalt dat de deskundigen tegelijk met het rapport een declaratie van loon en kosten ter griffie zullen indienen onder vermelding van de namen van partijen en het zaaknummer;

- wijst partijen erop dat indien zij schriftelijke opmerkingen aan de deskundigen doen toekomen, daarvan terstond een afschrift aan de wederpartij dient te worden verstrekt;

- wijst de deskundigen erop dat zij in verband met een mogelijk beroep van [appellant] op een blokkeringsrecht als bedoeld in artikel 7:464 lid 2, aanhef en sub b, BW, hun conceptrapport voordat het aan (de advocaat van) Heineken wordt gezonden, eerst aan (de advocaat van) [appellant] dienen toe te zenden. Wanneer vervolgens de advocaat van [appellant] niet binnen veertien dagen meedeelt dat [appellant] een beroep op zijn blokkeringsrecht doet, dienen de deskundigen het conceptrapport ook aan (de advocaat van) Heineken toe te zenden. Indien [appellant] wel een beroep op zijn blokkeringsrecht doet, behoeven de deskundigen niet (verder) te rapporteren en kunnen zij het hof dienovereenkomstig berichten;

- bepaalt dat [appellant] het procesdossier binnen twee weken na dagtekening van dit arrest aan ieder van de deskundigen ter hand zal stellen;

- verwijst de zaak naar de rol van 2 januari 2018 voor deskundigenrapport. Indien de deskundigen hun rapport niet vóór die datum kunnen deponeren, dienen zij uiterlijk twee weken voor deze datum aan de raadsheer-commissaris te verzoeken om een nadere datum voor het deponeren van het deskundigenrapport, via de griffie handel van dit hof (Postbus 20302, 2500 EH Den Haag, P2-267A);

- nadat de deskundigen het schriftelijke rapport hebben gedeponeerd, zal de zaak naar een roldatum worden verwezen voor memorie na deskundigenbericht aan de zijde van [appellant] .

- bepaalt dat de griffier een afschrift van dit arrest aan de deskundigen zendt;

- houdt iedere verdere beslissing aan.

Dit arrest is gewezen door mrs. H.M. Wattendorff, R.S. van Coevorden en M.L.A. Filippini en is uitgesproken ter openbare terechtzitting van 19 september 2017 in aanwezigheid van de griffier.