ECLI:NL:GHDHA:2017:1024

Uitspraak

GERECHTSHOF DEN HAAG

Afdeling civiel recht

Uitspraakdatum : 4 april 2017

Zaaknummer : 200.191.919/01

Zaak-/rolnummer rechtbank : C/10/474596 / HA ZA 15-382

Arrest

in de zaak van:

1. S.C. DISTILERIA ICEBURG S.R.L.,

2. S.C. ICEBURG DISTRIBUTIE S.R.L.,

beiden gevestigd te Giurgiu, Roemenië,

appellanten,

hierna te noemen: Distileria Iceburg en Iceburg Distributie,

advocaat: mr. J.W. Kastelein (Groningen),

tegen

MOVING SPIRITS INTERNATIONAL B.V.,

gevestigd te Groningen,

geïntimeerde,

hierna te noemen: Moving Spirits,

advocaat: mr. P. Wezelenburg (Leiden).

Het geding

Distileria Iceburg en Iceburg Distributie Iceburg, samen: Iceburg c.s., zijn bij exploot van 11 mei 2016 in hoger beroep gekomen van het vonnis van 17 februari 2016, door de Rechtbank Rotterdam gewezen tussen hen als gedaagden en Moving Spirits als eiseres. Nadat eerst Moving Spirits een anticipatie-exploot had uitgebracht hebben zij bij memorie van grieven (met producties) vijf grieven tegen het vonnis aangevoerd, welke grieven door Moving Spirits bij memorie van antwoord (met producties) zijn bestreden. Daarna is arrest gevraagd.

De beoordeling van het hoger beroep

inleiding

1. Het geschil gaat over de vraag of Iceburg c.s. aansprakelijk is voor schade die is ontstaan door het niet-aanzuiveren van een administratief geleide document (AGD) dat is opgemaakt in verband met het transport van een door Moving Spirits aan Distileria Iceburg en/of Iceburg Distributie verkochte en geleverde hoeveelheid alcoholische drank.

de feiten

2.1

De rechtbank heeft onder punt 2 van het vonnis een opsomming gegeven van de vaststaande feiten. Voor zover daartegen geen grief is gericht (zie hieronder grief I) worden die feiten in hoger beroep eveneens als vaststaand aangemerkt. Voor de overzichtelijkheid worden zij hieronder herhaald, met hier en daar een aanvulling.

2.2

Moving Spirits handelt in accijnsgoederen (alcoholische/sterke drank). Voor de opslag van haar voorraad maakt zij gebruik van de diensten van Top Logistics, die, anders dan zijzelf, over een ‘vergunning accijnsgoederenplaats’ beschikt. Indien bij Top Logistics opgeslagen goederen worden uitgeleverd zonder dat de verschuldigde accijns is voldaan, stelt Top Logistics een AGD op, dat dan bij aankomst in de opvolgende accijnsgoederenplaats dient te worden aangezuiverd.

2.3

Bij e-mailbericht van 5 december 2013, 15:18 uur, heeft de algemeen directeur van Iceburg Distributie, genaamd [M], Iceburg Distributie bij Moving Spirits geïntroduceerd. Het e-mailbericht houdt o.a. in:

‘[..] Let me introduce you Iceburg company: [..] SC ICEBURG DISTRIBUTIE SRL (www.iceburg.ro) [..] is part of a holding that includes producing of alcoholic beverages, distribution companies [..] My company is specialized in [..] Please give me a good offer to start working with you. [..] Best regards, [M] S.C. ICEBURG DISTRIBUTIE S.R.L. [..]’

Kort nadien heeft Iceburg Distributie een eerste bestelling geplaatst bij Moving Spirits. Op instructie van mevrouw [P] van Iceburg Distributie heeft Moving Spirits de factuur voor die bestelling op naam van Distileria Iceburg gesteld. Deze (eerste) transactie is zonder problemen afgewikkeld.

2.4

In april 2014 is door Iceburg Distributie een volgende bestelling geplaatst. In verband daarmee heeft Moving Spirits op 14 april 2014 een pro forma factuur nr. 11677 ad € 67.237,20 opgesteld, wederom op naam van Distileria Iceburg. De factuur vermeldt als leveringsconditie:
‘Ex Works Top Logistics’.

2.5

Op 13 mei 2014, 15:23 uur, schrijft [P] van Iceburg Distributie aan [D] van Moving Spirits:
‘[..] Please be aware that today [..] we made the remaining payment in the amount of EUR 37237.2 in your account. Data warehouse where goods must arrive in our client account are the following: PALMERI GIOVANNI [..] Roma [..] Data carrier: FASHION WORLD MANANTO S.R.L.[..] Data carrier:[.]’

2.6

De onder 2.4 bedoelde pro forma factuur van 14 april 2014 is gevolgd door een

eveneens aan Distileria Iceburg gerichte definitieve nota van Moving Spirits nr. 4788 d.d. 15 mei 2014 van gelijke hoogte en met daarop dezelfde leveringsconditie.

2.7

Eveneens op 15 mei 2014, om 15:01 uur, heeft medewerkster [D] van Moving Spirits een e-mailbericht gestuurd aan [P] van Iceburg Distributie, inhoudende:

‘Hi [P]

The consignment will be ready tomorrow afternoon. It will be loaded on 14 euro and 2 block pallets, with a weight of 13.000 kg.

The reference for driver/Our reference 358653

[P],

As the organizer of transport you are totally responsible for the goods during the transportation. Moving Spirits is not responsible for the cargo from the moment it leaves the excise warehouse Top Logistics.

FASHION WORLD MANATO S.R.L. forwarder is unknown to us and we do not want to take any risks, I hope you understand my position.’

2.8

De reactie van [P] bij e-mailbericht van dezelfde datum om 15:58 uur luidt, voor zover van belang:

‘Hi [D],

Thanks for your answer.

First I want to assure you that the carrier is serious, because we are working with this company.’

2.9

Na betaling van de factuur voor deze tweede aankoop op 16 mei 2014 is de zending vrijgesteld aan Iceburg Distributie en geleverd ex works Top Logistics met daarbij een AGD voor het vervoer naar accijnsgoederenplaats ‘Palmeri Giovanni’ aan de Via di Santa Cornelia 5 in Formello, Italië.

2.1

Op 25 mei 2014 is Moving Spirits door Top Logistics geïnformeerd dat het AGD betreffende de tweede zending nog niet was aangezuiverd.

Bij e-mailbericht van 26 mei 2014 4:12 AM heeft Moving Spirits daarover contact opgenomen met [P]. Op 27 mei 2014 te 10:16 uur AM schrijft [D] van Moving Spirits aan [P]:
‘[..] Please let me know what is going on? Where is the truck with alcohol?’De reactie van [P] bij e-mailbericht van 27 mei 2014, 11:11 uur, houdt in:
‘I discussed with Mr. [M] about your message. From what I understand the driver was stopped in a parking lot because our customer had not confirmed payment. We will try to resolve the situation through Friday. If that does not resolve we will have to return the goods to your warehouse.’

Bij e-mailbericht van 27 mei 2014 13:17 uur schrijft [M] van Iceburg Distributie aan Moving Spirits:
‘Sorry to hear this case, I will contact my client which has account open the warehouse PALMERI GIOVANNI to confirm the words of you. Also, I will talk to my client to confirm and I will discuss the return truck to you. Back with information in the shortest time.’Moving Spirits ([D]) schrijft dan op 27 mei 2014 1:39 PM: ‘
Dear [P], dear [M], The reason that we are seriously worried is that it turns out that [..] the excise licence of PALMERI GIOVANNI is not valid anymore [..] This means that they are not allowed to receive alcohol under bond any longer. The AAD document had not been cleared yet and Dutch customs is wondering what is going on. If the AAD will not be cleared we will have to claim excise and vat with you. [..] For this reason please return the goods asap to Top Logistics, so that we can solve the issue. In case the goods will not be returned we will have to send you the full claim. [..] Please kindly provide us all relevant information, where is the truck right now? And let us know when the truck can be back at Top. [P], please understand that communication in this matter is very important, so please reply asap to our emails and telephone calls, I’m trying to call you, but no response from your side. [..]’.Om 13:43 uur op 27 mei 2014 stuurt [D] een volgend bericht aan [M], inhoudende: ‘
Dear [M], Thanks for your reply, please answer my question: where is the truck right now?’ Later die dag (dinsdag 27 mei 2014) zijn door Moving Spirits nog verscheidene e-mailberichten verstuurd aan [M]. In die berichten wordt met spoed om hulp verzocht en om retournering (voor het weekeinde) van de zending. Op maandag 2 juni 2014 om 14:52 uur stuurt [P] een e-mailbericht aan [D] met daarin het e-mailadres en telefoonnummer van de klant van Iceburg c.s., waaraan de zending was doorverkocht.

2.11

Moving Spirits heeft contact gezocht met deze klant - Syntaqs Logistics Ltd - die haar meldde dat de goederen niet konden worden teruggestuurd, maar dat het document kon worden aangezuiverd in een andere accijnsgoederenplaats. Moving Spirits heeft daarop Top Logistics verzocht om een AGD op te stellen voor aanzuivering in een andere accijnsgoederenplaats, te weten PMG SRL, Via Pacino 19, Roccalumea. Top Logistics heeft dienovereenkomstig een ‘wijziging bestemming’ opgesteld, met als datum wijziging: 27 juni 2014.

2.12

Bij fax-brief van 15 augustus 2014 heeft Moving Spirits bij monde van haar advocaat Iceburg Distributie nogmaals om informatie gevraagd en ook om erkenning van aansprakelijkheid voor de schade als gevolg van de niet-aanzuivering.

2.13

Ook op 15 augustus 2014 stuurt Syntaqs een e-mailbericht aan Moving Spirits inhoudende o.a.:
‘In first of all please accept my appologise for the inconvenience thats been created by the client from Italy. [..] i will not accept any more excuses of this client and i make a new deal with a serios one that is verry interested in aqisition of this stock. The client is based in Slovakia and he ask me, for you to start a communication on the email at the following adress: autobiz.sk@gmail.com for a better comunication. [..]’

2.14

Op 20 augustus 2014 om 15:30 uur stuurt [M] aan Moving Spirits een bericht dat onder meer inhoudt:
‘I was contacted on the phone by a gentleman who says that he calls on your behalf. I do not know who he is and I do not have any business with this. [..] I have received an information that Sintaqs client will recover the goods and he wants to discuss with you in order to finish with the documents. Please contact him on the phone or by e-mail and clear this situation. I am resending you his e-mail address:office_sintaqs@yahoo.com[..] If you want to solve the situation, you can contact him directly. This is the last e-mail that I am sending to you regarding this situation.’

2.15

[M] heeft (niettemin) op 25 augustus 2014 een e-mailbericht aan Moving Spirits verstuurd, inhoudende o.a.:
‘I have received an e-mail from Syntaqs client [..] and he told me that he told you that he can receive the goods in his new account’.Verderop in het bericht worden contactgegevens van Auto Biz S.R.O. in Slowakije vermeld. Bij e-mailbericht van 26 augustus 2014 stuurt [M] nogmaals die contactgegevens, nu aangevuld met een telefoonnummer en de naam van een contactpersoon.

2.16

Op 27 augustus 2014 stuurt Moving Spirits een e-mailbericht aan [M], inhoudende o.a.:
‘This is the third suggestion of a party with a bonded warehouse that should be able to receive the goods and clear the documents. Top Logistics had already changed the documents we were informed that Iceburg (or Iceburg’s customer) was not able to transport the goods. Now Iceburg suggests a bonded warehouse in Slovakia. However the VAT-number provided does not seem correct. Also the telephone number provided by you is out of service. [..]’

2.17

De belastingdienst heeft op 27 augustus 2014 aan Top Logistics een naheffingsaanslag opgelegd voor een bedrag van € 54.601,10 vanwege het niet aanzuiveren van het AGD. Top Logistics heeft deze naheffingaanslag op 28 augustus 2014 aan Moving Spirits doorbelast.

de vordering en de beslissing van de rechtbank

3. Stellende dat op Iceburg Distributie de - contractuele - verplichting rustte om te zorgen voor (zowel het transport van de op 16 mei 2014 geleverde zending als) de aanzuivering van het AGD vordert Moving Spirits, naast o.a. een verklaring voor recht, een veroordeling van Iceburg Distributie tot vergoeding van de schade die zij als gevolg van de niet-aanzuivering heeft geleden en nog zal lijden. Subsidiair baseert zij haar vordering op een aan Iceburg Distributie verweten onrechtmatige daad. Naast Iceburg Distributie spreekt zij ook Distileria Iceburg aan, omdat de factuur voor de koopovereenkomst aan Distileria Iceburg moest worden gericht, waardoor haars inziens ook Distileria Iceburg partij bij die overeenkomst is geworden, dan wel gehouden is aan de verplichting uit die overeenkomst te voldoen. De rechtbank heeft de vordering(en) grotendeels toegewezen, tegen Distileria Iceburg, omdat zij naar het oordeel van de rechtbank koper onder de koopovereenkomst is, met belang bij het transport van de lading, en tegen Iceburg Distributie, omdat deze is opgetreden als agent van Distileria Iceburg en daardoor eveneens partij bij de nadere overeenkomst is geworden.

de grieven

4. Grief I houdt in dat de koopovereenkomst betreffende de tweede zending niet op 15 mei 2014, maar al een maand daarvoor tot stand kwam. Omdat ook Moving Spirits uitgaat van dat eerdere tijdstip van totstandkoming, wordt dat eerdere tijdstip, te weten 14 april 2014, genoteerd als datum waarop de tweede koopovereenkomst werd gesloten. Voor de beoordeling van het geschil maakt dit verder geen verschil.

5.1

Grief II behelst als klacht dat de rechtbank ten onrechte Iceburg Distributie naast Distileria Iceburg heeft aangemerkt als partij bij de afspraken met betrekking tot het transport.

5.2

Bij de beoordeling van deze en de overige grieven wordt vooropgesteld dat geen (als zodanig kenbare) grief is gericht tegen het oordeel van de rechtbank dat naar Nederlands recht moet worden beoordeeld wie er (aan Moving Spirits) opdracht gaf tot het doen opstellen van een AGD en voor wiens rekening (bijgevolg) de schade als gevolg van het niet-aanzuiveren komt.

5.3

Het antwoord - naar Nederlands recht - op de vraag of Iceburg Distributie partij is bij de door Moving Spirits gestelde afspraak over (de verantwoordelijkheden in het kader van) het douanetransport, hangt af van hetgeen zij en Moving Spirits jegens elkaar hebben verklaard en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben afgeleid en mochten afleiden. Tot de omstandigheden die in dat verband in aanmerking moeten worden genomen behoren de voor de wederpartij kenbare hoedanigheid en de context waarin partijen optraden.

5.4

Toepassing van deze maatstaf leidt in het onderhavige geval tot het oordeel dat Iceburg Distributie door Moving Spirits terecht is aangemerkt als haar wederpartij bij de gestelde afspraak over het douanetransport. Omstandigheden die hierbij in aanmerking zijn genomen zijn onder meer: (a) Iceburg Distributie heeft vanaf de eerste contacten in eigen naam gecommuniceerd met Moving Spirits, zonder zich daarbij te presenteren als vertegenwoordiger van Distileria Iceburg; (b) weliswaar heeft Moving Spirits op verzoek/instructie van Iceburg Distributie de facturen op naam van Distileria Iceburg gesteld en zijn deze mogelijk ook door Distileria Iceburg voldaan (hoewel [P] van Icebrug Distributie in haar hierboven onder 2.5 geciteerde e-mailbericht schrijft:
‘[..] Please be aware that today [..] we made the remaining payment in the amount of EUR 37237.2 in your account.’), doch daarmee is, tegen de achtergrond van de zojuist als (a) genoemde omstandigheid, niet gezegd dat Iceburg Distributie door Moving Spirits niet mocht worden beschouwd als haar wederpartij, die zij kon aanspreken ingeval van tekortkomingen bij de uitvoering van de overeenkomst; (c) er is (trouwens) ook geen grief gericht tegen rov. 2.4 van het vonnis waarin staat dat de zending na betaling van de koopprijs is vrijgesteld aan Iceburg Distributie; (d) ook de gegevens in verband met het douanetransport zijn door Iceburg Distributie aan Moving Spirits verstrekt (zie het e-mailbericht onder 2.5) en (e), door Moving Spirits aangesproken in het kader van de beroering bij uitvoering/afwikkeling van het douanetransport, heeft Iceburg Distributie niet naar Distileria Iceburg verwezen; vgl. bijv. haar mededeling in het onder 2.10 aangehaalde e-mailbericht van 27 mei 2014, 11:11 uur:
‘[..] We will try to resolve the situation through Friday. If that does not resolve we will have to return the goods to your warehouse.’Deze omstandigheden (tezamen en voor een deel ook afzonderlijk) maken dat Iceburg Distributie dient te worden aangemerkt als contractspartij van Moving Spirits en als opdrachtgever tot het doen opstellen van het AGD. De grief, die ertoe strekt om Iceburg Distributie van aansprakelijkheid te ontheffen, treft derhalve geen doel.

6.1

Met grief III bestrijdt Iceburg c.s. dat zij aansprakelijk is voor de schade wegens het niet-aanzuiveren van het AGD. Meer in het bijzonder ontkent Iceburg c.s. dat Moving Spirits
bedongen heeftdat zij verantwoordelijk was voor die aanzuivering. Een dergelijke afspraak blijkt volgens haar niet uit de hiervoor onder 2.7 en 2.8 aangehaalde e-mailwisseling, aangezien daarin gesproken wordt over ‘
the goods’ en niet over het AGD.

6.2

Deze grief heeft betrekking op een onderdeel van rov. 4.8, dus niet op alles wat in rov. 4.8 van het bestreden vonnis is overwogen, althans blijkt uit de toelichting op de grief niet (met de vereiste duidelijkheid) dat Iceburg c.s. die overweging in haar geheel bestrijdt en meer in het bijzonder ook voor zover daarin wordt overwogen: (i) dat het aan haar duidelijk moet zijn geweest dat een eventuele naheffingsaanslag door Top Logistics aan Moving Spirits zou worden doorbelast; (ii) dat tussen partijen vast staat dat Moving Spirits, die de goederen ex works moest leveren, niet verantwoordelijk was voor het transport (
‘hetgeen overigens juist is’, merkt Iceburg c.s. hierover op); (iii) dat zij Moving Spirits verzocht heeft om het doen afgeven van een AGD en (iv) dat het in de branche gebruikelijk is dat degene die het transport regelt verantwoordelijk is voor de aanzuivering.

6.3

Deze niet, althans onvoldoende gemotiveerd betwiste (deel)overwegingen vormen, in onderling verband en samenhang bezien, voldoende basis voor aansprakelijkheid van Iceburg c.s. (inclusief Iceburg Distributie) voor de schade die door de niet-aanzuivering is ontstaan. Daarbij komt dan nog, dat het standpunt van Iceburg c.s., dat de e-mailwisseling van 15 mei 2014 (alleen) op de (verantwoordelijkheid voor de) goederen ziet en niet op een juiste naleving van de douaneformaliteiten, ongegrond is, althans een voldoende onderbouwing mist; in aanmerking nemende dat een levering ex works was afgesproken en er na betaling zou worden uitgeleverd, waardoor Moving Spirits geen ander risico liep dan ten aanzien van de correcte afwikkeling van douaneformaliteiten, heeft Iceburg Distributie het e-mailbericht van Moving Spirits redelijkerwijs niet anders kunnen opvatten dan als een onderstreping door Moving Spirits (i) dat Iceburg Distributie als organisator van het douanetransport ‘totally responsible’ was voor die correcte afwikkeling en (ii) dat Moving Spirits in dat opzicht geen enkel risico wenste te lopen. Door vervolgens instemmend op dat e-mailbericht te reageren heeft Iceburg Distributie er geen misverstand over laten bestaan dat zij zich hiervan bewust was, althans mocht Moving Spirits hier redelijkerwijs van uitgaan. De conclusie is dan ook dat de grief faalt.

7.1

Datzelfde lot treft grief IV die inhoudt dat, gesteld al dat de aanzuivering in beginsel een verplichting van Iceburg c.s. was, zij voor het niet-aanzuiveren niet aansprakelijk kan worden gehouden omdat (a) Moving Spirits en Top Logistics de (door Iceburg c.s. doorgegeven) accijnsgoederenplaats Palmeri Giovanni, waar de zending in eerste instantie naar toe zou gaan, in orde hebben bevonden en (b) Moving Spirits zonder overleg met, laat staan goedkeuring van Iceburg c.s. en blijkbaar in samenspraak met Syntaqs en/of de transporteur, heeft ingestemd met overbrenging van de zending naar een andere accijnsgoederenplaats (te weten PMG SRL Tex Warehouse in Salerno, Italië) dan die welke Iceburg c.s. had aangewezen.

7.2

Deze argumenten van Iceburg c.s. zijn niet steekhoudend. Het eerste argument niet, omdat, uitgaande van een verantwoordelijkheid van Iceburg Distributie voor een correcte douaneafhandeling, die verantwoordelijkheid niet reeds eindigt met het vooraf controleren van het bestaan van de opgegeven accijnsgoederenplaats. En het tweede argument alleen al niet, omdat gesteld noch gebleken is, dat zonder die instemming (met de overbrenging naar een andere accijnsgoederenplaats) een tijdige aanzuivering zou hebben plaatsgevonden en een naheffingsaanslag achterwege zou zijn gebleven.

Bovendien gaat het niet aan om Moving Spirits tegen te werpen dat zij in overleg met de door Iceburg Distributie zelf opgegeven klant naar een oplossing heeft gezocht, te minder nu Iceburg Distributie, die op 27 mei 2014 afwist van de problemen met het transport - vgl. ook het hiervoor onder 2.10 aangehaalde e-mailbericht van 27 mei 2014 11:11 uur waaruit blijkt dat het transport (door haar) vanwege betalingsproblemen was opgehouden - en beloofd had om snel met een oplossing te komen (vgl. haar onder 2.10 aangehaalde e-mailberichten van 27 mei 2014: ‘
We will try to resolve the situation through Friday. If that does not resolve we will have to return the goods to your warehouse’en ‘
Also, I will talk to my client to confirm and I will discuss the return truck to you. Back with information in the shortest time.’), niet meer reageerde op de dringende oproepen om informatie en hulp zijdens Moving Spirits (vgl. 2.10). Het door Iceburg c.s. in hoger beroep opgevoerde excuus, dat zij op 26 en 27 mei 2014 geen gelegenheid had om te reageren (m.v.g. 7.8), is ondeugdelijk; vgl. haar zojuist aangehaalde e-mailberichten van 27 mei 2014, waaruit blijkt dat zij op 27 mei 2014 reageerde en een snelle oplossing beloofde, inclusief het retourneren van de goederen. Bovendien betreft dit een omstandigheid die voor haar rekening en risico komt. Los daarvan had zij Moving Spirits niet naar anderen moeten verwijzen maar de ontstane situatie, als eigen probleem, zelf moeten oplossen.

8. Met grief V wordt in algemene termen een afwijzing van de vordering bepleit. De toelichting op de grief bevat echter geen zelfstandige grond waarop tot vernietiging van het vonnis en afwijzing van de vordering zou kunnen worden besloten. Dat geldt ook voor zover de vordering is toegewezen tegen Distileria Iceburg. Daarover wordt nog het volgende overwogen. Hiervoor, in het kader van grief II, is geconcludeerd dat Iceburg Distributie als contractspartij van Moving Spirits en als opdrachtgever tot het doen opstellen van het AGD heeft te gelden. Nu de grieven III en IV falen, moet daarom de conclusie zijn dat zij door Moving Spirits terecht aansprakelijk is gehouden voor de schade als gevolg van de niet-aanzuivering. De rechtbank heeft de vordering echter ook tegen Distileria Iceburg toegewezen. Tegen die toewijzing is geen zelfstandige grief gericht. Voor een ambtshalve ongedaanmaking van die veroordeling bestaat onvoldoende aanleiding.

9. Aan het in algemene bewoordingen gedane bewijsaanbod wordt voorbijgegaan. Het bewijsaanbod is onvoldoende gespecificeerd. Bovendien heeft Iceburg c.s. haar standpunten onvoldoende onderbouwd, waardoor niet aan bewijs wordt toegekomen.

10. De slotsom is dat het vonnis waarvan beroep - onder aanvulling van gronden - dient te worden bekrachtigd, met een veroordeling van Iceburg c.s. als de in het ongelijk gestelde partij in de kosten van het hoger beroep.

De beslissing

Het hof:

- bekrachtigt het vonnis waarvan beroep;

- veroordeelt Iceburg c.s. in de kosten van de procedure in hoger beroep, tot op heden aan de zijde van Moving Spirits bepaald op € 1.957,= aan verschotten en op € 1.631,= (1 x tarief IV) aan salaris voor de advocaat;

- verklaart dit arrest ten aanzien van de kostenveroordeling uitvoerbaar bij voorraad.

Aldus gewezen door mrs. J.M. van der Klooster, F.R. Salomons en H.J. van Kooten, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van 4 april 2017 in aanwezigheid van de griffier.