Uitspraak
Gerechtshof Arnhem
zevende enkelvoudige belastingkamer
nr. 97/22435
Proces-verbaal mondelinge uitspraak
belanghebbende : X
te : Z
ambtenaar : de inspecteur van de Belastingdienst/Particulieren P
aangevallen beslissingen : uitspraak op bezwaarschrift tegen aanslag alsmede beschikking heffingsrente
soort belasting : inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen
jaar : 1995
mondelinge behandeling : op 17 december 1998 te Arnhem door mr drs F.J.P.M. Haas, raadsheer, in tegenwoordigheid van mr Snoijink als griffier
waarbij verschenen : belanghebbende alsmede de inspecteur
gronden:
1. Belanghebbende was in het onderhavige jaar 1995 werkzaam bij de Belastingdienst met als standplaats de eenheid Ondernemingen/Q. Zijn functie was die van behandelfunctionaris functiegroep I.
2. Belanghebbendes taken waren die van vakgroepcoördinator AWR en fraudecoördinator. Hij was voorzitter van het regionaal overleg AWR en lid van het landelijk overleg AWR. Met enkele andere 'I-functionarissen' was hij op zijn eenheid belast met het schrijven van vertoogschriften, met name die met formeelrechtelijke aspecten en met het becommentariëren van vertoogschriften van collega's. Voorts coördineerde belanghebbende de beoordeling van de belastingplicht voor de vennootschapsbelasting van rechtsvormen anders dan die van de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid.
3. Bij het doen van aangifte heeft belanghebbende ƒ 3.749,– opgevoerd als beroepskosten. In dat bedrag is begrepen ƒ 2.972,37 aan kosten van vakliteratuur.
4. In beroep neemt belanghebbende nader het standpunt in dat de aftrekbare kosten van vakliteratuur ƒ 2 977,– bedragen, welk bedrag als volgt is gespeciWceerd:
Vakstudie Nieuws ƒ 1 173,–
Weekblad voor Fiscaal Recht ƒ 300,–
Stichting en Vereniging ƒ 192,–
Handboek belastingcontrole ƒ 279,–
Fiscale encyclopedie de Vakstudie Algemeen Deel ƒ 911,–
Schematisch overzicht van de Nederlandse Belastingen ƒ 12,–
Van boeteatelier tot boetefabriek ƒ 55,–
Fiscaal bestuursprocesrecht (Ilsink/Fliers) ƒ 55,–.
5. Belanghebbende gebruikte de door hem aangeschafte vakliteratuur deels op kantoor en deels thuis. De inspecteur heeft desgevraagd ter zitting verklaard niet te betwisten dat belanghebbende ook thuis werkzaamheden voor de Belastingdienst verrichtte.
6. Tussen partijen is niet in geschil dat belanghebbende de onder 4 gemelde kosten heeft gemaakt en evenmin dat die uitgaven objectief gezien kunnen bijdragen aan
een behoorlijke vervulling van belanghebbendes dienstbetrekking. De inspecteur is echter van oordeel dat van de kosten van vakliteratuur op grond van het zogenaamde ‘omvangscriterium’ slechts ƒ 1 500,– in aftrek kan komen.
7. De inspecteur betoogt dat belanghebbende allereerst moet bewijzen dat zijn aftrekbare kosten het bedrag van het arbeidskostenforfait (ƒ 2 139,–) overtreffen. Het hof kan haar daarin niet volgen. De inspecteur betwist immers niet dat de door belanghebbende bij zijn aangifte opgevoerde kosten anders dan die van vakliteratuur volledig in aftrek kunnen worden gebracht. Die kosten bedragen (ƒ 3 749 – ƒ 2 972,37 =) ƒ 776,63. Indien dit bedrag wordt verhoogd met het bedrag van ƒ 1 500,– dat volgens de inspecteur als kosten van vakliteratuur in aftrek mag worden gebracht, dan wordt het bedrag van het arbeidskostenforfait reeds met ƒ 137,63 overschreden. Ook indien dit anders zou zijn is het standpunt van de inspecteur onjuist. In een geval als het onderhavige waar niet in geschil is dat de door de belastingplichtige opgevoerde kosten zijn gemaakt en evenmin dat die kosten in beginsel kwaliWceren als aftrekbare kosten, maar slechts of de kosten in hun omvang overtreffen wat gebruikelijk is in de zin van artikel 35, lid 1, van de Wet op de inkomstenbelasting 1964 (hierna: de Wet), rust de bewijslast dat zich deze situatie voordoet op de inspecteur.
8. Voor de beantwoording van de vraag of kosten in hun omvang overtreffen wat gebruikelijk is in de zin van artikel 35, lid 1, van de Wet komt het erop aan of de totale omvang van de uitgaven van een bepaalde soort, alle omstandigheden van het geval in aanmerking genomen - waaronder bijvoorbeeld door de werkgever verstrekte voorzieningen en toegekende vergoedingen - redelijkerwijs als normaal kan worden beschouwd, welke beoordeling zich niet voor een uitsluitend cijfermatige benadering leent, terwijl ook een zekere marge daarbij onvermijdelijk is (Hoge Raad 28 juni 1995, nr. 30 321, BNB 1995/255*).
9. De inspecteur heeft een onderzoek gedaan naar de als aftrekbare kosten opgevoerde uitgaven van vakliteratuur van 23 controleurs en 20 inspecteurs werkzaam bij de Belastingdienst. Volgens de inspecteur heeft slechts één van de onderzochte personen een bedrag aan vakliteratuur opgevoerd dat hoger is dan het forfait. Hiermee maakt de inspecteur echter niet aannemelijk dat belanghebbendes uitgaven voor vakliteratuur niet redelijkerwijs kunnen worden beschouwd als normaal in de onder 8 bedoelde zin. Bij belanghebbende was sprake van een speciWek takenpakket en bij hem doet zich de omstandigheid voor dat hij zich genoodzaakt zag (en ook redelijkerwijs kon zien) een deel van zijn werkzaamheden thuis te verrichten. De inspecteur, die ter zitting desgevraagd heeft verklaard niet te weten hoeveel van de onderzochte personen ook thuis werkten, maakt niet aannemelijk -voor zover zij dat al heeft willen stellen- dat die factoren ook bij de onderzochte personen spelen. De onderzochte populatie kan reeds hierom niet als maatgevend worden aanvaard. Ook als aan dat onderzoek meer betekenis zou moeten worden toegekend heeft de inspecteur hiermee niet bewezen dat de door belanghebbende gedane uitgaven op grond van het omvangscriterium slechts voor een deel aftrekbaar zijn. De resultaten van het onderzoek sluiten niet uit dat de onderzochte personen aanzienlijke kosten voor vakliteratuur maken die niet in de aangiften tot uitdrukking komen omdat zij - al dan niet tezamen met andere kosten - onder het bedrag van het arbeidskostenforfait blijven. Belanghebbendes kosten van vakliteratuur liggen slechts ƒ 838,– boven het bedrag van het arbeidskostenforfait. Niet uitgesloten is derhalve dat zijn kosten blijven binnen een aanvaardbare marge in de zin van het onder 8 aangehaalde arrest.
10. Aan de aftrekbaarheid doet voorts niet af hetgeen de inspecteur heeft aangevoerd omtrent de beschikbaarheid van vakliteratuur op de eenheden van de Belastingdienst. Belanghebbende maakt namelijk aannemelijk dat aan het gebruik van die literatuur zodanig veel bezwaren en beperkingen zitten dat hij zich redelijkerwijs geroepen kon voelen op eigen kosten vakliteratuur aan te schaffen.
Zo voert hij aan dat de Vakstudie-Nieuws als gevolg van de circulatie langs de functionarissen eerst na vijf a zes weken beschikbaar is in de bibliotheek, en dat een eigen exemplaar de mogelijkheid biedt daarin markeringen en aantekeningen aan te brengen.
Belanghebbende heeft daarnaast aangevoerd dat van een deugdelijk geautomatiseerd jurisprudentie/vakliteratuur of -zoeksysteem bij zijn eenheid in 1995 in het geheel nog geen sprake was en dat van een CD-ROM zoeksysteem met door Kluwer uitgegeven periodieken op zijn eenheid pas na 1995 sprake was. Hij heeft voorst betoogd dat het bibliotheekbudget beperkt was en dat hij de door hem aangeschafte uitgaven zeker niet op kosten van het Rijk had kunnen laten aanschaffen. Het hof acht belanghebbendes uitlatingen op deze punten geloofwaardig.
Voor zover belanghebbende thuis werkt heeft hij vanzelfsprekend weinig aan de op de eenheid aanwezige literatuur en/of andere voorzieningen. Het betoog van de inspecteur dat het ‘lezen en schrijven van vertoogschriften in beginsel zonder naslagwerken [kan] gebeuren’, spreekt het hof niet aan.
11. Belanghebbende heeft kosten gemaakt voor een beperkt aantal uitgaven op zijn vakgebied. Die uitgaven kunnen naar het oordeel van het hof alle omstandigheden in aanmerking genomen redelijkerwijs worden beschouwd als normaal in de onder 8 bedoelde zin.
12. Het beroep tegen de bestreden uitspraak is gegrond. Voor dat geval hebben partijen eensluidend verklaard dat de aanslag moet worden verminderd tot een naar een belastbaar inkomen van ƒ 75 674,–.
13. Tegen de beschikking van de inspecteur inzake de hefWngsrente staat het rechtsmiddel van beroep niet open. Het beroep is in zoverre niet-ontvankelijk.
proceskosten:
In beroep is niet gebleken van door een derde beroepsmatig verleende rechtsbijstand en ook overigens niet van kosten die volgens artikel 1 van het Besluit proceskosten Wscale procedures kunnen worden begrepen in een kostenveroordeling op de voet van artikel 5a van de Wet administratieve rechtspraak belastingzaken.
beslissing:
Het gerechtshof:
– verklaart belanghebbende niet-ontvankelijk in zijn beroep voor zover gericht tegen de beschikking inzake de hefWngsrente;
– vernietigt de uitspraak van de inspecteur;
- vermindert de aanslag tot een berekend naar een belastbaar inkomen van ƒ 75 674,– gelast de inspecteur aan belanghebbende het door hem gestorte grifWerecht van ƒ 80,– te vergoeden.
Aldus gedaan en in het openbaar uitgesproken te Arnhem op 30 december 1998 door mr drs F.J.P.M. Haas, raadsheer, lid van de zevende enkelvoudige belastingkamer, in tegenwoordigheid van mr Snoijink als griffier.
Waarvan opgemaakt dit proces-verbaal.
De griffier, Het lid van de voormelde kamer,
(W.J.N.M. Snoijink)(F.J.P.M. Haas)
Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 4 januari 1999