ECLI:NL:GHARL:2024:1869

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-005191-22

Uitspraak d.d.: 14 maart 2024

TEGENSPRAAK

Arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Leeuwarden, gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Midden-Nederland van 18 november 2022 met parketnummer 16-222447-21 in de strafzaak tegen

[verdachte],

geboren te [geboorteplaats] [geboorteland] op [geboortedatum] 2003,

wonende te [woonplaats] .

Het hoger beroep

De verdachte en de officier van justitie hebben tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof van 4, 5, 7, 8, 13, 14, 15, 18 en 20 december 2023 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzittingen in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaten-generaal, strekkende tot:

- de vernietiging van het vonnis van de rechtbank;

- vrijspraak van het onder 1 primair en subsidiair (kortgezegd: geweld tegen [benadeelde 10] ) tenlastegelegde;

- bewezenverklaring van het onder 2 en 3 (telkens: openlijke geweldpleging) tenlastegelegde;

- veroordeling tot een taakstraf van 240 uren, subsidiair 120 dagen hechtenis, met aftrek van het voorarrest, en een voorwaardelijke gevangenisstraf van zes maanden met een proeftijd van twee jaren;

- oplegging van de maatregel ex artikel 38v van het Wetboek van Strafrecht, inhoudende een contactverbod – zowel indirect als direct – met de ouders van [slachtoffer] en de slachtoffers [benadeelde 2] , [benadeelde 3] , [benadeelde 5] en [benadeelde 4] voor de duur van vijf jaren;

- de teruggave van de inbeslaggenomen voorwerpen;

- het handhaven van het conservatoir beslag op de vermogensbestanddelen.

Ten aanzien van de vorderingen van de benadeelde partijen hebben de advocaten-generaal het volgende gevorderd:

- niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partijen [benadeelde 6] en [benadeelde 7] in de vorderingen tot schadevergoeding;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 2] van € 8.240,74, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 5] van € 17.236,97, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 4] van € 6.317,64, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 11] van € 218.057,00, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partijen [benadeelde 1] tot een bedrag van € 68.967,63, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, en niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partijen voor het overige;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 10] tot een bedrag van € 3.572,46, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, en afwijzing van de vordering voor het overige;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 9] tot een bedrag van € 1.900,00, te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, en afwijzing van de vordering voor het overige;

- hoofdelijke toewijzing van de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 3] tot een bedrag van € 15.539,30 te vermeerderen met de wettelijke rente en oplegging van de schadevergoedingsmaatregel, en niet-ontvankelijkverklaring van de benadeelde partij voor het overige.

Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.

Het hof heeft verder kennisgenomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. J.W. Vedder, naar voren is gebracht.

Ook heeft het hof kennisgenomen van hetgeen naar voren is gebracht door

mr. Bosch, advocaat te Maasdijk, namens de benadeelde partijen [benadeelde 1] en [benadeelde 11] ;
mr. Ter Steeg, advocate te Amsterdam, namens de benadeelde partijen [benadeelde 2] ,
mr. Roodveldt, advocate te Zaandam, namens de benadeelde partijen [benadeelde 10] , [benadeelde 7] en [benadeelde 9] en waarnemend voor mr. Breukink namens de benadeelde partij [benadeelde 6] .

Het vonnis waarvan beroep

Verdachte is bij vonnis van de rechtbank Midden-Nederland van 18 november 2022 vrijgesproken van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde.

Ter zake van het onder 2 en 3 tenlastegelegde is verdachte veroordeeld tot een gevangenisstraf van 18 maanden, met aftrek van het voorarrest. Daarnaast is op de vorderingen tot schadevergoeding van de benadeelde partijen en op het beslag beslist.

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het tot een deels andere bewijsbeslissing, een andere strafoplegging en een andere beslissing op de vorderingen van de benadeelde partijen komt en daarom opnieuw rechtdoen.

De tenlastelegging

Aan verdachte is tenlastegelegd dat:

1. primair

hij, op of omstreeks 14 juli 2021 te [plaats 1] , althans in de provincie [provincie] , althans in Spanje, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om [benadeelde 10] opzettelijk van het leven te beroven,

- voornoemde [benadeelde 10] meermalen, althans eenmaal, (met kracht) op/tegen het hoofd, althans het (boven)lichaam, heeft geslagen en/of gestompt en/of

- voornoemde [benadeelde 10] meermalen, althans eenmaal, (met kracht) op/tegen het hoofd, althans het (boven)lichaam, heeft getrapt en/of geschopt (terwijl voornoemde [benadeelde 10] op de grond lag),

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

1.
subsidiair

hij, op of omstreeks 14 juli 2021 te [plaats 1] , althans in de provincie [provincie] , althans in Spanje, tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om aan [benadeelde 10] opzettelijk zwaar lichamelijk letsel toe te brengen,

- voornoemde [benadeelde 10] meermalen, althans eenmaal, (met kracht) op/tegen het hoofd, althans het (boven)lichaam, heeft geslagen en/of gestompt en/of

- voornoemde [benadeelde 10] meermalen, althans eenmaal, (met kracht) op/tegen het hoofd, althans het (bovenlichaam, heeft getrapt en/of geschopt (terwijl voornoemde [benadeelde 10] op de grond lag) terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid;

2.
hij, op of omstreeks 14 juli 2021 te [plaats 1] , althans in de provincie [provincie] , althans in Spanje, openlijk, te weten op [straat] (ter hoogte van [locatie 1] en/of [locatie 2] ), in elk geval op of aan de openbare weg en/of op een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen een of meer personen, te weten [benadeelde 6] en/of [benadeelde 9] en/of [benadeelde 7] en/of [benadeelde 8] en/of [benadeelde 10] door:

- voornoemde [benadeelde 6] en/of [benadeelde 9] en/of [benadeelde 7] en/of [benadeelde 8] en/of [benadeelde 10] meermalen, althans eenmaal, te duwen en/of te trekken en/of naar de grond toe te brengen en/of (met de vuist) te stompen en/of te slaan en/of te schoppen en/of te trappen op en/of in de richting van en/of tegen het hoofd en/of het (boven)lichaam en/of met voornoemde slachtoffer(s) te worstelen en/of met een stoel te gooien in de richting van voornoemde slachtoffer(s) en/of een of meer andere perso(o)n(en),

terwijl dit door hem gepleegde geweld zwaar lichamelijk letsel, althans enig lichamelijk letsel ten gevolge heeft gehad, te weten:

- een gebroken duim en/of een dikke neus en/of een opgezwollen enkel en/of blauwe plekken op de armen, althans het lichaam, en/of een blauw oog bij [benadeelde 10] ;

3.
hij, op of omstreeks 14 juli 2021 te [plaats 1] , althans in de provincie [provincie] , althans in Spanje, openlijk, te weten op [straat] (ter hoogte van bar [locatie 3] ), in elk geval op of aan de openbare weg en/of op een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen een of meer personen, te weten [slachtoffer] en/of [benadeelde 3] en/of [benadeelde 4] en/of [benadeelde 5] en/of [benadeelde 2] door:

- voornoemde [slachtoffer] en/of [benadeelde 3] en/of [benadeelde 4] en/of [benadeelde 5] en/of [benadeelde 2] meermalen, althans eenmaal, te duwen en/of te trekken en/of naar de grond toe te brengen en/of (met de vuist) te stompen en/of te slaan en/of te schoppen en/of te trappen op en/of in de richting van en/of tegen het hoofd en/of het (boven)lichaam en/of met voornoemde slachtoffer(s) te worstelen,

terwijl dit door hem gepleegde geweld zwaar lichamelijk letsel, althans enig lichamelijk letsel ten gevolge heeft gehad, te weten:

- ( blauwe) plekken op zijn hoofd en/of benen, althans zijn lichaam bij [benadeelde 3] .

Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze in de bewezenverklaring verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Overweging met betrekking tot het bewijs

Standpunt advocaten-generaal

De advocaten-generaal hebben gerekwireerd tot vrijspraak van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde. Daarnaast hebben zij gerekwireerd tot bewezenverklaring van het onder 2 en 3 tenlastegelegde.

Standpunt verdediging

De verdediging heeft zich op het standpunt gesteld dat verdachte moet worden vrijgesproken van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde. Ten aanzien van de onder 2 en 3 tenlastegelegde feiten is gedeeltelijke vrijspraak bepleit.

Ten aanzien van feit 1 is aangevoerd dat op het moment dat verdachte een trappende beweging maakt nog geen sprake is van zodanig gepleegd geweld dat dit een aanmerkelijke kans op de dood van [benadeelde 10] oplevert. Van een nauwe en bewuste samenwerking is op dat moment ook geen sprake.

Verder is ten aanzien van feit 2 verzocht om vrijspraak van het openlijke geweld tegen [benadeelde 9] omdat er pas geweld tegen [benadeelde 9] wordt gepleegd nadat verdachte een handgebaar naar [benadeelde 9] heeft gemaakt en hij bij het latere gepleegde geweld niet betrokken is geweest. Ook is aangevoerd dat niet kan worden vastgesteld dat verdachte voor enig letsel bij [benadeelde 10] verantwoordelijk is, zodat hij voor dat strafverzwarende gevolg moet worden vrijgesproken.

Tot slot is ten aanzien van feit 3 aangevoerd dat niet kan worden vastgesteld dat verdachte een voldoende significante of wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het geweld tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] . Verdachte is pas bij het gevecht gekomen op het moment dat [slachtoffer] al op de grond ligt en het geweld tegen [benadeelde 4] en [benadeelde 5] is geëindigd. De verdediging is het oneens met het uitgangspunt van de rechtbank dat het gaat om één openlijke geweldssituatie, zodat ook het openlijk geweld tegen [benadeelde 2] niet kan worden bewezen. Ook is aangevoerd dan niet kan worden bewezen dat het handelen van verdachte letsel bij [benadeelde 3] tot gevolg heeft gehad, zodat vrijspraak van de strafverzwarende omstandigheid dient te volgen.

De verdediging refereert zich aan het oordeel van het hof ten aanzien van het onder 2 en 3 tenlastegelegde openlijk geweld tegen [benadeelde 10] en [benadeelde 3] .

Inleiding^[1]

Niet ter discussie staat dat op 14 juli 2021 in het uitgaansgebied [plaats 1] in Spanje door verdachte en/of zijn vriendengroep bij café [locatie 1] , bij de [locatie 2] en bij de bar [locatie 3] is gevochten. Verdachte wordt ervan verdacht dat hij samen met zijn vrienden geweld heeft gepleegd tegen in totaal tien (jonge) mannen.

Verdachte heeft erkend dat hij bij zowel de [locatie 2] als bij de bar [locatie 3] een trappende beweging heeft gemaakt.

Het hof bespreekt de ten laste gelegde feiten in chronologische volgorde. Dit betekent dat eerst het geweld bij café [locatie 1] (
hierna: [locatie 1]) en de [locatie 2] (
hierna: [locatie 2]) wordt besproken (feiten 1 en 2) en daarna het geweld bij de bar [locatie 3] (
hierna: [locatie 3]) (feit 3).

De overwegingen van het hof zijn als volgt opgezet:

1.[locatie 1] en [locatie 2]

1.1

De feiten: wat is er gebeurd?

1.2

Splitsing: twee afzonderlijke geweldplegingen

2
Bewijsoverwegingen [locatie 1]

2.1

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 8]

2.2

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 6] en [benadeelde 7]

3 Bewijsoverwegingen [locatie 2]

3.1

Openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 9] en [benadeelde 10]

3.2

Vrijspraak geweld tegen [benadeelde 10]

4 Bewijsoverwegingen [locatie 3]

4.1

De feiten: wat is er gebeurd?

4.2

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5]

4.3

Openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 2] en [benadeelde 3]

5 Conclusie

1.[locatie 1] en [locatie 2]

1.1

De feiten: wat is er gebeurd?

Hieronder wordt een globale beschrijving gegeven van de gebeurtenissen op 14 juli 2021. In de volgende paragrafen zal nader worden ingegaan op de verschillende verdenkingen. De bronnen die ten grondslag liggen aan deze feitenvaststelling worden weergegeven in voetnoten en voor zover het gaat om feiten en omstandigheden die dragend en redengevend zijn voor de bewezenverklaring(en) van het ten laste gelegde zijn deze opgenomen in de bijlage bij dit arrest.

Het hof stelt op grond van het procesdossier en het verhandelde ter zitting de volgende feiten en omstandigheden vast.

In de avond/nacht van 13 op 14 juli 2021 is een deel van de groep van verdachte (te weten: [betrokkene] , [medeverdachte 5] , [persoon 1] [getuige 9] en [persoon 2] ) in [locatie 1] . Vanwege de coronamaatregelen moeten alle gasten een stoel hebben om op te zitten. Op enig moment ontstaat er discussie over een stoel tussen de groep, waar de (latere) slachtoffers [benadeelde 7] , [benadeelde 9] , [benadeelde 6] en [benadeelde 10] toe behoren en de hiervoor genoemde vriendengroep van verdachte. Uit camerabeelden in [locatie 1] blijkt, dat [betrokkene] door [benadeelde 9] en [benadeelde 7] wordt geduwd. [benadeelde 9] pakt [betrokkene] bij zijn keel en vlak daarna duwt [benadeelde 7] [betrokkene] weg door zijn hand in de nek van [betrokkene] te plaatsen. Vervolgens slaat [benadeelde 9] [betrokkene] in zijn gezicht met zijn platte hand. [benadeelde 7] wordt vervolgens [locatie 1] uitgezet. Even later loopt ook [benadeelde 9] naar buiten.^[2]

Buiten daagt een aantal jongens elkaar uit. Volgens [benadeelde 7] roept [benadeelde 9] op een gegeven moment iets in de trant van: "Kom dan naar buiten als je zo stoer gaat lopen doen". Een aantal jongens van de groep van verdachte zoekt contact met de vrienden die in de [locatie 4] zitten. [getuige 9] stuurt om 01.35 uur een appje naar medeverdachte [medeverdachte 6] : “Zorg dat de boys rond 2 uur naar [locatie 1] komen. We moeten een groepje even een lesje leren”.^[3]

Rond 02.00 uur, als [locatie 1] dichtgaat, komt [benadeelde 6] naar buiten. Hij gaat bij [benadeelde 7] staan. [benadeelde 10] is op dat moment nog in [locatie 1] .^[4]

De groep van verdachte, onder wie verdachte, is inmiddels bij [locatie 1] aangekomen. Medeverdachten [medeverdachte 3] en [betrokkene] gaan dichtbij [benadeelde 7] staan. Als [benadeelde 6] er bij komt staan voegt nog een aantal personen uit de groep van verdachte zich bij de groep.^[5]Er wordt geduwd, waarna de groep van verdachte [benadeelde 6] en [benadeelde 7] aanvalt. [benadeelde 6] wordt meerdere keren door medeverdachte [medeverdachte 3] in zijn gezicht gestompt, waaronder hard op zijn neus, en [benadeelde 7] wordt door medeverdachte [medeverdachte 1] twee keer op zijn oogkas, één keer op zijn kin en één keer op zijn achterhoofd geslagen.

[benadeelde 9] en [benadeelde 10] hebben niets meegekregen van de vechtpartij. [benadeelde 9] stond verderop, richting [locatie 2] , en [benadeelde 10] was nog in [locatie 1] . [benadeelde 9] ziet ineens [benadeelde 6] met een groot stuk papier en bloed op zijn gezicht. Ook ziet hij dat [benadeelde 7] op hem af komt met een blauw oog. Zij komen uit de richting van de ingang van [locatie 1] gelopen.^[6]

[benadeelde 10] ziet hetzelfde. Hij ziet dat [benadeelde 6] een bloedneus heeft en dat [benadeelde 7] gewond is aan zijn oog.^[7][benadeelde 9] en [benadeelde 10] staan op dat moment ter hoogte van [locatie 2] .^[8]

Even later komt de groep van verdachte op [benadeelde 9] en [benadeelde 10] af.

Van de gebeurtenissen voor [locatie 2] bevinden zich camerabeelden in het procesdossier.^[9]Het hof neemt op deze beelden – voor zover relevant voor het bewijs – het volgende waar:^[10]

Op 1:44:18 staan [medeverdachte 1] en [benadeelde 9] tegenover elkaar. Achter/naast [medeverdachte 1] staan [medeverdachte 2] , [verdachte] , [medeverdachte 5] , [betrokkene] en [medeverdachte 3] . [benadeelde 10] staat naast [benadeelde 9] . Er worden woorden gewisseld.

Op 1:44:22 geeft [betrokkene] (vanachter [medeverdachte 1] ) [benadeelde 9] een klap op zijn gezicht. [benadeelde 9] wankelt naar achteren en beweegt zich vervolgens naar voren richting [betrokkene] . [benadeelde 9] wordt vervolgens tegen zijn hoofd/gezicht geslagen door [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] . [verdachte] beweegt ook in zijn richting. [benadeelde 9] valt achteruit richting gestapelde stoelen. [benadeelde 9] wordt vervolgens nog steeds geslagen door [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] . [medeverdachte 5] beweegt richting [benadeelde 9] . [benadeelde 10] slaat [medeverdachte 5] op zijn achterhoofd. [medeverdachte 5] valt naar achteren en trekt [benadeelde 9] mee.

Op 1:44:27 valt [benadeelde 9] op de grond.

[benadeelde 10] maakt een zwaaiende beweging in de richting van [medeverdachte 1] . [benadeelde 10] valt vervolgens zelf naar achteren en [medeverdachte 1] deinst wat naar achteren. Op dat moment is [benadeelde 9] niet meer het centrum van conflict.

Op 1:44:28 valt [benadeelde 10] op de grond.

[medeverdachte 5] maakt vervolgens een schoppende beweging in de richting van de opstaande [benadeelde 9] . [medeverdachte 1] slaat en [medeverdachte 2] schopt de op de grond liggende [benadeelde 10] .

Op 1:44:31 komt [benadeelde 10] overeind. Hij wordt dan geslagen door [medeverdachte 1] en er wordt naar hem geschopt door [verdachte] , [betrokkene] en [medeverdachte 5] . [benadeelde 10] valt weer op de grond en wordt dan geschopt door [medeverdachte 2] . [benadeelde 10] krabbelt weer op en wordt dan geslagen door [medeverdachte 3] . Terwijl [benadeelde 10] overeind blijft, wordt er gelijktijdig van drie verschillende kanten naar hem geslagen door [betrokkene] , [medeverdachte 5] en [medeverdachte 1] .

Op 1:44:33 loopt [medeverdachte 6] richting het gevecht.

Op 1:44:35 komt [medeverdachte 3] van opzij en geeft [benadeelde 10] een harde klap in het gezicht. [benadeelde 10] wankelt en wordt vervolgens van verschillende kanten geslagen door [medeverdachte 2] en [medeverdachte 1] .

Op 1:44:36 maakt [benadeelde 10] een zwaaiende beweging in de richting van [medeverdachte 3] .

Op 1:44:37 valt [benadeelde 10] achterover op de grond. [medeverdachte 6] maakt een zwaaiende beweging richting [benadeelde 10] .

Op 1:44:38 [medeverdachte 1] stapt naar voren en houdt zijn lichaam in balans door beide uitgestrekte armen. Hij leunt iets achterover. Hij brengt zijn linkerbeen ter hoogte van het bovenlichaam c.q. de rechterschouder van [benadeelde 10] versneld naar beneden in een dubbele neerwaartse beweging. De beweging is niet in één keer, er zit een hapering in de beweging. Vervolgens verplaatst hij zijn gewicht op zijn linkerbeen en hij verplaatst zijn rechterbeen in een krachtige beweging van achteren naar voren, waarbij hij zijn heupen ook meedraait, in de richting van het hoofd van [benadeelde 10] .

Vervolgens wordt [medeverdachte 1] weggeleid van [benadeelde 10] en trapt [medeverdachte 5] één keer op de benen van [benadeelde 10] in een neerwaartse beweging en schopt daarna één keer tegen de benen van [benadeelde 10] aan met een zwaaiende beweging.

[benadeelde 10] is als gevolg van het op hem uitgeoefende geweld buiten bewustzijn geraakt.^[11]

Als gevolg van het geweld hebben [benadeelde 6] , [benadeelde 7] , [benadeelde 9] en [benadeelde 10] pijn en letsel opgelopen. Het letsel bestond uit:

[benadeelde 6] : een gebroken neus, een scheurtje in zijn linker neusvleugel en een tand door de lip;

[benadeelde 7] : een blauw oog;

[benadeelde 9] : een bloedneus;

[benadeelde 10] : een gebroken duim, een opgezwollen enkel, een blauw oog en blauwe plekken op beide armen.

1.2

Splitsing: twee afzonderlijke geweldplegingen

Aan verdachte is het geweld bij [locatie 1] en [locatie 2] ten laste gelegd als één feitelijk geheel. Ter zitting in hoger beroep is door het openbaar ministerie gerekwireerd dat – overeenkomstig het vonnis van de rechtbank – wordt uitgegaan van twee geweldplegingen.

Het hof volgt op dit onderdeel het oordeel van de rechtbank en neemt haar overweging over:

De rechtbank (…) verwijst hierbij naar de verklaringen van [benadeelde 10] , [benadeelde 9] en [medeverdachte 3] . Ook wijst de rechtbank op de camerabeelden van de gebeurtenissen voor [locatie 2] . Uit die beelden en de daarbij weergegeven tijdsaanduidingen volgt ook dat de confrontatie voor [locatie 2] pas begint, geruime tijd nádat de groep van verdachten richting [locatie 1] loopt en ook enige tijd nádat [benadeelde 6] , kennelijk gewond, uit de richting van [locatie 1] komt. Eerst heeft er (openlijk) geweld plaatsgevonden voor [locatie 1] , tegen [benadeelde 7] en [benadeelde 6] ; zij kregen klappen. Na deze klappen was dit geweld voorbij en liepen [benadeelde 7] en [benadeelde 6] weg. Korte tijd daarna ontstond er opnieuw geweld, dit keer voor [locatie 2] , waar [benadeelde 9] en [benadeelde 10] door verdachte en medeverdachten, werden geslagen en geschopt. Het geweld heeft kortom plaatsgevonden op twee verschillende momenten, op twee verschillende plekken, met andere slachtoffers en deels met andere daders. Dit maakt dat er naar het oordeel van de rechtbank sprake is van twee afzonderlijke gebeurtenissen.

Het hof zal – evenals de rechtbank – voor iedere gebeurtenis ook afzonderlijk beoordelen of er sprake was van deelname aan openlijk geweld.

2.Bewijsoverwegingen [locatie 1]

2.1

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen Hof (feit 2)

Evenals de rechtbank en zoals gevorderd door de advocaten-generaal spreekt het hof verdachte vrij van het openlijk geweld tegen [benadeelde 8] .

Uit het dossier blijkt niet duidelijk wanneer, waar, hoe en door wie er geweld tegen [benadeelde 8] is gebruikt, waardoor niet kan worden vastgesteld dat verdachte een significante of wezenlijke bijdrage aan het geweld tegen [benadeelde 8] heeft geleverd.

2.2

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 7] en [benadeelde 6] (feit 2)

Evenals de rechtbank en zoals gevorderd door de advocaten-generaal spreekt het hof verdachte vrij van het openlijk geweld tegen [benadeelde 7] en [benadeelde 6] . Uit niets blijkt dat verdachte enige rol heeft gespeeld bij het openlijk geweld voor [locatie 1] tegen [benadeelde 7] en [benadeelde 6] .

3.Bewijsoverwegingen [locatie 2]

3.1

Openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 9] en [benadeelde 10] (feit 2)

Voor een bewezenverklaring van het "in vereniging" plegen van geweld moet komen vast te staan dat de verdachte een voldoende significante of wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het geweld. Niet is vereist dat deze bijdrage zelf van gewelddadige aard is. De enkele omstandigheid dat iemand aanwezig is in een groep die openlijk geweld pleegt is niet zonder meer voldoende om hem te kunnen aanmerken als iemand die "in vereniging" geweld pleegt. Beoordeeld zal moeten worden of de door de verdachte geleverde – intellectuele en/of materiële – bijdrage aan het delict van voldoende gewicht is.

Verdachte heeft tegenover de politie, maar ook ter zitting in eerste aanleg en in hoger beroep, erkend dat hij een trappende beweging naar [benadeelde 10] heeft gemaakt.

Op grond van de feitenvaststelling en de bewijsmiddelen zoals opgenomen in de bijlage bij dit arrest stelt het hof vast dat verdachte zich aan het begin bij de groep voegt die bij [benadeelde 9] staat. Het geweld begint met een klap van een medeverdachte aan [benadeelde 9] , waarna het geweld zich voortzet tegen [benadeelde 9] en vervolgens ook tegen [benadeelde 10] . [benadeelde 9] en [benadeelde 10] worden geslagen en gestompt en tegen de grond gewerkt. [benadeelde 10] wordt meerdere keren geschopt. Ook wordt er door een medeverdachte met een stoel in de richting van [benadeelde 10] gegooid.

Op grond van het voorgaande acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte zich samen met medeverdachten [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 1] , [medeverdachte 5] en [betrokkene] en/of [medeverdachte 6] schuldig heeft gemaakt aan openlijk geweld tegen [benadeelde 9] en [benadeelde 10] . Verdachte heeft niet enkel de groep getalsmatig versterkt, maar heeft aan dit in vereniging (in de openbaarheid) gepleegde geweld een significante en wezenlijke bijdrage geleverd. Hij was vanaf het begin aanwezig en heeft – terwijl [benadeelde 9] door medeverdachten wordt geslagen – naar [benadeelde 9] toe bewogen. Ook heeft verdachte vrijwel tegelijk met medeverdachten [betrokkene] en [medeverdachte 5] een venijnige schoppende beweging gemaakt in de richting van [benadeelde 10] op het moment dat hij net weer is opgestaan nadat hij door verdachtes medeverdachten naar de grond was geslagen.

Nu verdachte zich ervan bewust was dat ook anderen deelnamen aan de openlijke geweldpleging kan daaruit worden afgeleid dat verdachte opzet had op het in vereniging plegen van geweld.

Strafverzwarende omstandigheid [benadeelde 10] (feit 2)

Als gevolg van het op [benadeelde 10] uitgeoefende geweld is hem letsel toegebracht, bestaande uit: een gebroken duim, een opgezwollen enkel, een blauw oog en blauwe plekken op beide armen. Het hof kwalificeert dit letsel als ‘enig lichamelijk letsel’.

Het hof ziet zich voor de vraag gesteld of één of meerdere letsels bij [benadeelde 10] zijn veroorzaakt door het handelen van verdachte.

Vooropgesteld wordt dat uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat de zwaardere strafbedreiging van artikel 141, tweede lid onder 1°, van het Wetboek van Strafrecht alleen van toepassing is op de verdachte die zelf het bewezenverklaarde letsel heeft toegebracht. De verdachte kan op grond van deze bepaling niet strafrechtelijk verantwoordelijk worden gehouden voor het door zijn mededaders in het kader van het openlijke geweld veroorzaakte letsel.

Voor het letsel geldt dat ook door anderen geweld tegen [benadeelde 10] is uitgeoefend dat geëigend kan zijn dit lichamelijk letsel toe te brengen. Niet bewezen kan worden dat (juist) het door verdachte gepleegde geweld het genoemde lichamelijk letsel tot gevolg heeft gehad. Dit staat aan toerekening in de weg.

3.2

Geweld tegen [benadeelde 10] (feit 1)

Evenals de rechtbank – en zoals gevorderd door de advocaten-generaal – zal het hof verdachte vrijspreken van het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde geweld tegen [benadeelde 10] .

Uit de feitenvaststelling volgt dat verdachte tijdens het gevecht met [benadeelde 10] één keer in zijn richting heeft geschopt. Het hof is van oordeel dat op grond van deze handeling niet kan worden bewezen dat verdachte nauw en bewust met anderen heeft samengewerkt met het opzet [benadeelde 10] te doden dan wel hem zwaar lichamelijk letsel toe te brengen.

4.Bewijsoverwegingen [locatie 3]

4.1

De feiten: wat is er gebeurd?

Het hof stelt op grond van het procesdossier en het verhandelde ter zitting de volgende feiten en omstandigheden vast.

In de nacht van 14 juli 2021 korte tijd nadat door de groep van verdachte fors geweld was gepleegd voor [locatie 1] en [locatie 2] gingen verdachte en de medeverdachten over de boulevard in de richting de [locatie 3] . Op straat ter hoogte van de [locatie 3] komt het tot een confrontatie tussen (een deel van) de groep van verdachte en een groep mannen, te weten: [slachtoffer] , [benadeelde 2] , [benadeelde 3] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] (hierna: de groep uit [plaats 2] ).

Na een korte woordenwisseling loopt het uit de hand als medeverdachte [medeverdachte 1] een eerste klap uitdeelt.^[12]Op dat moment staan medeverdachten [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 6] en [medeverdachte 5] bij [medeverdachte 1] .^[13]Er ontstaat een massale vechtpartij waarbij door verschillende personen uit de groep van verdachte verschillende vormen van geweld worden uitgeoefend tegen de personen van de groep uit [plaats 2] . De groep uit [plaats 2] deed niet veel terug.^[14]

In korte tijd volgt vanuit de groep van verdachte onder meer het volgende geweld: [benadeelde 4] krijgt een klap op zijn gezicht en er wordt geprobeerd hem te tackelen. [slachtoffer] wordt op zijn hoofd geslagen, valt op de grond en wordt vervolgens tegen zijn hoofd geschopt. [benadeelde 5] rent weg en wordt tijdens het wegrennen geslagen. [benadeelde 2] wordt tegen de grond gebeukt. Terwijl [benadeelde 2] op de grond ligt wordt hij twee keer tegen zijn hoofd geschopt, waardoor hij buiten bewustzijn raakt. [benadeelde 3] wordt geschopt, geslagen en geduwd.

Uit de beschikbare beelden volgt dat [slachtoffer] op de grond ligt op het moment dat [benadeelde 2] en [benadeelde 3] worden aangevallen.^[15]

Als gevolg van het geweld heeft [benadeelde 3] blauwe plekken opgelopen en heeft [benadeelde 2] naast blauwe plekken en schaafwonden een gezwollen schedel en bulten op zijn hoofd. [slachtoffer] is als gevolg van het geweld op 18 juli 2021 overleden.

Ten aanzien van de rol van verdachte stelt het hof bovendien vast dat verdachte:

zich bij de groep heeft gevoegd die op dat moment geweld pleegde tegen [benadeelde 3] en [benadeelde 2] ;
een schoppende beweging naar [benadeelde 3] heeft gemaakt.

4.2

Vrijspraak openlijke geweldpleging tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5]

Vooropgesteld wordt dat het hof evenals de rechtbank en de advocaten-generaal van oordeel is dat het openlijk geweld voor de [locatie 3] juridisch niet uiteenvalt in meerdere kleine vechtpartijen tegen afzonderlijke personen, waarbij per verdachte moet worden beoordeeld tegen wie hij geweld heeft gepleegd. Dit gaat niet alleen in tegen de feitelijke situatie zoals die heeft plaatsgevonden – te weten: één massale aanval van de groep van verdachte tegen de groep uit [plaats 2] , waarbij op korte afstand van elkaar en binnen een kort tijdsbestek (deels) tegelijkertijd geweldshandelingen tegen de verschillende slachtoffers werden verricht – maar ook tegen de inhoud en ratio van artikel 141 van het Wetboek van Strafrecht, namelijk het strafbaar stellen van openlijk en in verenigde krachten gepleegd (groeps)geweld tegen personen, waarbij niet iedere pleger zelf geweld moet hebben gepleegd tegen ieder slachtoffer. Voor een bewezenverklaring van het “in vereniging” plegen van geweld is – zoals eerder is overwogen – slechts vereist dat de verdachte een voldoende significante of wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan dat openlijke geweld.

Het voorgaande betekent (dus) niet dat een verdachte ook verantwoordelijk wordt gehouden voor geweld dat is gepleegd door anderen zonder dat hij daarbij aanwezig is geweest en evenmin anderszins een bijdrage aan heeft geleverd.

Ten aanzien van het geweld tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] overweegt het hof in het bijzonder het volgende.

Het hof acht – anders dan de rechtbank en de advocaten-generaal – niet bewezen dat verdachte aan het begin van het gevecht aanwezig is geweest bij het geweld tegen de groep [plaats 2] . Anders dan is aangevoerd kan dit naar het oordeel van het hof niet volgen uit de chatgesprekken en voiceberichten op Telegram. Bovendien hecht het hof waarde aan de verklaringen van getuigen [getuige 7] en [getuige 10] op grond waarvan het hof het aannemelijk acht dat verdachte zich later in het gevecht heeft gemengd. Zo volgt uit de verklaring van getuige [getuige 7] bij de rechter-commissaris^[16]dat [getuige 7] medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] en [medeverdachte 3] op de andere groep jongens heeft zien ingaan en dat hij later verdachte er op in heeft zien rennen. Op de vraag op welk moment dat was antwoordt hij: ‘Bij incident drie.’ (het hof begrijpt: het geweld tegen [benadeelde 3] ) Deze verklaring vindt bovendien steun in de verklaring van getuige [getuige 10] bij de politie^[17]en de rechter-commissaris^[18]waar zij heeft verklaard dat zij, toen het gevecht uitbrak, naast [getuige 7] , [getuige 11] en verdachte stond. Ook verklaart zij bij de rechter-commissaris dat zij heeft gezien dat verdachte op een gegeven moment richting het gevecht is gelopen.

Verdachte heeft telkens stellig ontkend bij het begin van het gevecht met de groep [plaats 2] aanwezig te zijn geweest: hij was tijdens het begin van het gevecht druk bezig met het maken de Tikkies. Op enig moment is verdachte naar het gevecht gelopen.

Bij de beoordeling hecht het hof ook belang aan de omstandigheid dat verdachte bij [locatie 1] geen geweldshandelingen heeft verricht en bij [locatie 2] een relatief kleine rol heeft gehad, en derhalve niet eerder opereerde als degene die bij een confrontatie vooraan stond en het geweld op zocht. Gelet op al het voorgaande acht het hof voldoende aannemelijk geworden dat verdachte niet vanaf het begin van het gevecht aanwezig was en zich pas bij de groep heeft gevoegd toen het geweld tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] al was geëindigd.

Het voorgaande maakt dat het hof verdachte vrijspreekt van het tenlastegelegde openlijke geweld tegen [slachtoffer] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] .

4.3

Openlijke geweldpleging tegen [benadeelde 2] en [benadeelde 3]

Zoals het hof onder 3.1. heeft overwogen moet voor een bewezenverklaring van het "in vereniging" plegen van geweld komen vast te staan dat de verdachte een voldoende significante of wezenlijke bijdrage heeft geleverd aan het geweld. Niet is vereist dat deze bijdrage zelf van gewelddadige aard is. De enkele omstandigheid dat iemand aanwezig is in een groep die openlijk geweld pleegt is niet zonder meer voldoende om hem te kunnen aanmerken als iemand die "in vereniging" geweld pleegt. Beoordeeld zal moeten worden of de door de verdachte geleverde – intellectuele en/of materiële – bijdrage aan het delict van voldoende gewicht is.

Op grond van de hiervoor vastgestelde feiten en de bewijsmiddelen zoals opgenomen in de bijlage bij dit arrest stelt het hof vast dat verdachte zich bij de groep medeverdachten heeft gevoegd op het moment dat zij geweld pleegden tegen [benadeelde 3] en [benadeelde 2] . Door zich te voegen bij de geweldplegers heeft verdachte die groep versterkt. Vervolgens heeft verdachte, toen [slachtoffer] en [benadeelde 2] bewusteloos op de grond lagen, ook zelf geweld uitgeoefend. Zo is hij naar [benadeelde 3] toegelopen waarbij zijn laatste passen richting [benadeelde 3] versneld waren, en heeft hij een schoppende beweging in de richting van [benadeelde 3] gemaakt, terwijl die [benadeelde 3] op dat moment door meerdere personen werd geschopt en geslagen. Door zijn handelen heeft verdachte niet enkel de groep getalsmatig versterkt, maar heeft hij aan dit in vereniging (in de openbaarheid) gepleegde geweld tegen [benadeelde 3] én [benadeelde 2] een significante en wezenlijke bijdrage geleverd. Nu verdachte zich ervan bewust was dat ook anderen deelnamen aan de openlijke geweldpleging kan daaruit worden afgeleid dat verdachte opzet had op het in vereniging plegen van geweld.

Het voorgaande brengt mee dat het hof bewezen acht dat verdachte zich samen met medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 5] en [medeverdachte 7] schuldig heeft gemaakt aan openlijk geweld tegen [benadeelde 2] en [benadeelde 3] .

Strafverzwarende omstandigheid [benadeelde 3]

Aan verdachte is tenlastegelegd dat zijn bijdrage aan het openlijk geweld (zwaar) lichamelijk letsel bij [benadeelde 3] tot gevolg heeft gehad.

Het hof acht niet bewezen dat het door verdachte gepleegde geweld het in de tenlastelegging genoemde lichamelijk letsel tot gevolg heeft gehad omdat op grond van het dossier niet kan worden vastgesteld dat verdachte [benadeelde 3] met zijn schoppen daadwerkelijk heeft geraakt. Nu verdachte op grond van deze bepaling evenmin strafrechtelijk verantwoordelijk kan worden gehouden voor het door zijn mededaders in het kader van het openlijke geweld veroorzaakte letsel kan dit strafverzwarende onderdeel niet worden bewezen.

5.Conclusie

Het hof acht niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 1 primair en subsidiair tenlastegelegde heeft begaan. Het hof spreekt verdachte daarvan vrij.

De onder 2 en 3 tenlastegelegde feiten acht het hof wettig en overtuigend bewezen.

Bewezenverklaring

Door wettige bewijsmiddelen, waarbij de inhoud van elk bewijsmiddel -ook in onderdelen- slechts wordt gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop het blijkens de inhoud kennelijk betrekking heeft, en waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 2 en 3 tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:

2.
hij, op 14 juli 2021 te [plaats 1] , in Spanje, openlijk, te weten op [straat] ter hoogte van [locatie 2] , op of aan de openbare weg en op een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen personen, te weten [benadeelde 9] en [benadeelde 10] door:

- voornoemde [benadeelde 9] en [benadeelde 10] te duwen en/of naar de grond toe te brengen en met de vuist te stompen en te slaan en te schoppen en/of te trappen op en/of in de richting van en/of tegen het hoofd en het (boven)lichaam en met een stoel te gooien in de richting van voornoemde slachtoffer(s) en/of andere personen;

3.
hij, op 14 juli 2021 te [plaats 1] , in Spanje, openlijk, te weten op [straat] ter hoogte van bar [locatie 3] , op of aan de openbare weg en op een voor het publiek toegankelijke plaats, in vereniging geweld heeft gepleegd tegen personen, te weten [benadeelde 3] en [benadeelde 2] door:

- voornoemde [benadeelde 3] en/of [benadeelde 2] te duwen en/of te trekken en/of naar de grond toe te brengen en/of (met de vuist) te stompen en/of te slaan en/of te schoppen en/of te trappen op en/of in de richting van en/of tegen het hoofd en/of het (boven)lichaam.

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

Het onder 2 en 3 bewezenverklaarde levert op:

telkens:

openlijk in vereniging geweld plegen tegen personen.

Strafbaarheid van de verdachte

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Oplegging van straf en/of maatregel

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

De ernst van de feiten

Verdachte heeft zich samen met zijn medeverdachten in de nacht van 14 juli 2021 op Mallorca tijdens het uitgaan schuldig gemaakt aan zinloos en excessief uitgaansgeweld. Ten laste van verdachte is bewezenverklaard dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan twee openlijke geweldplegingen tegen vier personen.

Verdachte heeft zich zowel bij [locatie 2] als bij de [locatie 3] schuldig gemaakt aan openlijk geweld. Uit het dossier, waaronder ook de beelden die het hof heeft gezien, blijkt de enorme agressiviteit en felheid van de groep van verdachte in de verschillende gevechten.

Bij [locatie 2] heeft hij met anderen geweld gebruikt tegen [benadeelde 9] en [benadeelde 10] , waardoor [benadeelde 10] gewond is geraakt. De rol van verdachte bestond eruit dat hij richting [benadeelde 9] heeft bewogen en naar [benadeelde 10] heeft geschopt. [benadeelde 10] was een speelbal van het op hem door verdachte en zijn medeverdachten uitgeoefende geweld en is uiteindelijk buiten bewustzijn op de grond achtergebleven.

Bij de [locatie 3] , ongeveer een half uur later, gaat de groep van verdachte opnieuw over tot geweld. Zijn medeverdachten storten zich op een groep mannen (te weten: [benadeelde 2] , [slachtoffer] , [benadeelde 3] , [benadeelde 4] en [benadeelde 5] ). Dat geweld had al meteen tot resultaat dat [slachtoffer] buiten bewustzijn op de grond achterbleef en [benadeelde 4] en [benadeelde 5] gewond raakten door de slagen en trappen van verdachtes medeverdachten. Niettemin ging het geweld door tegen [benadeelde 3] en [benadeelde 2] . Terwijl dit geweld plaatsvindt mengt verdachte zich in het gevecht. [benadeelde 2] wordt door een medeverdachte tegen de grond gebeukt en door twee medeverdachten tegen zijn hoofd geschopt, waarna hij bewusteloos blijft liggen. Ook wordt [benadeelde 3] door een overmacht van meerdere personen, waaronder verdachte, belaagd. Er wordt geprobeerd [benadeelde 3] ten val te brengen en ook naar hem wordt geslagen en geschopt. Ook verdachte schopt richting [benadeelde 3] . Dat [benadeelde 3] niet is gevallen en zijn letsel beperkt is gebleven tot een aantal blauwe plekken, is niet aan verdachte en zijn medeverdachten te danken.

Dit soort zinloos (uitgaans)geweld zorgt voor gevoelens van onveiligheid bij de slachtoffers en in de samenleving. Dat deze gevoelens nog langere tijd kunnen blijven bestaan blijkt ook uit de verklaringen van slachtoffers.

Dat het hier om ernstige feiten gaat, behoeft geen betoog. Belangrijk om daarbij op te merken is dat het hof – anders dan bij vijf medeverdachten – geen betrokkenheid bij het openlijk geweld tegen [slachtoffer] bewezen heeft verklaard. Het overlijden van [slachtoffer] heeft daarmee geen invloed op de op te leggen straf.

Het openbaar ministerie verwijt alle verdachten dat zij geen antwoord geven op de vraag wat er met [slachtoffer] is gebeurd. Het hof doet dit niet en overweegt – net als de rechtbank – als volgt. Er is in de media en ook ter zitting gesproken over ‘het geheim van Mallorca’. Daarbij is de veronderstelling opgeworpen dat betrokkenen meer weten over de dood van [slachtoffer] dan zij vertellen. Wat daar van zij, niet vastgesteld kan worden dat dit voor verdachte geldt. Alleen al daarom speelt dit geen rol bij de strafoplegging. Bij de op te leggen straf is alleen bepalend en kan ook alleen maar bepalend zijn wat ten laste van verdachte bewezen is verklaard.

Duidelijk moet zijn: of er nou is gescholden of gespuugd of wellicht een klap is uitgedeeld door (een van) de slachtoffers, voor het door verdachte en zijn medeverdachten gepleegde geweld bestaat geen enkele rechtvaardiging.

De persoon van verdachte

Verdachte heeft zich op achttienjarige leeftijd aan de bewezenverklaarde feiten schuldig gemaakt.

Het hof heeft kennisgenomen van het uittreksel uit de Justitiële Documentatie betreffende verdachte van 30 oktober 2023, waaruit blijkt dat hij niet eerder is veroordeeld voor strafbare feiten. Wel is sprake van een openstaande zaak. Verder heeft verdachte na het onderhavige feit een strafbeschikking, te weten een geldboete van € 150,-, opgelegd gekregen wegens overtreding van de APV. Het hof houdt daarom rekening met artikel 63 van het Wetboek van Strafrecht.

Verder heeft het hof gelet op de reclasseringsadviezen van 19 september 2022 en 2 november 2023, opgemaakt door [reclasseringsmedewerker] bij Reclassering Nederland. De reclassering schat het risico op letselschade en op algemene recidive in als laag. Verdachte is first-offender en heeft zijn leven in praktische zin op orde. Anders dan in het eerste rapport is geadviseerd acht de reclassering interventies of toezicht niet meer geïndiceerd. Verdachte heeft zijn leven in praktisch opzicht op orde en er is sprake van positieve en beschermende factoren. Van een structureel agressieprobleem lijkt geen sprake.

Het volwassenenstrafrecht

Verdachte was ten tijde van het plegen van de strafbare feiten achttien jaar oud, zodat in beginsel het volwassenenstrafrecht van toepassing is. Op grond van artikel 77c Sr is het mogelijk om bij jongvolwassenen van 18 tot 23 jaar af te wijken van die hoofdregel en toepassing te geven aan het jeugdstrafrecht. De persoonlijkheid van een verdachte of de omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan moeten daarvoor dan aanleiding geven.

Uit de wetsgeschiedenis blijkt dat deze uitzondering is ingevoerd om toepassing van het sanctiestelsel voor jeugdigen bij jongvolwassenen te bevorderen, wanneer dit, gelet op de ontwikkelingsfase van de jongvolwassene, de meest effectieve manier is om het gedrag in gunstige zin te beïnvloeden. Het doel daarbij is om zo ook de adolescent te stimuleren een verantwoorde rol in de samenleving op zich te nemen. Er wordt daarbij voornamelijk gedacht aan jongvolwassen verdachten van ernstige misdrijven, die als veelpleger te boek staan en die bijzonder kwetsbaar zijn. In die gevallen is er mogelijk sprake van een (forse) vrijheidsbenemende straf, waarbij de tenuitvoerlegging onder het jeugdrecht afwijkt van het volwassenenstrafrecht. Een belangrijk verschil daarbij is dat binnen een justitiële jeugdinrichting (JJI) een pedagogische aanpak mogelijk is. Ook kan er in de hiervoor genoemde gevallen eerder sprake zijn van oplegging van een maatregel met behandeling, waarvoor het jeugdrecht andere mogelijkheden biedt dan het volwassenenstrafrecht. Dit is het uitgangspunt zoals het op dit moment geldt en door het hof zal worden gehanteerd.

Het hof ziet geen aanleiding om in de zaak van verdachte het jeugdstrafrecht toe te passen. De omstandigheden waaronder de feiten zijn begaan geven hiertoe geen (enkele) reden. Ook is het hof van oordeel dat er – zowel ten tijde van het plegen van de feiten als op dit moment – geen noodzaak bestaat voor pedagogische beïnvloeding van verdachte. De indruk van verdachte zoals die ter zitting naar voren is gekomen en zoals die ook uit de rapportages blijkt, is die van een jongvolwassene die thuis woont, maar ook een zelfstandig leven leidt. Hij volgt een studie en werkt af en toe. Er is geen sprake van een stoornis of cognitieve beperking. Door de reclassering is geen specifieke behandeling of maatregel van het jeugdstrafrecht geadviseerd. Gelet op het voorgaande valt niet in te zien waarom, specifiek in de zaak van verdachte, het sanctiestelsel van het jeugdstrafrecht de meest effectieve manier zou zijn om het gedrag van verdachte te beïnvloeden. Het verzoek van de verdediging om het jeugdstrafrecht toe te passen wordt daarom afgewezen.

De straf

Gezien de ernst van het geheel van de mede door verdachte gepleegde feiten kan in dit geval niet anders worden gereageerd dan met het opleggen van een onvoorwaardelijke gevangenisstraf.

Het hof hecht belang aan een uniforme strafoplegging in hoger beroep. Om deze reden heeft het hof bij het bepalen van de hoogte van de straf aansluiting gezocht bij de oriëntatiepunten voor straftoemeting van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS) en heeft het hof acht geslagen op rechterlijke uitspraken met betrekking tot feiten, die met het onderhavige geval (grosso modo) vergelijkbaar zijn. De oriëntatiepunten gaan voor openlijke geweldpleging, als vertrekpunt van denken, uit van een taakstraf voor de duur van 120 uren. Omgerekend naar een gevangenisstraf gaat het om twee maanden hechtenis.

Alles afwegend, in het bijzonder gelet op het aantal slachtoffers en verdachtes rol in het geweld, acht het hof oplegging van een gevangenisstraf van vijf maanden passend en geboden.

Het hof ziet evenwel aanleiding om deze straf te matigen als gevolg van het nadeel dat door de extreem indringende media-aandacht voor verdachte is veroorzaakt. Verdachte werd door de publieke opinie vroegtijdig – en naar achteraf is gebleken onterecht – als een van de rechtstreeks verantwoordelijken voor de dood van [slachtoffer] gebrandmerkt. In de media werden volop portretten van verdachten, filmpjes, berichtjes en reacties gedeeld, ook werden de (volledige) persoonsgegevens van verdachte op internet geopenbaard. De op internet ontketende hetze heeft ernstige nadelige gevolgen voor de jongvolwassen verdachte en zijn omgeving gehad. Bovendien is algemeen bekend dat informatie, ook als het niet klopt, eenmaal op internet niet of nauwelijks kan worden uitgewist. De toekomstige werkgever die de naam van verdachte intoetst op Google zal waarschijnlijk direct worden gevoed met foutieve informatie over de mogelijke betrokkenheid van verdachte bij de dood van [slachtoffer] . Met deze ernstig nadelige gevolgen houdt het hof ten gunste van verdachte – en alle andere verdachten in de Mallorcazaak – rekening. Het hof benadrukt dat deze beslissing niet in het algemeen betekent dat een verdachte als hij te lijden heeft gekregen van indringende media-aandacht omtrent zijn strafzaak recht heeft op matiging van zijn straf.

Het voorgaande brengt mee dat het hof deels kiest voor een andere strafmodaliteit en verdachte zal veroordelen tot een gevangenisstraf van 18 dagen, met aftrek van het voorarrest, en een taakstraf van 240 uren, subsidiair 120 dagen hechtenis. Nu verdachte de opgelegde onvoorwaardelijke straf al in detentie heeft doorgebracht betekent dit dat verdachte niet opnieuw de gevangenis in hoeft, tenzij hij zich opnieuw schuldig maakt aan een strafbaar feit.

Geen vrijheidsbeperkende maatregel

Door de advocaten-generaal is ook de oplegging van de maatregel ex artikel 38v van het Wetboek van Strafrecht, inhoudende het bevel aan verdachte zich te onthouden van contact met de ouders van [slachtoffer] en de slachtoffers [benadeelde 2] , [benadeelde 3] , [benadeelde 5] en [benadeelde 4] voor de duur van vijf jaren, gevorderd.

Gelet op de wetsgeschiedenis kan een maatregel ex artikel 38v Sr, zoals een contactverbod, slechts worden opgelegd indien dit strekt tot beveiliging van de maatschappij of de voorkoming van het – opnieuw – begaan van strafbare feiten terwijl de rechter er rekening mee moet houden dat de verdachte opnieuw een strafbaar feit zal plegen of zich belastend naar personen toe zal gedragen.

Anders dan de advocaten-generaal is het hof van oordeel dat aan de voorwaarden voor oplegging van de maatregel niet is voldaan. Voor dit oordeel acht het hof het van belang dat na de pleegdatum op 14 juli 2021 geen enkele contactpoging is geweest met een van de slachtoffers en er ook geen concrete aanleiding is te veronderstellen dat verdachte een poging hiertoe zal ondernemen. Sterker nog: verdachte heeft ter zitting verklaard dat hij geen contact zal opnemen met de nabestaanden en slachtoffers, tenzij dit contact vanuit hen gewenst zou zijn.

Het voorgaande maakt dat, hoewel het hof begrijpt dat de nabestaanden en/of slachtoffers oplegging van een contactverbod op prijs stellen, de maatregel niet wordt opgelegd.

Beslag

Teruggave beslag

Het hof gelast de teruggave aan verdachte van de in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, te weten:

- broek (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869253);

- broek (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869256);

- schoen(en) (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869259);

- schoen(en) (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869261);

- computer (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869286);

- telefoontoestel (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869280).

Conservatoir beslag

Het hof zal het conservatoir beslag niet opheffen aangezien aan verdachte de schadevergoedingsmaatregel wordt opgelegd. Na het onherroepelijk worden van die maatregel kan het bedrag waarop het beslag berust worden uitgewonnen ten behoeve van de benadeelde partij(en).

Benadeelde partijen

Nabestaanden en slachtoffers hebben zich als benadeelde partij in het geding gevoegd. Zij hebben het hof verzocht om hoofdelijke toewijzing van hun vordering, en deze te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf het moment van het ontstaan van de schade. Daarnaast is verzocht de schadevergoedingsmaatregel als bedoeld in artikel 36f Sr aan verdachte op te leggen.

De vorderingen

Slachtoffers ‘ [locatie 1] ’

[benadeelde 6]

vordert een bedrag van in totaal € 3.082,51 (€ 332,51 materieel, € 2.500,00 immaterieel en € 250,00 proceskosten). Dit bedrag bestaat uit:

medische kosten: € 130,00;
reis- en parkeerkosten: € 77,51;
kleding: € 125,00;
immateriële schade: € 2.500,00;
eigen risico rechtsbijstandverzekering: € 250,00.

[benadeelde 7]

vordert een bedrag van in totaal € 2.702,50 (€ 862,50 materieel, € 1.750,00 immaterieel en € 90,00 proceskosten). Dit bedrag bestaat uit:

gederfde inkomsten: € 862,50;
immateriële schade: € 1.750,00;
reiskosten naar de rechtbank: € 90,00.

Slachtoffers ‘ [locatie 2] ’

[benadeelde 10]

vordert een bedrag van in totaal € 3.702,46 (€ 572,46 materieel, € 3.000,00 immaterieel en € 130,00 proceskosten). Dit bedrag bestaat uit:

reiskosten ziekenhuis Mallorca: € 45,66;
eigen risico: € 385,00;
reiskosten ziekenhuis Nederland: € 22,80;
horloge: € 119,00;
immateriële schade: € 3.000,00;
reiskosten naar de rechtbank: € 130,00.

[benadeelde 9]

vordert een bedrag van in totaal € 1.991,20 (€ 150,00 materieel, € 1.750,00 immaterieel en € 91,20 proceskosten). Dit bedrag bestaat uit:

schoenen: € 100,00;
T-shirt: € 50,00;
immateriële schade: € 1.750,00;
reiskosten naar de rechtbank: € 91,20.

Slachtoffers ‘ [locatie 3] ’

[benadeelde 2]

vordert een bedrag van in totaal € 8.241,74 (€ 3.241,74 materieel en € 5.000,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

AirBnB: € 158,68;
vliegticket Mallorca-Amsterdam: € 145,01;
huurwoning: € 2.292,15;
laminaat woning: € 645,90;
immateriële schade: € 5.000,00.

[benadeelde 5]

vordert een bedrag van in totaal € 17.237,97 (€ 12.237,97 materieel en

€ 5.000,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

AirBnB: € 158,68;
boot Palma-Ibiza: € 87,66;
ticket Ibiza-Amsterdam: € 152,45;
hotel hoofdstad Mallorca: € 56,63;
taxi ziekenhuis Mallorca: € 32,00;
eigen risico 2022 en 2023: € 575,40;
gederfde inkomsten: € 11.175,15;
immateriële schade: € 5.000,00.

[benadeelde 3]

vordert een bedrag van in totaal € 15.540,30 (€ 10.540,30 materieel en

€ 5.000,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

AirBnB: € 158,68;
boot Palma-Ibiza: € 87,66;
ticket Ibiza-Amsterdam: € 152,45;
hotel hoofdstad Mallorca: € 56,63;
taxi ziekenhuis Mallorca: € 40,00;
eigen risico 2022 en 2023: € 1.213,74;
kosten opvragen medische informatie: € 31,14;
gederfde inkomsten: € 8.800,00;
immateriële schade: € 5.000,00.

[benadeelde 4]

vordert een bedrag van in totaal € 6.318,64 (€ 1.318,64 materieel en € 5.000,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

AirBnB: € 158,68;
boot Palma-Ibiza: € 87,66;
ticket Ibiza-Amsterdam: € 152,45;
hotel hoofdstad Mallorca: € 56,63;
eigen risico: € 863,22;
immateriële schade: € 5.000,00.

Nabestaanden van [slachtoffer]

[benadeelde 1] (ouders van [slachtoffer] )

[benadeelde 1] vorderen een bedrag van in totaal € 69.100,63

(€ 9.350,63 materieel en € 59.750,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

vererfde letselschade: € 28.648,11;
overlijdensschade: € 40.452,52.

[benadeelde 11] (vriendin van [slachtoffer] )

[benadeelde 11] vordert een bedrag van in totaal € 218.057,00 (€ 198.057,00 materieel en

€ 20.000,00 immaterieel). Dit bedrag bestaat uit:

gederfd levensonderhoud: € 198.057,00;
affectieschade: € 20.000,00.

Het standpunt van het openbaar ministerie

De advocaten-generaal hebben verschillende standpunten ingenomen ten aanzien van de vorderingen. Het hof zal hierop, voor zover nodig, hierna ingaan.

Het standpunt van de verdediging

De verdediging heeft verschillende standpunten ingenomen ten aanzien van de vorderingen. Het hof zal hierop, voor zover nodig, hierna ingaan.

Het oordeel van het hof

Groepsaansprakelijkheid en hoofdelijkheid

In de gevallen waarin het geweld door verdachte in vereniging met één of meer anderen is gepleegd, stelt het hof vast dat in civielrechtelijk opzicht sprake is van groepsaansprakelijkheid als bedoeld in artikel 6:166 van het Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Dit geldt voor zowel de poging tot doodslag, als de poging tot zware mishandeling als het openlijk geweld. Dit brengt met zich dat iedere bij het groepsgeweld betrokkene hoofdelijk aansprakelijk is voor de als gevolg daarvan geleden schade. Er is namelijk steeds sprake geweest van bewuste gezamenlijke deelname aan gewelddadige gedragingen in groepsverband en tussen die gedragingen bestaat naar het oordeel van het hof een duidelijke samenhang. Groepsgeweld tegen een persoon (of personen) brengt de kans met zich dat aan die persoon of personen letsel of andere schade wordt toegebracht, en verdachte heeft dat risico voor lief genomen. Door gewelddadige deelname aan de groep zijn verdachte en zijn mededaders naar burgerlijk recht hoofdelijk aansprakelijk voor de schade die door het strafbare feit is toegebracht.

Of aan verdachte zelf het opgelopen (zwaar) lichamelijk letsel is tenlastegelegd c.q. bewezenverklaard is daarbij niet van belang. Voor aansprakelijkheid krachtens artikel 6:166 BW is namelijk niet vereist dat een individu uit de groep zelf de schade heeft veroorzaakt om daarvoor in civielrechtelijke zin aangesproken te kunnen worden. De regeling beoogt buiten twijfel te stellen dat een deelnemer aan onrechtmatige gedragingen in groepsverband zich niet aan aansprakelijkheid voor de daaruit ontstane schade kan onttrekken met het causaliteitsverweer dat de schade ook zonder zijn deelneming aan de groep zou zijn ontstaan.

Slachtoffers ‘ [locatie 1] ’

[benadeelde 6] en [benadeelde 7]

Het hof zal de benadeelde partijen [benadeelde 6] en [benadeelde 7] niet-ontvankelijk verklaren in de vorderingen nu verdachte van het ten laste gelegde geweld jegens hen zal worden vrijgesproken.

Nu de benadeelde partijen niet-ontvankelijk worden verklaard in hun vorderingen, zullen de benadeelde partijen in de kosten van verdachte worden veroordeeld voor zover deze betrekking hebben op het verweer tegen de vordering. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.

Slachtoffers ‘ [locatie 2] ’

Verdachte heeft, met medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 5] openlijk in vereniging geweld gepleegd tegen [benadeelde 10] .

Verdachte heeft, met medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 5] openlijk in vereniging geweld gepleegd tegen [benadeelde 9] .

Hij is dus, samen met die medeverdachten, hoofdelijk aansprakelijk voor de schade die [benadeelde 10] en [benadeelde 9] daardoor hebben geleden.

[benadeelde 10]

Materiële schade

Ten aanzien van de gevorderde reiskosten naar het ziekenhuis in Mallorca ter hoogte van

€ 45,66, de ziektekosten ter hoogte van € 385,00, de reiskosten naar het ziekenhuis in Nederland ter hoogte van € 22,80 en de kosten van het horloge van € 119,00 geldt dat zij allemaal voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot de door verdachte gepleegde strafbare feiten, zodat zij voor vergoeding in aanmerking komen.

Ten aanzien van de gevorderde € 119,00 voor het horloge overweegt het hof in het bijzonder dat het alleszins voorstelbaar is dat het horloge van de benadeelde partij tijdens het strafbare handelen van verdachte kapot is gegaan. Dit wordt bovendien ondersteund door de verklaring van [benadeelde 6] , die in zijn aangifte heeft verklaard dat hij een deel van het horloge van de benadeelde partij dat door de ruzie stuk was gegaan, op de grond zag liggen. Het hof acht de hoogte van het gevorderde bedrag redelijk en wijst deze schadepost dan ook toe.

Immateriële schade

De gevorderde immateriële schade ligt op grond van het bepaalde in artikel 6:106 lid 1 sub b BW voor toewijzing gereed, omdat de benadeelde partij door het gepleegde geweld lichamelijk letsel heeft opgelopen aan zijn neus en hoofd en in de vorm van een gebroken duim, en de benadeelde partij door het forse geweld op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Gelet op de aard van het letsel en de normschending, alsmede de hoogte van de schadevergoedingen die doorgaans in soortgelijke zaken worden toegewezen, acht het hof toewijzing van de gevorderde € 3.000,- billijk.

ProceskostenOp grond van artikel 238 Rv, eerste en tweede lid, komen reis-, verlet en verblijfkosten van de partij die aanspraak heeft op een proceskostenvergoeding alleen voor vergoeding in aanmerking indien niet alleen in persoon mag worden geprocedeerd, maar ook daadwerkelijk in persoon wordt geprocedeerd. In de onderhavige voegingsprocedure heeft de benadeelde partij geprocedeerd met behulp van een raadsvrouw, die ook ter terechtzitting – zowel in eerste aanleg als in hoger beroep – de vordering heeft toegelicht. Daarom komen de gevorderde kosten die verband houden met het bijwonen van de zitting niet voor vergoeding in aanmerking.

Het hof zal de vordering tot vergoeding van deze proceskosten daarom afwijzen en voor het overige de proceskosten aan de zijde van de benadeelde partij op nihil stellen.

Eigen schuld

Het hof zal op de toe te wijzen schade geen eigen schuld-correctie toepassen in de zin van het bepaalde in artikel 6:101 BW, nu niet is gebleken van een gedraging aan de zijde van de benadeelde partij waardoor zijn schade (mede) zou zijn ontstaan. Indien de benadeelde partij al zelf enige geweldshandeling zou hebben verricht, was de reactie van verdachte bovendien dermate disproportioneel en dominerend dat het handelen van de benadeelde partij daarbij in het niet valt (vgl. onder meer HR 26 januari 1996, ECLI:NL:HR:1996:ZC1976 (Dicky Trading II).

[benadeelde 9]

Materiële schade

Ten aanzien van de gevorderde kosten voor de schoenen ter hoogte van € 100,00 en het T-shirt van € 50,00 geldt dat deze schadeposten voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot het door verdachte gepleegde strafbare feit. Gelet op de onderbouwing acht het hof de hoogte van de gevorderde kosten ook redelijk. Het hof wijst deze schadeposten dan ook toe.

Immateriële schade

De gevorderde immateriële schade ligt op grond van het bepaalde in artikel 6:106 lid 1 sub b BW voor toewijzing gereed, omdat de benadeelde partij door het gepleegde geweld lichamelijk letsel heeft opgelopen aan zijn neus en hoofd. Gelet op de aard van het letsel en de hoogte van de schadevergoedingen die doorgaans in soortgelijke zaken worden toegewezen, acht het hof toewijzing van een vergoeding van € 1.000,- billijk. Het overige gevorderde deel zal worden afgewezen.

Het hof zal de vordering tot vergoeding van deze proceskosten daarom afwijzen en voor het overige de proceskosten aan de zijde van de benadeelde partij op nihil stellen.

Eigen schuld

Slachtoffers ‘ [locatie 3] ’

Verdachte heeft, samen met medeverdachten [medeverdachte 1] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 7] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 5] , openlijk in vereniging geweld gepleegd tegen [benadeelde 2] en [benadeelde 3] .

Hij is dus, samen met die medeverdachten, hoofdelijk aansprakelijk voor de schade die [benadeelde 2] en [benadeelde 3] daardoor hebben geleden.

[benadeelde 2]

Materiële schade

AirBnB en vliegticket

Ten aanzien van de gevorderde kosten van de AirBnB op Mallorca ter hoogte van € 158,68, en de kosten van het vliegticket van Mallorca naar Amsterdam ter hoogte van € 145,01 geldt dat zij voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot de door verdachte gepleegde strafbare feiten, zodat zij voor vergoeding in aanmerking komen. Het hof overweegt hierbij in het bijzonder dat de benadeelde partij als gevolg van het handelen van verdachte om begrijpelijke redenen eerder naar huis is gegaan, waardoor deze kosten op redelijke grond zijn gemaakt.

Huurkosten woning en laminaat

Ten aanzien van de kosten van de huurwoning ter hoogte van € 2.292,15 en de laminaatvloer ter hoogte van € 645,90 is het hof van oordeel dat deze schadeposten onvoldoende zijn onderbouwd, in die zin dat het rechtstreeks verband tussen het strafbare feit en deze schade in dit geding onvoldoende is komen vast te staan. Het zou een onevenredige belasting van het strafgeding opleveren indien de benadeelde partij in dit stadium van de procedure alsnog in de gelegenheid zou worden gesteld om nader bewijs in te brengen. In zoverre kan de benadeelde partij daarom niet in zijn vordering worden ontvangen en kan hij die vordering slechts bij de burgerlijke rechter aanbrengen.

Immateriële schade

In hoger beroep is de grondslag van de vordering van de benadeelde partij uitsluitend het door verdachte jegens de benadeelde partij gepleegde strafbare feit en niet langer mede shockschade.

De gevorderde immateriële schade ligt op grond van het bepaalde in artikel 6:106 aanhef en sub b BW voor toewijzing gereed, omdat de benadeelde partij door het gepleegde geweld lichamelijk letsel heeft opgelopen aan onder meer zijn hoofd, en op andere wijze in zijn persoon is aangetast. De benadeelde partij is meerdere keren geschopt terwijl hij op de grond lag en is door het geweld bewusteloos geraakt. Gelet op de aard van het letsel, de heftigheid van de geweldshandelingen die jegens de benadeelde partij zijn gepleegd en de aard van de normschending, alsmede de hoogte van de schadevergoedingen die doorgaans in soortgelijke zaken worden toegewezen, acht het hof toewijzing van de gevorderde € 5.000,- billijk.

Proceskosten

Verdachte zal ook worden veroordeeld in de proceskosten die de benadeelde partij heeft gemaakt en ten behoeve van de tenuitvoerlegging van deze uitspraak nog zal maken. Deze kosten worden tot op dit moment begroot op nihil.

Eigen schuld

[benadeelde 3]

Materiële schade

AirBnB, bootticket, vliegticket en hotel

Ten aanzien van de gevorderde kosten van de AirBnB op Mallorca ter hoogte van € 158,68, de kosten van het bootticket van Mallorca naar Ibiza ter hoogte van € 87,66, de kosten van het vliegticket van Ibiza naar Amsterdam ter hoogte van € 152,45 en de kosten van het hotel in Palma de Mallorca ter hoogte van € 56,63 geldt dat zij voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot het door verdachte gepleegde strafbare feit, zodat zij voor vergoeding in aanmerking komen. Het hof overweegt hierbij in het bijzonder dat de benadeelde partij als gevolg van het handelen van verdachte om begrijpelijke redenen eerder naar huis is gegaan, waardoor deze kosten op redelijke grond zijn gemaakt.

Taxi

Ten aanzien van de gevorderde kosten van de taxi naar het ziekenhuis op Mallorca ter hoogte van € 40,- geldt dat deze voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot het door verdachte gepleegde strafbare feit. Het hof acht de hoogte van het gevorderde bedrag redelijk en wijst deze schadepost dan ook toe.

Eigen risico

Ten aanzien van de gevorderde kosten voor het eigen risico van de zorgverzekering van 2022 en 2023 ter hoogte van € 1.213,74 geldt dat deze voldoende zijn onderbouwd en in rechtstreeks verband staan tot het door verdachte gepleegde strafbare feit, zodat deze schadepost voor vergoeding in aanmerking komt.

Medische informatie

Ten aanzien van de kosten voor het opvragen van de medische informatie ter hoogte van € 31,14 van de benadeelde partij geldt dat deze schadepost voldoende is onderbouwd en in rechtstreeks verband staat tot het door verdachte gepleegde strafbare feit, zodat deze kosten voor vergoeding in aanmerking komen. Het hof overweegt hierbij in het bijzonder dat deze kosten geen betrekking hebben op een afschrift van het medisch dossier van de benadeelde partij, maar zien op een aparte verklaring die de huisarts van de benadeelde partij naar aanleiding van het strafbare feit heeft opgesteld. Deze kosten zijn daarom in redelijkheid gemaakt.

Gederfde inkomsten

Ten aanzien van de gevorderde kosten voor gederfde inkomsten ter hoogte van € 8.800,00 geldt dat als voldoende vaststaand kan worden aangenomen dat de benadeelde partij als gevolg van het door verdachte gepleegde strafbare feit rechtstreeks schade heeft geleden. De benadeelde partij heeft vanwege de gevolgen van het strafbare feit enige tijd niet kunnen werken en heeft daardoor inkomsten misgelopen. De hoogte van de gederfde inkomsten is door de benadeelde partij voldoende onderbouwd. Het hof zal de gevorderde kosten voor gederfde inkomsten ter hoogte van € 8.800,00 dan ook toewijzen.

Immateriële schade

In hoger beroep is de grondslag van de vordering van de benadeelde partij uitsluitend het door verdachte jegens de benadeelde partij gepleegde strafbare feit en niet langer mede shockschade.

De gevorderde immateriële schade ligt op grond van het bepaalde in artikel 6:106 aanhef en sub b BW voor toewijzing gereed, omdat de benadeelde partij op andere wijze in zijn persoon is aangetast. Gelet op de aard van de normschending, alsmede de hoogte van de schadevergoedingen die doorgaans in soortgelijke zaken worden toegewezen, acht het hof toewijzing van een vergoeding van € 3.000,- billijk. Het overige gevorderde deel zal worden afgewezen.

Proceskosten

Eigen schuld

[benadeelde 5], [benadeelde 4]
, [benadeelde 1] (ouders van [slachtoffer] ) en [benadeelde 11] (vriendin van [slachtoffer] )

Het hof zal de benadeelde partijen [benadeelde 5] , [benadeelde 4] , [benadeelde 1] en [benadeelde 11] niet-ontvankelijk verklaren in de vorderingen nu verdachte van het ten laste gelegde geweld jegens [benadeelde 5] , [benadeelde 4] en [slachtoffer] zal worden vrijgesproken.

Wettelijke rente en schadevergoedingsmaatregel ten aanzien van alle vorderingen

De toegewezen bedragen worden vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de datum van de schadeveroorzakende gebeurtenis, te weten 14 juli 2021. Als extra waarborg voor betaling zal het hof ten behoeve van de benadeelde partijen – ten aanzien van de verschillende toegewezen materiële en immateriële schadeposten – aan verdachte de schadevergoedingsmaatregel als bedoeld in artikel 36f Sr opleggen, op de wijze zoals hieronder is opgenomen.

Het hof overweegt hierbij dat het jeugdrecht niet van toepassing wordt verklaard, zodat het geen aanleiding ziet om af te wijken van het gebruikelijke aantal dagen gijzeling, zoals opgenomen in de oriëntatiepunten die door het in de organisatie van de Rechtspraak bestaande Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS) zijn vastgesteld.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 9, 22c, 22d, 36f, 57, 63 en 141 van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het onder 1 primair en 1 subsidiair tenlastegelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 2 en 3 tenlastegelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het onder 2 en 3 bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
18 (achttien) dagen.

Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.

Veroordeelt de verdachte tot een
taakstrafvoor de duur van
240 (tweehonderdveertig) uren, indien niet naar behoren verricht te vervangen door
120 (honderdtwintig) dagen hechtenis.

Gelast de
teruggaveaan de verdachte van de in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerpen, te weten:

- broek (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869253);

- broek (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869256);

- schoen(en) (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869259);

- schoen(en) (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869261);

- computer (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869286);

- telefoontoestel (omschrijving/goednummer: PL0900-2021230390-G2869280).

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 7]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 7] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 6]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 6] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 10]

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 10] ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 3.572,46 (drieduizend vijfhonderdtweeënzeventig euro en zesenveertig cent) bestaande uit € 572,46 (vijfhonderdtweeënzeventig euro en zesenveertig cent) materiële schade en € 3.000,00 (drieduizend euro) immateriële schade, waarvoor de verdachte met de mededader(s) hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 10] , ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van € 3.572,46 (drieduizend vijfhonderdtweeënzeventig euro en zesenveertig cent) bestaande uit € 572,46 (vijfhonderdtweeënzeventig euro en zesenveertig cent) materiële schade en

€ 3.000,00 (drieduizend euro) immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 45 (vijfenveertig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader(s) aan een van beide betalingsverplichtingen hebben voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële en de immateriële schade op 14 juli 2021.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 9]

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 9] ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 1.150,00 (duizend honderdvijftig euro) bestaande uit € 150,00 (honderdvijftig euro) materiële schade en € 1.000,00 (duizend euro) immateriële schade, waarvoor de verdachte met de mededader(s) hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Wijst de vordering van de benadeelde partij tot schadevergoeding voor het overige af.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 9] , ter zake van het onder 2 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van

€ 1.150,00 (duizend honderdvijftig euro) bestaande uit € 150,00 (honderdvijftig euro) materiële schade en € 1.000,00 (duizend euro) immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 21 (eenentwintig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader(s) aan een van beide betalingsverplichtingen hebben voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële en de immateriële schade op 14 juli 2021.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 2]

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 2] ter zake van het onder 3 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 5.303,69 (vijfduizend driehonderddrie euro en negenenzestig cent) bestaande uit € 303,69 (driehonderddrie euro en negenenzestig cent) materiële schade en € 5.000,00 (vijfduizend euro) immateriële schade, waarvoor de verdachte met de mededader(s) hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Verklaart de benadeelde partij voor het overige niet-ontvankelijk in de vordering en bepaalt dat de benadeelde partij in zoverre de vordering slechts bij de burgerlijke rechter kan aanbrengen.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 2] , ter zake van het onder 3 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van

€ 5.303,69 (vijfduizend driehonderddrie euro en negenenzestig cent) bestaande uit € 303,69 (driehonderddrie euro en negenenzestig cent) materiële schade en € 5.000,00 (vijfduizend euro) immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 61 (eenenzestig) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader(s) aan een van beide betalingsverplichtingen hebben voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële en de immateriële schade op 14 juli 2021.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 1]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 1] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 3]

Wijst toe de vordering tot schadevergoeding van de benadeelde partij [benadeelde 3] ter zake van het onder 3 bewezenverklaarde tot het bedrag van
€ 13.540,30 (dertienduizend vijfhonderdveertig euro en dertig cent) bestaande uit € 10.540,30 (tienduizend vijfhonderdveertig euro en dertig cent) materiële schade en € 3.000,00 (drieduizend euro) immateriële schade, waarvoor de verdachte met de mededader(s) hoofdelijk voor het gehele bedrag aansprakelijk is, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Wijst de vordering van de benadeelde partij tot schadevergoeding voor het overige af.

Veroordeelt de verdachte in de door de benadeelde partij gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Legt aan de verdachte de verplichting op om aan de Staat, ten behoeve van het slachtoffer, genaamd [benadeelde 3] , ter zake van het onder 3 bewezenverklaarde een bedrag te betalen van € 13.540,30 (dertienduizend vijfhonderdveertig euro en dertig cent) bestaande uit € 10.540,30 (tienduizend vijfhonderdveertig euro en dertig cent) materiële schade en

€ 3.000,00 (drieduizend euro) immateriële schade, vermeerderd met de wettelijke rente vanaf de hierna te noemen aanvangsdatum tot aan de dag der voldoening.

Bepaalt de duur van de gijzeling op ten hoogste 102 (honderdtwee) dagen. Toepassing van die gijzeling heft de verplichting tot schadevergoeding aan de Staat ten behoeve van het slachtoffer niet op.

Bepaalt dat indien en voor zover de verdachte of zijn mededader(s) aan een van beide betalingsverplichtingen hebben voldaan, de andere vervalt.

Bepaalt de aanvangsdatum van de wettelijke rente voor de materiële en de immateriële schade op 14 juli 2021.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 4]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 4] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 11]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 11] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Vordering van de benadeelde partij [benadeelde 5]

Verklaart de benadeelde partij [benadeelde 5] niet-ontvankelijk in de vordering tot schadevergoeding.

Veroordeelt de benadeelde partij in de door verdachte gemaakte en ten behoeve van de tenuitvoerlegging nog te maken kosten, tot aan de datum van deze uitspraak begroot op nihil.

Aldus gewezen door

mr. E.M.J. Brink, voorzitter,

mr. G.A. Versteeg en mr. M.C. van Linde, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. J. Brink en mr. N.E. Renders, griffiers,

en op 14 maart 2024 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

BIJLAGE

De door het hof gebruikte bewijsmiddelen zijn opgenomen als bijlagen in het proces-verbaal van 5 januari 2022, met onderzoeksnummer MD1R021036 (TGO 14Eiland), opgemaakt door politie Midden-Nederland, doorgenummerd pagina 1 tot en met pagina 3772 en het in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal van forensisch onderzoek van 17 december 2021 met proces-verbaalnummer 2021230390, doorgenummerd pagina 1 tot en met pagina 316.

Feit 2: openlijke geweldpleging [locatie 2]

1. Een in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar opgemaakt proces-verbaal aangifte d.d. 21 juli 2021 (pagina's 54 en verder van het proces-verbaal van 5 januari 2022, met onderzoeksnummer MD1R021036 (TGO 14Eiland), opgemaakt door politie Midden-Nederland, doorgenummerd pagina 1 tot en met pagina 3772) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
aangever [benadeelde 10]:

In de nacht van 13 op 14 juli 2021 zijn wij naar [locatie 1] in [plaats 1] op Mallorca gegaan. Toen ik buiten kwam zag ik dat [benadeelde 6] daar 1iep. Ik zag dat hij een bloedneus had. Ik zag even later ook [benadeelde 7] lopen. Ik zag dat hij een hand voor zijn oog hield, en ik zag dat het gebied rond het oog aan het opzwellen was. Ik heb niet gezien dat iemand hen had geslagen.

Ik zag buiten een andere groep. Ik denk dat dit ongeveer acht personen waren. Ik zag de andere groep zoekend rondlopen, een beetje om alle mensen heen en toen zij [benadeelde 9] zagen kwamen ze op hem af. Ik draaide mij om. Ik zag [benadeelde 9] staan. Hij stond op ongeveer drie of vier meter van mij vandaan. Ik zag dat hij tegen zijn kin werd geslagen. Hij werd door meerdere personen tegen zijn gezicht geslagen. Ik zag dat hij direct hierop zijn armen voor zijn gezicht hield ter bescherming. Ik zag dat ongeveer vijf personen op mij af kwamen. Voor ik het wist werd ik van alle kanten geslagen. Ik weet niet eens waar ik allemaal werd geraakt. Ik heb mijzelf gelijk beschermd door mijn armen voor mijn gezicht te houden. Ik ben neergegaan. Ik denk dat ik even bewusteloos ben geweest. Wat ik mij vervolgens herinner is dat ik tegen mijn benen werd geschopt. Ik weet ook dat er met een stoel is gegooid. Het lukte mij om op te staan en ik weet dat ik mij heb verweerd door ook iemand van de anderen te slaan, maar ik weet niet eens of ik deze persoon heb geraakt. Ik weet ook dat er met een stoel is gegooid. Ik ben vervolgens weer geslagen en weer onderuit gegaan. Vanaf dat moment kan ik mij niets meer herinneren. Op het moment dat ik bijkwam was de andere partij weg. Ook mijn neus deed pijn en ik had een opgezwollen enkel. Ik toon u een foto van mijn gezicht vlak nadat het was gebeurd. Ook kan ik vertellen dat ik nog enkele blauwe plekken heb op mijn beide armen. In het ziekenhuis zijn foto’s van mijn rechterhand genomen. De duim is gebroken.

Bijlage: een foto (2021151825-2) met onderschrift ‘Foto letsel gezicht aangever [benadeelde 10] .’

2. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal aangifte d.d. 11 augustus 2021 (pagina's 98 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
aangever [benadeelde 9]:

In de nacht van 13 op 14 juli was ik in [locatie 1] aan [straat] in [plaats 1] Mallorca gegaan. Ik stond tussen [locatie 1] en [locatie 2] , maar meer richting [locatie 2] . Ik stond met [benadeelde 10] . Ik zag opeens [benadeelde 6] met een groot stuk papier en bloed op zijn gezicht. Ik zag dat [benadeelde 7] aan kwam lopen met een blauw oog. Ik heb niet gezien hoe zij hieraan kwamen. Zij kwamen uit de richting van de ingang [locatie 1] gelopen.

Ik zag dat er links een groep jongens aan kwam lopen in onze richting. Ik herkende hiertussen die [betrokkene] weer. Zij kwamen vanaf de weg en liepen recht op ons af. Zij waren met ongeveer vier of zes jongens. Mijn aandacht ging vooral naar [betrokkene] uit. Er liep een jongen tussen. Hij was een kop kleiner dan ik. Hij droeg zwart T-shirt met gele letters, had kort zwart opgeschoren haar. Hij leek een Marokkaanse of Turkse afkomst te hebben. Hij liep recht op mij af en ik zag en voelde dat met zijn hand of vuist mij in mijn gezicht sloeg. Ik voelde direct een stekende pijn in mijn neus. Ik liep vervolgens naar achter en voelde nog steeds dat ik klappen kreeg. Ik kon niet verder omdat er een stapel stoelen stond. Ik kwam er tegenaan. Ik voelde pijn aan de linkerkant van mijn hoofd, achter mijn oor. Ik zag niet wie dit deed. Ik had mijn ogen dicht en beschermde mijn gezicht door mijn armen voor mijn hoofd te houden. Terwijl dit gebeurde kon ik een kort moment tussen mijn armen door naar rechts kijken en zag [benadeelde 10] . Ik zag hem staan en zag dat een jongen die mij sloeg naar [benadeelde 10] liep en hem ook sloeg. Het volgende moment dat ik weer kon kijken naar [benadeelde 10] , zag ik dat hij op de grond lag en zag ik een stoel in de richting van [benadeelde 10] vliegen, terwijl hij dus op de grond lag. Daarna werd ik met rust gelaten.

3. Een (verkort) proces-verbaal van de in het openbaar gehouden terechtzitting van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Leeuwarden, meervoudige kamer voor strafzaken, op 4 en 5 december 2023, voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

Uitkijken beelden ‘Compilatie_14_Eiland.mp4’.

(De aangehaalde tijden hieronder zijn de tijden van de beveiligingscamera van [locatie 2] .)

De
voorzitterbeschrijft als waarneming van het hof:

Op 1:44:27 valt [benadeelde 9] op de grond.

Op 1:44:28 valt [benadeelde 10] op de grond.

Op 1:44:33 loopt [medeverdachte 6] richting het gevecht.

Op 1:44:36 maakt [benadeelde 10] een zwaaiende beweging in de richting van [medeverdachte 3] .

Op 1:44:37 valt [benadeelde 10] achterover op de grond. [medeverdachte 6] maakt een zwaaiende beweging richting [benadeelde 10] .

4. Een in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 16 augustus 2021 (pagina's 302 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als relaas van
verbalisant [verbalisant]:

Op woensdag 14 juli 2021 hebben er meerdere geweldsincidenten plaatsgevonden op het Spaanse eiland Mallorca.

Incident 1:

Het eerste incident vond plaats in de omgeving van cafe [locatie 1] Mallorca en [locatie 2] , gelegen aan [straat] te Spanje. [benadeelde 10] is o.a. slachtoffer bij dit incident.

Incident 2:

Het tweede incident vond plaats op de openbare weg in de omgeving van cafe " [locatie 3] ",

gelegen aan [straat] , [plaats 1] , te Spanje. [slachtoffer] is het dodelijk slachtoffer bij dit incident.

Na aanleiding van deze incidenten is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar de betrokken

verdachten door het Spaanse Openbaar Ministerie. Gedurende dit onderzoek zijn camerabeelden veiliggesteld en getuigen gehoord.

De camerabeelden van beide incidenten zijn bekeken en uitgewerkt door het team cameraspecialisten in Den Haag. De cameraspecialisten hebben de camerabeelden per individu uitgewerkt.

De verslaglegging van deze camerabeelden is naar het onderzoeksteam verstuurd en door mij, verbalisant [verbalisant] , gecontroleerd op juistheid aan de hand van de camerabeelden. De identiteit van de personen in de video's zijn door mij vastgesteld aan de hand van verklaringen

van aangevers, getuigen en verdachten. Deze namen zijn doorgegeven aan het Team Cameraspecialisten zodat deze verwerkt konden worden in de verslaglegging. De verslaglegging is als bijlage aan dit proces-verbaal bijgevoegd.

Deze verslaglegging is gericht op verdachte:

[medeverdachte 1] , geboren op [geboortedatum] -2002 te [geboorteplaats] .

De verslaglegging is gericht op: incident 1 [locatie 2] .

Op de uitgewerkte camerabeelden is te zien dat [benadeelde 9] en [benadeelde 10] mishandeld worden. [medeverdachte 1] is bij beide personen betrokken (zie bijlage).

Screenshots camera [locatie 2] :

(…)

Afb. 11b, 14/07/2021, 01:44

[medeverdachte 1] sloeg direct hierop tegen het hoofd van [benadeelde 10] . Het hoofd van [benadeelde 10] gaat door de klap naar achteren.

Afb. 12, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] viel op de grond door de klap van [medeverdachte 1] .

Afb. 13, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] lag op de grond en [medeverdachte 1] sloeg [benadeelde 10] wederom met zijn rechtervuist. Er is niet te zien waar [benadeelde 10] precies geraakt werd.

Afb. 14, 14/07/2021, 01:44

[medeverdachte 1] schopte [benadeelde 10] met zijn rechterbeen.

Afb. 15, 14/07/2021, 01:44

[medeverdachte 1] sloeg [benadeelde 10] met zijn rechtervuist.

Afb. 16, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] stond op. [medeverdachte 1] greep [benadeelde 10] vast en gaf hem een duw.

Afb. 17, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] werd in het gezicht geraakt door de rechtervuist van [medeverdachte 3] . [medeverdachte 1] stond achter [benadeelde 10] .

Afb. 18, 14/07/2021, 01:44

[medeverdachte 1] stompte [benadeelde 10] hard in het gezicht met zijn rechtervuist. Na deze klap van [medeverdachte 1] viel [benadeelde 10] neer op de grond.

(…)

5. Een in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 1 september 2021 (pagina's 400 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als relaas van
verbalisant [verbalisant]:

Op woensdag 14 juli 2021 hebben er meerdere geweldsincidenten plaatsgevonden op het Spaanse eiland Mallorca.

Incident 1:

Het eerste incident vond plaats in de omgeving van cafe [locatie 1] Mallorca en [locatie 2] , gelegen aan [straat] te Spanje. [benadeelde 10] is o.a. slachtoffer bij dit incident.

Incident 2:

Het tweede incident vond plaats op de openbare weg in de omgeving van cafe " [locatie 3] ",

gelegen aan [straat] , [plaats 1] , te Spanje. [slachtoffer] is het dodelijk slachtoffer bij dit incident.

Na aanleiding van deze incidenten is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar de betrokken

verdachten door het Spaanse Openbaar Ministerie. Gedurende dit onderzoek zijn camerabeelden veiliggesteld en getuigen gehoord.

De camerabeelden van beide incidenten zijn bekeken en uitgewerkt door het team cameraspecialisten in Den Haag. De cameraspecialisten hebben de camerabeelden per individu uitgewerkt.

Deze verslaglegging is gericht op verdachte:

[verdachte] , geboren op [geboortedatum] -2003

De verslaglegging is gericht op: incident 1 [locatie 2] .

Op de uitgewerkte camerabeelden is te zien dat [benadeelde 9] en [benadeelde 10] mishandeld worden. [verdachte] mishandelde alleen [benadeelde 10] (zie bijlage).

Screenshots camera [locatie 2] :

Afb. 1b, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] liep richting de [locatie 2] .

Afb. 2, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] stond naast [medeverdachte 1] . [medeverdachte 1] stond recht tegenover [benadeelde 9] met zijn hoofd vlak voor het hoofd van [benadeelde 9] .

Afb. 3, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] maakte gebaren met zijn handen richting [benadeelde 9] .

Afb. 4, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] stond met gestrekte armen tegenover [benadeelde 9] . [benadeelde 9] werd geslagen door [medeverdachte 3] en [medeverdachte 1] .

(...)

Afb. 6, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] viel kort op de grond na geslagen te zijn door [medeverdachte 1] . [verdachte] stond naast [medeverdachte 3] en [getuige 11] te kijken.

Afb. 7, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] stond achter [medeverdachte 2] terwijl [medeverdachte 2] tegen [benadeelde 10] aan schopte.

Afb. 9, 14/07/2021, 01:44

[verdachte] stond toe te kijken terwijl [benadeelde 10] werd vastgegrepen en daarna geslagen en geschopt door [medeverdachte 1] .

Afb. 10, 14/07/2021, 01:44

[benadeelde 10] viel op de grond na het geweld. [verdachte] liep samen met [getuige 11] en [medeverdachte 1] links het beeld uit.

(…)

6. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 20 september 2021 (pagina's 2968 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
verdachte [verdachte]:

V: wij laten het filmpje aan jou zien.

V: wat kan jij vertellen wat jij nu van jezelf gezien hebt?

A: dat ik een trappende beweging maak naar iemand die staat. Ik zag ook dat ik daar inderdaad in het begin een duw gaf.

Feit 3: openlijke geweldpleging [locatie 3]

1. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal aangifte d.d. 27 juli 2021 (pagina's 107 en verder van het proces-verbaal van 5 januari 2022, met onderzoeksnummer MD1R021036 (TGO 14Eiland), opgemaakt door politie Midden-Nederland, doorgenummerd pagina 1 tot en met pagina 3772) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
aangever [benadeelde 2]:

Op 14 juli 2021 was ik samen met vier vrienden, te weten [slachtoffer] , [benadeelde 5] , [benadeelde 4] en [benadeelde 3] in Spanje in het plaatsje [plaats 1] . We zijn naar de [locatie 3] gegaan.

Rond 02:00 uur gingen we naar buiten omdat de kroeg dicht ging. Ik kan mij herinneren dat ik alleen met [benadeelde 3] , die rechts naast mij liep, naar huis ben gegaan. Het volgende wat ik mij herinner is dat ik wakker werd in het gras. Ik heb niet bewust meegemaakt wat er met mij gebeurd is. Ik had erg veel pijn in mijn linker knie. Aan de binnenkant van mijn knie zat een blauwe plek. Ik had een schaafwond op mijn rechterheup. Ik had een pijnlijke en blauwe plek op mijn linker schouder. Ik had een bebloede schaafwond op de rechterkant van mijn voorhoofd. De binnenkant van mijn rechter oor was blauw. Achter mijn oor op mijn schedel had ik veel pijn en een zwelling en een beurs gevoel. Ik had diverse bulten op mijn hoofd. Ik had een pijnlijke en bebloede neus. Ik had op mijn linkerwang een schaafplek. Ik had een

wondje in mijn linker bakkebaard.

2. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal aangifte d.d. 28 juli 2021 (pagina's 132 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
aangever [benadeelde 3]:

Wij zijn op 13 juli 2021 naar Mallorca gevlogen. Dit alles is in de nacht van 14 juli 2021 gebeurd. Ik ben met [slachtoffer] , [benadeelde 5] , [benadeelde 2] en [benadeelde 4] daarheen gegaan.

Wij zijn toen naar club de [locatie 3] gegaan. Uiteindelijk zijn wij naar buiten gegaan.

Het eerstvolgende dat ik weet is dat ik in de steeg ben gevallen met zes mensen achter mij aan en dat ik mijn handen voor mijn ogen heb gedaan. Ik weet dat er vijf mensen om mij heen waren en dat ik zo snel mogelijk op moest staan omdat ik anders problemen had.

Ik viel in een steeg naast de club. Als je met je gezicht naar de club staat was op een aantal meter die steeg. Die lag daar echt direct naast. Daar ben ik gevallen. Ik viel doordat ze mij schopten. Ik weet dat zij mijn benen tegen elkaar wilden trappen en ik ben gevallen doordat ik sprong. Met zij bedoel ik die groep. Mannen, jongens. Ik denk dat het er een stuk of vier tot zes waren.

Ik heb last van mijn been dus ik denk dat ze mij wel één keer geraakt hebben. Ik weet niet meer op welk been ze mij geraakt hebben. Mijn knie lag open en ik voelde een plek waaraan je voelde dat ik geraakt was.

Ik deed mijn handen voor mijn ogen om mijn hoofd te beschermen zodat zij mij niet op mijn hoofd konden schoppen of slaan. Ik had zes plekken op mijn hoofd waardoor ik kon weten dat ze mij geraakt hebben. Als ik op de plekken drukte deed het pijn.

Ik had ook plekken op mijn hoofd je zag alleen een licht plekje langs mijn oog. De rest deed zeer en zag je niet vooral.

3. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 25 augustus 2021 (pagina's 2819 en verder (vooral pagina’s 2831 en 2832) van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
verdachte [verdachte]:

A: Toen zag ik dat ze in gevecht waren, een paar mensen met wie ik was en een paar andere gasten. Toen ben ik daarheen gerend en heb ik geprobeerd een gast een schop te geven. Daarna rende die gast weg.

4. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal van verhoor verdachte d.d. 13 augustus 2021 (pagina's 2630 en verder (vooral pagina’s 2635 en 2637) van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
verdachte [medeverdachte 3]:

A: Een lange grote gozer. Ik zag daarna [medeverdachte 1] echt wel een stuk in de lucht springen want het was een lange jongen, en hij slaat die jongen op zijn wang. Toen was het, in no time ging iedereen, zij op ons wij op hun, toen was het gewoon boem. Toen gingen we gewoon, en toen stond ik helemaal links, en op dat moment is bij mij toch ook de woede uitgebroken. Ik zag een jongen die in mijn ogen echt een bedreiging voor mij was en toen heb ik ook een jongen, een slag uitgedeeld, op z'n neus, of iets ernaast en hij bleef gewoon staan maar hij schrok ervan, hij rende weg en ik, ik was er niet klaar mee ik wilde hem nog op z'n minst gewoon een trap op z'n billen geven van nu oprotten en toen rende ik achter hem aan.

A: Ik ren terug. Op dat moment zie ik dat er nog een gevecht is. Ik zag daar gewoon een grote gozer een beetje om zich heen slaan en natuurlijk ook mijn vrienden. Ik ben er toch heen gerend en ik dacht ik geef gewoon een klap eigenlijk, en dat was eigenlijk het einde, vanaf daar, ik gaf hem een klap, die jongen die dacht ook van nou ik neem nu de benen het is genoeg geweest, ik zie nog een paar jongens achter hem aan rennen, gewoon voor een aantal meters en hij loopt weg, en op dat moment markeert het ook het einde van het gevecht.

5. Een (verkort) proces-verbaal van de in het openbaar gehouden terechtzitting van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Leeuwarden, meervoudige kamer voor strafzaken, op 4 en 5 december 2023, voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

Uitkijken beelden ‘Compilatie_14_Eiland.mp4’.

(De aangehaalde tijden zijn de tijden van het filmpje ‘Compilatie_14_Eiland.mp4’.)

De
voorzitterbeschrijft als waarneming van het hof:

Op 7:34 is [benadeelde 2] te zien. Er lijkt een discussie gaande. [benadeelde 3] komt erbij. [benadeelde 2] wordt op enig moment vastgepakt en meegenomen.

Op 8:23 is links in beeld te zien dat [slachtoffer] op de grond ligt. [benadeelde 3] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 1] en [benadeelde 2] worden aangewezen door pijlen. [medeverdachte 6] staat helemaal achterin op het trottoir onder de witte balk.

Op 8:24 is te zien dat [benadeelde 5] links in beeld bij de auto staat met zijn handen in zijn zij.

Op 8:26 maakt [medeverdachte 5] een zwaaiende beweging in de richting van [benadeelde 3] .

Op 8:27 is in het midden van het beeld [medeverdachte 2] zichtbaar. Links komen drie jongens, waaronder [verdachte] , aangelopen. Een meisje in een zwart rokje ( [getuige 5] ) loopt richting [slachtoffer] .

Op 8:28 staat er een pijl bij [medeverdachte 3] .

Op 8:29 beukt [medeverdachte 3] [benadeelde 2] tegen de grond.

Op 8:31 staat er een pijl bij [medeverdachte 5] , die zonder shirt zichtbaar is.

Op 8:33 maakt [medeverdachte 7] een schoppende beweging richting [benadeelde 3] .

Op 8:35 is te zien dat [benadeelde 2] op zijn rug ligt en dat hij zijn knieën heeft opgetrokken. Vervolgens maakt [medeverdachte 1] met zijn rechterbeen een zwaaiende beweging naar voren in de richting van de bovenzijde van het lichaam van [benadeelde 2] , waaronder het hoofd. Vervolgens beweegt het rechterbeen van [medeverdachte 1] in dezelfde richting terug. De benen van [benadeelde 2] liggen op dat moment recht vooruit. [benadeelde 2] lijkt op zijn rug te liggen.

Op 8:41 bewegen de benen van [benadeelde 2] omhoog.

Op 8:42 ontworstelt [benadeelde 3] zich. [medeverdachte 2] , [medeverdachte 3] en [medeverdachte 5] gaan achter [benadeelde 3] aan.

Op 8:46 is zichtbaar dat [slachtoffer] op de grond ligt.

Op 8:53 komt [medeverdachte 7] in beeld en maakt hij een zwaaiende beweging.

Op 8:57 komt [verdachte] in beeld en kijkt hij naar [slachtoffer] .

Op 9:12 ligt [benadeelde 2] op de grond. [medeverdachte 6] en [medeverdachte 1] zijn zichtbaar in beeld. De knieën van [benadeelde 2] wijzen in de richting van [medeverdachte 1] .

Op 9:18 draait [benadeelde 2] zich op zijn rug en daarna draait hij de andere kant op.

Op 9:20 beweegt [medeverdachte 6] in de richting van [benadeelde 2] .

Op 9:26 staat [medeverdachte 1] schuin aan de achterzijde van [benadeelde 2] . Het linkerbeen van [medeverdachte 1] bevindt zich rechts van het lichaam van [benadeelde 2] en het rechterbeen staat in het verlengde van het lichaam van [benadeelde 2] .

Op 9:28 ligt [benadeelde 2] op zijn rechterzij en lopen [medeverdachte 6] en [medeverdachte 1] weg.

6. Een in de wettelijke vorm door een daartoe bevoegde opsporingsambtenaar opgemaakt proces-verbaal van bevindingen d.d. 1 september 2021 (pagina's 513 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als relaas van
verbalisant [verbalisant]:

Op woensdag 14 juli 2021 hebben er meerdere geweldsincidenten plaatsgevonden op het Spaanse eiland Mallorca.

Incident 1:

Het eerste incident vond plaats in de omgeving van cafe [locatie 1] Mallorca en [locatie 2] , gelegen aan [straat] te Spanje. [benadeelde 10] is o.a. slachtoffer bij dit incident.

Incident 2:

Het tweede incident vond plaats op de openbare weg in de omgeving van cafe " [locatie 3] ",

gelegen aan [straat] , [plaats 1] , te Spanje. [slachtoffer] is het dodelijk slachtoffer bij dit incident.

Na aanleiding van deze incidenten is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar de betrokken

verdachten door het Spaanse Openbaar Ministerie. Gedurende dit onderzoek zijn camerabeelden veiliggesteld en getuigen gehoord.

De camerabeelden van beide incidenten zijn bekeken en uitgewerkt door het team cameraspecialisten in Den Haag. De cameraspecialisten hebben de camerabeelden per individu uitgewerkt.

Deze verslaglegging is gericht op verdachte:

[verdachte] , geboren op [geboortedatum] -2003

De verslaglegging is gericht op: incident 2, omgeving [locatie 3] .

Op de camerabeelden is te zien dat [verdachte] betrokken is bij de mishandeling van [benadeelde 3] .

Screenshots camera’s:

Beelden Getuige

Afb. 12, 14/07/2021, tussen 02:15 – 02:45

[verdachte] liep richting [benadeelde 3] .

Afb. 13, 14/07/2021, tussen 02:15 – 02:45

[verdachte] liep richting [benadeelde 3] . [benadeelde 3] werd belaagd door meerdere personen waaronder [medeverdachte 2] .

Afb. 14, 14/07/2021, tussen 02:15 – 02:45

[verdachte] liep schopte in de richting van [benadeelde 3] .

Afb. 15, 14/07/2021, tussen 02:15 – 02:45

[verdachte] keek toe terwijl [benadeelde 3] werd besprongen door [medeverdachte 3] .

Afb. 16, 14/07/2021, tussen 02:15 – 02:45

[verdachte] keek toe terwijl [benadeelde 3] wegrende.

7. Een in de wettelijke vorm door daartoe bevoegde opsporingsambtenaren opgemaakt proces-verbaal van verhoor getuige d.d. 20 augustus 2021 (pagina's 1958 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
getuige [getuige 7]:

Op de boulevard zag ik [medeverdachte 1] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 5] , [medeverdachte 2] en [medeverdachte 3] neus aan neus staan met een andere groep jongens. Ik had deze groep nog niet eerder gezien maar later bleek dit de groep van de overleden jongen te zijn. Ik zag dat [medeverdachte 1] door jongens uit mijn groep, werd tegengehouden. Ik zag dat [medeverdachte 1] loskwam en richting de andere jongens rende. Toen ging de vechtpartij los. Het ging zo snel allemaal. Voor mijn gevoel knipte ik met mijn ogen en lagen er twee jongens op de grond.

lk heb gehoord dat [medeverdachte 1] en [medeverdachte 6] de jongen in het zwart geschopt hebben op het hoofd. lk heb dat zelf niet gezien maar [medeverdachte 6] en [medeverdachte 1] hebben mij dat zelf verteld. Dit hebben ze achteraf in de villa verteld. [medeverdachte 7] en [verdachte] vertelden mij dat ze een jongen hebben getrapt die is weggerend een straat in. [medeverdachte 3] heeft mij verteld dat hij heeft geslagen tijdens een sprong op iemands achterhoofd. Dit heb ik ook op een filmpje gezien. lk hoorde van [medeverdachte 7] en [verdachte] dat [medeverdachte 2] en [medeverdachte 5] ook iemand hadden geslagen. lk weet alleen niet wie.

8. Een in de wettelijke vorm opgemaakt proces-verbaal (verhoor van getuige) bij de rechter-commissaris d.d. 19 januari 2022 (opgenomen in de r-c map) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
getuige [getuige 7]:

Ik zag geduw en getrek. Daarna zag ik [medeverdachte 1] de jongens aanvallen. Dat was het. Dat was het begin.

Hoeveel jongens van uw vriendengroep hebt u op die andere vriendengroep zien in gaan?[medeverdachte 1] , [medeverdachte 6] , [medeverdachte 2] , [medeverdachte 5] en [medeverdachte 3] . Later heb ik er [verdachte] op in zien rennen.

Ik zag jongens van mijn groep bij de jongen staan die uiteindelijk de steeg is in gerend. Ik zag [medeverdachte 1] en [medeverdachte 6] weglopen van de jongen in het zwarte shirt op de grond verderop.

We hebben het incident bij [slachtoffer] , het incident met de jongen die verderop lag en het incident met dat de jongen wegrende.

Ik zag [verdachte] richting incident drie lopen. Toen zag ik dat daar een paar jongens een paar klappen hebben uitgedeeld. Toen rende de jongen de steeg in; incident drie. Toen ben ik er achteraan gelopen.

U verklaarde dat u [verdachte] er op in heeft zien rennen. Op welk moment was dat?

Bij incident drie.

Waar stond hij daarvoor?

Naast mij.

9. Een geschrift, zijnde de vertaling van een proces-verbaal van verklaring van aangehouden persoon d.d. 16 juli 2021 (pagina's 1434 en verder van het onder 1. genoemde dossier) voor zover inhoudende, zakelijk weergegeven:

als verklaring van
verdachte [getuige 9]:

Dat aan hem een video wordt getoond en dat bij de jongens die te zien zijn de volgende namen horen: man 1: [medeverdachte 1] . man 2: [verdachte] , man 3: [medeverdachte 2] . man 4: [medeverdachte 5] , man 5: [betrokkene] , man 6: [medeverdachte 3] , man 7: [medeverdachte 6] .

Dat de groep doorloopt zonder bij een gelegenheid naar binnen te gaan, totdat het tweede gevecht begint. Dat dat tweede gevecht begint omdat een jongen in de mond van zijn vriend [medeverdachte 1] spuugt, waardoor deze laatste met hem begint te vechten, waarna andere jongens zich erbij voegen; dit zijn de zeven jongens zoals beschreven bij het voorgaande gevecht, plus nog een vriend van hem die [medeverdachte 7] heet.

ECLI:NL:GHARL:2024:1869

Zinloos en excessief uitgaansgeweld door Nederlandse jongeren op Mallorca

Uitspraak

1.[locatie 1] en [locatie 2]

1.[locatie 1] en [locatie 2]

2.Bewijsoverwegingen [locatie 1]

3.Bewijsoverwegingen [locatie 2]

4.Bewijsoverwegingen [locatie 3]

5.Conclusie

Voetnoten