Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Leeuwarden, afdeling civiel
zaaknummer gerechtshof 200.318.849/01
zaaknummer rechtbank Noord-Nederland 9523309
arrest van 12 maart 2024
in de zaak van
Benju Trading B.V.,
die is gevestigd in Haaften,
die hoger beroep heeft ingesteld,
en bij de kantonrechter optrad als eiseres in conventie, verweerster in reconventie,
hierna:
Benju Trading B.V.,
Benju Trading B.V.,
advocaat: mr. P.J.A. Plattel in Arnhem,
tegen
[geïntimeerde] , h.o.d.n. [naam1],
die woont in [woonplaats1]
en bij de kantonrechter optrad als gedaagde in conventie, eiser in reconventie,
hierna:
[geïntimeerde],
[geïntimeerde],
advocaat: mr. M. Goosen in Groningen.
1.Het verloop van de procedure in hoger beroep
Naar aanleiding van het arrest van 3 januari 2023 heeft op 28 augustus 2023 een mondelinge behandeling bij het hof plaatsgevonden. Daarvan is een verslag gemaakt dat aan het dossier is toegevoegd (het proces-verbaal). Hierna zijn de volgende stukken ingediend:
- memorie van grieven van Benju Trading
- akte van depot van Benju Trading
- memorie van antwoord
- akte van Benju Trading
Daarna hebben partijen het hof gevraagd opnieuw arrest te wijzen.
2.De kern van de zaak
2.1
Deze zaak draait om in water oplosbare pads voor de aanmaak van schoonmaakmiddelen. Volgens Benju Trading, dat deze pads van [geïntimeerde] heeft gekocht en exclusiviteit heeft bedongen, voldoen de pads niet aan de overeenkomst omdat ze niet volledig oplossen. Dat geschil heeft de volgende feitelijke achtergrond.
2.2
Benju Trading exploiteert sinds omstreeks 2019 een bedrijf genaamd 'YouSea (Clean your world)', dat zich bezighoudt met de verkoop van duurzame schoonmaakartikelen. [geïntimeerde] is actief in de retail- en schoonmaakbranche. Hij verkocht op beurzen en online zijn zelf ontwikkelde Ecorein schoonmaakflessen met speciale triggers en Ecorein schoonmaaktabs (interieurreiniger, sanitairreiniger, keukenreiniger en Floor lavendel).
2.3
In maart 2019 hebben partijen elkaar gesproken over de schoonmaakflessen en schoonmaaktabs van [geïntimeerde] . Zij hebben uiteindelijk ruim een jaar later, op
1 april 2020, een overeenkomst gesloten die erop neerkomt dat Benju Trading voor € 25.000 van [geïntimeerde] overneemt (i) de ecorein-schoonmaaktabs, inclusief de voorraad ca 1500 doosjes met tabs en ca 1500 flessen met triggers, (ii) alle posters, (iii) zeilen voor de beursstand en (iv) domeinnamen betreffende de tabs. Daarnaast heeft Benju Trading de exclusiviteit voor de Benelux en Duitsland bedongen bij de verkoop van de schoonmaaktabs in poedervorm en in wateroplosbare folie.
2.4
Benju Trading heeft van de koopsom € 13.100 aan [geïntimeerde] betaald. De tabs en een deel van de flessen zijn aan haar geleverd. Het niet geleverde deel van de flessen heeft [geïntimeerde] op verzoek van Benju Trading vernietigd – naar zeggen van Benju Trading omdat zij wel was geïnteresseerd in de schoonmaaktabs (het concept), maar niet handelt in plastic houdende materialen.
2.5
Op 9 mei 2021 heeft Benju Trading aan [geïntimeerde] laten weten niet tevreden te zijn over de werking van de schoonmaakflessen en de tabs. Partijen hebben daarop met elkaar gecorrespondeerd, maar dat heeft niet tot afspraken geleid. Op 17 mei 2021 heeft Benju Trading de overeenkomst schriftelijk vernietigd. Op 8 september 2021 heeft de advocaat van Benju Trading de overeenkomst nogmaals vernietigd. [geïntimeerde] heeft het door Benju Trading betaalde bedrag van € 13.100 vervolgens niet aan Benju Trading terugbetaald.
2.6
Omdat partijen het geschil onderling niet konden oplossen, heeft Benju Trading bij de kantonrechter gevorderd dat deze uitspreekt (voor recht verklaart) dat Benju Trading de koopovereenkomst op 17 mei 2021, althans op 8 september 2021 rechtsgeldig buitengerechtelijk heeft vernietigd en, indien de kantonrechter dat niet vindt, dat de overeenkomst alsnog wordt vernietigd wegens dwaling. Subsidiair is een verklaring voor recht gevraagd dat [geïntimeerde] toerekenbaar is tekortgeschoten in de nakoming van zijn verplichtingen jegens Benju Trading en/of onrechtmatig jegens haar heeft gehandeld met betrekking tot het aangaan van de koopovereenkomst.
2.7
In alle gevallen is daarnaast gevorderd dat [geïntimeerde] wordt veroordeeld tot (i) terugbetaling van € 13.100, te vermeerderen met rente en kosten en (ii) vergoeding van de door Benju Trading geleden en nog te lijden schade ‘met betrekking tot de overeenkomst’, nader op te maken en te vereffenen in een afzonderlijke ‘schadestaat’ – ook vermeerderd met rente.
2.8
De kantonrechter heeft deze vorderingen afgewezen. De bedoeling van het hoger beroep is dat alsnog toewijzing volgt. Deze vorderingen zijn in hoger beroep wel anders geformuleerd, en bevatten ook eisvermeerderingen. Het gevorderde strekt nu subsidiair tot ontbinding. Bovendien worden verklaringen voor recht gevorderd dat [geïntimeerde] aansprakelijk is voor (i) schade door een toerekenbare tekortkoming en (ii) schending van de exclusiviteitsafspraak – in beide gevallen met verwijzing naar de schadestaat. Ook wordt veroordeling gevorderd tot betaling van € 906 aan buitengerechtelijke incassokosten.
2.9
Benju Trading had, zoals voorgeschreven in het procesreglement, die wijzigingen in de kop van de memorie van grieven moeten aankondigen, maar in het verzuim dat te doen ziet het hof onvoldoende reden deze te weigeren. [geïntimeerde] heeft er namelijk geen bezwaar tegen gemaakt en processuele redenen voor een weigering zijn er evenmin. Daarom zal worden beslist op basis van de gewijzigde vordering.
2.1
[geïntimeerde] had in eerste instantie zelf een vordering ingesteld tot betaling van € 14.000 met rente (de reconventie). Die vordering is wel toegewezen. In de door Benju Trading in dit hoger beroep geformuleerde vordering wordt hier niet over gesproken. Het hof leidt uit de toelichting in onderdeel 1 van de memorie van grieven van Benju Trading en de discussie die eraan ten grondslag ligt echter af – en [geïntimeerde] heeft ook moeten begrijpen – dat het de bedoeling van Benju Trading is dat deze vordering alsnog wordt afgewezen.
3.Het oordeel van het hof
Inleiding
3.1
Het hof zal voor recht verklaren dat Benju Trading de koopovereenkomst terecht buitengerechtelijk heeft vernietigd, dat de vordering van [geïntimeerde] alsnog moet stranden, en dat hij het deel van de koopsom dat Benju Trading hem heeft betaald zal moeten terugbetalen. Dat wordt hierna uitgelegd. De bezwaren (grieven) zullen daarbij thematisch worden behandeld.
Schending van de klachtplicht?
3.2
[geïntimeerde] heeft aangevoerd dat Benju Trading niet tijdig heeft geprotesteerd. Dat verweer is echter met een enkele verwijzing naar de datum waarop voor het eerst is geklaagd onvoldoende onderbouwd en wordt om die reden verworpen.
Wat mocht Benju Trading verwachten?
3.3
Benju Trading heeft zich op het standpunt gesteld dat zij op grond van de overeenkomst mocht verwachten dat de tabs geheel in water zouden oplossen. De tabs voldoen volgens haar niet aan die eis.
3.4
[geïntimeerde] heeft in de memorie van grieven ‘volledigheidshalve’ opgemerkt dat de oplosbaarheid geen onderdeel uitmaakt van de door partijen gesloten overeenkomst. Als hij daarmee bedoelt te betwisten dat de tabs niet aan de overeenkomst beantwoorden wanneer ze niet oplossen, dan faalt dat verweer bij gebrek aan onderbouwing. De oplosbaarheid is immer de kerneigenschap van die tabs, zoals die naar eigen zeggen van [geïntimeerde] ook uit de gebruiksaanwijzing blijkt en door hem in deze procedure voortdurend als eigenschap is benadrukt.
De kernvraag: lossen de pads niet volledig op?
3.5
Deze zaak draait geheel om de vraag of de tabs (allemaal) volledig in water oplossen, zoals Benju Trading op grond van de gemaakte afspraken mocht verwachten, en ook door [geïntimeerde] in zijn verweer tot uitgangspunt wordt genomen. Benju Trading zegt veelvuldig klachten van afnemers te hebben ontvangen over door Benju Trading aan die afnemers geleverde tabs. Zij heeft foto’s en een video overgelegd waaruit de gestelde problemen duidelijk blijken. [geïntimeerde] heeft niet voldoende bestreden dat die klachten betrekking hebben op de tabs die hij zelf heeft geleverd. Sterker, in alle van [geïntimeerde] zelf afkomstige berichten aan Benju Trading gaat [geïntimeerde] ervan uit dat de bij hem gekochte producten aan klanten van Benju Trading zijn geleverd, dat over die producten geklaagd wordt, maar dat die klachten niet terecht zijn, bijvoorbeeld omdat klanten de fles beter moeten schudden of Benju Trading wel moet zorgen voor een deugdelijk zeefje. Verder is van belang dat hij niet bestrijdt dat Benju Trading pas na ontvangst van de klachten – in april 2021 – onder het label YouSea is overgegaan op de verkoop van andere schoonmaaktabs (Eco-Xtabs), en dat bij die tabs geen folie is gebruikt.
3.6
Het probleem lijkt te zijn dat de tabs na verloop van tijd uitdrogen en hard worden (zoals ter zitting ook is geconstateerd), dat de folie dan niet meer geheel oplost en dat daardoor de onderkant van de slang in de fles of de spray-kop (de trigger) verstopt. Het mag dan zo zijn dat veel tabs wel goed oplossen ( [geïntimeerde] heeft daarvan zelf een video overgelegd. De tabs op die video waren soepel), maar dat kan aan die conclusie niet afdoen, omdat de klachten zich toespitsen op verouderde tabs waarvoor dat niet geldt, terwijl veroudering volgens [geïntimeerde] zelf niet tot problemen hoort te leiden. Het enkele feit dat uit zijn eigen tests of testen van de fabrikant niet van dit probleem is gebleken, betekent niet dat het zich in de praktijk bij oudere tabs niet toch kan voordoen. In het licht van wat Benju Trading daarover heeft aangevoerd, is onvoldoende bestreden dat dit bij herhaling wel degelijk het geval is geweest. Aan dat oordeel draagt bij dat [geïntimeerde] heeft erkend dat klanten problemen met de tabs hebben ondervonden (zie hierna onder 3.7).
De door Benju Trading gebruikte triggers, zeefjes en filters
3.7
[geïntimeerde] heeft aangevoerd dat haar eigen schoonmaakflessen voorzien zijn van een speciale trigger met zeefjes/filters. Deze flessen zijn volgens hem zo ontworpen dat ze met de tabs optimaal functioneren. In de conclusie van dupliek in conventie herhaalt hij meerdere keren dat de problemen zijn veroorzaakt doordat de verkeerde (eigen, foute) trigger is gebruikt.
3.8
Voor zover hierin het verweer moet worden gelezen dat de tabs alleen in combinatie met deze flessen kunnen worden gebruikt, faalt het. Een dergelijk verweer laat zich namelijk zonder verdere toelichting niet verenigen met het uitgangspunt van [geïntimeerde] dat de tabs volledig oplossen en ook in andere schoonmaakflessen kunnen worden gebruikt [1] . Een dergelijke toelichting is niet gegeven.
De dwaling
3.9
Met het voorgaande staat vast dat beide partijen bij het aangaan van de overeenkomst hebben gedwaald omtrent een essentiële eigenschap van de tablets. Niet is bestreden dat Benju Trading van het sluiten van de overeenkomst zou zijn afgehouden als haar dat duidelijk was geweest, en [geïntimeerde] heeft niet aangevoerd dat hij dat niet had hoeven te begrijpen. Dat betekent dat de overeenkomst terecht door Benju Trading is vernietigd.
De aan [geïntimeerde] gedane betaling en de vordering van [geïntimeerde]
3.1
De vernietiging van de koopovereenkomst leidt ertoe dat alle prestaties in beginsel ongedaan moeten worden gemaakt. [geïntimeerde] zal moeten terugbetalen wat Benju Trading ter uitvoering daarvan aan hem heeft betaald. Deze geldvordering is verschuldigd op grond van onverschuldigde betaling. Daarover kan niet de gevorderde handelsrente worden berekend. [geïntimeerde] heeft als gevolg van de vernietiging zelf geen vordering tot nakoming meer. Ook komt hem – als dat al is bedoeld – geen vordering toe uit hoofde van de vernietiging: de tabs die mogelijk nog in bezit van Benju Trading zijn, zijn waardeloos, en het kan Benju Trading niet worden toegerekend dat de flessen inmiddels zijn vernietigd (artikel 6:204 lid 1 BW).
De aansprakelijkheid van [geïntimeerde] voor de gestelde toerekenbare tekortkoming
3.11
Omdat de overeenkomst is vernietigd, komt Benju Trading geen beroep toe op schending daarvan door [geïntimeerde] , en kan hij geen aanspraak maken op vergoeding van enige uit die schending voortvloeiende schade.
De aansprakelijkheid van [geïntimeerde] door schending van de exclusiviteitsafspraak
3.12
Volgens Benju Trading heeft [geïntimeerde] ook de exclusiviteitstafspraak geschonden door de tabs tot in ieder geval 30 augustus 2022 aan de man te brengen. Zij kan echter, het zij herhaald, op die grond geen schade vorderen omdat de overeenkomst is vernietigd. Bovendien voert [geïntimeerde] terecht aan dat aan die vordering (ook) in de weg staat dat de koopprijs niet geheel is voldaan. In de overeenkomst staat namelijk dat de exclusiviteitsovereenkomst niet van kracht is wanneer de ‘volgbetalingen’ van in totaal € 15.000 na een initiële betaling van € 10.000 niet zijn voldaan. Op dat alles strandt dit onderdeel van de vordering van Benju Trading.
Incassokosten
3.13
Benju Trading heeft tot slot veroordeling van [geïntimeerde] gevorderd tot betaling van € 906 aan buitengerechtelijke incassokosten. Die vordering is bij gebrek aan betwisting toewijsbaar.
De conclusie
3.14
Het hoger beroep slaagt deels. Voor bewijslevering of een deskundigenonderzoek ziet het hof geen ruimte. Omdat [geïntimeerde] in het ongelijk zal worden gesteld, zal het hof hem tot betaling van de proceskosten zowel in hoger beroep als bij de kantonrechter veroordelen. Onder die kosten vallen ook de nakosten die nodig zijn voor de betekening van de uitspraak en de wettelijke rente daarover. De rente is verschuldigd vanaf veertien dagen na die betekening. [2]
4.De beslissing
Het hof:
vernietigt het vonnis van de kantonrechter in de rechtbank Noord-Nederland, locatie Assen van 23 augustus 2022 voor zover dat in conventie en in reconventie is gewezen en beslist:
verklaart voor recht dat Benju Trading de koopovereenkomst buitengerechtelijk heeft vernietigd;
veroordeelt [geïntimeerde] tot betaling aan Benju Trading van € 13.100, te vermeerderen met de wettelijke rente vanaf 31 mei 2021;
veroordeelt [geïntimeerde] tot betaling aan Benju Trading van € 906 aan buitengerechtelijke incassokosten;
veroordeelt [geïntimeerde] tot betaling van de volgende proceskosten van Benju Trading tot aan de uitspraak van de kantonrechter (conventie en reconventie tezamen):
€ 1.115,78 aan procedurele kosten
€ 1.119 aan salaris van de advocaat van Benju Trading
en tot betaling van de volgende proceskosten van Benju Trading in hoger beroep:
€ 2.246,39 aan procedurele kosten
€ 2.428 aan salaris van de advocaat van Benju Trading (2 procespunten x appeltarief II)
bepaalt dat al deze kosten moeten worden betaald binnen 14 dagen na vandaag. Als niet op tijd wordt betaald, dan worden die kosten verhoogd met de wettelijke rente;
verklaart de veroordelingen uitvoerbaar bij voorraad;
wijst af wat verder is gevorderd.
Dit arrest is gewezen door mr. M.W. Zandbergen, I. Tubben en W.P.M. ter Berg, en is door de rolraadsheer in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op
12 maart 2024.