ECLI:NL:GHARL:2023:317

Uitspraak

TBS P22/087

Beslissing d.d. 5 januari 2023

De kamer van het hof als bedoeld in artikel 67 van de Wet op de rechterlijke organisatie heeft te beslissen op het beroep van

[terbeschikkinggestelde],

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1974,

verblijvende in Forensisch Psychiatrisch Centrum (FPC) [naam] te [plaats 1] .

Het beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank Limburg, zittingsplaats Roermond, van 1 maart 2022. Deze beslissing houdt in verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van twee jaar.

Het hof heeft gelet op dezelfde stukken als de rechtbank en daarnaast op:

- het proces-verbaal van het onderzoek in eerste aanleg;

- de beslissing waarvan beroep;

- de akte van beroep van de terbeschikkinggestelde van 8 maart 2022;

- het proces-verbaal van het onderzoek in hoger beroep van 14 juli 2022;

- de tussenbeslissing van deze kamer van dit hof van 28 juli 2022 en de daarin genoemde stukken;

- de pro justitiarapportage van psychiater drs. I. Brugman van 11 november 2022;

- de pro justitiarapportage van klinisch psycholoog drs. B. Koudstaal van 17 november 2022;

- de aanvullende informatie van FPC [naam] van 13 december 2022.

Het hof heeft ter zitting van 15 december 2022 gehoord de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. A.L. Louwerse, advocaat te [plaats 2] , en de advocaat- generaal mr. J.J.T.M. Pieters. Het hof heeft tevens ter zitting als deskundige gehoord drs. I.M. Brugman, psychiater en drs. B. Koudstaal, klinisch psycholoog.

Het hof heeft op 15 december 2022 het onderzoek onderbroken tot 5 januari 2023. Op die zitting is het onderzoek gesloten en heeft het hof meteen uitspraak gedaan.

Overwegingen:

De tussenbeslissing van het hof

Bij tussenbeslissing van 28 juli 2022 heeft het hof het onderzoek heropend en geschorst, de stukken in handen gesteld van de raadsheer-commissaris met de opdracht om alsnog twee externe gedragsdeskundigen, te weten een psychiater en een psycholoog, een onderzoek te laten verrichten naar de terbeschikkinggestelde. Daarbij dienen de vragen van de NIFP-standaardvraagstelling voor verlengingsrapportages te worden beantwoord, waarbij in ieder geval ook het risicomanagement tegen het licht gehouden dient te worden. Tevens achtte het hof het gewenst dat de kliniek voor de volgende zitting nader rapporteert over de stand van zaken.

Het standpunt van de terbeschikkinggestelde

De beide externe deskundigen hebben geadviseerd de behandeling van de zaak opnieuw aan te houden en de reclassering de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege te laten onderzoeken. Het recidiverisico is volgens hen zowel binnen het transmuraal verlof als bij een voorwaardelijke beëindiging met plaatsing in een Forensische Regionale Instelling voor Begeleid Wonen (FRIBW) laag. Het recidiverisico stijgt pas als de terbeschikkinggestelde weer zou terugvallen in middelengebruik. Dit kan echter door de reclassering gemonitord worden door middel van urinecontroles (UC’s). Het risicomanagement kan derhalve voldoende vorm worden gegeven in het kader van een voorwaardelijke beëindiging. De terbeschikkinggestelde is zelf intrinsiek gemotiveerd voor abstinentie en hij acht UC’s een goed middel. Hij wil graag meewerken met de reclassering. De kliniek heeft daarentegen geadviseerd tot verlenging van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege. Na de rapporten van de externe deskundigen heeft de kliniek wel haar koers gewijzigd. De kliniek is nu voornemens om de terbeschikkinggestelde in het kader van transmuraal verlof direct uit te plaatsten naar een Forensische Trainingsunit (FTU). Dit is een stuk voorzichtiger dan hetgeen de externe deskundigen hebben geadviseerd. De terbeschikkinggestelde heeft ook minder vertrouwen in de kliniek dan in de reclassering.

De vraag is of het de kliniek lukt om binnen korte tijd een transmuraalverlofplaatsing voor elkaar te krijgen.

De raadsvrouw heeft primair verzocht de behandeling aan te houden voor het doen onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege. Subsidiair heeft de raadsvrouw verzocht om de verlenging van de maatregel te beperken tot een jaar zodat de vinger aan de pols kan worden gehouden.

Het standpunt van het openbaar ministerie

Er is voldaan aan de voorwaarden voor verlenging van de maatregel. Gelet hierop is voortzetting van de maatregel geïndiceerd. De externe deskundigen hebben op de zitting aangegeven dat zij zich kunnen vinden in de koerswijziging van de kliniek. Zij achtten uitplaatsing naar een FTU in het kader van transmuraal verlof een goed alternatief. Een FTU heeft een beveiligingsniveau 1 en is bedoeld als de laatste stap op weg naar al dan niet begeleid wonen. Gelet op het traject wat de kliniek nu voor ogen heeft, heeft de advocaat-generaal primair geconcludeerd tot bevestiging van de beslissing waarvan beroep. Subsidiair heeft de advocaat-generaal zich niet verzet tegen aanhouding teneinde de reclassering de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging te laten onderzoeken.

Het oordeel van het hof

Vernietiging

Het hof zal de beslissing van de rechtbank vernietigen omdat het tot een andere beslissing komt op de vordering van officier van justitie, strekkende tot de verlenging van de terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege voor de duur van twee jaar.

Indexdelict

Het hof stelt vast dat de terbeschikkinggestelde bij vonnis van de rechtbank Roermond van 29 augustus 2007 is veroordeeld voor -onder meer- moord. Dit betreft een misdrijf dat gericht is tegen en/of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van één of meer personen.

Stoornis en recidivegevaar

Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een andere gespecificeerde persoonlijkheidsstoornis met borderline- en antisociale trekken. Daarnaast is sprake van een ernstige verslavingsproblematiek in langdurige remissie
.Het recidiverisico in geval van een beëindiging van de verpleging van overheidswege is hoog.

Verlenging

Naar het oordeel van het hof eist de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen de verlenging van de maatregel.

Het hof heeft als uitgangspunt dat de terbeschikkingstelling verlengd dient te worden met een termijn van twee jaren wanneer aannemelijk is geworden dat de behandeling en resocialisatie van de terbeschikkinggestelde in het bestaande juridische kader meer tijd in beslag zal nemen dan de tijd die resteert bij een verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van een jaar. Het hof ziet in dit geval echter reden om van dit uitgangspunt af te wijken.

Volgens het aanvullend advies van de kliniek van 12 december 2022 is het recidiverisico bij het ontbreken van intensieve ondersteuning binnen een (voorwaardelijke) beëindiging hoog. Toch heeft de kliniek de terbeschikkinggestelde aangemeld bij de FTU. De FTU is een tussenstap voor de doorstroom naar een RIBW of eigen woning en heeft het laagste niveau van geslotenheid en beveiliging. Op 10 januari 2023 heeft de terbeschikkinggestelde een intakegesprek en de verwachting is dat hij daar snel heen kan. Wel is hiervoor nog een aanvraag transmuraal verlof nodig.

Volgens psychiater Brugman is het recidiverisico laag, zowel onder de huidige omstandigheden als bij de uitbreiding van verlof en resocialisatie. Bij het loslaten van iedere vorm van behandeling en toezicht kan dit oplopen naar hoog. Brugman is van mening dat de risicoprognose van de kliniek te somber is. Het belangrijkste risicomanagement is het abstinent blijven van drugs. De risicoanalyse laat zien dat de aanloop tot het komen van pre-delictgedrag een lange is en dat daarom een langdurige vorm van begeleiding en toezicht op afstand is gewenst. Hiervoor is de reclassering bij uitstek geschikt. Brugman heeft geadviseerd om de behandeling aan te houden voor het doen onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege. Mocht de reclassering dit haalbaar achten, dan is het advies de terbeschikkingstelling met twee jaar te verlengen. In het geval de reclassering een voorwaardelijke beëindiging niet haalbaar acht, heeft Brugman geadviseerd de verpleging van overheidswege met een jaar te verlengen zodat na dat jaar opnieuw bekeken kan worden of er voldoende vaart gemaakt is met het resocialisatietraject en een voorwaardelijke beëindiging wel haalbaar is.

Ter zitting heeft Brugman verklaard dat zij niet bekend was met de laatste koerswijziging van de kliniek. Plaatsing in een FTU in het kader van transmuraal verlof is een goed alternatief voor een voorwaardelijke beëindiging. Als het huidige kader nog een jaar voortduurt, kan Brugman zich daar wel in vinden, maar een langdurige observatie zoals de reclassering die kan bieden is wel wenselijk.

Ook volgens psycholoog Koudstaal is het recidiverisico onder de huidige condities laag. Het risico stijgt als de terbeschikkinggestelde zijn beschermende structuren zou verliezen en hij weer terug zou vallen in middelengebruik. Het belangrijkste risicomanagement voor de terbeschikkinggestelde is abstinentie van middelen. Anders dan de kliniek, ziet Koudstaal geen noodzaak voor het vervolgen van het huidige traject op het hoogste beveiligingsniveau. Het risicomanagement is uitstekend vorm te geven op een resocialisatieafdeling of een 24-uurs-, forensische RIBW. De stapsgewijze route die de kliniek voor ogen heeft, leidt tot onnodige vertraging. Koudstaal heeft geadviseerd om de behandeling aan te houden voor het doen onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege. Mocht de reclassering hiertoe mogelijkheden zien, ligt een verlenging van twee jaar in de rede. Indien de reclassering een traject in het kader van een voorwaardelijke beëindiging niet haalbaar acht, heeft Koudstaal geadviseerd de verpleging van overheidswege met een jaar te verlengen zodat na dat jaar opnieuw bekeken kan worden of de resocialisatie voldoende voortvarend verloopt en/of een voorwaardelijke beëindiging wel haalbaar is.

Ook Koudstaal heeft ter zitting verklaard dat zij niet bekend was met de laatste koerswijziging van de kliniek. Deze koerswijziging doet haar twijfelen aan haar advies omdat een plaatsing binnen een eigen transmurale voorziening haar voorkeur heeft boven een voorwaardelijke beëindiging vanwege het vangnet dat dit met zich meebrengt. Het vangnet van de kliniek biedt namelijk de garantie dat de terbeschikkinggestelde niet helemaal terug bij af is wanneer het toch mis zou gaan. Het advies aan de kliniek is om de reclassering er wel bij te betrekken, aldus Koudstaal.

Gelet op het bovenstaande zal het hof in het belang van de terbeschikkinggestelde de maatregel op dit moment verlengen met een jaar om zo de ontwikkelingen met betrekking tot de koers van de kliniek op een kortere termijn te kunnen toetsen. Het hof acht het daarbij van belang dat voorafgaand aan de volgende verlengingszitting de kliniek het traject naar de FTU nader heeft geconcretiseerd.

Voorts acht het hof het gewenst dat de reclassering voor de volgende verlengingszitting de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege onderzoekt en daarover rapporteert, zodat de rechtbank de bevindingen en de resultaten daarvan kan betrekken bij haar beoordeling. Het hof acht het gewenst dat de kliniek en het openbaar ministerie bevorderen dat een dergelijke rapportage voor die zitting gereed zal zijn.

Gelet op de door de rechtbank, op korte termijn te maken integrale afweging, bestaat er geen noodzaak voor het hof om de reclassering nader onderzoek te laten doen.

Beslissing

Het hof:

Wijst afhet verzoek tot het onderzoeken van de mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege;

Vernietigtde beslissing van de rechtbank Limburg, zittingsplaats Roermond, van 1 maart 2022 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde
[terbeschikkinggestelde].

Verlengtde terbeschikkingstelling met een termijn van
een jaar.

Aldus gedaan door

mr. M.E. van Wees als voorzitter,

mr. G. Mintjes en mr. R. Prakke-Nieuwenhuizen als raadsheren,

en drs. C.J.J.C.M. van Gestel en drs. R.J.A. van Helvoirt als raden,

in tegenwoordigheid van mr. J.P. Fuchs-van Dis als griffier,

en op 5 januari 2023 in het openbaar uitgesproken.

De raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.

Vernietiging van de beslissing tot verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van twee jaar

Uitspraak

Overwegingen:

Beslissing