Uitspraak
GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN
locatie Arnhem
afdeling civiel recht
zaaknummer gerechtshof 200.299.773
(zaaknummer rechtbank Gelderland 375526)
beschikking van 13 september 2022
inzake
[verzoeker],
wonende te [woonplaats1] ,
verzoeker in hoger beroep,
verder te noemen: [verzoeker] ,
advocaat: mr. S.S. Zijderveld te Wageningen.
Als overige belanghebbenden zijn aangemerkt:
de advocaat-generaal bij het ressortspakket, vestiging Arnhem-Leeuwarden, locatie Arnhem,
verder: de advocaat-generaal,
en
de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente ’s-Gravenhage,
gevestigd te ’s-Gravenhage,
verder te noemen: de ambtenaar van de burgerlijke stand.
1.Het geding in eerste aanleg
Het hof verwijst voor het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 4 juni 2021, uitgesproken onder voormeld zaaknummer.
2.Het geding in hoger beroep
2.1
Het verloop van de procedure blijkt uit:
- het beroepschrift met producties, ingekomen op 3 september 2021, en
- het verweerschrift van de ambtenaar van de burgerlijke stand, met producties.
2.2
De mondelinge behandeling heeft op 8 juli 2022 plaatsgevonden, tezamen met de zaken met zaaknummer 200.299.777 en 200.299.783. Hierbij waren aanwezig:
- [verzoeker] , bijgestaan door zijn advocaat;
- een vertegenwoordiger van de ambtenaar van de burgerlijke stand en
- de zussen van [verzoeker] : [zus1] en [zus2] .
De advocaat-generaal is niet verschenen.
3.De feiten
3.1
[verzoeker] is afkomstig uit Somalië en is in 1998 met zijn ouders naar Nederland gekomen als vluchteling.
3.2
Van [verzoeker] is geen geboorteakte opgenomen in de registers van de burgerlijke stand van de gemeente ‘s-Gravenhage.
3.3
Bij binnenkomst in Nederland zijn de ouders van [verzoeker] door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gehoord. De vader heeft de volgende gegevens van
[verzoeker] opgegeven:
• Achternaam: [achternaam]
• Voornaam: [voornaam1]
• Geboortedatum: ongeveer 16 jaar oud
• Geboorteplaats: [plaats1] , Somalië.
3.4
[verzoeker] staat thans als volgt geregistreerd in de Basisregistratie Personen (BRP):
• Voornaam: [voornaam2]
• Geslachtsnaam: [achternaam]
• Geboortedatum: 00-00-1979
• Geboorteplaats: [plaats1]
• Geboorteland: Somalië
• Geslachtsaanduiding: Man (M)
• Vader: [de vader]
• Moeder: [de moeder] .
3.5
Bij Koninklijk Besluit van 6 mei 2004 met nummer KB04.001751 is aan [verzoeker] het Nederlanderschap verleend. Bij dit besluit is als geslachtsnaam vastgesteld [achternaam] en als voornamen [voornaam2] , geboren te [plaats2] (Somalië). Deze geboorteplaats is dus anders dan bij het gehoor bij de IND is vermeld en anders dan in de BRP staat vermeld.
3.6
Op 24 juli 2020 heeft [verzoeker] bij de rechtbank Den Haag een verzoek ingediend om zijn geboortegegevens vast te stellen en om zijn voornamen ‘ [voornaam2] ’ te wijzigen naar ‘ [voornaam3] ’.
3.7
Bij de beschikking van 21 augustus 2020 heeft de rechtbank Den Haag zich onbevoegd verklaard om van het verzoekschrift kennis te nemen en de zaak in de stand waarin deze zich bevond doorverwezen naar de rechtbank Gelderland.
4.De omvang van het geschil
4.1
Bij de beschikking van 4 juni 2021 (hierna te noemen: de bestreden beschikking) heeft de rechtbank de volgende voor het opmaken van de geboorteakte noodzakelijke gegevens vastgesteld:
Naam: [verzoeker]
Geboortedatum: [in] 1979
Geboorteplaats: [plaats1] , Somalië,
en het meer of anders verzochte afgewezen.
4.2
[verzoeker] is met ongenummerde grieven in hoger beroep gekomen van de bestreden beschikking. Hij verzoekt het hof de bestreden beschikking te vernietigen en, opnieuw beschikkende:
I. als geboortegegevens vast te stellen:
Naam: [verzoeker]
Geboortedatum: 00-00-1979
Geboorteplaats: [plaats1] , Somalië
II. de voornamen ‘ [voornaam2] ' te wijzigen in ‘ [voornaam3] ’
III. en daarbij te bepalen dat de proceskosten in tweede instantie ten laste komen van de staat.
4.3
De ambtenaar van de burgerlijke stand voert verweer en vraagt in zijn verweerschrift de verzoeken af te wijzen en (naar het hof begrijpt) de bestreden beschikking te bekrachtigen. Verder verzoekt de ambtenaar van de burgerlijke stand het hof de geboortegegevens van [verzoeker] aan te vullen met de geslachtsaanduiding ‘mannelijk’.
5.De motivering van de beslissing
Wettelijke bepalingen
5.1
Nu [verzoeker] in Nederland woont, heeft de Nederlandse rechter rechtsmacht op grond van artikel 3 aanhef en onder a van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering.
5.2
Inzet van de zaak is het verzoek van [verzoeker] om zijn voornaam te wijzigen. Nu van [verzoeker] geen geboorteakte is opgenomen, dient daarin eerst te worden voorzien. Het verzoek ziet dan ook op het vaststellen van de noodzakelijke gegevens voor het opmaken van de geboorteakte van [verzoeker] en opname daarvan in de Nederlandse registers, zodat Nederlands recht van toepassing is. Gelet op artikel 10:20 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is het Nederlands recht ook van toepassing op het verzoek tot voornaamswijziging.
5.3
Ingevolge artikel 1:4, vierde lid, BW kan wijziging van de voornamen op verzoek van de betrokken persoon of zijn wettelijk vertegenwoordiger worden gelast door de rechter. De gevraagde voornamen mogen ingevolge artikel 1:4, tweede lid, BW niet ongepast zijn, of overeenstemmen met bestaande geslachtsnamen tenzij deze tevens gebruikelijke voornamen zijn. In geval van wijziging van de voornamen van een buiten Nederland geboren persoon geeft de rechter die de beschikking geeft, voor zoveel nodig ambtshalve hetzij een last tot inschrijving van de akte van geboorte dan wel van de akte of de uitspraak, bedoeld in artikel 1:25g, eerste lid, BW hetzij de in artikel 25c BW bedoelde beschikking.
5.4
Ingevolge artikel 1:25c, eerste lid, onder c, BW dient, indien ten aanzien van een buiten Nederland geboren persoon geen akte van geboorte overeenkomstig de plaatselijke voorschriften door een bevoegde instantie is opgemaakt of kan worden overgelegd, de rechter de voor het opmaken van een geboorteakte noodzakelijke gegevens vast te stellen indien op grond van Boek 1 BW een latere vermelding aan de akte van geboorte moet worden toegevoegd.
In artikel 1:25c, tweede lid, BW is bepaald dat de rechter daarbij rekening moet houden met alle bewijzen en aanwijzingen omtrent de omstandigheden waaronder, en het tijdstip waarop, de geboorte moet hebben plaatsgehad. De geslachtsnaam, de voornamen, alsmede de plaats en de dag van de geboorte van de vader en van de moeder moeten worden vastgesteld, voor zover daarvoor aanwijzingen zijn verkregen.
Vaststelling geboortegegevens
5.5
[verzoeker] is het vooreerst niet eens met de vaststelling van de gegevens voor het opmaken van de geboorteakte voor wat betreft de geboortedatum. Hij voert in zijn beroepschrift aan dat op zijn identiteitsbewijs XX XXX/XXX 1979 staat vermeld als geboortedatum, en in de BRP 00-00-1979. Het heeft zijn voorkeur om deze gegevens ongewijzigd te laten. De registratie xx/xx sluit beter aan bij zijn beleving. Dat [verzoeker] niet heeft gespecificeerd welke geboortegegevens hij vastgelegd wil hebben, geeft de rechtbank niet de ruimte om dan te kiezen voor de in het besluit tot naturalisatie opgenomen geboortedatum.
5.6
Tijdens de mondelinge behandeling heeft [verzoeker] zijn verzoek gewijzigd. Hij wil als geboortedag en -maand 7 augustus 1979 laten registreren. De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft hiertegen geen verweer gevoerd, zodat het hof dit verzoek zal toewijzen.
5.7
Met het verzoek van de ambtenaar van de burgerlijke stand om de geboorteakte aan te vullen met de opname van het geslacht ‘mannelijk’ is [verzoeker] het eens.
5.8
De ambtenaar van de burgerlijke stand heeft tijdens de mondelinge behandeling opgemerkt dat, anders dan de rechtbank heeft gedaan, bij de vaststelling van de gegevens voor het opmaken van de geboorteakte bij ‘naam’ de namen moeten staan en bij ‘voornaam’ een streepje.
5.9
Het hof is van oordeel dat de verzoeken van [verzoeker] en van de ambtenaar van de burgerlijke stand om de geboortegegevens vast te stellen op de wet gegrond en op navolgende wijze voor toewijzing vatbaar is. Voor de duidelijkheid zal het hof de bestreden beschikking voor dat deel vernietigen en de gegevens voor het opmaken van een geboorteakte als volgt vaststellen:
Naam: [verzoeker]
Voornamen: -
Dag van geboorte: [in] 1979
[in] negentienhonderd negenenzeventig
Uur en minuut van geboorte: -
Plaats van geboorte: [plaats1] , Somalië
Geslacht: M (mannelijk)
Voornaamswijziging
5.1
[verzoeker] stelt dat de door hem verzochte namen los van elkaar geoorloofde voornamen zijn. De wijziging van voornamen kan wijzen naar de afstammingsrelatie in de vorm van vernoeming naar voorouders die in het Nederlandse namenrecht ook gebruikelijk is. Dat sprake zou zijn van geslachtsnamen is een onjuiste rechtsopvatting; de verzochte namen zijn gebruikelijke voornamen. Het feit dat twee zussen achter hun eerste eigen naam ook om toevoeging van dezelfde voornamen hebben gevraagd, maakt niet dat daarmee de conclusie is gerechtvaardigd dat het om een geslachtsnaamwijziging gaat.
5.11
De ambtenaar van de burgerlijke stand voert aan dat de verzochte namen een namenreeks zijn naar het gebruik van het islamitisch namenrecht. De zussen van [verzoeker] hebben ook verzocht om vaststelling van dezelfde namen, met uitzondering van de eerste eigen voornaam. Omdat de identiek verzochte namen refereren naar het islamitisch namenrecht, moeten deze namen worden gezien als een zuivere geslachtsnaam en komen daarom ingevolge artikel 1:4 BW niet in aanmerking voor registratie en opneming in de registers van de burgerlijke stand.
5.12
Het hof wijst het verzoek van [verzoeker] af. Op grond van artikel 1:4, tweede en vierde lid, BW is wijziging niet geoorloofd als de voornamen overeenstemmen met bestaande geslachtsnamen, tenzij deze geslachtsnamen (ook) gebruikelijke voornamen zijn. Op basis van hetgeen [verzoeker] heeft gesteld, oordeelt het hof dat de verzochte voornamen bestaande geslachtsnamen zijn. [verzoeker] heeft namelijk het hof ter zitting verteld dat de namen aantonen dat hij en zijn zussen als familie bij elkaar horen. [verzoeker] en zijn zussen ontlenen hun identiteit als gezin aan de verzochte namen, zo is ter zitting ook door zus [zus2] opgemerkt. Ook hieruit volgt naar het oordeel van het hof dat de verzochte namen ‘ [voornaam3] ’ geslachtsnamen zijn, die ook geen gebruikelijke voornamen zijn. De verzochte wijziging is daarom niet geoorloofd. Het hof bekrachtigt de beschikking van de rechtbank voor dat deel.
Kostenveroordeling
5.13
[verzoeker] heeft verzocht om de proceskosten in tweede instantie ten laste te laten komen van de staat.
5.14
De ambtenaar van de burgerlijke stand voert hiertegen verweer. Hij voert aan dat de kostenveroordeling in strijd is met de redelijkheid en billijkheid. De bestreden beschikking is op goede gronden tot stand gekomen.
5.15
Nog afgezien daarvan dat [verzoeker] voor wat betreft het verzoek tot voornaamswijziging in het ongelijk is gesteld, wijst het hof het verzoek tot veroordeling van de proceskosten in hoger beroep ten laste van de staat af, aangezien de staat geen procespartij is in deze zaak.
6.De slotsom
Het hof zal de beslissing onder 5.1 van de bestreden beschikking vernietigen en de bestreden beschikking voor het overige bekrachtigen.
7.De beslissing
Het hof, beschikkende in hoger beroep:
vernietigt de beschikking van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 4 juni 2021, voor zover het de beslissing opgenomen onder 5.1 betreft, en in zoverre opnieuw beschikkende:
stelt de volgende voor het opmaken van een geboorteakte noodzakelijke gegevens vast:
Naam: [verzoeker]
Voornamen: -
Dag van geboorte: [in] 1979
[in] negentienhonderd negenenzeventig
Uur en minuut van geboorte: -
Plaats van geboorte: [plaats1] , Somalië
Geslacht: M (mannelijk)
bekrachtigt de beschikking van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 4 juni 2021, voor het overige;
wijst het meer of anders verzochte af.
Deze beschikking is gegeven door mrs. P.B. Kamminga, J.B. de Groot en E. de Boer, bijgestaan door mr. I.M. Redert als griffier, en is bij afwezigheid van de voorzitter getekend door mr. J.H. Lieber op 13 september 2022 uitgesproken in het openbaar in tegenwoordigheid van de griffier.