Uitspraak
TBS P22/0018
Beslissing d.d. 7 april 2022
De kamer van het hof als bedoeld in artikel 67 van de Wet op de rechterlijke organisatie heeft te beslissen op het beroep van
[terbeschikkinggestelde],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1945,
verblijvende in het Forensisch Psychiatrisch Centrum
(hierna: FPC)[forensisch psychiatrisch centrum] te [plaats] .
(hierna: FPC)[forensisch psychiatrisch centrum] te [plaats] .
Het beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank Overijssel, zittingsplaats Almelo, van 16 december 2021, houdende verlenging van de terbeschikkingstelling
(hierna: de maatregel)met een termijn van twee jaar.
(hierna: de maatregel)met een termijn van twee jaar.
Het hof heeft gelet op de stukken waarop de rechtbank haar beslissing heeft gebaseerd en daarnaast onder meer op:
- het proces-verbaal van het onderzoek in eerste aanleg;
- de beslissing waarvan beroep;
- de akte van beroep van de terbeschikkinggestelde van 16 december 2021
- een brief van de terbeschikkinggestelde gedateerd op 18 januari 2022 gericht aan de rechtbank Overijssel, zittingsplaats Almelo;
- een brief van de terbeschikkinggestelde gedateerd op 25 februari 2022 gericht aan het hof;
- een brief van de terbeschikkinggestelde gedateerd op 25 februari 2022 gericht aan de raadsvrouw;
- het proces-verbaal van rogatoir horen van de terbeschikkinggestelde van 9 maart 2022;
- een brief van de terbeschikkinggestelde gedateerd op 15 maart 2022 gericht aan het openbaar ministerie;
- de aanvullende informatie van FPC [forensisch psychiatrisch centrum] van 9 maart 2022, met als bijlage de wettelijke aantekeningen van 1 juli 2021 tot en met 31 december 2021.
Het hof heeft ter zitting van 24 maart 2022 gehoord de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. J.A.M. Kwakman, advocate te Assen, en de advocaat-generaal
mr. R. Segerink.
mr. R. Segerink.
Overwegingen:
Het standpunt van de terbeschikkinggestelde
De terbeschikkinggestelde wenst beëindiging van de maatregel. Hij meent ten onrechte te zijn veroordeeld. De terbeschikkinggestelde meent dat er geen sprake is van een recidivegevaar. De raadsvrouw verzoekt, namens de terbeschikkinggestelde, om de beslissing van de rechtbank te vernietigen en de maatregel te beëindigen. Verder stelt de raadsvrouw dat, gelet op zijn dementieel proces, uitgegaan moet worden van de persoon die de terbeschikkinggestelde nu is en bekeken moet worden wat nodig is om hem enerzijds voldoende zorg en kwaliteit van leven te bieden en anderzijds het plegen van strafbare feiten te voorkomen. Van de kliniek mag nu worden verwacht dat zij een goed beeld van het functioneren van de terbeschikkinggestelde heeft en dat ze weet welke intensiteit van zorg hij nodig heeft. Rekening gehouden dient te worden met het feit dat de houding van de terbeschikkinggestelde mede een gevolg is van zijn dementiële proces. Psychiater [psychiater] betwijfelt of de terbeschikkinggestelde een voorbereiding op een andere afdeling wel overziet. Het forensische plaatsingsloket zou de kliniek kunnen helpen met een passende vervolginstelling. Ten slotte zou een zorgconferentie bij het Ministerie belegd kunnen worden om de mogelijkheden te bekijken, zoals ook de onafhankelijke gedragsdeskundigen hebben voorgesteld. Twee jaar geleden is bij de rechtbank al aangegeven dat het verblijf van de terbeschikkinggestelde in de kliniek gericht zal zijn op het zoeken van een vervolgplek. Na twee jaar is die nog niet gevonden. Er dient daarom een vinger aan de pols te worden gehouden. Als de terbeschikkinggestelde op een vervolgplek zit, zou overgegaan kunnen worden tot beëindiging van de maatregel en tot oplegging van een rechterlijke machtiging. Zijn verblijf is dan niet meer het gevolg van het indexdelict, maar van de zorg die nodig is vanwege zijn dementieel proces. Het hoge beveiligingsniveau en de zorgintensiteit van een FPC zijn nog steeds niet nodig. Er zou sneller toegewerkt moeten worden naar het doorstromen naar een andere zorginstelling. Daarnaast dient de kliniek te heroverwegen om weer met verloven te beginnen, ondanks dat de terbeschikkinggestelde zelf zegt niet mee te willen werken aan verlof. De raadsvrouw heeft subsidiair verzocht om de maatregel te verlengen voor de duur van één jaar en te overwegen dat de kliniek nu echt stappen moet gaan zetten om de terbeschikkinggestelde, ook zonder zijn instemming, door te plaatsen naar een meer geschikte woonvoorziening, waar het kader te zijner tijd overgenomen kan worden door een rechterlijke machtiging.
Het standpunt van het openbaar ministerie
De stoornis en het hoge recidiverisico zijn onverkort bij de terbeschikkinggestelde aanwezig. Psychiater [psychiater] heeft uitgebreid verschillende mogelijkheden beschreven, maar elke optie kent obstakels. Op dit moment zijn er geen andere mogelijkheden dan verlenging van de maatregel in verband met de noodzaak tot beveiliging. Er is behoefte aan intensieve geriatrische zorg. Er is geen uitstroomplan. De huidige kliniek werkt beschermend en biedt de juiste beveiliging. Het forensisch kader is noodzakelijk. Het recidiverisico kan niet via de reguliere zorg worden ondervangen. Een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege is ook niet aan de orde, omdat de terbeschikkinggestelde heeft aangegeven zich niet aan de voorwaarden te zullen houden. Een echte behandeling zal voor de terbeschikkinggestelde weinig zinvol zijn. De komende periode kan een zorgconferentie worden georganiseerd om te zoeken naar een juiste plek voor de terbeschikkinggestelde met 24-uurszorg. De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot bevestiging van de beslissing van de rechtbank.
Het oordeel van het hof
Vernietiging
Het hof zal de beslissing van de rechtbank vernietigen omdat de terbeschikkinggestelde in eerste aanleg niet is gehoord en er evenmin pogingen zijn ondernomen om hem te horen en het hof bovendien tot een andere overweging komt over de duur van de verlenging.
Indexdelicten
Bij arrest van 13 november 2017 heeft het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Arnhem, aan de terbeschikkinggestelde de maatregel van terbeschikkingstelling met bevel tot verpleging van overheidswege opgelegd voor opzettelijk brand stichten, terwijl daarvan gemeen gevaar voor goederen en levensgevaar en gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is. Dit is een misdrijf die gericht is tegen en/of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van personen.
Stoornis en recidivegevaar
Bij de terbeschikkinggestelde is sprake van een uitgebreide vasculaire neurocognitieve stoornis door waarschijnlijke vasculaire ziekte en een antisociale persoonlijkheidsstoornis.
Volgens de laatste beschrijving van het recidiverisico wordt dat risico bij een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging van overheidswege en bij een beëindiging van de maatregel ingeschat als hoog.
Verlenging
Gelet op de rapporten van de kliniek, de psychiater, de psycholoog en de aanvullingen op de Pro Justitia rapportage is het hof van oordeel dat de veiligheid van anderen, dan wel de algemene veiligheid van personen eist dat de maatregel wordt verlengd. Het hof wijst dan ook het primaire verzoek van de terbeschikkinggestelde tot beëindiging van de maatregel af.
Termijn van de verlenging.
Vervolgens is de vraag is aan de orde met welke termijn de maatregel dient te worden verlengd. De terbeschikkinggestelde pleit subsidiair voor één jaar. Het openbaar minister acht een verlenging met twee jaren aangewezen.
Het hof heeft als uitgangspunt dat, wanneer aannemelijk is geworden dat de behandeling van de terbeschikkinggestelde meer tijd in beslag zal nemen dan de tijd die resteert bij een verlenging van de terbeschikkingstelling met een termijn van een jaar, de terbeschikkingstelling verlengd dient te worden met een termijn van twee jaren.
De psychiater heeft in de pro justitia rapportage uitgebreid de verschillende mogelijkheden beschreven die er op dit moment binnen het huidige kader zijn voor de terbeschikkinggestelde. De psychiater zou ervoor kiezen om vanuit de huidige afdeling in de kliniek te oefenen om buiten het territorium van de terbeschikkinggestelde te gaan en te kijken hoe hij reageert op die actie en of hij in staat is ‘de weg terug te vinden’. Tegelijkertijd kan worden geobserveerd hoe zijn cognitieve ontwikkeling verloopt en met name wat betreft oordeelsvermogen en geheugen als het verblijf op de huidige afdeling voortgezet wordt. Ook de kliniek zoekt naar oplossingen die nu niet eenduidig te vinden zijn en die er waarschijnlijk niet zijn ‘in den lande’ voor de doelgroep waar de terbeschikkinggestelde toe behoort, gelet op de combinatie van noodzaak tot beveiliging en behoefte aan intensieve geriatrische zorg. Het behandelteam is voornemens om de aanvraag begeleid verlof op te stellen en in te dienen. Een verlofmachtiging zou de mogelijkheid bieden om op korte termijn verlofbewegingen mogelijk te maken indien de terbeschikkinggestelde bereid is tot samenwerking en aan de voorwaarden voldoet. Het beoefenen van vrijheden als ook het aangaan van activiteiten op de afdeling is voor het behandelteam van belang om een goed beeld te krijgen van het functioneren van de terbeschikkinggestelde. Complex is dat de verwachting is dat de terbeschikkinggestelde op termijn voor de neurocognitieve problemen ondersteuning zal behoeven naast het onder controle houden van de forensische risicofactoren. Op dit moment is het niet mogelijk een definitief uitstroomplan te maken.
De terbeschikkinggestelde heeft een langdurige verblijfplek nodig waar hem de zorg wordt geboden die passend is bij zijn problematiek en waar ook de risicofactoren onder controle gehouden kunnen worden. Het hof stelt vast dat niet te verwachten is dat op korte termijn een eenduidige oplossing gevonden is om de thans ontstane impasse te doorbreken. Het hof stelt daarnaast vast dat de kans op herhaling zodanig hoog is dat continuering van de maatregel noodzakelijk is. Het hof zal de maatregel met twee jaren verlengen.
Beslissing
Het hof:
Wijst afhet verzoek tot beëindiging van de maatregel.
Vernietigtde beslissing van de rechtbank Overijssel, zittingsplaats Almelo van
16 december 2021 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde
[terbeschikkinggestelde].
16 december 2021 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde
[terbeschikkinggestelde].
Verlengtde terbeschikkingstelling met een termijn van
twee jaar.
twee jaar.
Aldus gedaan door
mr. G. Mintjes als voorzitter,
mr. M.J. Vos en mr. O.O. van der Lee als raadsheren,
en dr. W.J. Canton en drs. A. Vissers als raden,
in tegenwoordigheid van mr. K. van Laarhoven als griffier,
en op 7 april 2022 in het openbaar uitgesproken.
De raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.