Uitspraak
TBS P21/0021
Beslissing d.d. 9 september 2021
De kamer van het hof als bedoeld in artikel 67 van de Wet op de rechterlijke organisatie heeft te beslissen op het beroep van
[terbeschikkinggestelde],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedag] 1993,
verblijvende in Penitentiair Psychiatrisch Centrum (PPC) Vught.
Het beroep is ingesteld tegen de beslissing van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 11 december 2020, houdende het bevel dat de terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege zal worden verpleegd.
Het hof heeft gelet op de stukken, waaronder:
- de tussenbeslissing van het hof van 6 mei 2021;
- het proces-verbaal van de zitting van dit hof van 22 april 2021;
- het aanvullend reclasseringsadvies van het Leger des Heils van 20 juli 2021;
- het e-mailbericht van 13 augustus 2021 van [reclasseringsmedewerker] , reclasseringswerker;
- het e-mailbericht van 23 augustus 2021 van [reclasseringsmedewerker] , reclasseringswerker, met als bijlage het Pro Justitia rapport van dr. L.H.W.M. Kaiser, psychiater van 20 augustus dat is uitgebracht t.b.v. de aanstaande verlengingszitting.
Het hof heeft ter zitting van 26 augustus 2021 gehoord de terbeschikkinggestelde, bijgestaan door zijn raadsvrouw mr. W.C. Alberts, advocaat te 's-Gravenhage, en de advocaat generaal mr. J.J.T.M. Pieters. Daarnaast is als deskundige gehoord [reclasseringsmedewerker] , reclasseringswerker.
Overwegingen:
Het tussenoordeel van het hof
Bij tussenbeslissing van 6 mei 2021 heeft het hof het onderzoek heropend, teneinde de
reclassering – in overleg met de raadsman, de Divisie Individuele Zaken (DIZ) van het
ministerie van Justitie en Veiligheid en de werkeenheid Indicatiestelling Forensische Zorg
(IFZ) van het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) – onderzoek te laten verrichten naar de mogelijkheden van een
behandeling binnen het huidige voorwaardelijke kader van onder meer de verstoorde
emotie- en impulsregulatie van de terbeschikkinggestelde in een kliniek met expertise op het
gebied van autisme. Indien daartoe mogelijkheden zouden worden gezien was het gewenst dat de reclassering tevens zou zorgdragen voor het afgeven van een indicatiestelling en voor de intake bij de desbetreffende kliniek.
Het standpunt van de terbeschikkinggestelde en zijn raadsvrouw
De terbeschikkinggestelde heeft niet de juiste hulp aangeboden gekregen, terwijl hij naar eigen zeggen niet een hele grote hulpvraag heeft. Hij heeft er genoeg van dat hij niets zelf mag beslissen. De incidenten die de afgelopen maanden in het PPC hebben plaatsgevonden zijn anders verlopen en waren minder ernstig dan in het aanvullend reclasseringsadvies is beschreven. Volgens de terbeschikkinggestelde blijkt dat ook uit de dagrapporten, die hij op de zitting aan het hof heeft getoond.
Primair verzoekt de terbeschikkinggestelde om de behandeling van de zaak aan te houden. Daartoe is aangevoerd dat er geen volledig en onafhankelijk onderzoek heeft plaatsgevonden naar de mogelijkheden van het voortzetten van de behandeling binnen het huidige voorwaardelijke kader. Psychiater Kaiser heeft in het kader van de verlenging van de maatregel van terbeschikkingstelling op 20 augustus 2021 een rapport uitgebracht. In dat rapport wordt opgemerkt dat de beschreven incidenten mede een maatregel onder voorwaarden als haalbaar uitsluiten. Ook het feit dat de terbeschikkinggestelde tijdens dat onderzoek niet heeft deelgenomen aan een tweede gesprek is volgens psychiater Kaiser waarschijnlijk een teken dat de terbeschikkinggestelde niet in staat is om zich aan voorwaarden te houden. De terbeschikkinggestelde betwist de door de psychiater geschetste gang van zaken ten aanzien van het tweede gesprek. Hij stelt dat hij niet op de hoogte was dat er die betreffende dag een gesprek gepland stond. Verder blijkt uit de dagrapporten van het PPC dat de aanleiding en ernst van de incidenten waarnaar wordt verwezen anders en minder ernstig zijn. Gelet hierop moet de terbeschikkinggestelde in de gelegenheid worden gesteld om zijn visie op het rapport van de psychiater te geven en is een aanvullend rapport van de psychiater wenselijk.
Voorts heeft DIZ geen adequaat onderzoek verricht naar de mogelijkheden voor behandeling in een kliniek met expertise op het gebied van autisme. DIZ heeft de terbeschikkinggestelde bij een aantal Forensisch Psychiatrische Klinieken (FPK’s) aangemeld, maar niet bij FPK [FPK 3] en FPK [FPK 4] . En dit zijn juist de FPK’s die door de raadsman op de vorige zitting zijn aangedragen. Een eenvoudige zoekslag op de website van deze twee FPK’s levert op dat beide klinieken expertise hebben op het gebied van autisme. De terbeschikkinggestelde wil op dit punt minstens een nadere toelichting van mevrouw [naam] van het Forensisch Plaatsingsloket (FPL) van DIZ en verzoekt daarom om haar als deskundige te horen.
Subsidiair heeft de terbeschikkinggestelde bepleit de vordering van de officier van justitie af te wijzen.
Het standpunt van het openbaar ministerie
De advocaat-generaal heeft geconcludeerd tot bevestiging van de beslissing van de rechtbank, inhoudende toewijzing van de vordering van de officier van justitie dat de terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege zal worden verpleegd. De advocaat-generaal sluit zich aan bij het advies van de reclassering dat de terbeschikkingstelling met voorwaarden niet uitvoerbaar is gebleken, welk advies ook na de tussenbeslissing van het hof en het aanvullend advies van de reclassering is gehandhaafd.
Het oordeel van het hof
Verzoek horen deskundige
Het hof is van oordeel dat uit het aanvullend reclasseringsadvies blijkt dat er voldoende onderzoek is verricht naar de mogelijkheden van een behandeling binnen het huidige voorwaardelijke kader. De uitkomst van dat onderzoek dat die mogelijkheid niet aanwezig is, is ook voldoende onderbouwd. Het hof acht zich op basis van de voorhanden zijnde informatie voldoende voorgelicht om te kunnen oordelen op het door de terbeschikkinggestelde ingestelde beroep. Het verzoek tot het horen van mevrouw [naam] van DIZ als deskundige wordt afgewezen, nu de noodzakelijkheid daarvan niet is gebleken.
Alsnog verplegen van overheidswege
Ingevolge artikel 6:6:10 eerste lid, aanhef en onder e, van het Wetboek van Strafvordering kan de rechter bevelen dat een terbeschikkinggestelde alsnog van overheidswege zal worden verpleegd indien een gestelde voorwaarde niet wordt nageleefd of anderszins het belang van de veiligheid van personen of goederen dat eist. Het hof stelt vast dat de terbeschikkinggestelde de opgelegde voorwaarden heeft overtreden. Dat staat ook niet ter discussie.
Uit het reclasseringsadvies van het Leger des Heils van 20 juli 2021 volgt dat DIZ na indicatieaanvraag bij IFZ de terbeschikkinggestelde heeft aangemeld bij FPK [FPK 1] . Daar is de terbeschikkinggestelde afgewezen voor een klinische behandeling omdat FPK [FPK 1] geen passend behandelmilieu heeft voor de forse autismeproblematiek van de terbeschikkinggestelde in combinatie met diens terugkerende geweldsuitbarstingen. FPK [FPK 1] kan niet de autisme-expertise bieden die de terbeschikkinggestelde nodig heeft. Afgezien daarvan heeft FPK [FPK 1] aangegeven zich te kunnen vinden in de conclusie van IFZ en de reclassering dat een nieuwe behandelpoging in hetzelfde voorwaardelijke kader naar verwachting niet tot recidivevermindering zal gaan leiden.
Daarna heeft DIZ de terbeschikkinggestelde aangemeld bij FPK [FPK 2] . Deze FPK heeft de terbeschikkinggestelde afgewezen omdat zij niet de zorg en begeleiding kunnen bieden die hij nodig heeft. FPK [FPK 2] heeft een grote groep van dertien patiënten op de afdeling. Bovendien heeft FPK [FPK 2] niet de expertise op het gebied van autisme.
Vervolgens heeft de reclassering DIZ verzocht om specifiek onderzoek te verrichten naar plaatsing van de terbeschikkinggestelde in de FPK’s die de raadsman op de vorige zitting heeft aangedragen, te weten FPK [FPK 3] en FPK [FPK 4] . Hierop heeft mevrouw [naam] van het FPL van DIZ de reclassering bericht dat de terbeschikkinggestelde een EE (Expressed Emotion)-afdeling nodig lijkt te hebben. Dat is een afdeling met een leefklimaat dat meer gericht is op het individu in plaats van op de groep. Weinig prikkels, een voorspelbare, intensieve en emotieneutrale structuur. Binnen de Overige Forensische Zorg (OFZ) zijn deze afdelingen er niet meer. De afdeling voor autisme bij FPK [FPK 1] is eind vorig jaar gesloten. Indien de terbeschikkinggestelde wel geplaatst moet worden binnen de OFZ (terbeschikkingstelling met voorwaarden) zijn volgens mevrouw [naam] FPK [FPK 1] of FPK [FPK 5] de enige opties binnen de beperkte mogelijkheden die er zijn. FPK [FPK 3] of FPK [FPK 4] zijn volgens haar geen opties voor de terbeschikkinggestelde vanwege de autismespectrumstoornis.
Daarna heeft DIZ de terbeschikkinggestelde aangemeld bij FPK [FPK 5] . Ook deze FPK heeft de terbeschikkinggestelde afgewezen, omdat zij geen mogelijkheden zien om hem op een verantwoorde wijze in hun kliniek op te nemen. Daartoe is aangevoerd dat doorstart van het behandeltraject binnen een behandelkliniek een herhaling van zetten zal zijn en verplaatsing van het probleem. In de FPK op beveiligingsniveau 3 is geen hand-in-handbegeleiding mogelijk. In FPK [FPK 5] verblijven twaalf mannen op soms twee á drie bezetting aan personeel. Het gedrag van de terbeschikkinggestelde in de PI is ook zorgelijk. Door zijn gedrag zal er groepsontwrichting zijn waardoor de behandeling van medepatiënten in gevaar zal komen. Al met al is FPK [FPK 5] van oordeel dat een hernieuwde klinische behandeling binnen een voorwaardelijk kader een herhaling van zetten is en niet tot recidivevermindering zal gaan leiden. Gelet op de problematiek van de terbeschikkingstelling is een terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege passender.
Gelet op het vorenstaande heeft de reclassering geconcludeerd dat er geen FPK beschikbaar is die de klinische behandeling van de terbeschikkinggestelde, gericht op de gevraagde expertise, in het huidige kader vorm kan geven.
Het hof is van oordeel dat hier het dwingende behandelkader van de verpleging van overheidswege geboden is. Dit volgt uit de bevindingen en de conclusie van de reclassering in het aanvullende advies, dat een terbeschikkingstelling met voorwaarden een gepasseerd station is. Daarbij betrekt het hof de genoemde incidenten en de indicatie voor een klinische behandeling binnen het maximaal beveiligde niveau van een FPC. Dit niveau is nodig zodat er tijdig kan worden ingegrepen met alle beschikbare middelen, om het risicovolle gedrag van de terbeschikkinggestelde direct te kunnen ondervangen. Het hof is dan ook met de rechtbank van oordeel dat de veiligheid van anderen dan wel de algemene veiligheid van personen of goederen de verpleging van overheidswege vereist.
Omdat het hof tot dit oordeel komt op basis van het reclasseringsadvies, blijft het rapport van psychiater Kaiser buiten beschouwing. Reeds daarom zal het hof het verzoek van de raadsvrouw om de psychiater aanvullend te laten rapporteren, afwijzen.
Beslissing
Het hof:
Wijst afhet verzoek tot het horen van de gevraagde deskundige.
Wijst afhet verzoek psychiater Kaiser nader te laten rapporteren.
Bevestigtde beslissing van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem van 11 december 2020 met betrekking tot de terbeschikkinggestelde
[terbeschikkinggestelde].
[terbeschikkinggestelde].
Aldus gedaan door
mr. M.E. van Wees als voorzitter,
mr. A.B.A.P.M. Ficq en mr. M.J. Vos als raadsheren,
en dr. J. Lucieer en drs. I.M. van Woudenberg als raden,
in tegenwoordigheid van mr. C.J. Broersma als griffier,
en op 9 september 2021 in het openbaar uitgesproken.
mr. Ficq en de raden zijn buiten staat deze beslissing mede te ondertekenen.