Uitspraak
Afdeling strafrecht
Parketnummer: 21-005586-16
Uitspraak d.d.: 14 april 2021
VERSTEK
Verkort arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Zwolle, gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Overijssel van 12 oktober 2016 met parketnummer 08-963529-15 in de strafzaak tegen
[verdachte] ,
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1984,
zonder bekende woon- of verblijfplaats hier te lande.
Het hoger beroep
De verdachte en de officier van justitie hebben tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.
Onderzoek van de zaak
Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzittingen van het hof van 4 oktober 2019 en 31 maart 2021 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.
Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal, strekkende tot:
- bewezenverklaring van het onder 2 en 3 tenlastegelegde;
- veroordeling van de verdachte tot een gevangenisstraf voor de duur van 3 jaren en 6 maanden met aftrek van voorarrest en
- verbeurdverklaring van het inbeslaggenomen geldbedrag ter hoogte van € 4.760,00.
Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.
Ontvankelijkheid van het hoger beroep
De verdachte is bij vonnis waarvan beroep vrijgesproken van het hem onder 1 tenlastegelegde. Hoger beroep tegen deze vrijspraak staat voor verdachte niet open. Het hof zal verdachte daarom in zoverre niet-ontvankelijk verklaren in het hoger beroep.
Door het openbaar ministerie is ook onbeperkt hoger beroep ingesteld. Echter, de officier van justitie en de advocaat-generaal hebben aangegeven dat er geen grieven bestaan tegen de vrijspraak van feit 1. Gelet daarop acht het hof het openbaar ministerie ook niet-ontvankelijk wegens gebrek aan belang ten aanzien van feit 1.
Aanhoudingsverzoek
De raadsman van de verdachte heeft verzocht om de zaak aan te houden. Daartoe is kort gezegd aangevoerd dat de verdachte enkele dagen voor de zitting op de hoogte is geraakt van de zitting en dat hij door de coronapandemie en het gebrek aan financiële middelen niet bij de zitting aanwezig kan zijn. De verdachte heeft aangegeven dat hij van zijn aanwezigheidsrecht gebruik wil maken.
De advocaat-generaal heeft zich verzet tegen de aanhouding. Daartoe is aangevoerd dat het hof op verzoek van de advocaat-generaal in een vroeg stadium contact heeft gezocht met de verdediging om te onderzoeken of men in staat is om ter zitting te verschijnen. Dit gelet op de intensieve voorbereiding die met deze megazaak gemoeid is. Het kost veel tijd, planning en zittingscapaciteit om deze zaak te behandelen. Door het openbaar ministerie is een dagvaarding verstuurd naar alle bekende adressen. De betekening is rechtsgeldig. Gelet op deze omstandigheden is de onderbouwing van het aanhoudingsverzoek van de verdachte twee dagen voor de zitting onvoldoende, althans een niet overtuigend argument om de zaak aan te houden. Bovendien heeft de verdachte hoger beroep ingesteld en dat brengt mee dat hij zich in samenspraak met zijn raadsman laat informeren over wat de stand van zaken is.
Er moet een belangenafweging worden gemaakt. Strafzaken moeten niet oneindig lang gaan duren. Dat is onwenselijk, ook voor de zaken van de medeverdachten. Er is een dringend maatschappelijk belang om de zaak af te doen.
Het hof heeft ter zitting een beslissing genomen op het aanhoudingsverzoek. Deze gemotiveerde beslissing zal ook worden opgenomen in het proces-verbaal van de zitting. Het hof neemt de betreffende beslissing ook op in het arrest zodat het op een paar punten kan worden aangevuld.
Het aanhoudingsverzoek is afgewezen. Het hof heeft bij zijn afweging de huidige jurisprudentie betrokken en het onderstaande beoordelingskader doorlopen.
Is concreet de omstandigheid aangevoerd die aan het aanhoudingsverzoek ten grondslag ligt?
Zo ja, is die omstandigheid voldoende aannemelijk?
Zo ja, weegt het belang bij het kunnen uitoefenen van het aanwezigheidsrecht zwaarder dan het belang bij een doeltreffende en spoedige berechting?
De verdachte heeft concrete omstandigheden aangevoerd die aan het aanhoudingsverzoek ten grondslag ligt namelijk dat hij door de huidige coronabeperkingen en wegens financiële beperkingen niet bij de zitting aanwezig kan zijn. De zitting van 31 maart 2021 is het gevolg van een planning die is gemaakt op 3 september 2020. De raadsman is dus ook al een half jaar op de hoogte dat deze zaak op 31 maart 2021 zou worden behandeld. Uit een door verdachte verzonden e-mail blijkt dat hij volgens zijn zeggen op vrijdag 26 maart 2021 heeft gehoord dat zijn strafzaak op 31 maart 2021 behandeld zou worden. Als het hof vervolgens kijkt naar wat de verdachte aangeeft in zijn schrijven dan is het hof van oordeel dat de onmogelijkheid om ter zitting aanwezig te zijn onvoldoende is onderbouwd, althans niet in voldoende mate aannemelijk is geworden. De verdachte heeft enkel gesteld dat de door corona beperkte reisbewegingen en financiële omstandigheden hem beletten aanwezig te zijn. De verdachte heeft het hof niet op de hoogte gesteld van eventuele pogingen die hij heeft ondernomen om toch ter zitting aanwezig te kunnen zijn, terwijl ondanks de reisbeperkingen het wel mogelijk is om in korte tijd (binnen vijf dagen) naar Nederland te reizen en een ticket voor een vliegreis naar Nederland relatief goedkoop is.
Hoewel het hof de tweede vraag dus ontkennend beantwoord heeft het hof niettemin ook nog een belangenafweging gemaakt. Het hof komt tot het oordeel dat gelet op de concrete omstandigheden in deze zaak het belang van een doeltreffende en spoedige berechting zwaarder weegt dan het aanwezigheidsrecht van de verdachte. Daarbij neemt het hof in aanmerking dat de verdachte op de hoogte is geweest van de regiezitting die heeft plaatsgevonden op 4 oktober 2019. Dat blijkt niet alleen uit het feit dat verdachte zich heeft laten vertegenwoordigen door een gemachtigde raadsman maar ook uit de inhoud van het proces-verbaal dat is opgemaakt van die zitting. Daarin staat immers vermeld dat de raadsman heeft kenbaar gemaakt dat hij zo met zijn cliënt kan bellen om de adressen van de verzochte getuigen te achterhalen. Ook zijn er na die zitting de adressen van de gevraagde (en toegewezen) getuigen beschikbaar gesteld. De verdachte weet aldus dat er een zitting in hoger beroep heeft plaats gevonden en dat er getuigen gehoord zouden worden. Hij is derhalve met de procedure in hoger beroep bekend. De verdachte heeft een eigen verantwoordelijkheid om zich met zijn raadsman te verstaan ten aanzien van zijn bereikbaarheid in verband met de uitoefening van zijn verdedigingsrechten, waaronder zijn aanwezigheidsrecht. Door de raadsman is ter zitting naar voren gebracht dat hij zich heeft ingespannen om zijn cliënt te bereiken, maar dat dit tot kort voor de zitting niet is gelukt. Het hof gaat er daarom van uit dat verdachte zijn raadsman niet op de hoogte heeft gesteld van zijn (gewijzigde) contactgegevens, hetgeen slechts een kleine moeite zou zijn geweest. Hier staat tegenover dat het openbaar ministerie alles uit de kast heeft gehaald aan mogelijkheden om de dagvaarding/oproeping te betekenen en om te zorgen dat de verdachte ter zitting zou (kunnen) verschijnen en van zijn aanwezigheidsrecht gebruik zou kunnen maken. Naar alle bekende adressen van verdachte is een betekening gestuurd, inclusief vertaling. De raadsman heeft in dat kader nog aangevoerd dat het adres in Roemenië een gehucht is en dat er niet vanuit kan worden gegaan dat verdachte de oproep ook heeft ontvangen. Het hof stelt echter vast dat dit het adres is dat door de verdachte zelf is opgegeven als adres waarop hij bereikbaar is voor justitie. Bij de belangenafweging weegt het hof ook mee dat de verdachte bij de politie en in eerste aanleg een zeer uitgebreide verklaring heeft afgelegd, zowel in zijn eigen zaak als in de zaken van de medeverdachten. Dat verdachte ook bekend is met het vonnis van de rechtbank blijkt uit het appelschriftuur en de geformuleerde grieven.
Daarnaast heeft het hof bij de belangenafweging eveneens meegewogen dat het gaat om een megazaak waarvoor veel voorbereidingstijd is gereserveerd en een hele zittingsdag is uitgetrokken. Aanhouding van de zaak zou er toe leiden dat wederom veel tijd moet worden gevraagd van de planning en het zittingsrooster van het hof. Bovendien kan de zaak vanwege de omvang en het krappe zittingsrooster niet binnen afzienbare tijd worden aangebracht op zitting. Aanhouding van de strafzaak zou ook leiden tot aanhouding in de zaken van de medeverdachten aangezien afsplitsing van de zaak onwenselijk is vanwege het feit dat de zaak dan (waarschijnlijk) moet worden afgedaan door een geheel nieuwe zittingscombinatie. Tenslotte, maar niet in het minst, gaat het om een oude zaak, namelijk om feiten die in 2015 gepleegd zouden zijn. Alles afwegende is het hof van oordeel dat het belang van een doeltreffende en spoedige berechting in deze concrete zaak zwaarder weegt dan het kunnen uitoefenen van het aanwezigheidsrecht van de verdachte.
Het vonnis waarvan beroep
De rechtbank heeft de verdachte bij het hier bovengenoemde vonnis ter zake het onder 1 tenlastegelegde (mensenhandel jegens [naam1] ) vrijgesproken en de verdachte wegens het onder 2 en 3 tenlastegelegde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 3 jaren, met aftrek van voorarrest. Daarnaast heeft de rechtbank het inbeslaggenomen geldbedrag van € 4.760,00 verbeurd verklaard.
Het hof zal het vonnis waarvan beroep voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen vernietigen omdat het tot een andere bewijsbeslissing en strafoplegging komt en daarom opnieuw rechtdoen.
De tenlastelegging
Aan verdachte is - na wijziging van de tenlastelegging ter terechtzitting in eerste aanleg en voor zover in hoger beroep nog aan de orde - tenlastegelegd dat:
2.hij in of omstreeks de periode van 17 januari 2015 tot en met 21 januari 2015, althans de maand januari 2015, te [plaats1] en/of [plaats2] en/of (elders) in Nederland en/of Roemenië tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen, een ander of anderen, te weten [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en/of [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en/of [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977), (vanuit Roemenië) heeft aangeworven en/of medegenomen met het oogmerk die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] in een ander land (Nederland) ertoe te brengen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van (een) seksuele handeling(en) met en/of voor (een) derde(n) tegen betaling;
3.hij op een of meer tijdstippen in of omstreeks de periode van 17 januari 2015, althans de maand januari 2015, tot en met 21 april 2015 te [plaats2] en/of (elders) in Nederland en/of Roemenië tezamen en in vereniging met een of meer anderen, althans alleen,
A. een ander of anderen, te weten [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en/of [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en/of [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977) (telkens) door dwang, geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en) en/of door dreiging met geweld of (een) andere feitelijkhe(i)d(en), door afpersing, fraude, misleiding dan wel door misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht, door misbruik van een kwetsbare positie of door het geven of ontvangen van betalingen of voordelen om de instemming van (een) pers(o)n(en) te verkrijgen die zeggenschap over die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] had/hadden, - heeft geworven, vervoerd, overgebracht, gehuisvest en/of opgenomen, met inbegrip van de wisseling of overdracht van de controle over die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] , met het oogmerk van (seksuele) uitbuiting van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (sub 1) en/of
- heeft gedwongen en/of bewogen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van arbeid of diensten (van seksuele aard) dan wel onder die omstandighe(i)d(en) enige handeling(en) heeft ondernomen waarvan verdachte en/of verdachtes mededader(s) wist(en) of redelijkerwijs moest(en)vermoeden dat die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] zich daardoor beschikbaar zou stellen tot het verrichten van arbeid of diensten (van seksuele aard) (sub 4) en/of
- heeft gedwongen dan wel bewogen verdachte en/of verdachtes mededader(s) te bevoordelen uit de opbrengst van haar, [naam2] en/of [naam3] 's en/of [naam4] , seksuele handelingen met en/of voor (een) derde(n) (sub 9) en/of
B. (telkens) opzettelijk voordeel heeft getrokken uit de (seksuele) uitbuiting van die/een ander, te weten [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en/of [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en/of [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977) (sub 6),
hebbende verdachte en/of verdachtes mededader(s) (telkens) - voornoemde [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (be)geleid naar het werken als escort/prostituee in Nederland en/of (daarbij) misbruik gemaakt van de onvermogende toestand/positie waarin die - de Nederlandse taal niet machtige - [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] verkeerde(n) en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (aldus) van hem/hen, verdachte en/of verdachtes mededader(s) afhankelijk gemaakt en/of
- de tocht/overkomst van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] naar Nederland geregeld en/of (be)geleid en/of
- voor die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] een of meer (opeenvolgende) woningen geregeld of laten regelen en/of hen/haar aldaar ondergebracht of laten onderbrengen en/of laten wonen/verblijven en/of
- een of meer seksadvertenties en/of profielen ten behoeve van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (aan)gemaakt of laten aanmaken en/of geplaatst of laten plaatsen op de website(s) www. [naam5] .nl en/of www. [naam6] .nl, althans op een of meer websites, en/of die/dat seksadvertentie(s) en/of profiel(en) beheerd of laten beheren en/of - met het oog op het opvallen voor en/of (daarmede) bereiken/trekken van (meer) klanten - (telkens) opgewaardeerd/omhoog geplaatst of laten opwaarderen/omhoog plaatsen en/of aangepast of aan laten passen en/of
- die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] in een of meer hotelkamers en/of voormelde woning(en), althans op een of meer (afgesproken) werkplekken, als escort/prostituee laten werken en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] middels genoemde seksadvertentie(s) beschikbaar gemaakt en/of gehouden voor het verrichten van escort-/prostitutiewerkzaamheden en/of
- ten behoeve van de escort-/prostitutiewerkzaamheden van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] de werktelefoon(s) opgenomen/beantwoord en/of laten opnemen/beantwoorden en/of beheerd en/of laten beheren en/of (hiermede) een of meer klanten geregeld en/of afspraken gemaakt met betrekking tot de door die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] te verrichten werkzaamheden en/of door de klant(en) te betalen prijs en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] dienaangaande/dienovereenkomstig ingelicht en/of laten inlichten en/of aan het werk gezet en/of aan het werk laten zetten en/of aangestuurd en/of aan laten sturen en/of (aldus) de keuze-/bewegingsvrijheid van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] ingeperkt en/of
- die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] geïnstrueerd en/of laten instrueren over de wijze(n) waarop zij als escort/prostituee op voornoemde website(s) (een) goede/betere recensie(s) zou(den) kunnen krijgen en/of (aldus) meer klanten en/of verdiensten zou(den) kunnen verkrijgen en/of
- een of meer (ver)vals(t)e identiteitsdocument(en) geregeld, althans (een) valselijke/bedrieglijke oplossing(en) gezocht en/of aangewend, om de/het seksadvertentie(s)/profiel(en) van de nog niet 21-jarige [naam2] en/of [naam3] op voormelde website(s) te laten staan en/of - na verwijdering/sluiting - wederom op die website(s) te (laten) plaatsen of geplaatst te krijgen en/of
- die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] naar voormelde hotelkamer(s), althans een of meer (afgesproken) werkplek(ken), gebracht of laten brengen en/of van die werkplek(ken) opgehaald of laten ophalen en/of
- in voormelde woning(en) gewoond en/of verbleven en/of (aldus) toegezien en/of laten toezien op (een minimum aan) (de) werktijd(en) en/of (de) verdiensten van die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] als escort/prostituee en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] verantwoording laten afleggen en/of aangesproken en/of laten aanspreken over de door haar/hen verrichtte escort-/prostitutiewerkzaamheden en/of haar/hun verdiensten als escort/prostituee en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (verder) onder controle gehouden en/of laten houden en/of
- die (zwangere) [naam3] met het oog op een abortus naar Roemenië laten afreizen en/of
- het door die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] met/in de escort/prostitutie verdiende geld - (mede) ter aflossing van (een) door haar/hen bij verdachte en/of verdachtes mededader(s) opgebouwde schuld(en) - geheel of gedeeltelijk aan hem/hen, verdachte en/of verdachtes mededader(s), doen afstaan en/of doen afdragen en/of doen overmaken en/of onder zich genomen/gehouden en/of opgehaald en/of laten ophalen en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] (aldus) in een (verder) van verdachte en/of verdachtes mededader(s) afhankelijke positie gebracht en/of gehouden en/of
- die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] geslagen en/of geschopt en/of bij/aan de haren vastgepakt en/of onder druk gezet en/of dreigende/agressieve en/of beledigende/denigrerende taal jegens die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] geuit en/of die [naam2] en/of [naam3] en/of [naam4] - mede door genoemd/het verblijf en/of de aanwezigheid van verdachte en/of verdachtes mededader(s) in voormelde woning(en) –
(aldus) in een positie/situatie gebracht waarin zij niet of (te) weinig kon(den) onttrekken aan de/het van verdachte en/of verdachtes mededader(s) uitgaande dwang en/of overwicht.
Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.
Overweging met betrekking tot het bewijs
Aan de verdachte is ten laste gelegd dat hij zich schuldig heeft gemaakt aan overtreding van artikel 273f lid 1 sub 1, 3 (feit 2), 4, 6 en 9 van het Wetboek van Strafrecht al dan niet in vereniging met een ander of anderen.
Ten aanzien van sub 4, 6 en 9 geldt dat pas tot een bewezenverklaring kan worden gekomen als sprake is van uitbuiting. Ten aanzien van sub 1 en 3 geldt dat verdachte het oogmerk moet hebben gehad van uitbuiting (sub 1), dan wel uitbuiting kan worden verondersteld (sub 3).
De vraag of - en zo ja, wanneer - sprake is van 'uitbuiting' in de zin van de onderhavige bepalingen, is niet in algemene termen te beantwoorden, maar is sterk verweven met de omstandigheden van het geval. Bij de beantwoording van die vraag komt in een geval als het onderhavige onder meer betekenis toe aan de aard en duur van de tewerkstelling, de beperkingen die zij voor de betrokkene meebrengt, en het economisch voordeel dat daarmee door de tewerksteller wordt behaald. Bij de weging van deze en andere relevante factoren dienen de in de Nederlandse samenleving geldende maatstaven als referentiekader te worden gehanteerd (zie onder meer Hoge Raad 27 oktober 2009, ECLI:NL:HR:2009:BI7099).
Uit de bewijsmiddelen blijkt dat de in de tenlastelegging genoemde vrouwen [naam2] , [naam3] en [naam4] vanuit Roemenië naar Nederland zijn gereisd en in [plaats2] in de prostitutie hebben gewerkt. In de woningen waar zij als prostituee werkzaam waren verbleef ook medeverdachte [medeverdachte1] , die zelf ook als prostituee werkte. De vrouwen waren daar werkzaam onder de volgende omstandigheden. Zij hadden weinig tot geen inspraak over de door hen uitgevoerde werkzaamheden. De verdachte maakte en onderhield de seksadvertenties en profielen, beantwoordde de telefoon, maakte afspraken over de tijd, prijs en diensten. Ook medeverdachte [medeverdachte1] was hierbij betrokken. Voorts regelde verdachte woonruimte voor de vrouwen en bracht ze naar de afspraken. Uit tapgesprekken blijkt dat de vrouwen op dreigende toon werden aangesproken en aangespoord hun werk te doen en dat zij verantwoording aan de verdachten moesten afleggen. Via berichten die tussen verdachten werden uitgewisseld werd gecontroleerd hoe lang de vrouwen met een klant waren geweest. Aldus werden de werkzaamheden van de vrouwen gecontroleerd. Bovendien waren de werkomstandigheden zeer slecht. De vrouwen werkten lange dagen, vanaf 11 uur in de ochtend tot midden in de nacht en dat zes dagen per week. Een van de woningen van waaruit de werkzaamheden werden verricht was zeer onhygiënisch. Daarnaast moesten de vrouwen een groot deel van hun verdiensten afstaan aan de verdachten, zowel aan verdachte voor de door hem verleende diensten als aan medeverdachte [medeverdachte2] en was er geen sprake van een evenredige verdeling van de inkomsten. Gelet op deze omstandigheden acht het hof bewezen dat sprake was van seksuele uitbuiting van de drie vrouwen.
Daarnaast stelt het hof op grond van het dossier vast dat het in het onderhavige geval gaat om drie vrouwen afkomstig uit een arm land, dat zij gingen werken in een voor hun onbekend land, dat zij de Nederlandse taal niet machtig waren en ook niet bekend waren met de Nederlandse gewoontes en gebruiken. In die zin waren de vrouwen afhankelijk van de verdachten en verkeerden zij ten opzichte van hen in een kwetsbare positie. De verdachten waren daarmee ook bekend door familie- en relationele banden met de vrouwen dan wel doordat ze uit dezelfde streek in Roemenië afkomstig waren. Ook hadden de verdachten het feitelijke overwicht over de vrouwen. Zij zorgden immers voor huisvesting, schreven en onderhielden de advertenties, onderhielden contact met klanten, voerden onderhandelingen over de diensten en de prijs en vervoerden de dames naar de klanten. Tevens kregen verdachte en zijn mededader [medeverdachte2] een aanzienlijk deel van de verdiensten en hadden de vrouwen schulden bij hen. Uit de wetsgeschiedenis volgt dat de wetgever bij de term “misbruik van uit feitelijke verhoudingen voortvloeiend overwicht” mede het oog heeft gehad op het brengen van een ander in een afhankelijke situatie waarin deze in diens keuzevrijheid wordt beperkt. Verdachten hebben met hun handelen de drie vrouwen onder controle gehouden en hun keuze- en bewegingsvrijheid ook ten aanzien van de invulling van de werkzaamheden en werktijden in grote mate beperkt.
Het hof concludeert dat de verdachten de vrouwen door gebruik van middelen, namelijk door het uit feitelijke omstandigheden voorvloeiend overwicht en het misbruik van de kwetsbare positie, hebben bewogen in de prostitutie te gaan werken en te blijven werken. Ook zijn de vrouwen bewogen een deel van hun verdiensten aan verdachte en zijn medeverdachte af te staan en zodoende hebben laatstgenoemden voordeel getrokken uit de seksuele uitbuiting.
Sub 3 (feit 2)
Uit het dossier leidt het hof af dat de in de tenlastelegging genoemde vrouwen rond 21 januari 2015 vanuit Roemenië naar Nederland zijn gekomen. Op een feest in Roemenië op 17 januari 2015 heeft medeverdachte [medeverdachte2] de vrouwen in contact gebracht met verdachte. Vervolgens heeft hij hen richting [plaats4] (Roemenië) vervoerd waarna de vrouwen voor het overige deel van de reis door verdachte naar Nederland zijn vervoerd alwaar zij onder de hiervoor vermelde omstandigheden in de prostitutie zijn gaan werken.
Medeplegen
Met betrekking tot het tenlastegelegde in vereniging plegen is het hof van oordeel dat verdachte tezamen en in vereniging met [medeverdachte2] heeft gehandeld. De beide verdachten hebben er voor gezorgd dat [naam2] , [naam3] en [naam4] naar Nederland werden gebracht om zich aldaar te prostitueren. Hoewel verdachte meer in Nederland was en medeverdachte [medeverdachte2] veelal in Roemenië verbleef, hebben verdachte en [medeverdachte2] samen opgetreden. Verdachte en [medeverdachte2] hebben veelvuldig contact gehad over “het werk” en hadden contact als “de zaken” niet goed gingen. [medeverdachte2] regelde dat er vrouwen beschikbaar waren om in Nederland te gaan werken, en droeg op aangeven van verdachte zorg voor een nieuw (vervalst) identiteitsbewijs voor [naam2] , toen de minimumleeftijd op de site [naam5] .nl voor prostituees naar 21 jaar werd verhoogd. Ook is hij wanneer hij in Nederland was aanwezig geweest bij het vervoeren van de vrouwen naar klanten. Zowel verdachte als medeverdachte [medeverdachte2] gaven orders aan de vrouwen als zij zich met hen in één woning bevonden en beiden hebben voordeel gehad van de verrichte arbeid en diensten. Voor het tenlastegelegde sub 4 geldt dat dit ook met medeverdachte [medeverdachte1] in vereniging is gepleegd
Bewezenverklaring
Door wettige bewijsmiddelen, waarbij de inhoud van elk bewijsmiddel -ook in onderdelen- slechts wordt gebezigd tot het bewijs van dat tenlastegelegde feit waarop het blijkens de inhoud kennelijk betrekking heeft, en waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het onder 2 en 3 tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande, dat:
2.hij in de periode van 17 januari 2015 tot en met 21 januari 2015, in Nederland en/of Roemenië tezamen en in vereniging met een ander, [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977), (vanuit Roemenië) heeft en medegenomen met het oogmerk die [naam2] en [naam3] en [naam4] in een ander land (Nederland) ertoe te brengen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van (een) seksuele handeling(en) met en/of voor (een) derde(n) tegen betaling;
3.hij in de periode van 17 januari 2015 tot en met 21 april 2015 te [plaats2] tezamen en in vereniging met een of meer anderen,
A. anderen, te weten [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977) (telkens) door misbruik van uit feitelijke omstandigheden voortvloeiend overwicht en door misbruik van een kwetsbare positie
- heeft geworven, vervoerd, overgebracht, gehuisvest en/of opgenomen met het oogmerk van (seksuele) uitbuiting van die [naam2] en [naam3] en [naam4] en
- heeft bewogen zich beschikbaar te stellen tot het verrichten van diensten van seksuele aard dan wel onder die omstandighe(i)d(en) enige handeling(en) heeft ondernomen waarvan verdachte en verdachtes mededaders wisten of redelijkerwijs moesten vermoeden dat die [naam2] en [naam3] en [naam4] zich daardoor beschikbaar zou stellen tot het verrichten van diensten van seksuele aard en
- heeft bewogen verdachte en verdachtes mededader te bevoordelen uit de opbrengst van haar, [naam2] en [naam3] 's en [naam4] , seksuele handelingen met en/of voor (een) derde(n) en
B. telkens)opzettelijk voordeel heeft getrokken uit de seksuele uitbuiting van anderen, te weten [naam2] (geboren op [geboortedatum] 1996 te [plaats3] , Roemenië) en [naam3] (geboren op [geboortedatum] 1996) en [naam4] (geboren op [geboortedatum] 1977),
hebbende verdachte en/of verdachtes mededader(s)
- voornoemde [naam2] en [naam3] en [naam4] (be)geleid naar het werken als escort/prostituee in Nederland en (daarbij) misbruik gemaakt van de onvermogende toestand/positie waarin die - de Nederlandse taal niet machtige - [naam2] en [naam3] en [naam4] verkeerden en die [naam2] en [naam3] en [naam4] van hem/hen, verdachte en/of verdachtes mededader(s) afhankelijk gemaakt en
- de overkomst van die [naam2] en [naam3] en [naam4] naar Nederland geregeld en/of (be)geleid en
- voor die [naam2] en [naam3] en [naam4] een of meer (opeenvolgende) woningen geregeld of laten regelen en hen aldaar ondergebracht en laten wonen/verblijven en
- seksadvertenties en profielen ten behoeve van die [naam2] en [naam3] en [naam4] (aan)gemaakt en geplaatst op de website www. [naam5] .nl, en die seksadvertenties en profielen beheerd en - met het oog op het opvallen voor en (daarmede) bereiken/trekken van (meer) klanten - (telkens) opgewaardeerd/omhoog geplaatst en aangepast en
- die [naam2] en [naam3] en [naam4] in hotelkamers en voormelde woningen, als escort/prostituee laten werken en die [naam2] en [naam3] en [naam4] middels genoemde seksadvertenties beschikbaar gemaakt en gehouden voor het verrichten van escort-/prostitutiewerkzaamheden en
- ten behoeve van de escort-/prostitutiewerkzaamheden van die [naam2] en [naam3] en [naam4] de werktelefoons opgenomen/beantwoord en beheerd en (hiermede) klanten geregeld en afspraken gemaakt met betrekking tot de door die [naam2] en [naam3] en [naam4] te verrichten werkzaamheden en door de klanten te betalen prijs en die [naam2] en [naam3] en [naam4] dienaangaande/dienovereenkomstig ingelicht en aan het werk gezet en aangestuurd en (aldus) de keuze-/bewegingsvrijheid van die [naam2] en [naam3] en [naam4] ingeperkt en
- die [naam2] en [naam3] en [naam4] geïnstrueerd over de wijze(n) waarop zij als escort/prostituee op voornoemde website (een) goede/betere recensie(s) zou(den) kunnen krijgen en (aldus) meer klanten en verdiensten zou(den) kunnen verkrijgen en
- een vervalste identiteitsdocument geregeld om de/het seksadvertentie/profiel van de nog niet 21-jarige [naam2] op voormelde website te laten staan en - na verwijdering - wederom op die website te plaatsen en
- die [naam2] en [naam3] en [naam4] naar voormelde hotelkamer(s), althans een of meer (afgesproken) werkplek(ken), gebracht en van die werkplek(ken) opgehaald en
- in voormelde woningen gewoond en/of verbleven en (aldus) toegezien op (een minimum aan) (de) werktijd(en) en/of (de) verdiensten van die [naam2] en [naam3] en [naam4] als escort/prostituee en die [naam2] en [naam3] en [naam4] verantwoording laten afleggen en aangesproken over de door hen verrichtte escort-/prostitutiewerkzaamheden en hun verdiensten als escort/prostituee en die [naam2] en [naam3] en [naam4] (verder) onder controle gehouden en
- die zwangere [naam3] met het oog op een abortus naar Roemenië laten afreizen en
- het door die [naam2] en [naam3] en [naam4] met/in de escort/prostitutie verdiende geld - (mede) ter aflossing van (een) door hen bij verdachte en/of verdachtes mededader opgebouwde schuld - geheel of gedeeltelijk aan hen, verdachte en/of verdachtes mededader, doen afstaan en doen overmaken en onder zich genomen/gehouden en opgehaald en die [naam2] en [naam3] en [naam4] (aldus) in een (verder) van verdachte en/of verdachtes mededader(s) afhankelijke positie gebracht en gehouden.
Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.
Strafbaarheid van het bewezenverklaarde
Het onder 2 en 3 bewezenverklaarde levert op - telkens -:
mensenhandel, gepleegd door twee of meer verenigde personen, meermalen gepleegd.
Strafbaarheid van de verdachte
Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.
Oplegging van straf en/of maatregel
De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.
Bij het bepalen van de straf voor mensenhandel gaat het hof uit van de strafdoeleinden, te weten de vergelding, speciale en generale preventie. In verband met die strafdoeleinden acht het hof voor strafoplegging in mensenhandel in het algemeen de volgende omstandigheden van belang:
- de mate waarin inbreuk is gemaakt op de autonomie van het slachtoffer;
- de periode waarin sprake is geweest van uitbuiting;
- het aantal slachtoffers dat is uitgebuit;
- de omstandigheid dat sprake is van een georganiseerd verband;
- de wijze (zoals de mate van geweld) waarop het slachtoffer is gedwongen/bewogen de prostitutiewerkzaamheden te doen;
- de leeftijd en/of kwetsbaarheid van het slachtoffer;
- het aantal dagen per week en het aantal uren per dag waarop er gewerkt moest worden;
- de werkzaamheden die verricht moesten worden;
- de werkomstandigheden (werken op straat of binnen, werken tijdens ziekte en zwangerschap, zonder condoom);
- de hoeveelheid geld die werd afgedragen;
- het percentage van de verdiensten dat moest worden afgedragen;
- overige omstandigheden zoals gedwongen abortus, tatoeages en borstvergrotingen;
- de rol van verdachte met betrekking tot die uitbuiting (vervulde hij een kernrol of was hij ‘slechts’ faciliterend);
- de houding van de verdachte (heeft hij inzicht getoond in het kwalijke van zijn gedrag);
- relevante recidive.
Mensenhandel is een ernstig strafbaar feit. De verdachte heeft zich samen met anderen gedurende een aantal maanden schuldig gemaakt aan de uitbuiting van drie Roemeense vrouwen.
Hierbij heeft verdachte, uitsluitend ten behoeve van eigen financieel gewin, ernstig misbruik gemaakt van de kwetsbare positie waarin de vrouwen zich bevonden en van het overwicht dat hij op hen had. Zij hebben lange dagen moeten werken onder stuitende omstandigheden. Hun onderkomen stonk en ongedierte was talrijk aanwezig in de kamers waarin zijn verbleven en hun diensten verleenden. Voorts werden hun werkzaamheden mede door verdachte bepaald en door en voor hem gecontroleerd. Doordat ze een groot deel van hun verdiensten moesten afstaan, de Nederlandse taal en het Engels ook niet machtig waren, waren ze geheel afhankelijk van verdachte en zijn mededaders. Verdachte heeft aldus grove inbreuk gemaakt op hun autonomie. Het hof heeft bovengenoemde omstandigheden in beschouwing genomen en ziet daarin aanleiding om een onvoorwaardelijke gevangenisstraf op te leggen.
Bij de bepaling van de strafmaat houdt het hof rekening met de huidige persoonlijke omstandigheden en met het Uittreksel Justitiële Documentatie betreffende verdachte van 4 maart 2021 waaruit blijkt dat verdachte in Nederland niet eerder onherroepelijk is veroordeeld voor het plegen van strafbare feiten.
Daarnaast is er sprake van een overschrijding van de redelijke termijn. Verdachte is op 21 april 2015 in verzekering gesteld, de begindatum van de redelijke termijn. De rechtbank wees op 12 oktober 2016 vonnis en het hof wijst op 14 april 2021 arrest. De opgelopen vertraging is, hoewel de verdachte onderzoekswensen had, grotendeels te wijten aan justitie zodat het hof hier in de strafoplegging rekening mee zal houden.
Gezien de ernst van de bewezen verklaarde feiten acht het hof een gevangenisstraf van aanzienlijke duur op zijn plaats. Alles afwegende is het hof van oordeel dat als uitgangspunt een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 36 maanden met aftrek van voorarrest, zoals ook door de rechtbank is opgelegd, passend en geboden is. Gelet op de vastgestelde overschrijding van de redelijke termijn zal het hof verdachte echter veroordelen tot een gevangenisstraf voor de duur van 33 maanden, met aftrek van het voorarrest.
Beslag
Met de rechtbank is het hof van oordeel dat het op de beslaglijst vermelde geld ten bedrag van € 4.760,00 moet worden verbeurdverklaard omdat de veroordeelde dit geld te eigen bate kan aanwenden en dit geld geheel of grotendeels door middel van of uit de baten van de onder 2 en 3 tenlastegelegde en bewezenverklaarde is verkregen. Het hof heeft hierbij rekening gehouden met de draagkracht van de veroordeelde.
Toepasselijke wettelijke voorschriften
Het hof heeft gelet op de artikelen 33, 33a, 57, 63 en 273f van het Wetboek van Strafrecht.
Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.
BESLISSING
Het hof:
Verklaart de verdachte en de officier van justitie niet-ontvankelijk in het hoger beroep, voor zover gericht tegen de beslissing ter zake van het onder 1 tenlastegelegde.
Vernietigt het vonnis waarvan beroep voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen en doet in zoverre opnieuw recht:
Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het onder 2 en 3 tenlastegelegde heeft begaan.
Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.
Verklaart het onder 2 en 3 bewezenverklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.
Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
33 (drieëndertig) maanden.
gevangenisstrafvoor de duur van
33 (drieëndertig) maanden.
Beveelt dat de tijd die door de verdachte vóór de tenuitvoerlegging van deze uitspraak in enige in artikel 27, eerste lid, van het Wetboek van Strafrecht bedoelde vorm van voorarrest is doorgebracht, bij de uitvoering van de opgelegde gevangenisstraf in mindering zal worden gebracht, voor zover die tijd niet reeds op een andere straf in mindering is gebracht.
Verklaart verbeurdhet in beslag genomen, nog niet teruggegeven voorwerp, te weten:
geld (€ 4.760,-).
Aldus gewezen door
mr. L.T. Wemes, voorzitter,
mr. J.D. den Hartog en mr. R.J. Bokhorst, raadsheren,
in tegenwoordigheid van mr. A. Dörholt, griffier,
en op 14 april 2021 ter openbare terechtzitting uitgesproken.