ECLI:NL:GHARL:2020:681

• Datum uitspraak: 28 januari 2020
• Publicatiedatum: 28 januari 2020
• Zaaknummer: 18/01239
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: J.W. baron van Knobelsdorff; P. van der Wal; G.B.A. Brummer
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoger beroep inzake navorderingsaanslag inkomstenbelasting en boete opgelegd aan belanghebbende

In deze zaak gaat het om een hoger beroep van belanghebbende tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland met betrekking tot een navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting voor het jaar 2009. De Inspecteur had de winst van belanghebbende verhoogd met een bedrag van € 48.347, wat leidde tot een navorderingsaanslag en een vergrijpboete van € 7.853. De rechtbank had de boete verminderd tot € 6.360. Belanghebbende betwist de navorderingsaanslag en de hoogte van de boete, stellende dat de Inspecteur ten onrechte de bewijslast heeft omgekeerd zonder een informatiebeschikking te nemen. De Inspecteur stelt dat belanghebbende niet overtuigend heeft aangetoond dat de navorderingsaanslag onjuist is en verdedigt de hoogte van de boete. Het Hof oordeelt dat de Inspecteur zijn bewijslast heeft voldaan en dat de navorderingsaanslag terecht is opgelegd. De boete wordt als passend en geboden beschouwd, maar het Hof houdt rekening met de overschrijding van de redelijke termijn en vermindert de boete tot € 6.282. De uitspraak van de rechtbank wordt bevestigd, en het hoger beroep van belanghebbende wordt ongegrond verklaard.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM - LEEUWARDEN

locatie Leeuwarden

nummer 18/01239

uitspraakdatum:
28 januari 2020

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

[X] te
[Z] (hierna: belanghebbende)

tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 22 november 2018, nummer LEE 17/679, in het geding tussen belanghebbende en

de
inspecteur van de
Belastingdienst/Kantoor Emmen (hierna: de Inspecteur)

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1.

Aan belanghebbende is over het jaar 2009 een navorderingsaanslag in de inkomstenbelasting/premie volksverzekeringen (IB/PVV) opgelegd. Bij beschikkingen is heffingsrente berekend en is een boete van € 7.853 opgelegd.

1.2.

De Inspecteur heeft bij in één geschrift vervatte uitspraken op bezwaar het bezwaar tegen de navorderingsaanslag ongegrond verklaard en de boete verminderd tot € 6.360.

1.3.

Belanghebbende is tegen die uitspraken in beroep gekomen bij de rechtbank Noord-Nederland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep betreffende de navorderingsaanslag en de heffingsrente ongegrond verklaard, het beroep betreffende de boetebeschikking gegrond verklaard, de uitspraak van de Inspecteur op het bezwaar tegen de boetebeschikking vernietigd en de boete verminderd tot € 4.000.

1.4.

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft verweer gevoerd.

1.5.

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 17 december 2019. Van de zitting is een proces-verbaal opgemaakt, dat aan deze uitspraak is gehecht.

2. Vaststaande feiten

2.1.

Belanghebbende genoot in het jaar 2009 twee uitkeringen van in totaal € 24.592, waarop € 6.409 aan loonheffing is ingehouden.

2.2.

Belanghebbende heeft vanaf 14 maart 2006 tot en met 4 december 2014 bij de Kamer van Koophandel ingeschreven gestaan onder de naam [A] . De activiteitenomschrijving luidde:
„Bouwbegeleidingsburo Import van alsmede groothandel in en verkoop vanuit kantoor van kunststofkozijnen, deuren en rolluiken” .

2.3.

De Inspecteur heeft op 22 april 2013 een boekenonderzoek bij belanghebbende ingesteld naar de aanvaardbaarheid van de aangiften in de omzetbelasting over het tijdvak 1 januari 2008 tot en met 31 december 2012. Van het onderzoek is een rapport met dagtekening 13 juni 2013 opgesteld.

2.4.

In paragraaf 2.3
„Administratie” van het rapport van het boekenonderzoek is vermeld:

„De heer [X] verzorgt de dagelijkse administratie.

Dit bestaat uit het opmaken van offertes en opdrachtbevestigingen en tevens het opmaken van facturen.

De financiële administratie wordt bijgehouden in een boekhoud pakket van snelstart.

Het inboeken werd gedaan door een medewerkster die middels payroll werd ingehuurd.

Gezien de financiële situatie van het bedrijf is dit in 2013 nog niet gebeurt.”.

2.5.

Volgens het rapport van het boekenonderzoek verzorgt belanghebbende zelf de aangiften in de omzetbelasting. Zijn belastingadviseur verzorgt de eventuele suppletieaangiften en de aangiften in de inkomstenbelasting.

2.6.

In paragraaf 3
„Bevindingen” van het rapport van het boekenonderzoek is onder meer vermeld:

„Tijdens het inleidend gesprek heb ik gevraagd naar de opbouw van de administratie van het bedrijf. Volgens de heer [X] komen zijn klanten met name via zijn eigen website en via marktplaats bij hem. Hij verkoopt vrijwel uitsluitend aan particulieren.

Naar aanleiding van een aanvraag maakt hij een offerte op en wanneer deze wordt geaccepteerd vervolgens de opdrachtbevestiging. Hierin wordt een aanbetaling gevraagd.

Wanneer de opdrachtbevestiging ondertekend terug is en de aanbetaling ontvangen, worden de bestellingen bij de leveranciers geplaatst. Levering duurt meestal een paar weken.

In de jaren 2008 t/m 2010 werd vrijwel uitsluitend in Polen ingekocht. Vanaf 2011 ook meer in Duitsland, Belgie en Nederland.

Eind 2011 is er gewisseld van leverancier in Polen. T/m het 3e kwartaal was de leverancier „ [B] ”, daarna „ [C] ” en [D] .”

De aan- en verkoopnota’s en de onkostenbonnen worden door de heer [X] in een postbakje gelegd.

Deze bescheiden werden vervolgens door een payroll kracht ingeboekt in snelstart.

De administratie ging daarna naar een adviseur die er een jaarrekening en aangifte van produceerde.”

2.7.

Belanghebbende betaalde de inkopen veelal contant en soms in gedeelten. Tijdens het boekenonderzoek heeft hij verklaard dat hij per order bepaalde wat de winstopslag moest worden.

2.8.

Volgens het rapport van het boekenonderzoek werd in de controleperiode geen kasadministratie bijgehouden. In de jaren 2008 en 2009 zijn geen contante ontvangsten in de omzet verantwoord. De inkopen die in de jaarrekening zijn verwerkt, betreffen vrijwel uitsluitend de hulpmaterialen. De inkopen van de kozijnen, deuren en dergelijke zijn niet in de administratie verwerkt. In de boekhouding over 2009 zijn diverse contante opnamen van de bank direct als inkopen geboekt. De inkopen sluiten daarom niet aan bij de nota’s.

2.9.

In het rapport van het boekenonderzoek is geconcludeerd dat belanghebbende niet heeft voldaan aan zijn administratieplicht ingevolge artikel 52 van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). In paragraaf 5
„Conclusie” van het rapport is vermeld:

„De aanwezige administratie over de jaren 2008 t/m 2011 is onvolledig en kan niet dienen voor het indienen van aangiften omzet- en inkomstenbelasting.

5.1

Omkering bewijslast

Gezien alle bovenstaande feiten is er sprake van omkering van de bewijslast.”.

2.10.

Belanghebbende heeft in zijn aangiften in de IB/PVV voor de jaren 2008 tot en met 2012 de volgende inkopen vermeld (bedragen in €):

Jaar

Inkopen

2008

17.886

2009

66.361

2010

47.4

2011

75.316

2.11.

Volgens door de Inspecteur uit het buitenland verkregen „opgaven intracommunautaire prestaties” (listings) heeft belanghebbende in de jaren 2008 tot en met 2011 tot de volgende bedragen inkopen in het buitenland gedaan (bedragen in €):

2008

2009

2010

2011

Polen

69.591

157.851

83.366

64.096

Duitsland

674

98

8.865

België

2.942

Totaal

70.265

157.949

83.366

75.903

2.12.

De overige inkopen bedroegen:

2008

2009

2010

2011

Overig

17.886

2.349

17.527

14.439

2.13.

De volgens de listings uit Polen afkomstige inkopen betroffen in de jaren 2008 tot en met 2011 tot een bedrag van € 349.287 de leveringen door [B] . Tussen belanghebbende en [B] is een civiele procedure gevoerd. In het in die zaak gewezen arrest van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden van 15 december 2015 is als vaststaand feit opgenomen dat [B] in de periode van november 2007 tot en met augustus 2011 aan belanghebbende kunststof kozijnen en deuren heeft verkocht en geleverd voor een totaalbedrag van € 364.954,44. [B] heeft in die procedure gesteld dat hiervan € 47.138,12 onbetaald is gebleven.

2.14.

Belanghebbende heeft over de jaren 2010 en 2011 in Excel overzichten gemaakt van verkoopnota’s met de daarbij behorende inkopen. In het overzicht voor 2010 wordt alleen melding gemaakt van kozijnen, terwijl in het overzicht voor 2011 ook melding wordt gemaakt van werkloon en nevenverkopen. Op basis van deze overzichten heeft de controleambtenaar berekend dat voor het jaar 2010 het brutowinstpercentage, zonder werkloon, 49,62 bedraagt en voor het jaar 2011, met werkloon, 88,34.

2.15.

In het rapport van het boekenonderzoek is een omzetberekening gemaakt over de jaren 2008 tot en met 2011. Daarbij is de controleambtenaar op basis van de zojuist vermelde brutowinstpercentages uitgegaan van een brutowinstpercentage van 65 van de inkopen. Voor de inkoopwaarde is de controleambtenaar uitgegaan van de jaarlijkse inkopen. Hiervoor is redengevend dat belanghebbende volgens de controleambtenaar herhaaldelijk heeft laten weten dat de voorraad elk jaar € 5.000 bedroeg, zodat er volgens hem geen rekening hoeft te worden gehouden met een voorraadafname of toename. De Inspecteur heeft de omzet als volgt berekend (bedragen in €):

2008

2009

2010

2011

2012

Totale inkoopwaarde

88.15

160.295

101.3

92.518

34.036

Brutowinst 65%

57.298

104.192

65.845

60.137

22.123

Berekende omzet

145.448

264.487

167.145

152.655

56.159

2.16.

Belanghebbende heeft op uitnodiging van de Inspecteur voor het jaar 2009 aangifte in de IB/PVV gedaan. Hij deed aangifte van uitsluitend een belastbaar inkomen uit werk en woning van € 6.255. De Inspecteur heeft met dagtekening 2 mei 2011 de aanslag in de IB/PVV voor het jaar 2009 overeenkomstig de ingediende aangifte opgelegd. Deze aanslag leidde tot een te betalen bedrag aan IB/PVV van € 87, zodat deze aanslag – na verrekening van de ingehouden loonheffing – resulteerde in teruggave van € 6.322.

2.17.

Belanghebbende heeft in zijn aangifte in de IB/PVV voor het jaar 2009 als winst uit onderneming een bedrag van € 2.844 negatief aangeven. Als omzet heeft hij een bedrag van € 122.206 verantwoord. Naar aanleiding van de omzetberekening heeft de Inspecteur de omzet verhoogd met € 142.281. De aangegeven inkopen van € 66.361 heeft de Inspecteur verhoogd met € 93.934. Aldus heeft de Inspecteur de winst uit onderneming verhoogd met € 48.347.

2.18.

In het rapport van het boekenonderzoek is aangekondigd dat aan belanghebbende een vergrijpboete zal worden opgelegd.

2.19.

De Inspecteur heeft evenvermelde correctie begrepen in de onderhavige navorderingsaanslag. Rekening houdend met een hogere MKB-winstvrijstelling van € 5.075, heeft de Inspecteur het belastbare inkomen uit werk en woning bij deze navorderingsaanslag vastgesteld op een bedrag van € 49.527. Deze navorderingsaanslag leidt tot een te betalen bedrag aan IB/PVV van € 15.794, zodat deze aanslag – na verrekening van de ingehouden loonheffing – resulteert in verschuldigd bedrag aan IB/PVV van € 9.385.

2.20.

Bij de bestreden uitspraak op bezwaar gericht tegen de navorderingsaanslag heeft de Inspecteur met toepassing van de omkering van de bewijslast de navorderingsaanslag gehandhaafd.

2.21.

De Inspecteur heeft bij de onderhavige navorderingsaanslag een vergrijpboete aan belanghebbende opgelegd ten bedrage van € 7.853. Bij de uitspraak op bezwaar heeft de Inspecteur deze vergrijpboete in verband met de overschrijding van de redelijke termijn verminderd tot € 6.360.

2.22.

De Inspecteur had al eerder, op 28 november 2007, een boekenonderzoek bij belanghebbende ingesteld naar de aanvaardbaarheid van de aangiften in de omzetbelasting over het tijdvak 14 maart 2006 tot en met 30 september 2007. In het met dagtekening 21 februari 2008 opgemaakte rapport van dat boekenonderzoek staat bij paragraaf 2.3
„Administratie” :

„Over de gecontroleerde periode is er een verzameling bonnen en facturen voorhanden. Tevens is er een notering van kasuitgaven bijgehouden. Er kan echter niet gesproken worden van een sluitende kasadministratie, waarop kascontrole wordt toegepast. Het geheel maakt een onsamenhangende indruk. Ten tijde van het onderzoek probeert de huidige accountant de administratie „op de rit” te krijgen en concrete afspraken met de ondernemer te maken.”.

De Inspecteur heeft geconcludeerd dat belanghebbende onjuiste aangiften omzetbelasting over de gecontroleerde jaren heeft ingediend, omdat hij nagenoeg geen verschuldigde omzetbelasting op aangifte heeft aangegeven, terwijl er wel omzet is gerealiseerd. Om die reden heeft de Inspecteur aan belanghebbende een vergrijpboete opgelegd wegens grove schuld.

In paragraaf 7
„Slotopmerkingen” is vermeld:

„De gevolgen van het boekenonderzoek zijn besproken met zowel de heer [X] als de heer [E] . Daarnaast is de heer [X] duidelijk geworden, dat er op het administratieve gebied nog veel te verbeteren valt.

De volgende zaken zijn hierbij besproken:

- - De aangetroffen inkoopfacturen vanuit Polen betreffen kopieën; de originele

facturen moeten voorhanden zijn om inkopen aan te tonen.

- - De aangiften OB moeten naar waarheid worden ingediend, mede op het terrein van

de ICL en ICV; men dient aan te geven, wat er precies is gebeurd.

- - Kasadministratie dient duidelijk verbetert te worden.”.

3. Geschil

3.1.

In geschil is of de navorderingsaanslag terecht en tot de juiste hoogte is opgelegd en of de bij de uitspraak van de Rechtbank verminderde boete niet te hoog is, welke vragen door belanghebbende ontkennend en door de Inspecteur bevestigend worden beantwoord.

3.2.

Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat de Inspecteur bij het opleggen van de navorderingsaanslag ten onrechte ervan is uitgegaan dat de bewijslast dient te worden omgekeerd; daartoe was volgens belanghebbende, nu de Inspecteur zich beroept op schending door belanghebbende van administratieve verplichtingen, vereist dat een informatiebeschikking werd genomen, hetgeen de Inspecteur echter heeft nagelaten. Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de navorderingsaanslag. Voor het geval de navorderingsaanslag geheel of gedeeltelijk in stand blijft, concludeert belanghebbende op grond van zijn inkomenspositie en van de slechte begeleiding op administratief gebied tot vermindering van de boete.

3.3.

De Inspecteur stelt dat belanghebbende er niet in is geslaagd overtuigend aan te tonen dat en in hoeverre de navorderingsaanslag onjuist is, waartoe hij op grond van de gebreken in zijn administratie gehouden was. De Inspecteur acht de na vermindering door de Rechtbank resterende boete passend en geboden en ziet geen grond voor verdere vermindering. Hij concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.

4. Beoordeling van het geschil

4.1.

Uit de door de Inspecteur vanuit het buitenland verkregen listings blijkt dat belanghebbende in 2009 inkopen in Polen en Duitsland heeft gedaan voor € 157.949. De overige inkopen in dat jaar bedroegen € 2.349. Belanghebbende heeft de juistheid van de bedragen van de op de inkopen uit Polen betrekking hebbende listings ten bedrage van € 157.848 onvoldoende betwist en deze vindt voorts ondersteuning in het totaalbedrag waarvoor belanghebbende van november 2007 tot en met augustus 2011 kozijnen en deuren van [B] heeft gekocht, volgens de vaststaande feiten in het arrest in de civiele procedure € 364.954,44, hetgeen nagenoeg overeenkomt met het bedrag van de in de listings opgenomen inkopen uit Polen. Belanghebbende heeft in zijn aangifte voor het onderhavige jaar een bedrag van € 66.361 aan inkopen vermeld, en aldus € 93.934 aan inkopen niet verantwoord.

4.2.

Op grond van de verklaring van belanghebbende bij het boekenonderzoek, inhoudende dat bestellingen bij leveranciers eerst werden gedaan na terugontvangst van door belanghebbendes klanten ondertekende opdrachtbevestigingen en de ontvangst van aanbetalingen, moet ervan worden uitgegaan dat belanghebbende geen of nauwelijks voorraden aanhield. Dit brengt mee dat de bedragen aan verkopen lagen in de orde van grootte van die van de inkopen, te vermeerderen met een winstopslag.

4.3.

Uit de door belanghebbende zelf verstrekte gegevens over de jaren 2010 en 2011 volgt een brutowinstpercentage van 49,62 (zonder werkloon) en 88,34 (met werkloon). Het Hof acht, in aanmerking nemende dat het Hof aannemelijk acht dat belanghebbende in een deel van de gevallen de kozijnen en deuren ook plaatste, een brutowinstpercentage van 65 voor 2009 over de inkoopwaarde aannemelijk.

4.4.

De Inspecteur, op wie de bewijslast rust dat de winst van belanghebbende in 2009 hoger was dan was aangegeven, heeft met bovenstaande gegevens en de door hem daarmee gemaakte berekening aan die bewijslast voldaan. Die berekening leidt tot een verhoging van de winst met € 48.347. De Inspecteur heeft bij het opleggen van de navorderingsaanslag de winst terecht met dat bedrag gecorrigeerd.

4.5.

Nu het gecorrigeerde bedrag aan winst niet hoger is dan het bedrag waarvan de Inspecteur aannemelijk heeft gemaakt dat belanghebbende dat niet als winst heeft verantwoord, is geen plaats voor omkering en verzwaring van de bewijslast. De stellingen van partijen daaromtrent kunnen onbehandeld blijven. Hetzelfde geldt voor de stelling van belanghebbende dat de Inspecteur een informatiebeschikking had dienen te nemen.

4.6.

Indien het met betrekking tot een belasting welke bij wege van aanslag wordt geheven aan opzet of grove schuld van de belastingplichtige is te wijten dat de aanslag tot een te laag bedrag is vastgesteld of anderszins te weinig belasting is geheven, vormt dit, ingevolge het bepaalde in artikel 67e, eerste en tweede lid, van de AWR een vergrijp ter zake waarvan de inspecteur hem gelijktijdig met de vaststelling van de navorderingsaanslag een bestuurlijke boete kan opleggen van ten hoogste 100 percent van het bedrag van de navorderingsaanslag.

4.7.

Belanghebbende heeft bij het doen van zijn aangifte een aanzienlijk bedrag aan genoten winst verzwegen. Hij moet hebben geweten dat bij het volgen van de aangifte de aanslag tot een te laag bedrag zou worden vastgesteld. Het is derhalve aan zijn voorwaardelijk opzet te wijten dat bij de primitieve aanslag te weinig belasting is geheven. Ter zitting heeft zijn gemachtigde desgevraagd gesteld dat uitsluitend een beroep gedaan wordt op strafverminderende omstandigheden, bestaande uit onvoldoende begeleiding en een geringe financiële draagkracht.

4.8.

De belastingplichtige is zelf ervoor verantwoordelijk dat hij een juiste aangifte doet. Indien hij moeite heeft met het voeren van zijn administratie of het verwerken van boekhoudkundige gegevens in zijn aangifte, ligt het op zijn weg daarvoor zo nodig deskundige bijstand te verkrijgen. Belanghebbendes stelling dat hij onvoldoende begeleiding heeft gehad leidt niet tot het in aanmerking nemen van een strafverminderende omstandigheid.

4.9.

Belanghebbende heeft het Hof geen inzicht gegeven in zijn financiële omstandigheden. Uit de door de Inspecteur daaromtrent verstrekte cijfers leidt het Hof af dat belanghebbende een zodanige draagkracht heeft dat die omstandigheden niet nopen tot een vermindering van de boete.

4.10.

Het Hof acht de door de Inspecteur opgelegde boete ten bedrage van € 7.853, alle omstandigheden in aanmerking nemende, passend en geboden. Hierbij neemt het Hof mede in aanmerking dat belanghebbende eerder was gewezen op gebreken in zijn administratie. De Inspecteur heeft deze boete wegens overschrijding van de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid, van het EVRM verminderd tot € 6.360. In de beroepsfase is de redelijke termijn verder overschreden tot meer dan twee jaar, zodat een matiging wegens overschrijding van de redelijke termijn dient te worden toegepast van 20 percent en de boete derhalve zou dienen te worden verminderd tot 6.282.

4.11.

De Rechtbank had de boete echter verder verminderd op grond van de omstandigheid dat de grondslag van de boete was vastgesteld met toepassing van omkering en verzwaring van de bewijslast. Aangezien de Inspecteur de hoogte van de belastingaanslag aannemelijk heeft gemaakt zonder die toepassing, doet zich deze grond voor vermindering niet voor. Zoals hiervoor overwogen, ziet het Hof voor de door de Rechtbank eveneens toegepaste vermindering op grond van financiële omstandigheden evenmin aanleiding.

4.12.

Het voorgaande brengt mee dat de Rechtbank de boete te laag heeft vastgesteld. Het Hof zal deze beslissing in stand houden, omdat belanghebbende door zijn hoger beroep niet in een slechtere positie dient te worden gebracht.

4.13.

Het hoger beroep wordt geacht mede betrekking te hebben op het verzamelinkomen en de heffingsrente. Belanghebbende heeft hiertegen geen zelfstandige grieven aangevoerd. Het hoger beroep is ook in zoverre ongegrond.

Slotsom Op grond van het vorenstaande is het hoger beroep ongegrond.

5. Griffierecht en proceskosten

Het Hof ziet geen aanleiding voor vergoeding van het griffierecht of een veroordeling in de proceskosten.

6. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Deze uitspraak is gedaan door mr. J.W. baron van Knobelsdorff, voorzitter, mr. P. van der Wal en mr. G.B.A. Brummer, in tegenwoordigheid van mr. H. de Jong als griffier.

De beslissing is op
28 januari 2020 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(H. de Jong) (J.W. van Knobelsdorff)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 29 januari 2020

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij

de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer),

Postbus 20303,

2500 EH DEN HAAG.

Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd;

2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.