ECLI:NL:GHARL:2020:5278

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-000904-19

Uitspraak d.d.: 7 juli 2020

TEGENSPRAAK

Arrestvan de meervoudige kamer voor strafzaken van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, zittingsplaats Leeuwarden

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Noord-Nederland van 7 februari 2019 met parketnummer 18-730208-18 in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1999,

wonende te [woonplaats] , [woonadres] .

Het hoger beroep

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 23 juni 2020 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal, strekkende tot vrijspraak van het primair en subsidiair ten laste gelegde en tot veroordeling van het meer subsidiair ten laste gelegde tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 3 maanden, met een proeftijd van 2 jaren, alsmede een taakstraf van 180 uren, subsidiair 90 dagen vervangende hechtenis, met aftrek van voorarrest. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd.

Het hof heeft voorts kennisgenomen van hetgeen door verdachte en haar raadsvrouw, mr. E.M. Bakx, naar voren is gebracht.

Het vonnis waarvan beroep

Bij bovengenoemd vonnis is verdachte als medeplichtige aan het medeplegen van een poging tot afpersing veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 3 maanden, met een proeftijd van 2 jaren, alsmede een taakstraf van 180 uren, subsidiair 90 dagen vervangende hechtenis, met aftrek van voorarrest.

Het hof zal het vonnis waarvan beroep vernietigen omdat het tot een andere bewijsbeslissing komt en daarom opnieuw rechtdoen.

De tenlastelegging

Aan verdachte is ten laste gelegd dat:

primair
zij op of omstreeks 1 juli 2018 te [plaats] , (althans) in de gemeente [plaats] , ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [benadeelde partij] te dwingen tot de afgifte van geld, in elk geval van enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan (de eigenaar van) [naam bedrijf 1] (gevestigd op of aan [adres] , aldaar), in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of haar mededader(s), zich in vereniging met haar mededader(s) in een auto naar dat [naam bedrijf 1] heeft begeven,

- waar haar mededader [medeverdachte 1] is uitgestapt en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en daar te kennen heeft gegeven een reservering te willen maken, (terwijl hij ondertussen met haar, verdachtes, telefoon in verbinding stond met haar mededader [medeverdachte 2] , om die [medeverdachte 2] van informatie te kunnen voorzien over de situatie ter plaatse en/of

- (waarna) zij, verdachte, en/of haar mededader [medeverdachte 2] die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] heeft/hebben geparkeerd en/of

- waarna haar mededader [medeverdachte 2] naar dat [naam bedrijf 1] is gelopen en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en/of (vervolgens) (terwijl zijn gezicht grotendeels was bedekt) met een mes in zijn hand op die [benadeelde partij] is toegelopen,

welke [benadeelde partij] zich dicht nabij de kassa bevond, en/of (vervolgens) op korte afstand van die [benadeelde partij] met het mes zwaaiende bewegingen heeft gemaakt en/of prikkende bewegingen in de richting van die kassa en/of (daarbij/vervolgens) tegen die [benadeelde partij] heeft gezegd "maak de kassa open en geef het geld" en/of (vervolgens) het mes tegen de keel van die [benadeelde partij] heeft geduwd/gedrukt en/of (daarbij/vervolgens) heeft gezegd "open de kassa" en/of

- (terwijl) zij, verdachte, (intussen) in de buurt van dat [naam bedrijf 1] in de auto (met draaiende motor) is blijven wachten tot die [medeverdachte 2] weer was ingestapt en/of (vervolgens) met die [medeverdachte 2] is weggereden, terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid, alleen ten gevolge van de van haar wil onafhankelijke omstandigheid dat die [benadeelde partij] naar de keuken wist te vluchten, in elk geval alleen ten gevolge van een van haar wil onafhankelijke omstandigheid;

subsidiair
zij op of omstreeks 1 juli 2018 te [plaats] , (althans) in de gemeente [plaats] , ter uitvoering van het door verdachte voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening weg te nemen geld, geheel of ten dele toebehorende aan (de eigenaar van) [naam bedrijf 1] (gevestigd op of aan [adres] , aldaar), in elk geval aan een ander of anderen dan aan verdachte en/of haar mededader(s), en daarbij die voorgenomen diefstal te doen voorafgaan en/of te doen vergezellen en/of te doen volgen van geweld en/of bedreiging met geweld tegen [benadeelde partij] , te plegen met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en/of aan haar mededader(s) hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, zich in vereniging met haar mededader(s), te weten [medeverdachte 2] en/of [medeverdachte 1] in een auto naar dat [naam bedrijf 1] heeft begeven,

- waar haar mededader [medeverdachte 1] is uitgestapt en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en daar te kennen heeft gegeven een reservering te willen maken, (terwijl hij ondertussen met haar, verdachtes, telefoon in verbinding stond met haar mededader [medeverdachte 2] ), om die [medeverdachte 2] van informatie te kunnen voorzien over de situatie ter plaatse en/of

- (waarna) zij, verdachte, en/of haar mededader [medeverdachte 2] die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] heeft/hebben geparkeerd en/of -waarna haar mededader [medeverdachte 2] naar dat [naam bedrijf 1] is gelopen en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en/of (vervolgens) (terwijl zijn gezicht grotendeels was bedekt) met een mes in zijn hand op die [benadeelde partij] is toegelopen, welke [benadeelde partij] zich dicht nabij de kassa bevond, en/of (vervolgens) op korte afstand van die [benadeelde partij] met het mes zwaaiende bewegingen heeft gemaakt en/of prikkende bewegingen in de richting van die kassa en/of (daarbij/vervolgens) tegen die [benadeelde partij] heeft gezegd "maak de kassa open en geef het geld" en/of (vervolgens) het mes tegen de keel van die [benadeelde partij] heeft geduwd/gedrukt en/of (daarbij/vervolgens) heeft gezegd "open de kassa" en/of

- (terwijl) zij, verdachte, (intussen) in de buurt van dat [naam bedrijf 1] in de auto (met draaiende motor) is blijven wachten tot die [medeverdachte 2] weer was ingestapt en/of (vervolgens) met die [medeverdachte 2] is weggereden, zijnde de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet voltooid, alleen ten gevolge van de van haar wil onafhankelijke omstandigheid dat die [benadeelde partij] naar de keuken wist te vluchten, in elk geval alleen ten gevolge van een van haar wil onafhankelijke omstandigheid;

meer subsidiair

[medeverdachte 2] op of omstreeks 1 juli 2018 te [plaats] , (althans) in de gemeente [plaats] , ter uitvoering van het door die [medeverdachte 2] voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk om zich en/of (een) ander(en) wederrechtelijk te bevoordelen door geweld en/of bedreiging met geweld [benadeelde partij] te dwingen tot de afgifte van geld, in elk geval van enig goed, geheel of ten dele toebehorende aan (de eigenaar van) [naam bedrijf 1] (gevestigd op of aan [adres] , aldaar), in elk geval aan een ander of anderen dan aan die [medeverdachte 2] en/of zijn mededader en verdachte, zich in vereniging met zijn mededader, te weten [medeverdachte 1] en verdachte, in een auto naar dat [naam bedrijf 1] heeft begeven,

- waar die [medeverdachte 1] is uitgestapt en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en daar te kennen heeft gegeven een reservering te willen maken, (terwijl hij ondertussen via de telefoon van haar, verdachte, in verbinding stond met die [medeverdachte 2] ) om die [medeverdachte 2] van informatie te kunnen voorzien over de situatie ter plaatse en/of

- (waarna) die [medeverdachte 2] en/of verdachte die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] heeft/hebben geparkeerd en/of

- waarna die [medeverdachte 2] naar dat [naam bedrijf 1] is gelopen en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en/of (vervolgens) (terwijl zijn gezicht grotendeels was bedekt) met een mes in zijn hand op die [benadeelde partij] is toegelopen, welke [benadeelde partij] zich dicht nabij de kassa bevond, en/of (vervolgens) op korte afstand van die [benadeelde partij] met het mes zwaaiende bewegingen heeft gemaakt en/of prikkende bewegingen in de richting van die kassa en/of (daarbij/vervolgens) tegen die [benadeelde partij] heeft gezegd "maak de kassa open en geef het geld" en/of (vervolgens) het mes tegen de keel van die [benadeelde partij] heeft geduwd/gedrukt en/of (daarbij/vervolgens) heeft gezegd "open de kassa",

terwijl de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet is voltooid, alleen ten gevolge van de van de wil van die [medeverdachte 2] onafhankelijke omstandigheid dat die [benadeelde partij] naar de keuken wist te vluchten, in elk geval alleen ten gevolge van een van zijn, [medeverdachte 2] wil onafhankelijke omstandigheid,

bij en/of tot het plegen van welk misdrijf verdachte op of omstreeks 1 juli 2018 te [plaats] , (althans) in de gemeente [plaats] , opzettelijk behulpzaam is geweest en/of opzettelijk gelegenheid, middelen en/of inlichtingen heeft verschaft door,

-zich met die [medeverdachte 2] en/of die [medeverdachte 1] in een auto naar dat [naam bedrijf 1] te begeven en/of -(vervolgens) haar telefoon aan die [medeverdachte 1] ter beschikking te stellen (met welke telefoon

-voordat die [medeverdachte 1] dat [naam bedrijf 1] binnenging

- een verbinding met de telefoon van die [medeverdachte 2] tot stand was gebracht) en/of

-(vervolgens) die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] te parkeren, waarna ook die [medeverdachte 2] is uitgestapt en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en/of

-(vervolgens) in de buurt van dat [naam bedrijf 1] in de auto (met draaiende motor) te blijven wachten tot die [medeverdachte 2] weer was ingestapt en/of (vervolgens) met die [medeverdachte 2] weg te rijden;

meest subsidiair

[medeverdachte 2] op of omstreeks 1 juli 2018 te [plaats] , (althans) in de gemeente [plaats] , ter uitvoering van het door die [medeverdachte 2] voorgenomen misdrijf om tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, met het oogmerk van wederrechtelijke toe-eigening weg te nemen geld, geheel of ten dele toebehorende aan (de eigenaar van) het [naam bedrijf 1] (gevestigd op of aan [adres] , aldaar), in elk geval aan een ander of anderen dan aan die [medeverdachte 2] en/of zijn mededader en verdachte, en daarbij die voorgenomen diefstal te doen voorafgaan en/of te doen vergezellen en/of te doen volgen van geweld en/of bedreiging met geweld tegen [benadeelde partij] , te plegen met het oogmerk om die diefstal voor te bereiden en/of gemakkelijk te maken en/of om bij betrapping op heterdaad aan zichzelf en/of aan zijn mededader(s) hetzij de vlucht mogelijk te maken, hetzij het bezit van het gestolene te verzekeren, zich in vereniging met zijn mededader, te weten [medeverdachte 1] en verdachte, in een auto naar dat [naam bedrijf 1] heeft begeven,

- (waarna) die [medeverdachte 2] en/of verdachte die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] heeft/hebben geparkeerd en/of

zijnde de uitvoering van dat voorgenomen misdrijf niet voltooid, alleen ten gevolge van de van wil van die [medeverdachte 2] onafhankelijke omstandigheid dat die [benadeelde partij] naar de keuken wist te vluchten, in elk geval alleen ten gevolge van een van zijn, [medeverdachte 2] , wil onafhankelijke omstandigheid,

- zich met die [medeverdachte 2] en/of die [medeverdachte 1] in een auto naar dat [naam bedrijf 1] te begeven en/of

- (vervolgens) haar telefoon aan die [medeverdachte 1] ter beschikking te stellen (met welke telefoon -voordat die [medeverdachte 1] dat [naam bedrijf 1] binnenging- een verbinding met de telefoon van die [medeverdachte 2] tot stand was gebracht) en/of

- (vervolgens) die auto in de buurt van dat [naam bedrijf 1] te parkeren, waarna ook die [medeverdachte 2] is uitgestapt en dat [naam bedrijf 1] is binnengegaan en/of

- (vervolgens) in de buurt van dat [naam bedrijf 1] in de auto (met draaiende motor) te blijven wachten tot die [medeverdachte 2] weer was ingestapt en/of (vervolgens) met die [medeverdachte 2] weg te rijden.

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Overwegingen omtrent het bewijs

De feiten

Op 1 juli 2018 is gepoogd het [naam bedrijf 1] te [plaats] te overvallen. Uit het dossier blijkt dat medeverdachte [medeverdachte 1] als eerste bij het restaurant naar binnen is gegaan om te kijken waar de kassa stond en of er mensen binnen waren. Hij had op dat moment verdachtes telefoon bij zich waarmee hij in verbinding stond met medeverdachte [medeverdachte 2] . Na korte tijd is [medeverdachte 2] het restaurant ingegaan, waarna hij de medewerkster van het restaurant onder bedreiging met een mes heeft gesommeerd de kassa open te maken en hem het geld te overhandigen. De medewerkster wist echter te ontkomen en er is geen buit gemaakt.

Uit het dossier blijkt dat verdachte als chauffeur is opgetreden van de auto waarmee [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] naar het restaurant zijn gegaan. Tijdens de overval zat zij in de auto te wachten. Na de overval is [medeverdachte 2] bij haar in de auto gestapt en zijn zij weggereden naar een buitengebied bij [plaats] . Daar heeft [medeverdachte 2] zich ontdaan van het mes en de kleding die hij tijdens de overval droeg. Later op de avond heeft [medeverdachte 1] zich weer bij hen gevoegd.

Centrale vraag

Bij alle ten laste gelegde varianten is voor een bewezenverklaring vereist dat bewezen kan worden dat verdachte opzet had (al dan niet in voorwaardelijke vorm) op het plegen van een overval (dan wel, in het geval van medeplichtigheid, op een misdrijf dat voldoende verband houdt met dat delict). Bij medeplichtigheid is daarnaast vereist dat verdachtes opzet gericht was op het behulpzaam zijn bij het gepleegde misdrijf.

De centrale vraag in hoger beroep is daarom of verdachte op de hoogte was van het feit dat [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] het restaurant gingen overvallen en zij daar bewust aan heeft meegedaan (door haar telefoon ter beschikking te stellen en als chauffeur van de vluchtauto op te treden).

Standpunten

De advocaat-generaal heeft deze vragen bevestigend beantwoord en zich op het standpunt gesteld dat - net als in eerste aanleg - bewezen kan worden dat verdachte medeplichtig is geweest aan het medeplegen van de poging tot overval. De advocaat-generaal acht de belastende verklaring van [medeverdachte 1] geloofwaardig en betrouwbaar, in tegenstelling tot de ontkennende verklaring van verdachte. De advocaat-generaal wijst er in dat kader op dat verdachte op bepaalde punten wisselend heeft verklaard en dat zij dubieuze telefoongesprekken heeft gevoerd met [medeverdachte 1] na de overval.

Van de zijde van de verdediging is bepleit dat verdachte van de gehele tenlastelegging dient te worden vrijgesproken. Verdachte heeft stellig ontkend dat zij wist van het plan van haar vrienden om restaurant [naam bedrijf 1] te overvallen. Volgens verdachte is er misbruik van haar gemaakt en is zij onbewust betrokken geraakt bij de (poging tot) overval.

Oordeel hof

Het verweer van de verdediging slaagt. Hoewel er voldoende wettig bewijs is, heeft het hof onvoldoende de overtuiging bekomen dat verdachte wist dat haar vrienden - medeverdachten [medeverdachte 1] en [medeverdachte 2] - het restaurant [naam bedrijf 1] gingen overvallen. Derhalve kan niet worden bewezen dat zij daar op enigerlei wijze bewust bij betrokken is geweest.

In het bijzonder overweegt het hof dat de belastende verklaring van [medeverdachte 1] waaruit afgeleid zou kunnen worden dat verdachte wel wetenschap had van het plan, daarvoor onvoldoende duidelijk en specifiek is. Bovendien heeft medeverdachte [medeverdachte 2] herhaaldelijk verklaard dat verdachte níet op de hoogte was van het plan voor de overval. Ten slotte acht het hof het gedrag van verdachte ná de overval, waaronder de telefoongesprekken met [medeverdachte 1] op 6 september 2018, onvoldoende om de vereiste wetenschap voorafgaand aan de overval op te baseren.

Anders dan de rechtbank heeft geoordeeld en de advocaat-generaal heeft gevorderd, zal verdachte gezien het voorgaande van de gehele tenlastelegging worden vrijgesproken.

BESLISSING

Het hof:

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart niet bewezen dat de verdachte het primair en subsidiair en meer subsidiair en meest subsidiair tenlastegelegde heeft begaan en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Aldus gewezen door

mr. W. Foppen, voorzitter,

mr. E. de Witt en mr. E. Pennink, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. H. Akkerman, griffier,

en op 7 juli 2020 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Mr. Foppen en mr. Pennink zijn buiten staat dit arrest te ondertekenen.