ECLI:NL:GHARL:2020:297

• Datum uitspraak: 14 januari 2020
• Publicatiedatum: 15 januari 2020
• Zaaknummer: 200.239.594
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: P.P.M. Rousseau; E.J. van Sandick; O.G.H. Milar
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Vordering tot ontbinding van een overeenkomst tot levering en installatie van een klimaatinstallatie afgewezen

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 14 januari 2020 uitspraak gedaan in hoger beroep over een vordering tot ontbinding van een overeenkomst tussen Patisserie Partyservice [appellanten] c.s. en Warmte-Koeltechniek Zeldenrust B.V. (WKZ) betreffende de levering en installatie van een klimaatinstallatie. De appellanten, vertegenwoordigd door mr. Y. Benjamins, vorderden onder andere terugbetaling van een bedrag van € 33.511,80 en een aanvullende schadevergoeding van € 10.000,00, na de ontbinding van de overeenkomst op 6 augustus 2014. WKZ, vertegenwoordigd door mr. H.C.W. Geffroy, had in eerste aanleg in reconventie een bedrag van € 22.369,17 gevorderd. De rechtbank Gelderland had de vorderingen van beide partijen afgewezen en hen in de proceskosten veroordeeld.

In hoger beroep heeft het hof de grieven van appellanten beoordeeld, waarbij de deskundige oordeelde dat de klimaatinstallatie technisch goed functioneerde, maar dat er onacceptabele luchtstromen waren in de bakkerij. Het hof concludeerde dat de tekortkomingen van WKZ niet zodanig waren dat deze de ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigden. Het hof bekrachtigde de eerdere vonnissen van de rechtbank en verklaarde appellanten niet-ontvankelijk in hun hoger beroep tegen het vonnis van 29 april 2015. De proceskosten in hoger beroep werden toegewezen aan WKZ.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

locatie Arnhem

afdeling civiel recht, handel

zaaknummer gerechtshof 200.239.594/01

(zaaknummer rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem C/05/277292/HA ZA 15-58)

arrest van 14 januari 2020

in de zaak van

1. Patisserie [appellanten] v.o.f.,

gevestigd te [A] ,

2. [appellant] ,

wonende te [A] ,

3. [appellante] ,

wonende te [A] ,

appellanten in het principaal hoger beroep,

geïntimeerden in het voorwaardelijk incidenteel hoger beroep,

in eerste aanleg: eisers in conventie/verweerders in reconventie,

hierna: gezamenlijk in enkelvoud [appellanten] c.s.,

advocaat: mr. Y. Benjamins,

tegen:

Warmte-Koeltechniek Zeldenrust B.V. ,

gevestigd te Apeldoorn,

geïntimeerde in het principaal hoger beroep,

appellante in het voorwaardelijk incidenteel hoger beroep,

in eerste aanleg: gedaagde in conventie, eiseres in reconventie,

hierna: WKZ,

advocaat mr. H.C.W. Geffroy.

1. Het geding in eerste aanleg

Voor het geding in eerste aanleg verwijst het hof naar de inhoud van de vonnissen van 29 april 2015, 14 oktober 2015, 23 december 2015, 3 februari 2016, 28 september 2016 en 24 januari 2018 die de rechtbank Gelderland, locatie Arnhem heeft gewezen.

2 Het geding in hoger beroep

2.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- de dagvaarding in hoger beroep van 9 april 2018,

- de memorie van grieven (met producties),

- de memorie van antwoord/tevens van voorwaardelijk incidenteel hoger beroep (met één productie),

- de memorie van antwoord in voorwaardelijk incidenteel hoger beroep (met één productie).

2.2

Vervolgens heeft het hof arrest bepaald.

3 De ontvankelijkheid in hoger beroep

3.1.

Voor zover [appellanten] c.s. opkomt tegen het vonnis van 29 april 2015, is zij daarin niet-ontvankelijk, omdat in dat vonnis enkel een comparitie is gelast (artikel 131 Rv).

4 De vaststaande feiten

4.1.

Op 13 september 2011 heeft WKZ een offerte uitgebracht aan Patisserie Partyservice [appellanten] , t.a.v. de heer [appellant] (zie inleidende dagvaarding productie 1) voor het leveren en installeren van een klimaatinstallatie met warmwaterbereiding voor de winkelruimte, de bakkerij en de kantoorruimte.

In die offerte is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“(…) Wij leveren volgens de Algemene Voorwaarden van de NVKL. Deze Algemene Voorwaarden liggen bij ons ter inzage en worden op verzoek kosteloos toegezonden.

(…)

Uitgangspunten:

- bouwkundig ontwerp [B] (…)

- e.e.a. zoals met u besproken

Algemeen

Wij bieden u een invertergestuurde klimaatinstallatie aan van het merk DAIKIN in Heat Recovery uitvoering. Het principe hierachter is dat de warmte welke onttrokken wordt uit de bakkerij niet verspild wordt maar juist gebruikt wordt voor warmwaterbereiding.

Dit komt tot stand door het plaatsen van een zogenaamd Hydro-module in combinatie met een boiler. Vanaf het buitendeel wordt de Hydro-module met koelleidingen aangesloten en vervolgens wordt de boiler aangesloten op het Hydro-module.

De bestaande aansluitingen van het warmwater c.q. de cv-leidingen worden vervolgens aangesloten op de Hydro-module en de boiler.

Voor de koeling wordt er in de bakkerij twee cassette units geplaatst, éénzijdig uitblazend en voor in de winkel een satellietmodel, welke de lucht middels een rooster de winkel inblaast.

De lucht wordt weer retour gehaald door een geperforeerde plafondtegel.

In het kantoor op de verdieping plaatsen wij een vloermodel, welke is uitgelegd op het verwarmingsvermogen voor deze ruimte.

Wij bieden u aan:

(…)

Het buitendeel wordt aan de achterzijde van het pand geplaatst en zorgt ervoor dat de aan de binnenlucht onttrokken warmte wordt afgegeven aan het systeem voor de warmwaterbereiding.

Het buitendeel wordt op een opstorting geplaatst welke tevens wordt voorzien van RVS aanrijdbeveiliging.

(…)

De binnendelen blazen vervolgens de afgekoelde lucht in de ruimtes en laten de lucht circuleren. Tijdens het circuleren wordt de lucht gefilterd en indien nodig gekoeld of verwarmd. Ook is het mogelijk de lucht te laten circuleren en vocht aan de ruimtes te ontrekken terwijl de temperatuur nauwelijks daalt (ontvochtigen).

(…)

De binnendelen vormen samen met de overige componenten een zeer effectief en bedrijfszeker warmtepompsysteem. De DAIKIN units zijn de stilste ter wereld. (…)

De inverter voor optimaal comfort en rendement

(…)

Een hoger rendement en een grote verwarmingscapaciteit zijn naast een superlaag geluid- en hoger confortniveau de grootste voordelen van deze invertersystemen.

Warmtepomp

Met een warmtepomp kan de koelcyclus worden omgekeerd, zodat het apparaat warmte aan de buitenlucht onttrekt en aan de binnenruimte afgeeft.

(…)

Op het briefpapier van de offerte is onderaan vermeld:

“(…)

Op al onze overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Leveringsvoorwaarden Installerende Bedrijven (ALIB 2007). Is de opdrachtgever consument, dan zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC). Beide Algemene Voorwaarden liggen bij ons ter inzage en worden op verzoek kostenloos toegezonden.”

4.2.

Op 27 januari 2012 heeft WKZ een opdrachtbevestiging aan [appellanten] c.s. gezonden. Daarin is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“Bijlage: Algemene Leveringsvoorwaarden

(…)

Omschrijving werkzaamheden

- Het leveren en monteren van een invertergestuurde klimaatinstallatie aan van het merk DAIKIN in Heat Recovery uitvoering.

- Het uitbreiden van bovengenoemde klimaatinstallatie met een wandmodel binnendeel t.b.v. het kantoor op de begane grond.

- Het geheel wordt bedrijfsklaar opgeleverd indien de exclusieve, welke vermeld zijn in deze opdrachtbevestiging, gereed zijn

Uitgangspunten:

- bouwkundige ontwerp [B] (…)

- e.e.a. zoals met u besproken

Wij bieden u aan:

- 1 satellietmodel binnendeel, type FXDQ 50P

- (…)

- Fluisterstille werking

- (…)

Technische gegevens

FXDQ 50P (t.b.v. verkoopruimte winkel)

- (…)

- Geluidsdrukniveau (hoog/laag) : 35 / 31 dBA

- (…)

- 2 plafond inbouwmodel binnendelen 1-zijdig uitblazend, type FXKQ 63M

- (…)

- Fluisterstille werking

- (…)

Technische gegevens

FXKQ63M (t.b.v. bakkerij)

- (…)

- Geluidsdrukniveau (hoog/laag) : 42 / 37 dBA

- (…)

- 1 vloermodel binnendeel, type FXLQ 32P

- (…)

- Fluisterstille werking

- (…)

Technische gegevens

FXLQ32P (t.b.v. kantoor verdieping)

- (…)

- Geluidsdrukniveau (hoog/laag) : 35 /32 dBA

- (…)

- 1 wandmodel binnendeel, type FXAQ20P

- (…)

- Fluisterstille werking

- (…)

Technische gegevens

FXAQ20P (t.b.v. kantoor begane grond)

- (…)

- Geluidsdrukniveau (hoog/laag) : 35 /29 dBA

- (…)

- 1 VRV buitendeel, type REYAQ14P

- (…)

- Geluidsdrukniveau : 62 dBA

- (…)

Optie:

Wij bieden u als optie aan

- 1 plafond inbouwmodel binnendeel 1-zijdig blazend, type FXKQ 40M

- (…)

- Fluisterstille werking

- (…)

Technische gegevens

FXKQ40M

- (…)

- Geluidsdrukniveau (hoog/laag) : 40 /34 dBA

- (…)

Algemene Leveringsvoorwaarden

Prijs
: € 47.874,-- exclusief BTW

Prijs Optie :
: € 3.475,-- exclusief BTW

(…)

Voor akkoord WKZ BV Voor akkoord opdrachtgever

De heer [C] De heer [appellant]

U tekent in deze niet alleen voor de opdracht maar ook voor het ontvangst van, en akkoord op, de leveringsvoorwaarden welke voor u en voor deze opdracht van toepassing zijn

(…)”

Deze opdrachtbevestiging is door beide partijen ondertekend. Op het briefpapier van de opdrachtbevestiging is onderaan vermeld:

“(…)

Op al onze overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Leveringsvoorwaarden Installerende Bedrijven (ALIB 2007). Is de opdrachtgever consument, dan zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC). Beide Algemene Voorwaarden liggen bij ons ter inzage en worden op verzoek kostenloos toegezonden.”

4.3.

WKZ heeft de klimaatinstallatie in augustus 2012 bij [appellanten] c.s. geïnstalleerd.

4.4.

[appellanten] c.s. heeft de facturen van WKZ van 3 februari 2012 van € 17.091,02 en 29 maart 2012 van € 22.788,02 voldaan. De eindfactuur van 1 november 2012 van

€ 18.636,66 heeft [appellanten] c.s. onbetaald gelaten.

4.5.

Bij brief van 12 november 2012 heeft Merford Noise Control B.V. een offerte uitgebracht aan [appellanten] c.s. met betrekking tot de omkasting van de warmtepomp. Daarin wordt uitgegaan van een akoestische wand/dek met demper. In die brief is voor zover van belang het volgende vermeld:

“(…)

Geluidsreductie:

Uitgaande van een ongedempt geluidsniveau van 61 dB(A) zal, na het plaatsen van de behuizing het geluidniveau op 2 m. afstand de 45 dB(A) niet overschrijden.”

4.6.

Bij e-mailbericht van 3 december 2012 heeft [appellanten] c.s. melding gemaakt van een aantal “nog op te lossen punten”, waaronder voor zover van belang:

“(…)

1. Schriftelijk toezegging voor geluidsisolatie om de leidingen om het geluid te reduceren. Dit kan nu al toegepast worden (isoleren leidingen op kosten wkz)

2. De leidingen die wel geïsoleerd zijn voor het behoud van warmte, graag goed isoleren deze liggen nu aan de bovenkant open (u heeft daar een foto van gemaakt)

3. Sinds maandag 26 november zit er een raar geluid in de schakelkast die aan het plafond hangt (klinkt als een harde trompet, houd ongeveer 20 seconden aan, lijkt alsof er een ventiel blijft hangen).

(…)

7. De koude lucht in je nek blijft een probleem.

(…)

Voordat wij overgaan tot betaling van het laatste bedrag moeten eerst deze punten opgelost zijn, dit willen wij ook schriftelijk van u bevestigd hebben.

(…)”.

4.7.

Naar aanleiding van een klacht over geluidsoverlast van een buurman van (de onderneming van) [appellanten] c.s. heeft een onderzoek door de gemeente Bussum plaatsgevonden. In een Geluidmeetrapport van de gemeente Bussum van 14 februari 2013 is vermeld dat het toelaatbare langtijdgemiddelde geluidsniveau in de avonduren 45 dB(A) bedraagt en in de nachtperiode 40 dB(A). Uit metingen op 8 februari 2013 aan de achterzijde van de onderneming van [appellanten] c.s. is gebleken dat in de avonduren geen overschrijding van het toegestane langtijdgemiddelde geluidsniveau plaatsvindt en dat in de nachtperiode een overschrijding plaatsvindt met 5 dB(A). Voorts is in dat rapport vermeld dat het toelaatbare piekniveau 65 dB(A) bedraagt en dat de hoogst gemeten piekwaarde 54,5 dB(A) bedraagt, zodat er geen overschrijding heeft plaatsgevonden van het toegestane piekniveau.

4.8.

Bij brief van 25 april 2013 aan WKZ heeft [appellanten] c.s. een opsomming gegeven van “alles wat er fout is gegaan” bij het installeren van de klimaatinstallatie en “de problemen die nog steeds niet zijn opgelost”.

4.9.

Bij e-mailbericht van 18 november 2013 heeft [appellanten] c.s. aan WKZ meegedeeld dat de geluidsproblemen nog niet zijn opgelost en heeft zij voorts, voor zover van belang, het volgende meegedeeld:

“Daarom geven wij WKZ nog de kans om het voor 31-12-2013 op te lossen, en tevens horen wij graag schriftelijk van u wat de financiële schadevergoeding is na deze ellende die wij al ruim een jaar hebben.

Gaat dit niet lukken dan zijn wij helaas genoodzaakt juridische stappen te ondernemen”.

4.10.

Op 2 mei 2014 heeft in opdracht van Achmea, de rechtsbijstandsverzekeraar van [appellanten] c.s., een onderzoek naar de werking van de klimaatinstallatie plaatsgevonden door IAC te Rijswijk. Bij dat onderzoek waren namens [appellanten] c.s. de heer en mevrouw [appellanten] aanwezig en namens WKZ de heer [C] .

In het rapport van IAC van 23 juni 2014 is, voor zover van belang, het volgende vermeld:

“Klachten over de werking van het aangelegde aircondiotioningsysteem

1. De multi branch selector welke zorgt voor het verdelen van warmte en koude van meerdere binnen-units maakt soms een indringend toeterend geluid.

Bevindingen

Tijdens het onderzoek hebben wij dit geluid niet kunnen waarnemen.

Mevrouw [appellante] heeft ons wel een geluidsopname laten horen met dit geluid.

De installateur erkent dat de selector dit geluid maakt en heeft voorgesteld de selector te verplaatsen naar de garage en geluidsisolatie toe te passen.

(…)

Volgens de heer en mevrouw [appellanten] is verplaatsen van de selector echter niet acceptabel en mogelijk.

(…)

De isolatie zal ertoe leiden dat de onderkant van de selector ongeveer 100 mm lager zal komen te liggen.

Afgezien van het feit dat dit voor de heer en mevrouw [appellanten] niet acceptabel is, zijn wij van mening dat hiermede het probleem niet wordt opgelost.

Het geluid zal zich nog steeds voortplanten via de leidingen naar alle binnen-units (ook die in de woonkamer), waardoor het “suizende en piepende” geluid blijft.

2. De binnenunits welke in de bakkerij zijn geplaatst veroorzaken een onacceptabel luchtstroom in de bakkerij over de ingrediënten en personen.

Bevindingen

(…)

In verwarmingsbedrijf wordt de gewenste luchtsnelheid, zelfs aan de vloer, nog overschreden.

(…)

Wij hebben het inblaaspatroon gewijzigd maar de hoge luchtsnelheid blijft duidelijk aanwezig.

Volgens de installateur wordt dit veroorzaakt omdat het plafond nog niet is aangebracht waardoor het inblaaspatroon als gevolg van het “kleef-effect” niet kan optreden.

Het “kleef-effect” (Coanda-effect) is ons bekend, naar onze mening is, gezien de situatie, het niet aannemelijk dat dit effect zal optreden en de klachten zullen afnemen.

Er is duidelijk een verkeerde keus gemaakt m.b.t. de selectie van de binnen-units in deze situatie.

5 De leidingen zijn niet deugdelijk gemonteerd

(…)

Wij zijn echter van mening dat de beugeling onvoldoende en onzorgvuldig is.

Tevens is gebleken dat de isolatie van de leidingen soms gebrekkig is en loslaat.

6 Geluid buiten-unit

Door middel van een geluidmeting is door de Gemeente Bussum aangetoond dat het geluiddrukniveau van de buiten-unit in de nacht te hoog is.

(…)

Advies

Ondanks alle gelegenheid welke aan de installateur en fabrikant is geboden om de klachten te verhelpen is er sprake van ernstige gebreken, welke blijkbaar niet afdoende kunnen worden opgelost.

Wij adviseren de installateur de installatie terug te laten nemen en de gehele aanneemsom t.w. € 47.874,00 excl. BTW, te crediteren aan de heer en mevrouw [appellanten] .

Gezien het feit dat de installaties(verwarming bakkerij en airco winkel) weer hersteld moeten worden, zou een aanvullende schadevergoeding van ongeveer € 10.000,00 excl. BTW gerechtvaardigd zijn.”

6.1.

Bij brief van 6 augustus 2014 heeft Achmea, namens [appellanten] c.s., de overeenkomst met WKZ ontbonden en aanspraak gemaakt op terugbetaling van € 33.511,80 en een aanvullende schadevergoeding van € 10.000,00.

6.2.

In een confraternele brief van 14 oktober 2013 van mr. Geffroy aan mr. Froon is [appellanten] c.s. namens WKZ in gebreke gesteld ten aanzien van de betaling van de factuur van 1 november 2012.

6.3.

Bij vonnis van 23 december 2015 heeft de rechtbank tot deskundige benoemd: de heer [D] van Klimaattechniek en Energie (hierna: de deskundige). Uit het definitieve deskundigenbericht van 25 maart 2016 (hierna: het deskundigenbericht) volgt - samengevat - het volgende:

Algemeen

- De klimaatinstallatie is op zich geschikt voor de toepassing in de verkoopruimte, bakkerij en kantoren.

- De binnenunits voor de bakkerij zijn geen gelukkige keuze geweest.

- De klimaatinstallatie is technisch gezien goed geïnstalleerd. Er is geen reden dat de installatie niet goed kan functioneren door de manier van monteren.

- Hier en daar had de aanleg van de klimaatinstallatie beter/netter/steviger gekund (met name het leidingwerk in de bakkerij en hydromodule).

Multi branch selector

- De multi branch selector werk correct.

- Er is door de deskundige bij zijn bezoeken op 25 januari 2016 en 10 februari 2016 geen toeterend geluid waargenomen.

- Uit het technisch databoek van de leverancier Daikin volgt dat de multi branch selector niet in de ruimte geplaatst had mogen worden waar deze is geplaatst. Daarin is immers vermeld:
“Installeren op plaats waar het weinige geluid van de koelvloeistof niet storend is. Niet installeren in ruimten zoals boven een kamer die door personen wordt gebruikt.”

- Het was beter geweest de multi branch selector in een andere ruimte te plaatsen, maar deze lijkt niet beschikbaar.

- Het geluidsniveau van de multi branch selector afzonderlijk was door de deskundige tijdens zijn bezoeken niet goed vast te stellen.

- Tijdens het bezoek van 25 januari 2016 is door de deskundige een gebruikelijk stromingsgeluid waargenomen. Dit geluid duidt niet op een gebrek en evenmin op een ondeugdelijke installatie. Het stromingsgeluid wordt veroorzaakt door een natuurlijk proces binnen het systeem. Dat geluid is een eigenschap van het systeem en is niet te verhelpen.

- Door middel van het plaatsen van de terugslagklep is het stromingsgeluid wel gereduceerd.

- Het stromingsgeluid kan verder worden gereduceerd door akoestische isolatie van de leidingen.

- Door het isoleren van de leidingen zal geen probleem ontstaan voor het plaatsen van een verlaagd plafond. Het systeemplafond zal hierdoor wel iets lager moeten worden aangebracht.

Binnenunits bakkerij

- De binnenunits functioneren technisch gezien correct. In koelbedrijf wordt er gekoeld met de juiste temperatuur en in verwarmen wordt er eveneens met de juiste (35 graden C) temperatuur ingeblazen.

- De instellingen kunnen door de gebruiker worden aangepast en de gebruiker heeft daardoor een beperkte invloed op de luchtstromen.

- De door de deskundige gemeten luchtstromen zijn conform het technische databoek van Daikin.

- Desondanks is er sprake van onacceptabele luchtstromen voor de gebruikers in de bakkerij.

- Voor een goede werking van de binnenunits is het aanbrengen van een verlaagd plafond een voorwaarde. Zeker in koelbedrijf zal dat een voordeel opleveren.

- Het kleefeffect zal bij toepassing van een systeemplafond alleen ontstaan in koelbedrijf. In verwarmingsbedrijf is dat geen oplossing.

- Het aanbrengen van een verlaagd plafond is geen afdoende oplossing voor de luchtstromen. De binnenunits hangen te laag en te dicht bij de werkende mensen, waardoor er klachten over de luchtstromen zullen blijven.

- De enige oplossing om de luchtstromen te beperken is de binnenunits te vervangen door satellietunits en te werken met textielluchtslangen.

Leidingen

- De leidingen zijn technisch deugdelijk aangelegd, wel zou het allemaal wat netter hebben gekund.

- De leidingen zijn stevig vast gemonteerd en geven geen resonantie of andere trillingen.

- Herstel is niet noodzakelijk.

Buitenunit

- De buitenunit functioneert naar behoren.

- De buitenunit is tegen een stenen muur geplaatst en er is een houten omkasting omheen geplaatst. Dit werkt als een klankkast. Het is aannemelijk dat daardoor sprake is van een verhoging van het geluid.

- Tijdens de testrun, waarbij de installatie op vollast draaide, is een maximaal geluid gemeten van 71dBA op 1 meter afstand. In normaal bedrijf is een piekvermogen van kortstondig 69,7 dBA gemeten. Het is aannemelijk dat deze verhoging ten opzichte van de door Daikin opgegeven 62 dBA bij een afstand van 1 meter komt door de houten omkasting en de reflectie tegen de stenen muur.

- Het door de deskundige gemeten geluid voldoet aan de door de fabrikant opgegeven maximale 62 dBA op 1 meter afstand van de buitenunit.

- Naar verwachting zal de buitenunit nooit in vollast bedrijf komen.

- Het is niet zo dat de buitenunit om technische redenen in de winterperiode meer geluid maakt dan in de zomerperiode. Indien de buitenunit in de winterperiode meer geluid maakt, komt dat omdat deze in de winterperiode meer wordt belast. Dat kan wel meer dan 10 à 15 dBA zijn.

- Het geluid kan worden gereduceerd door het aanbrengen van een akoestische ombouw, zoals door Merford reeds op 12 november 2012 aan [appellanten] c.s. is geoffreerd.

- Een andere oplossing om het geluid te reduceren voor een veel lagere prijs, is het toepassen van een DTA print.

- De terugslagklep is geadviseerd door de technische afdeling van Daikin. De terugslagklep is volgens het rapport van de Daikin servicemonteur deugdelijk geïnstalleerd. De deskundige heeft dat niet zelf kunnen controleren, omdat de terugslagklep was afgedekt met bouwmaterialen en door de omkasting niet bereikbaar was.

Diversen

- De deskundige heeft het logboek niet kunnen inzien omdat dat niet voorhanden was.

- Op de buitenunit is een foutieve sticker geplakt. Die sticker heeft een andere koudemiddel waarde dan de huidige vulling. De sticker moet aangepast worden.

- Mogelijk is het expansievat in de hydromodule defect of te klein voor de installatie, waardoor het in de woning niet meer warm wordt en het tapwater te heet wordt. Het advies van Daikin is niet het expansievat te vervangen, maar een aanvullend expansievat toe te voegen.

- In de binnenunit van de bakkerij is sprake van een defecte condenspomp. Deze valt onder de garantie en moet worden vervangen door de installateur.

- De temperatuur in de bakkerij kan door de gebruiker zelf worden ingesteld. De deskundige adviseert om in de zomerperiode de temperatuur hoger dan 19 graden in te stellen en de ventilatorstand standaard op laagtoeren te zetten. Hierdoor zullen er minder klachten door hoge luchtstromen zijn.

- De deskundige adviseert voorts de installatie niet iedere nacht uit te zetten, maar te laten werken met een minimale temperatuur verlaging (winter) in de nacht en een beperkte temperatuur verhoging in de zomer.

6.4.

De conclusie van het deskundigenbericht luidt:

“Conclusie die ik haal uit mijn onderzoek is dat er volgens mij door beide partijen verkeerde keuzes zijn gemaakt. De installateur heeft zich te veel laten leiden door de wensen en eisen van de opdrachtgever en had meer aan zijn kennis en vakmanschap moeten vasthouden. Opdrachtgever had dit advies serieuzer moeten nemen. Ook heb ik tijdens de verschillende gesprekken en stukken gezien dat gedurende het gehele traject wijzigingen/aanpassingen zijn gedaan, welke het esthetische niet te goede zijn gekomen.

De technische installatie werkt goed en is op zich geschikt voor de toepassing. Opstelling van de buitenunit had mijns inziens meer aandacht vereist. Geluidsklachten zijn te verwachten als deze op de erfscheiding van de buren staat. Overigens voldoet de buitenunit aan de geluidsopgaven van de fabrikant.

Verder had opdrachtgever beter naar het advies moeten luisteren van de installateur betreffende de binnenunits in de bakkerij en had de installateur deze binnenunits nooit moeten plaatsen. De ruimte is te laag en er zijn staand werkende mensen. Daarmee ongeschikt voor dit type binnenunit. Ook zou een betere plek gekozen moeten zijn voor de multi branch selector. Ik zou op dit moment niet weten waar. Mogelijk was de naastgelegen garage een goede keuze geweest. Dit is ook geopperd door de installateur.

Het door de opdrachtgever vele malen opgenomen toeterend geluid is niet geconstateerd. Geluid in de bakkerij is vrij hoog door andere apparatuur, waardoor het geluid van de multi branch selector niet storend is in normaal gebruik.

Middels de voorgestelde isolatie en een noodzakelijk plafond is er nog veel te bereiken om geluid verder te reduceren.

Leidingwerk is goed geïnstalleerd, echter had dit wel netter gekund.

Het is vervelend dat er storingen in de warmwater voorziening zit, deze zal opgelost moeten worden zoals eveneens de condenspomp van de binnenunit. De storingen zijn volgens de installateur niet opgelost in verband met het lopende conflict en hadden anders tijdens regulier onderhoud opgelost kunnen worden.”

6.5.

Op 13 februari 2018 heeft [E] van Slob Koude Techniek in opdracht van [appellanten] c.s. het volgende aan [appellanten] bericht:

“Klachten:

Systeem reageert traag, geeft bijgeluiden zoals toeteren, werkt niet comfortabel.

Woonhuis komt niet op temperatuur.

lx condenswater pomp defect van 2e unit bakkerij, en 1e unit bakkerij werkt vaak niet

Werkzaamheden [E]

1e Controle Koudemiddelhoeveelheid op 12-11-2017; Koudemiddel uit systeem gepompt,

gewogen en weer retour gevuld, gewogen 13,6 kg, moet volgens kenplaat 15,6 kg zijn en

volgens berekening benodigd 18,6 kg. 4 kg bijgevuld tot 17,6 kg (1 kg tekort in service auto)

de volgende klachten werden minder maar waren nog steeds aanwezig:
Systeem reageert

traag, werkt niet comfortabel, geeft bijgeluiden zoals toeteren en fluiter.

Woonhuis komt niet op temperatuur.

2e Controle Koudemiddelhoeveelheid op 13-02-18; Koudemiddel uit systeem gepompt,

gewogen en weer retour gevuld, gewogen 17,6 kg, volgens berekening benodigd 18,6 kg.

1 kg bijgevuld tot l8,6 kg

Tijdens leegpompen systeem gecontroleerd op lekkages met Geavanceerde lekzoeker type

D-Tek, gewicht was exact gelijk aan vulling van 3 maanden terug.

Conclusie; Systeem is lekdicht

Klachten analyse gemaakt met actie plan:

- Defecte condenswater pomp vervangen van 2e unit bakkerij; € 362,-inclusief montage

- Storing 1e unit bakkerij komt voort uit BSV6Q100PV1 box, ook de bijgeluiden komen uit deze box

- Advies deze box in geheel vervangen. Kosten € 4.660,- inclusief montage

- Woonhuis niet op comfortabele temperatuur te krijgen komt door de combinatie van lage wateraanvoer temperatuur en hoog temperatuur radiatoren.

Advies is om radiatoren los van VRV systeem te koppelen en met CV ketel de radiatoren te verwarmen.

- Watertemperatuur douche woonhuis reageert heftig op waterafname vanuit bakkerij.

Advies om warmwater woonhuis op CV ketel te zetten. Prijsindicatie €2000,-

Genoemde prijzen zijn exclusief BTW.”

6.6.

Op 22 juli 2018 heeft [F] van Wiltink Koudetechniek aan [appellanten] c.s. bericht:

Hierbij doe ik u de opdrachtbevestiging toekomen voor het aanpassen van het bestaande VRV-systeem van het merk Daikin. En het leveren en monteren van 2 stuks kanaalmodellen met textiele luchtslang.

Aanpassen bestaande VRV-systeem:

- Vervangen van verdeel BS6Q box omdat deze werkt niet naar behoren, inwendig zijn er kleppen defect en lekken koeltechnische door.

- Demonteren terugslag klep in zuigleiding. (dit hoort niet in een vrv systeem van Daikin thuis)

- Controleren koudemiddel berekening en vulling.

- Vervangen energieopslagtank voor een warmtapwatertank zodat er wel warmwater wordt gebufferd. Het bestaande buffervat is bestemd voor gebruik in combinatie met zonnecollectoren die niet aanwezig zijn.

- Controleren aansluitingen verwarming en warmtapwater.

- Plaatsen 2 stuks inregelkranen retour water, cv en warmtapwater.

- Huidig expansievat 10 liter vervangen voor 25 liter expansievat.

- Vervangen overstorten cv installatie.

De prijs voor het leveren, monteren en inbedrijfstellen van de aanpassingen van het bestaande VRV-systeem bedraagt netto, exclusief BTW €8.300,--

Plaatsen van 2 stuks kanaalmodellen met textiele luchtslangen:

- Plaatsen 2 stuks kanaalmodellen FXSC163A aangesloten op het bestaande VRV-systeem.

- Plaatsen van 2 stuks textiele luchtslangen half rond met afmetingen: 9000x600x238mm

De prijs voor het leveren, monteren en inbedrijfstellen van 2 stuks kanaalmodellen met textiele luchtslangen bedraagt netto, exclusief BTW € 7.450,-

Voor de aanneemsom van € 15.750,- Excl. 21% BTW

In deze offerte is niet opgenomen:

- Bouwkundige werkzaamheden.

- Elektrisch voeding.

- Koudemiddel vulling R410a

- Overige defecte onderdelen bestaand VRV-systeem.”

7 Het geschil en de beslissing in eerste aanleg

7.1.

[appellanten] c.s. heeft in eerste aanleg in conventie – samengevat – gevorderd dat de rechtbank bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad:

I. voor recht zal verklaren dat de overeenkomst tussen partijen buitengerechtelijk is ontbonden bij brief van 6 augustus 2014, c.q. de overeenkomst zal ontbinden;

II. WKZ zal veroordelen te betalen € 33.511,80, te vermeerderen met de wettelijke handelsrente vanaf 6 augustus 2014 tot aan de dag der algehele voldoening;

III. WKZ zal veroordelen tot terugname van de geleverde klimaatinstallatie en teruggave van de oude klimaatinstallatie binnen veertien dagen na betekening van het te wijzen vonnis op straffe van verbeurte van een dwangsom van € 500,00 per dag met een maximum van

€ 50.000,00;

IV. voor recht zal verklaren dat WKZ aansprakelijk is voor de door [appellanten] c.s. geleden en te lijden schade, nader op te maken bij staat;

V. WKZ zal veroordelen om te betalen € 10.809,88, te vermeerderen met de wettelijke handelsrente vanaf 6 augustus 2014 tot aan de dag der algehele voldoening, als zijnde een voorschot op de onder IV bedoelde schade;

VI. WKZ zal veroordelen tot vergoeding van de buitengerechtelijke incassokosten van

€ 1.218,22 te vermeerderen met wettelijk rente;

VII. met veroordeling van WKZ in de proceskosten en nakosten.

7.2.

WKZ heeft in eerste aanleg in reconventie – samengevat – gevorderd bij vonnis uitvoerbaar bij voorraad [appellanten] c.s. hoofdelijk te veroordelen tot betaling van

€ 22.369,17, te vermeerderen met de wettelijke handelsrente over € 18.636,66 vanaf 15 april 2015 tot aan de dag der algehele voldoening, met veroordeling van [appellanten] c.s. in de proceskosten.

7.3.

De rechtbank heeft bij eindvonnis van 24 januari 2018 de vorderingen in conventie en reconventie afgewezen, met veroordeling van partijen over en weer in de proceskosten en heeft partijen veroordeeld tot het ieder betalen van de helft van de kosten van het deskundigenbericht.

8 De motivering van de beslissing in hoger beroep

8.1.

[appellanten] c.s. heeft vijftien grieven aangevoerd en haar eis in hoger beroep vermeerderd (met een voorschot op de gevorderde schadevergoeding van € 68.007,08). WKZ heeft voorwaardelijk incidenteel hoger beroep ingesteld.

8.2.

Het hof stelt voorop dat het geschil tussen partijen gaat over een omvangrijke klimaatinstallatie die zowel in een bakkerij, verkoopruimte, kantoren als in de woning van [appellant] en [appellante] is geïnstalleerd. De gevolgen van een eventuele ontbinding van de tussen partijen gesloten overeenkomst en een daaruit volgende verplichting tot ongedaanmaking zijn dan ook zeer ingrijpend.

8.3.

Voorts stelt het hof voorop dat uit het rapport van de door de rechtbank benoemde deskundige (zie 4.13 en 4.14) blijkt dat de installatie technisch goed werkt en op zichzelf geschikt is voor de ruimtes waar deze is geïnstalleerd.

8.4.

[appellanten] c.s. heeft gegriefd (
grief één ) tegen het benoemen van een deskundige door de rechtbank in het licht van het volgens [appellanten] c.s. onvoldoende gemotiveerd door WKZ betwiste rapport van de partijdeskundige van [appellanten] c.s., IAC (zie 4.10.). Deze grief faalt reeds omdat het tot de discretionaire bevoegdheid van de rechtbank behoort om indien zij dat nodig vindt zich te laten voorlichten en een deskundige te benoemen.

8.5.

Grief twee ziet op de door de rechtbank aan de deskundige voorgelegde vragen. [appellanten] c.s. stelt in haar belangen te zijn geschaad doordat niet alle door haar voorgestelde vragen zijn voorgelegd. Ook deze grief faalt. Terecht heeft WKZ gewezen op vraag 22 die aan de deskundige is voorgelegd (zie vonnis 14 oktober 2015, r.o. 5.6.) en die luidt:
“Zijn er nog opmerkingen die van belang kunnen zijn voor de beoordeling of de geleverde en geïnstalleerde klimaatinstallatie al dan niet deugdelijk is?” Hiermee heeft de deskundige alle vrijheid gekregen alles wat hij nog van belang vond naar voren te brengen. Bovendien is [appellanten] c.s. in de gelegenheid gesteld om naar aanleiding van het concept deskundigenbericht opmerkingen te maken, waarna de deskundige het definitief deskundigenbericht heeft opgesteld. [appellanten] c.s. is dan ook niet geschaad in haar belangen.

8.6.

Het voorgaande betekent dat ook het hof het rapport van de door de rechtbank benoemde deskundige tot uitgangspunt zal nemen bij de beantwoording van de vraag of er sprake is van een gebrek/gebreken aan de klimaatinstallatie. Het hof zal hierna beoordelen of er sprake is van een gebrek (/tekortkoming) ten aanzien van de afzonderlijke onderdelen van de klimaatinstallatie en zo ja, of dat gebrek (op zichzelf) ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt.

Multi branch selector

8.7.

Grieven drie en acht zien op de door WKZ geleverde en in de bakkerij geïnstalleerde multi branch selector. Voorop staat dat de deskundige heeft geoordeeld dat de multi branch selector (ten tijde van het onderzoek) correct werkte. [appellanten] c.s. heeft in hoger beroep aangeboden te bewijzen dat de multi branch selector defect is, maar heeft de stelling dat de multi branch selector defect was ten tijde van het inroepen van de ontbinding in het licht van de bevindingen van de deskundige niet, althans onvoldoende onderbouwd, zodat het hof niet aan dit bewijsaanbod toekomt. Volgens de deskundige is er geen goed alternatief beschikbaar voor het plaatsen van de multi branch selector. De door [appellanten] c.s. voorgestelde alternatieven, namelijk plaatsing in de gang, de winkel of het kantoor, zouden gelet op het technisch databoek van Daikin (waarnaar [appellanten] c.s. verwijst, zie grief 3) waarin staat dat de multi branch selector niet in een kamer moet worden geplaatst die gebruikt wordt door personen, geen oplossing bieden. Van een tekortkoming aan de zijde van WKZ is ten aanzien van de plaatsing daarom geen sprake.

Voorts neemt het hof in aanmerking dat de multi branch selector is geplaatst in een bakkerij en dat de deskundige (zie zijn conclusie hiervoor onder 4.14) heeft vastgesteld dat het geluid in de bakkerij vrij hoog is door andere apparatuur, waardoor het geluid van de multi branch selector niet storend is. Ook heeft de deskundige aangegeven dat het stromingsgeluid van de multi branch selector kan worden gereduceerd door akoestische isolatie van de leidingen. Tijdens het getuigenverhoor bij de rechtbank heeft de deskundige verklaard dat isolatie ook verschil zal maken ten aanzien van het toeterend geluid. Het enkel toeterend geluid noch het stromingsgeluid van de multi branch selector levert, gelet op het voorgaande, naar het oordeel van het hof – op zichzelf – niet een zodanige tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst op dat gehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst met alle ingrijpende gevolgen van dien gerechtvaardigd is. In zoverre falen
grieven drie en acht .

Binnen units

8.8.

Grieven vier, negen en tien hebben betrekking op de binnen units. Het hof stelt voorop dat de deskundige heeft vastgesteld dat de binnen units technisch gezien correct functioneren en dat de gemeten luchtstromen conform het technisch databoek van Daikin zijn. Echter heeft de deskundige ook geconcludeerd dat er sprake is van onacceptabele luchtstromen voor de gebruikers in de bakkerij. De binnen units hangen te laag en te dicht bij de werkende mensen, waardoor ook indien het plafond zou worden verlaagd er klachten zullen blijven over de luchtstromen. Volgens de deskundige is de enige oplossing om de luchtstromen te beperken om de binnen units te vervangen door satelliet units en te werken met textielluchtslangen.

8.9.

Tijdens het getuigenverhoor bij de rechtbank heeft de deskundige verklaard dat partijen in zijn aanwezigheid over en weer hebben bevestigd dat [C] in de offertefase heeft geadviseerd om te werken met textiel luchtslangen welk advies ook aan [appellant] is gegeven, maar dat [appellant] ervoor heeft gekozen om dat niet te doen. Evenals de rechtbank (zie vonnis 24 januari 2018 r.o. 2.20) hecht ook het hof grote waarde aan de getuigenverklaring van de deskundige en staat ook voor het hof gelet op deze verklaring vast dat dit advies in de offertefase aan [appellanten] c.s. is gegeven. Indien al zou worden geoordeeld dat de binnen units een gebrek vormen, rechtvaardigt daarom de gestelde tekortkoming in de nakoming van de overeenkomst niet de gehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst. In zoverre falen
grieven vier, negen en tien .

Leidingen

8.10 .

Grief vijf ziet op de aangelegde leidingen. Deze zijn volgens de deskundige technisch deugdelijk aangelegd, maar niet netjes. Herstel is niet noodzakelijk. Het hof ziet dan ook geen aanleiding voor (gedeeltelijke) ontbinding van de overeenkomst wegens het niet netjes aanleggen van de leidingen omdat dat niet in strijd is met de eis om deugdelijk werk te leveren. In zoverre faalt
grief vijf.

Buiten unit

8.11.

De deskundige heeft vastgesteld dat de houten omkasting van de buiten unit werkt als een klankkast die het geluid verhoogt. In de offerte is vermeld dat het geluidsdrukniveau van de buitenunit 62 dB bedraagt en de deskundige heeft vastgesteld dat het door hem gemeten geluid voldoet aan de door de fabrikant opgegeven maximale 62 dB op 1 meter afstand van de buitenunit. Het hof onderschrijft verder hetgeen de rechtbank in overweging 2.23 van het vonnis van 24 januari 2018 op dit punt heeft overwogen. Ook het hof is van oordeel dat nu geluidsisolatie van de buiten unit noodzakelijk is (zie ook de getuigenverklaring van [C] ) [appellanten] c.s. daarop had moeten worden gewezen door WKZ voorafgaand aan de totstandkoming van de overeenkomst. Nu niet is komen vast te staan dat WKZ [appellanten] c.s. hiervoor heeft gewaarschuwd is WKZ in haar mededelingsplicht jegens [appellanten] c.s. tekortgeschoten. Echter is ook het hof van oordeel dat deze tekortkoming op zichzelf geen algehele of partiële ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt omdat er slechts sprake is van een incidentele piekbelasting. Het voorgaande betekent dat
grief elf in zoverre faalt.

Koudemiddel

8.12.

[appellanten] c.s. heeft aangevoerd dat het koudemiddel tot drie keer toe is aangevuld, eenmaal door WKZ (waarbij vergeten is de sticker bij te werken, toen zij 2,9 kg koudemiddel toevoegde in oktober 2013, zie memorie van grieven 6.3.), en tweemaal door Slob Koudetechniek, eerst in november 2017 en nogmaals in februari 2018 (zie eveneens memorie van grieven 6.3.). WKZ heeft aangevoerd dat zij niet in de gelegenheid is gesteld onderhoud te plegen aan de klimaatinstallatie en betwist dat het vijf jaar na levering moeten aanvullen van koudemiddel een omstandigheid is die haar valt aan te rekenen. Volgens WKZ kunnen er veel oorzaken zijn voor het te weinig aan koudemiddel na zo’n lange tijd.

8.13.

Voorop staat dat de deskundige niet heeft opgemerkt dat de installatie zou zijn gevuld met onvoldoende koudemiddel en dat deze daarom minder goed zou functioneren. Wel heeft de deskundige vastgesteld dat de sticker niet is aangepast door WKZ in die zin dat er door het bijvullen op 4 oktober 2013 door WKZ meer koudemiddel in de installatie zat dan op de sticker was aangegeven. Het hof onderschrijft rechtsoverweging 2.13 van het vonnis van 28 september 2016, dat wil zeggen dat het feit dat de sticker toen niet is aangepast geen (zodanige) tekortkoming van WKZ is die de gehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt. In hoger beroep heeft [appellanten] c.s. aangevoerd dat de rechtbank met voornoemde overweging blijk heeft gegeven van onbegrip van de werking van de klimaatinstallatie en dat het koudemiddel nodig is voor een goede werking; de installatie kan niet optimaal functioneren zonder voldoende koudemiddel. Echter, het feit dat koudemiddel is bijgevuld in 2017 en 2018, derhalve ruim vijf jaar na installatie van het klimaatsysteem door WKZ, is – zonder nadere toelichting over de inmiddels verstreken periode – onvoldoende om een tekortkoming aan de zijde van WKZ bij de installatie in 2012 aan te nemen. Met andere woorden, het causaal verband tussen de installatie van het systeem in 2012 en het ruim vijf jaar later geconstateerde tekort aan koudemiddel en het daardoor niet optimaal werken van de installatie wat betreft energieverbruik en het zo min mogelijk produceren van geluid is onvoldoende gesteld en onderbouwd door [appellanten] c.s. Bovendien is zelfs indien dit anders zou zijn, een onvoldoende hoeveelheid koudemiddel een zodanig geringe tekortkoming (en bovendien simpel en snel te verhelpen) dat dit – op zichzelf – geen gehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigt. Dit betekent dat
grief zes in zoverre faalt.

Woning

8.14.

De deskundige heeft opgemerkt dat
mogelijk het expansievat in de hydromodule defect of te klein is voor de installatie waardoor het in de woning niet meer warm wordt en het tapwater te heet wordt. Het advies van Daikin was niet het expansievat te vervangen, maar een aanvullend expansievat toe te voegen. Uit de memorie van grieven, punt 13.5. blijkt dat [appellanten] c.s. inmiddels een groter expansievat (van 10 liter) heeft laten plaatsen voor een bedrag van € 100,00 exclusief btw waarna de klachten kennelijk verholpen zijn. Naar het oordeel van hof betekent dit dat het niet installeren van een groter expansievat een tekortkoming aan de zijde van WKZ oplevert, maar is deze tekortkoming zodanig gering dat ook dit op zichzelf onvoldoende is voor gehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst. In zoverre faalt
grief zeven . Voor zover [appellanten] c.s. in hoger beroep nog aanvoert dat de woning sinds de aanleg van de installatie nooit naar behoren verwarmd is, heeft zij die stelling onvoldoende onderbouwd. Het had op de weg van [appellanten] c.s. gelegen om nader inzicht te geven in de ervaren klachten/ongemakken op dit punt in de periode tot aan de indiening van de memorie van grieven. Aan enig bewijsaanbod komt het hof derhalve niet toe.

Alle tekortkomingen in onderling verband en samenhang beschouwd

8.15.

Grief twaalf richt zich tegen overweging 2.24 van het vonnis van 24 januari 2018 waarin de rechtbank de gebreken en tekortkomingen in het geheel en in onderling verband heeft beoordeeld en geconcludeerd dat voor zover er sprake zou zijn van tekortkomingen van WKZ met betrekking tot (het waarschuwen voor) het stromingsgeluid van de multi branch selector en het niet netjes aanleggen van de leidingen, deze tekortkomingen in onderlinge samenhang met het toeterend geluid van de multi branch selector en het niet melden van de noodzaak van akoestische isolatie van de buitenunit evenmin de algehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst rechtvaardigen. Uit het deskundigenbericht volgt immers dat de gehele klimaatinstallatie op zichzelf geschikt is voor toepassing in de verkoopruimte, de bakkerij en de kantoren en dat de klimaatinstallatie technisch goed is geïnstalleerd. Ook de na de ontbindingsverklaring ontstane gebreken met betrekking tot de defecte condenspomp en het niet naar behoren functioneren van de hydromoduul in combinatie met voormelde tekortkomingen maken volgens de rechtbank niet dat algehele of gedeeltelijke ontbinding van de overeenkomst is gerechtvaardigd, nu WKZ heeft aangeboden deze problemen op te lossen. Ook dit oordeel onderschrijft het hof. Zelfs indien hier nog aan wordt toegevoegd dat er te weinig koudemiddel zou zijn toegevoegd en dat er een groter expansievat nodig was (zie hiervoor onder 6.14) wordt het voorgaande niet anders.
Grief twaalf faalt dan ook en ook de
grieven drie tot en met elf voor zover met die grieven is beoogd ook op te komen tegen alle tekortkomingen in onderling verband en samenhang beschouwd.

Boilervat

8.16.

Met
grief vijftien heeft [appellanten] c.s. voor het eerst in hoger beroep aangevoerd dat het boilervat dat is geleverd door WKZ niet geschikt zou zijn voor de opstelling zoals die bij [appellanten] c.s. is geplaatst. [appellanten] c.s. wijst op stukken van Daikin waarin staat dat dit boilervat gecombineerd zou moeten werken met zonnecollectoren. Ook deze grief treft geen doel. De deskundige heeft immers vastgesteld dat de installatie technisch gezien werkt en geschikt is voor het door [appellanten] c.s. beoogde gebruik. Dat eventueel het boilervat met zonnecollectoren zou kunnen functioneren wil, zonder nadere toelichting die ontbreekt, nog niet zeggen dat deze ongeschikt is voor de opstelling zoals die bij [appellanten] c.s. is uitgevoerd, dat wil zeggen zonder zonnecollectoren.

Algemene voorwaarden

8.17.

In reactie op
grief dertien waarin [appellanten] c.s. betoogt dat WKZ aansprakelijk is voor alle (gevolg)schade wegens wanprestatie van WKZ, heeft WKZ verwezen naar haar algemene voorwaarden (zie productie 3 bij conclusie van antwoord) welke voorwaarden aansprakelijkheid voor bedrijfsschade of indirecte schade uitsluiten.

8.18.

[appellanten] c.s. heeft niet betwist dat de zakelijke voorwaarden van WKZ bedrijfsschade of indirecte schade uitsluiten, maar volgens [appellanten] c.s. zijn deze (deels) niet van toepassing nu [appellant] als consument de overeenkomst met WKZ is aangegaan ten aanzien van zijn woning.

8.19.

Onderaan haar offerte (zie hiervoor onder 4.1.) heeft WKZ opgenomen dat van toepassing zijn de Algemene Leveringsvoorwaarden Installerende Bedrijven (ALIB 2007) en dat indien de opdrachtgever consument is de Algemene Voorwaarden voor Installatiewerk voor Consumenten (AVIC) van toepassing zijn. Uit de adressering van de offerte, die is gericht aan Patisserie Partyservice [appellanten] , t.a.v. de heer [appellant] (zie inleidende dagvaarding productie 1), blijkt dat de overeenkomst niet in privé door [appellant] is aangegaan, maar door Patisserie Partyservice [appellanten] . De privé woning van [appellant] en [appellante] maakt bovendien slechts een zeer gering onderdeel uit van de gehele overeenkomst. Nu niet is betwist dat op grond van de eerste genoemde algemene voorwaarden aansprakelijkheid van WKZ voor bedrijfsschade en indirecte schade is uitgesloten, komt het hof niet toe aan de diverse schadeposten zoals door [appellanten] c.s. naar voren zijn gebracht bij grief dertien. Dit betekent dat ook
grief dertien faalt en dat de vermeerdering van eis van [appellanten] c.s. zal worden afgewezen, nu deze ziet op toekenning van een voorschot op de gevorderde (maar op grond van de toepasselijke algemene voorwaarden) afgewezen schadevergoeding.

Kosten van [appellanten] c.s.

8.20.

Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen heeft de rechtbank bij vonnis van 24 januari 2018 terecht de buitengerechtelijke incassokosten (zie 2.27) afgewezen en de kosten van het deskundigenonderzoek bij helfte over partijen verdeeld en is [appellanten] c.s. terecht in conventie in de proceskosten van WKZ veroordeeld. Derhalve faalt ook
grief veertien .

Proceskosten principaal hoger beroep

8.21.

Als de (overwegend) in het ongelijk te stellen partij zal het hof [appellanten] c.s. in de kosten van het hoger beroep veroordelen.

De kosten voor de procedure in hoger beroep aan de zijde van WKZ zullen worden vastgesteld op:

- griffierecht € 1.978,00

- salaris advocaat € 3.918,00 (2 punten x tarief € 1.959,00).

8.22.

Als niet weersproken zal het hof ook de gevorderde wettelijke rente over de proceskosten toewijzen zoals hierna vermeld.

(Voorwaardelijk) Incidenteel hoger beroep

8.23.

Uit het voorgaande volgt dat alle grieven in het principaal hoger beroep falen, zodat aan de voorwaarde waaronder het incidenteel hoger beroep is ingesteld niet is voldaan en dat dus geen bespreking behoeft. Ten overvloede merkt het hof voorts nog op dat in het voorwaardelijk incidenteel hoger beroep ook geen ander dictum is gevraagd, zodat ook om die reden het incidenteel hoger beroep reeds faalt.

8 De beslissing

Het hof, recht doende in hoger beroep:

- verklaart [appellanten] c.s. niet-ontvankelijk in haar hoger beroep van het tussen partijen gewezen vonnis van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 29 april 2015;

- bekrachtigt de vonnissen van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem van 14 oktober 2015, 23 december 2015, 3 februari 2016, 28 september 2016 en 24 januari 2018;

- veroordeelt [appellanten] c.s. in de kosten van het hoger beroep, tot aan deze uitspraak aan de zijde van WKZ vastgesteld op € 1.978,00 voor verschotten en op € 3.918,00 voor salaris overeenkomstig het liquidatietarief te voldoen binnen veertien dagen na dagtekening van dit arrest, en – voor het geval voldoening binnen bedoelde termijn niet plaatsvindt – te vermeerderen met de wettelijke rente te rekenen vanaf bedoelde termijn voor voldoening;

- verklaart dit arrest voor zover het de hierin vermelde proceskostenveroordeling betreft uitvoerbaar bij voorraad.

Dit arrest is gewezen door mrs. P.P.M. Rousseau, E.J. van Sandick en O.G.H. Milar, is bij afwezigheid van de voorzitter ondertekend door de rolraadsheer en is in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op 14 januari 2020.