ECLI:NL:GHARL:2015:9813

• Datum uitspraak: 22 december 2015
• Publicatiedatum: 22 december 2015
• Zaaknummer: 200.150.833
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: R.A. Dozy; R. Prakke-Nieuwenhuizen; C.J.H.G. Bronzwaer
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoger beroep ouders van minderjarige moordenaar niet ontvankelijk verklaard wegens gebrek aan belang

In deze zaak hebben de ouders van een minderjarige moordenaar, die veroordeeld is voor de moord op een vijftienjarig meisje, hoger beroep ingesteld tegen een vonnis van de rechtbank Gelderland. De moeder van het slachtoffer had de ouders van de dader aangeklaagd voor shockschade en andere schadevergoedingen. De rechtbank had de ouders van de dader hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de schade die de moeder van het slachtoffer had geleden. In hoger beroep voerden de ouders aan dat zij geen belang hadden bij het hoger beroep, omdat de aansprakelijkheid van hun minderjarige zoon al was vastgesteld en zij niet in eerste aanleg waren verschenen. Het hof oordeelde dat de ouders geen belang hadden bij hun vordering in hoger beroep, omdat zij niet opkwamen tegen hun hoofdelijke veroordeling als wettelijk vertegenwoordigers van hun zoon. Het hof verklaarde hen niet ontvankelijk in hun hoger beroep en veroordeelde hen in de kosten van het hoger beroep. De uitspraak van het hof is gedaan op 22 december 2015.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

locatie Arnhem

afdeling civiel recht, handel

zaaknummer gerechtshof 200.150.833

(zaaknummer rechtbank Gelderland C/05/246712)

arrest van 22 december 2015

in de zaak van

1. [appellant] ,

en

2. [appellante] ,

beiden wonende te [woonplaats] ,

appellanten,

in eerste aanleg: gedaagden, niet verschenen,

advocaat: mr. F.A.M. Knüppe,

tegen:

[geïntimeerde] ,

wonende te [woonplaats] ,

geïntimeerde,

in eerste aanleg: eiseres,

advocaat: mr. L. Bosch.

1. Het verdere verloop van het geding in hoger beroep

1.1

Het hof heeft bij tussenarrest van 2 september 2014, na het aanbrengen van de zaak in hoger beroep en voor het wisselen van verdere stukken, een comparitie van partijen gelast die op verzoek van partijen geen doorgang heeft gevonden.

1.2

Het verdere verloop van de procedure blijkt uit:

- de memorie van grieven, met producties 1-2,

- de memorie van antwoord,

- de pleidooien d.d. 14 oktober 2015 overeenkomstig de pleitnota’s van mr. R.H.J. Wildenburg voor appellanten [appellant] en [appellante] en van mr. L. Bosch voor geïntimeerde [geïntimeerde] . Hierbij is akte verleend van de stukken (producties 3-9), die bij bericht van 19 juni 2015 door mr. Wildenburg namens [appellant] en [appellante] zijn ingebracht.

1.3

Na afloop van de pleidooien heeft het hof arrest bepaald (op één dossier).

2. De vaststaande feiten

Het hof gaat in hoger beroep uit van de feiten zoals beschreven in de rechtsoverwegingen 2.1 tot en met 2.5 van het bestreden vonnis van 29 januari 2014.

3. De beoordeling van de grieven en de vordering

3.1

Het gaat in deze zaak, zakelijk weergegeven, om het volgende. [geïntimeerde] is de moeder van [kind] (verder te noemen: [kind] ). [geïntimeerde] woonde met haar dochter [kind] , haar zoon [A] en de vader van de kinderen in de woning aan de [adres] te [woonplaats] . Op zaterdag 14 januari 2012 heeft de destijds veertienjarige zoon van appellanten, [zoon appellanten] (ook wel geschreven als [zoon appellanten] ), de toen vijftienjarige [kind] in de genoemde woning neergestoken. [kind] is op donderdag 19 januari 2012 in het ziekenhuis in de armen van [geïntimeerde] overleden aan haar verwondingen. [zoon appellanten] is voor moord op [kind] bij onherroepelijk vonnis van 3 september 2012 veroordeeld door de rechtbank tot één jaar jeugddetentie en drie jaar jeugd-tbs. Voor het medeplegen van de opzettelijke uitlokking van de moord zijn [B] en [C] bij onherroepelijk arrest van dit hof van 27 maart 2013 veroordeeld tot twee jaar jeugddetentie en jeugd-tbs. Bij [geïntimeerde] is als gevolg van de dramatische gebeurtenissen (in het bijzonder het overlijden van haar dochter) een acute posttraumatische stressstoornis met suïcidale intenties door de behandelend psychiater vastgesteld. Zij is hiervoor onder behandeling (geweest).

3.2

[geïntimeerde] heeft bij inleidende dagvaarding van 26 juni 2013 de onderhavige procedure gestart. Zij heeft de navolgende personen in rechte betrokken:

1. [vader] , in zijn hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige [B] ;

2. [moeder] , in haar hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige [B] ;

3. [C] (verder te noemen: [C] );

4. [appellant] (appellant sub 1), voor zich
en in zijn hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige [zoon appellanten] ;

5. [appellante] (appellante sub 2), voor zich
en in haar hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordiger van de minderjarige [zoon appellanten] .

Alleen gedaagde sub 3, [C] , is in rechte verschenen. Tegen de overige gedaagden is verstek verleend.

3.3

De rechtbank heeft de vorderingen van [geïntimeerde] toegewezen en in het dictum van het vonnis van 29 januari 2014 de navolgende (zakelijk en verkort weergegeven) beslissingen gegeven, waarbij gedaagden tezamen zijn aangeduid als “ [gedaagden] c.s.”.

1. Verklaring voor recht dat [gedaagden] c.s. hoofdelijk aansprakelijk zijn voor de door [geïntimeerde] ten gevolge van het misdrijf van 14 januari 2012 geleden en te lijden (im)materiële schade (dictum sub 5.1).

2. Hoofdelijke veroordeling van [gedaagden] c.s. (voor zover de één betaalt zal ook de ander zijn bevrijd) tot betaling aan [geïntimeerde] van een schadevergoeding van € 52.528,37 (dictum sub 5.2).

3. Hoofdelijke veroordeling van [gedaagden] c.s. (voor zover de één betaalt zal ook de ander zijn bevrijd) tot betaling aan [geïntimeerde] van de proceskosten en de nakosten (dictum sub 5.3, 5.4 en 5.6).

Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad verklaard.

3.4

Alleen de ouders van (de minderjarige) [zoon appellanten] , gedaagden sub 4 en 5 in de rechtbankprocedure, hebben hoger beroep ingesteld tegen het vonnis van 29 januari 2014. In de memorie van grieven sub 7-9 hebben appellanten aangevoerd dat zij, omdat zij niet in eerste aanleg zijn verschenen, ten onrechte als ouders aansprakelijk zijn gehouden (ex artikel 6:169 lid 2 BW) voor het handelen van hun minderjarige zoon [zoon appellanten] en dat hen geen verwijt [appellant] worden gemaakt dat zij de gedraging van [zoon appellanten] niet hebben belet (vgl. lid 2 fine: “tenzij hem niet [appellant] worden verweten dat hij de gedraging van het kind niet heeft belet”). In de memorie van grieven sub 15 stellen appellanten expliciet dat het in deze procedure in hoger beroep (enkel) gaat om de vorderingen van [geïntimeerde] , die zijn gebaseerd op artikel 6:169 lid 2 BW jegens appellanten voor zich (pro se) en dus niet om de vorderingen van [geïntimeerde] wegens het onrechtmatig handelen van [zoon appellanten] ex artikel 6:162 BW, ten aanzien waarvan appellanten in hun hoedanigheid van wettelijk vertegenwoordigers van [zoon appellanten] (q.q.) zijn betrokken. Het hof verstaat hun betoog aldus dat zij
niet opkomen tegen hun (hoofdelijke) veroordeling als wettelijk vertegenwoordigers van de minderjarige [zoon appellanten] , maar enkel en alleen tegen hun aansprakelijkheid op de voet van artikel 6:169 lid 2 BW en de daaruit voortvloeiende (hoofdelijke) veroordeling tot betaling van schadevergoeding. Mr Wildenburg heeft dat ten pleidooie naar aanleiding van vragen van het hof hierover, bevestigd.

3.5

In het petitum (memorie van grieven pagina 19) hebben appellanten gevorderd: vernietiging van het vonnis van de rechtbank en opnieuw recht doende [geïntimeerde] niet ontvankelijk te verklaren in haar vorderingen jegens appellanten, althans haar deze te ontzeggen en eveneens veroordeling tot terugbetaling van de door appellanten aan [geïntimeerde] voldane kosten, met nevenvorderingen en veroordeling van [geïntimeerde] in de kosten van het geding in beide instanties. Het hof heeft geconstateerd – en dat ook ten pleidooie besproken – dat zij méér en ánders hebben gevorderd dan hetgeen zij in de memorie van grieven als bezwaar hebben aangevoerd, nu appellanten daarin immers expliciet stellen niet op te komen tegen hun hoofdelijke veroordeling als de wettelijk vertegenwoordigers van [zoon appellanten] en in zoverre ook geen vernietiging van het vonnis bepleiten c.q. vorderen, zo verstaat het hof. Omdat appellanten niets voldaan hebben na het vonnis (ook niet wat betreft hun hoofdelijke veroordeling q.q.), hebben zij geen belang bij terugbetaling van enig bedrag.

Ter gelegenheid van de pleidooien heeft mr. Bosch namens [geïntimeerde] onbestreden verklaard dat alleen (de ouders van) [B] een bedrag van ongeveer € 15.000,- heeft (hebben) betaald. Van de andere gedaagden, onder wie appellanten, is ondanks de veroordeling daartoe niets ontvangen.

3.6

Ter zitting van 14 oktober 2015 is het volgende geschied: het pleidooiverzoek is (kennelijk) namens appellanten door hun advocaat mr. Wildenburg gedaan. Ten pleidooie zijn appellanten, zonder enig bericht vooraf door de advocaat, niet verschenen. Wél is verschenen de heer [D] namens de aansprakelijkheidsverzekeraar Delta Lloyd van appellanten, voor hun aansprakelijkheid ex artikel 6:169 lid 2 BW. Op een vraag van het hof welk belang
appellanten hebben bij hun hoger beroep, nu zij niet opkomen tegen hun hoofdelijke veroordeling q.q., terwijl bij de veroordeling van appellanten in het dictum van het bestreden vonnis geen onderscheid of verdeling wordt gemaakt in de aansprakelijkheid q.q. en de aansprakelijkheid pro se, is door de advocaat geantwoord dat appellanten een beroep hebben gedaan op hun aansprakelijkheidsverzekeraar, voor uitkering van het schadebedrag waarvoor zij als ouders pro se zijn veroordeeld. Dáárom is ter zitting een vertegenwoordiger van de aansprakelijkheidsverzekeraar meegekomen. Waarom de ouders, als appellanten, niet zijn meegekomen, terwijl daarom wel uitdrukkelijk door het hof is verzocht in de brief van 15 september 2015 (“Partijen dienen bij het pleidooi in persoon aanwezig te zijn, opdat zij het gerechtshof inlichtingen kunnen verstrekken.”), is het hof niet duidelijk geworden. Het hof begrijpt het betoog van de advocaat van appellanten aldus dat de aansprakelijkheidsverzekeraar er belang bij heeft dat de aansprakelijkheid van de ouders pro se, waarvoor de ouders een beroep hebben gedaan op de polis, in hoger beroep alsnog wordt afgewezen. Op de vraag van het hof welk belang appellanten
als ouders erbij hebben dat zij bij afwijzing van hun aansprakelijkheid pro se (op de voet van artikel 6:169 lid 2 BW) dan dus
geen beroep kunnen doen op hun polis, terwijl zij voor de veroordeling q.q., die zij niet in hoger beroep hebben aangevochten, in het geheel geen beroep kunnen doen op enige polis, zoals het hof uit de toelichting ter zitting begrijpt, is geen duidelijk antwoord gekomen. Immers, met de veroordeling pro se kunnen de ouders een beroep doen op de polis, zodat zij financieel belang erbij hebben dat die veroordeling in stand blijft. Daarmee lijkt het (financieel) belang van appellanten bij deze procedure in hoger beroep niet gediend, zo is ook ten pleidooie besproken. Indien en voor zover sprake zou zijn van een
immaterieel (of ander) belang bij deze procedure in hoger beroep, hetgeen appellanten overigens niet in de memorie van grieven hebben gesteld, dan valt zonder nadere toelichting (in de memorie van grieven) die ontbreekt niet in te zien welk immaterieel (of ander) belang appellanten bij deze procedure in hoger beroep hebben (vgl. HR 9 oktober 1998, NJ 1998, 853, ECLI:NL:HR:1998:ZC2735 (Jeffrey). Voorts is niet gesteld of gebleken dat appellanten louter voor de (hoofdelijke) proceskostenveroordeling in hoger beroep zijn gekomen, daargelaten dat zij niet opkomen tegen hun aansprakelijkheid q.q., waaraan de (hoofdelijke) proceskostenveroordeling eveneens is gekoppeld. Uit de toelichting bij grief III volgt dat de proceskostenveroordeling zou moeten sneuvelen als de vordering(en) van [geïntimeerde] jegens appellanten pro se alsnog door het hof zou worden afgewezen – en de grieven van appellanten zouden slagen. In die zin bouwt grief III voort op de grieven I en II.

3.7

Concluderend oordeelt het hof dat appellanten geen belang hebben ex artikel 3:303 BW bij hun vordering(en) in hoger beroep.

4. De slotsom

4.1

Appellanten worden niet ontvankelijk verklaard in hun hoger beroep. Aan beoordeling van de grieven komt het hof dan ook niet toe.

4.2

Als de in het ongelijk te stellen partij zal het hof appellanten in de kosten van het hoger beroep veroordelen.

De kosten voor de procedure in hoger beroep aan de zijde van geïntimeerde zullen worden vastgesteld op:

- griffierecht € 308,-

- salaris advocaat € 2.682,- (3 punten x tarief II)

5. De beslissing

Het hof, recht doende in hoger beroep:

verklaart appellanten niet ontvankelijk in hun hoger beroep van het tussen partijen gewezen vonnis van de rechtbank Gelderland, zittingsplaats Arnhem, van 29 januari 2014;

veroordeelt appellanten in de kosten van het hoger beroep, tot aan deze uitspraak aan de zijde van geïntimeerde vastgesteld op € 308,- voor verschotten en op € 2.682,- voor salaris advocaat overeenkomstig het liquidatietarief;

verklaart dit arrest voor zover het de hierin vermelde proceskostenveroordeling betreft uitvoerbaar bij voorraad.

Dit arrest is gewezen door mrs. R.A. Dozy, R. Prakke-Nieuwenhuizen en C.J.H.G. Bronzwaer en is in tegenwoordigheid van de griffier in het openbaar uitgesproken op 22 december 2015.