ECLI:NL:GHARL:2015:536

• Datum uitspraak: 27 januari 2015
• Publicatiedatum: 28 januari 2015
• Zaaknummer: 13/01081
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Bestuursrecht; Belastingrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: J.W. baron van Knobelsdorff; P. van der Wal; E. Polak
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Hoger beroep inzake de ANBI-status van een instelling voor verstandelijk gehandicapten

In deze zaak gaat het om de vraag of de Stichting [X], die vakanties organiseert voor verstandelijk gehandicapten, kan worden aangemerkt als een algemeen nut beogende instelling (ANBI) volgens artikel 5b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR). De Inspecteur heeft de ANBI-status van de stichting per 1 januari 2013 ingetrokken, omdat hij van mening is dat de stichting niet voor ten minste 90% het algemeen belang dient. De stichting heeft hiertegen hoger beroep ingesteld.

De rechtbank Noord-Nederland had eerder de uitspraak van de Inspecteur bevestigd, waarop de stichting in hoger beroep ging. Tijdens de zitting op 9 december 2014 werd de zaak behandeld, waarbij zowel de gemachtigde van de stichting als de Inspecteur aanwezig waren. De stichting stelt dat haar activiteiten gericht zijn op het bieden van zorg aan mensen die niet zelfstandig met vakantie kunnen gaan, terwijl de Inspecteur betoogt dat de stichting commerciële tarieven hanteert en daarmee niet voldoet aan de eisen voor ANBI-status.

Het Hof oordeelt dat de activiteiten van de stichting voornamelijk gericht zijn op het verzorgen van vakanties, waarbij de zorgcomponent bijkomstig is. De stichting kan niet worden gekwalificeerd als een instelling die uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt. Daarom bevestigt het Hof de uitspraak van de rechtbank en de intrekking van de ANBI-status door de Inspecteur. De uitspraak is openbaar uitgesproken op 27 januari 2015.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM - LEEUWARDEN

Afdeling belastingrecht

Locatie Leeuwarden

nummer 13/01081

uitspraakdatum:
27 januari 2015

Uitspraak van de eerste meervoudige belastingkamer

op het hoger beroep van

Stichting [X] , gevestigd te [Z] (hierna: belanghebbende)

tegen de uitspraak van de rechtbank Noord-Nederland van 17 september 2013, nummer AWB LEE 13/1201, in het geding tussen belanghebbende en

de
inspecteur van de
Belastingdienst/Kantoor ’s-Hertogenbosch (hierna: de Inspecteur)

1. Ontstaan en loop van het geding

1.1

Bij beschikking van 22 oktober 2012 heeft de Inspecteur de aan belanghebbende per 1 januari 2008 verleende status als algemeen nut beogende instelling (ANBI) ingetrokken.

1.2

Op het bezwaarschrift van belanghebbende heeft de Inspecteur bij uitspraak op bezwaar de beschikking gehandhaafd.

1.3

Belanghebbende is tegen die uitspraak in beroep gekomen bij de rechtbank Noord-Nederland (hierna: de Rechtbank). De Rechtbank heeft het beroep bij uitspraak van 17 september 2013 ongegrond verklaard.

1.4

Belanghebbende heeft tegen de uitspraak van de Rechtbank hoger beroep ingesteld. De Inspecteur heeft een verweerschrift ingediend.

1.5

Tot de stukken van het geding behoren, naast de hiervoor vermelde stukken, het van de Rechtbank ontvangen dossier dat op deze zaak betrekking heeft alsmede alle stukken die nadien, al dan niet met bijlagen, door partijen in hoger beroep zijn overgelegd.

1.6

Het onderzoek ter zitting heeft plaatsgevonden op 9 december 2014 te Leeuwarden. Daarbij zijn verschenen en gehoord [A] als gemachtigde van belanghebbende, alsmede [B] namens de Inspecteur, bijgestaan door mr. [C].

1.7

Van het verhandelde ter zitting is een proces-verbaal opgemaakt dat aan deze uitspraak is gehecht.

2. De vaststaande feiten

2.1

Belanghebbende is opgericht op 18 december 1985. Zij heeft statutair ten doel het organiseren van begeleide vakanties voor verstandelijk gehandicapten en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin des woords. Aan het entameren van haar activiteiten lag de wens van ouders van verstandelijk beperkte kinderen ten grondslag om die kinderen tijdens de zomervakanties niet in een instelling onder te brengen, maar op te vangen en ervoor te zorgen dat ook zij met vakantie konden gaan.

2.2

Bij belanghebbende zijn vijf parttime functionarissen in dienst voor ondersteunende en gedeeltelijk uitvoerende werkzaamheden. Belanghebbende maakt daarnaast gebruik van meer dan 300 vrijwilligers.

2.3

Belanghebbende brengt de vakanties voor haar reizigers in verschillende categorieën onder. Voor een klein deel bestaan deze uit de ’[D]-vakanties’, waarbij licht verstandelijk gehandicapten meegaan en de hulp vooral op het cognitieve is gericht, zoals hulp bij ruzie of agressie. De verhouding vakantiegasten-begeleiders betreft hier 7:2 of 8:2. Het grootste deel van de vakanties betreffen de ’[E]-vakanties’ en ’[F]-vakanties’. Deze zijn bestemd voor matig verstandelijk gehandicapten met twaalf reizigers en vier of zes begeleiders. Met de ’[F]-vakanties’ gaan ook vakantiegasten mee die permanent gebruik maken van een rolstoel of rollator. Van de opbrengst aan pensiongelden had in 2009 en 2010 15 percent betrekking op de [F]-vakanties.

2.4

Van de 80 vakantieweken ziet het grootste gedeelte op reizigers die zich niet alleen kunnen redden en hulp nodig hebben bij bijvoorbeeld toiletbezoek en douchegebruik.

2.5

Tijdens de vakanties worden de vakantiegasten begeleid door vrijwilligers die worden getraind door belanghebbende. Bij elke vakantie is een ervaren hoofdleider aanwezig, die speciaal door belanghebbende is getraind. Gedurende de vakanties worden de begeleiders ondersteund door coördinatoren. Zij zijn 24 uur per dag bereikbaar voor begeleiders en thuisblijvers voor het geval van calamiteiten.

2.6

Belanghebbende gaat ervan uit dat iedereen met een verstandelijke beperking uit zijn inkomen of uitkering een reissom moet kunnen betalen. Alleen aan reizigers die jonger zijn dan 18 jaar wordt de helft van de reissom in rekening gebracht.

2.7

In de jaarrekeningen van belanghebbende over 2009 en 2010 zijn als baten en lasten de volgende bedragen opgenomen:

2009

2010

€

%

€

%

Baten

Opbrengst pensiongelden

687.73

95,54

749.547

97,56

Annuleringsverzekering

150

0,02

-

-

Overige subsidies en giften

3.092

0,43

3.021

0,39

Financiële baten

28.88

4,01

15.751

2,05

Totaal baten

719.852

768.319

Lasten

Directe kosten kampen, dag- en weekendtochten

440.065

61,13

422.877

55,04

Annuleringsuitkeringen

-

-

-

-

Personeelskosten

182.797

25,39

201.141

26,18

Trainings- en overleg-kosten leiding

18.84

2,62

22.191

2,89

Afschrijvingen materiële vaste activa

3.62

0,50

4.389

0,57

Financiële lasten

925

0,13

675

0,09

Huisvestingskosten

28.662

3,98

23.533

3,06

Inventariskosten

81

0,01

1.806

0,24

Kantoorkosten

26.001

3.61

21.523

2,80

Organisatiekosten

28.832

4,01

33.916

4,41

Algemene kosten

5.164

0,72

8.417

1,10

Totaal lasten

734.987

740.468

Saldo exploitatie

-\- 15.136

27.851

2.8

Op verzoek van belanghebbende van 29 juni 2007 is belanghebbende per 1 januari 2008 als ANBI aangemerkt.

2.9

Op 13 en 14 juli 2011 heeft de Inspecteur een onderzoek ingesteld bij belanghebbende met als doel te beoordelen of ANBI-status met ingang van 1 januari 2008 terecht is verleend en sindsdien terecht is gecontinueerd. Naar aanleiding van dit onderzoek heeft de Inspecteur bij beschikking met dagtekening 22 oktober 2012 de ANBI-status per 1 januari 2013 ingetrokken.

3. Het geschil, de standpunten en conclusies van partijen

3.1

In geschil is of belanghebbende kan worden aangemerkt als een instelling als bedoeld in artikel 5b van de Algemene wet inzake rijksbelastingen (AWR), welke vraag door belanghebbende bevestigend en door de Inspecteur ontkennend wordt beantwoord.

3.2

Belanghebbende stelt zich op het standpunt dat zij met haar activiteiten een algemeen belang dient, doordat zij zorg biedt aan mensen die niet zelfstandig met vakantie kunnen gaan.

3.3

De Inspecteur is van mening dat noch het statutaire doel van belanghebbende, noch hetgeen belanghebbende ter realisering daarvan doet, het bieden van de mogelijkheid met vakantie te gaan, kan worden aangemerkt als te zijn gericht op enig algemeen belang. Reeds uit de door de Inspecteur gestelde omstandigheid dat belanghebbende voor de door haar georganiseerde reizen commerciële tarieven in rekening brengt, volgt dat zij met haar activiteiten niet voor ten minste 90percent het algemeen belang dient.

3.4

Beide partijen hebben voor hun standpunt aangevoerd wat is vermeld in de van hen afkomstige stukken. Daaraan hebben zij ter zitting toegevoegd hetgeen is vermeld in het aan deze uitspraak gehechte proces-verbaal van de zitting.

3.5

Belanghebbende concludeert tot vernietiging van de uitspraak van de Rechtbank, tot vernietiging van de uitspraak van de Inspecteur en van de beschikking tot intrekking van de ANBI-status.

3.6

De Inspecteur concludeert tot bevestiging van de uitspraak van de Rechtbank.

4. Beoordeling van het geschil

4.1

Ingevolge artikel 5b van de AWR is een algemeen nut beogende instelling:

a. een instelling – niet zijnde een vennootschap met in aandelen verdeeld kapitaal, een coöperatie, een onderlinge waarborgmaatschappij of een ander lichaam waarin bewijzen van deelgerechtigdheid kunnen worden uitgegeven – die:

1°. uitsluitend of nagenoeg uitsluitend het algemeen nut beoogt;

2°. voldoet aan bij ministeriële regeling te stellen voorwaarden;

3°. gevestigd is in het Koninkrijk, in een andere lidstaat van de Europese Unie of in een bij ministeriële regeling aangewezen staat, en

4°. door de inspecteur als zodanig is aangemerkt;

b. (…).

2. (...)

3. Als algemeen nut in de zin van dit artikel wordt beschouwd:

(…);

e. gezondheidszorg;

(…)

4.2

Belanghebbende stelt zich ten doel te voorzien in vakantiereizen ten behoeve van een bepaalde doelgroep. Aangezien die doelgroep bestaat uit mensen met een verstandelijke beperking, is in de door belanghebbende aan haar cliënten verleende diensten een zekere zorgcomponent te onderscheiden, die bestaat uit begeleiding. De medewerkers van belanghebbende zijn in beginsel niet bevoegd medische zorg te verlenen.

4.3

Blijkens de staten van baten en lasten over de jaren 2009 en 2010 worden de baten voor meer dan 95 percent verkregen uit betalingen door de reizigers en minder dan een half percent uit subsidies en giften. Van de lasten wordt ongeveer een kwart gevormd door personeelskosten. Voorts worden, naar volgt uit door de Inspecteur in het geding gebrachte vergelijkingen met commerciële reisbureaus, voor de reizen commerciële tarieven berekend. Belanghebbende heeft weliswaar gesteld dat de Inspecteur bij die vergelijking geen rekening houdt met kosten van vervoer, voeding en verzekering van de vrijwilligers, maar dat doet er niet aan af dat de door belanghebbende voor de reizen in rekening gebrachte prijzen niet lager zijn dan de prijzen die door commerciële reisbureaus in rekening worden gebracht.

4.4

Bij de activiteiten van belanghebbende staat het verzorgen van vakantiereizen voorop, waarbij het verlenen van zorg in de vorm van begeleiding bijkomend is. Dit zou anders kunnen zijn bij de zogenaamde '[F]-reizen' doch het is niet aannemelijk geworden dat deze reizen, waarop 15 percent van de betaalde pensiongelden betrekking heeft, meer dan 90 percent van de activiteiten van belanghebbende omvatten.

4.5

Op grond van het vorenoverwogene kan niet worden geoordeeld dat belanghebbende dient te worden gekwalificeerd als algemeen nut beogende instelling in de zin van art. 5b van de AWR. De Inspecteur heeft derhalve terecht bij zijn beschikking de ANBI-status ingetrokken.

Slotsom Op grond van het vorenstaande is het hoger beroep ongegrond.

5. Proceskosten

Het Hof acht geen termen aanwezig voor een veroordeling in de proceskosten.

6. Beslissing

Het Hof bevestigt de uitspraak van de Rechtbank.

Deze uitspraak is gedaan door mr. J.W. baron van Knobelsdorff, voorzitter, mr. P. van der Wal en mr. E. Polak, in tegenwoordigheid van mr. K. de Jong-Braaksma als griffier.

De beslissing is op
27 januari 2015 in het openbaar uitgesproken.

De griffier, De voorzitter,

(K. de Jong-Braaksma)

(J.W. van Knobelsdorff)

Afschriften zijn aangetekend per post verzonden op 28 januari 2015

Tegen deze uitspraak kunnen beide partijen binnen zes weken na de verzenddatum beroep in cassatie instellen bij

de Hoge Raad der Nederlanden (belastingkamer),

Postbus 20303,

2500 EH Den Haag.

Daarbij moet het volgende in acht worden genomen:

1. bij het beroepschrift wordt een afschrift van deze uitspraak overgelegd;

2 - het beroepschrift moet ondertekend zijn en ten minste het volgende vermelden:

a. de naam en het adres van de indiener;

b. de dagtekening;

c. een omschrijving van de uitspraak waartegen het beroep in cassatie is gericht;

d. de gronden van het beroep in cassatie.

Voor het instellen van beroep in cassatie is griffierecht verschuldigd. Na het instellen van beroep in cassatie ontvangt de indiener een nota griffierecht van de griffier van de Hoge Raad. In het cassatieberoepschrift kan de Hoge Raad verzocht worden om de wederpartij te veroordelen in de proceskosten.