ECLI:NL:GHARL:2015:4241

• Datum uitspraak: 26 mei 2015
• Publicatiedatum: 10 juni 2015
• Zaaknummer: 200.161.313/01
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Civiel recht; Personen- en familierecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: J.G. Idsardi; J.B. de Groot; W. Foppen
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Verlenging van partneralimentatie en financiële zelfstandigheid na echtscheiding

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 26 mei 2015 uitspraak gedaan in hoger beroep over een verzoek tot verlenging van de partneralimentatie. De man, verzoeker in hoger beroep, had in eerste aanleg een beschikking gekregen van de rechtbank Noord-Nederland, waarin de vrouw, verweerster in hoger beroep, was toegewezen in haar verzoek om de alimentatietermijn te verlengen van 19 juli 2014 tot 3 november 2017, de datum waarop zij AOW-gerechtigd zou zijn. De man was van mening dat de vrouw onvoldoende had gedaan om tot financiële zelfstandigheid te komen en ging in beroep tegen deze beslissing.

Het hof heeft vastgesteld dat de vrouw, geboren in 1952, en de man, geboren in 1954, in 1976 met elkaar zijn gehuwd en dat zij in 2002 zijn gescheiden. Bij de echtscheiding was bepaald dat de man een alimentatie van € 315 per maand zou betalen, welke nooit was verhoogd. De vrouw verzocht om verlenging van de alimentatie, maar het hof oordeelde dat de verplichting tot levensonderhoud na twaalf jaar van rechtswege eindigt, zoals vastgelegd in artikel 1:157 lid 4 BW. De vrouw had haar verzoek tot verlenging tijdig ingediend, maar het hof oordeelde dat zij niet voldoende had aangetoond dat er bijzondere omstandigheden waren die een verlenging rechtvaardigden.

Het hof concludeerde dat de vrouw onvoldoende aannemelijk had gemaakt dat zij in de afgelopen twaalf jaar alles had gedaan wat redelijkerwijs verwacht kon worden om financieel zelfstandig te worden. De omstandigheden die de vrouw aanvoerde, zoals haar uitgaven en de aflossing van schulden, werden niet als voldoende onderbouwd beschouwd. Het hof oordeelde dat de vrouw nog steeds mogelijkheden had om haar financiële situatie te verbeteren, zoals het terugvorderen van een lening aan haar zoon en het aanvragen van wettelijke indexering van de alimentatie.

Uiteindelijk heeft het hof de beschikking van de rechtbank vernietigd en het verzoek van de vrouw tot verlenging van de alimentatie afgewezen. Deze uitspraak benadrukt het belang van financiële zelfstandigheid na een echtscheiding en de strikte voorwaarden waaronder een verlenging van alimentatie kan worden toegewezen.

Uitspraak

GERECHTSHOF ARNHEM-LEEUWARDEN

locatie Leeuwarden

afdeling civiel recht

zaaknummer gerechtshof 200.161.313/01

(zaaknummer rechtbank Noord-Nederland C/19/104102/FA RK 17-746)

beschikking van de familiekamer van 26 mei 2015

inzake

[verzoeker],

wonende te [A],

verzoeker in hoger beroep,

verder te noemen: de man,

advocaat: mr. K. Martens, kantoorhoudend te Assen,

tegen

[verweerster] ,

wonende te [B],

verweerster in hoger beroep,

verder te noemen: de vrouw,

advocaat: mr. W.J.P. Suringar, kantoorhoudend te Assen.

1. Het geding in eerste aanleg

Het hof verwijst voor het geding in eerste aanleg naar de beschikking van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Leeuwarden, van 17 september 2014, uitgesproken onder voormeld zaaknummer.

2. Het geding in hoger beroep

2.1

Het verloop van de procedure blijkt uit:

- het beroepschrift, ingekomen op 16 december 2014;

- het verweerschrift, ingekomen op 23 januari 2015;

- een journaalbericht van 6 maart 2015 van mr. Martens, met bijlage;

- een journaalbericht van 11 maart 2015 van mr. Martens, met bijlage.

2.2

De mondelinge behandeling heeft op 23 maart 2015 plaatsgevonden. Partijen zijn in persoon verschenen, bijgestaan door hun advocaten.

3. De vaststaande feiten

3.1

De man is geboren [in] 1954 en de vrouw [in] 1952. Zij zijn [in] 1976 met elkaar gehuwd. Uit dit huwelijk zijn twee kinderen geboren.

3.2

Bij beschikking van 23 april 2002 is de echtscheiding tussen partijen uitgesproken.

Deze beschikking is op 19 juli 2002 ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand, waardoor het huwelijk van partijen is ontbonden.

De kinderen van partijen waren ten tijde van de echtscheiding reeds meerderjarig.

3.3

Bij beschikking van 25 juni 2002 van de rechtbank Assen is -conform hetgeen partijen zijn overeengekomen- bepaald dat de man vanaf de datum van inschrijving van de echtscheidingsbeschikking in de registers van de burgerlijke stand een bijdrage in de kosten van het levensonderhoud van de vrouw dient te voldoen van € 315,-- per maand. De man heeft steeds aan zijn alimentatieverplichting jegens de vrouw voldaan. Deze bijdrage is nimmer verhoogd met de wettelijke indexering.

4. De omvang van het geschil

4.1

In geschil is het verzoek van de vrouw om de termijn gedurende welke de man verplicht is een bijdrage te leveren in de kosten van haar levensonderhoud te verlengen van 19 juli 2014 tot 3 november 2017, op welke laatstgenoemde datum de vrouw de AOW-gerechtigde leeftijd zal hebben bereikt. De rechtbank heeft in de bestreden beschikking het verzoek van de vrouw toegewezen

4.2

De man is met vijf grieven in hoger beroep gekomen tegen de beschikking van 17 september 2014. Deze grieven beogen het geschil in hoger beroep in volle omvang aan de orde te stellen.

5. De motivering van de beslissing

5.1

Op grond van artikel 1:157 lid 4 BW eindigt de verplichting tot levensonderhoud van rechtswege na het verstrijken van een termijn van twaalf jaren, die aanvangt op de datum van inschrijving van de beschikking in de registers van de burgerlijke stand. Dit betekent dat in dit geval de verplichting tot levensonderhoud van rechtswege is geëindigd op 19 juli 2014.

5.2

Ingevolge artikel 1:157 lid 5, eerste volzin, BW kan de rechter, indien de beëindiging van de uitkering ten gevolge van het verstrijken van de in het vierde lid bedoelde termijn van zo ingrijpende aard is dat ongewijzigde handhaving van die termijn naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid van degene die tot uitkering gerechtigd is niet kan worden gevergd, op diens verzoek alsnog een termijn stellen. Het verzoek daartoe dient te worden ingediend voordat drie maanden sinds de beëindiging zijn verstreken.

5.3

Het hof constateert dat het verzoek van de vrouw tot verlenging van de alimentatieduur tot 3 november 2017 bij de rechtbank is ingekomen op 25 maart 2014 en daarmee binnen de in artikel 1:157 lid 5 BW bedoelde termijn, zodat de vrouw in haar verzoek ontvankelijk is.

5.4

Het hof overweegt dat blijkens de wetsgeschiedenis (TK 1985/1986, 19 295, nr. 3 en 6) het uitgangspunt van de wetgever is dat de alimentatieverplichting na twaalf jaar definitief eindigt. Volgens de wetgever houdt de verantwoordelijkheid die men door het huwelijk op zich heeft genomen weliswaar een verplichting in om bij te dragen in het levensonderhoud van de andere partij, maar deze verantwoordelijkheid rechtvaardigt niet dat deze verplichting na beëindiging van de huwelijksband ongelimiteerd blijft bestaan. De termijn van twaalf jaar stelt de alimentatiegerechtigde in staat de zorg voor eventuele kinderen op zich te nemen en na verloop van tijd, wanneer de kinderen naar zelfstandigheid toegroeien, zich erop voor te bereiden in eigen levensonderhoud te voorzien. In het geval dat wordt verzocht om verlenging dient de alimentatiegerechtigde aan te tonen dat sprake is van een uitzonderlijke situatie. Daarbij kan volgens de parlementaire geschiedenis en de Hoge Raad in zijn beschikking van 19 december 2008, LJN BF3928, naast de financiële situatie waarin de alimentatiegerechtigde verkeert onder meer worden gedacht aan de volgende factoren, die in onderlinge samenhang moeten worden bezien:

- in hoeverre de alimentatiegerechtigde in twaalf jaar tijd alles gedaan heeft wat redelijkerwijs verwacht mag worden om tot financiële zelfstandigheid te geraken, diens leeftijd, gezondheid, arbeidsverleden en achtergrond in aanmerking genomen;

- de mate waarin de behoefte van de alimentatiegerechtigde aan voortduring van een uitkering tot levensonderhoud nog verband houdt met het huwelijk;

- de verwachting van partijen toen zij huwden en

- de zorg voor de kinderen en de mogelijkheden die de zorg liet, het aantal en de leeftijd van de kinderen mede in aanmerking genomen, om zich een bestaan op te bouwen dat onafhankelijkheid van de gewezen echtgenoot zou verschaffen.

5.5

Dit betekent dat het hof dient te beoordelen of de vrouw bijzondere omstandigheden aan haar zijde heeft gesteld en voldoende aannemelijk heeft gemaakt, waardoor ongewijzigde handhaving van de termijn van twaalf jaar naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet van haar kan worden gevergd.

5.6

Het hof acht de door de vrouw aangevoerde omstandigheden niet van dien aard, dat ongewijzigde handhaving van de termijn van twaalf jaar naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid niet van haar kan worden gevergd. Het hof overweegt hiertoe het volgende.

5.7

Het hof laat in het midden wat de precieze omvang is van de inkomensachteruitgang van de vrouw nu de alimentatieverplichting van de man eindigt en ook of en in hoeverre de arbeidsongeschiktheid van de vrouw haar verhinderde of verhindert om geheel of gedeeltelijk in eigen levensonderhoud te voorzien. In hoger beroep is tussen partijen weliswaar discussie blijven bestaan over de hoogte van het bedrag dat de vrouw in het kader van de verdeling van de huwelijksgoederengemeenschap zou hebben ontvangen en is niet duidelijk geworden wat het exacte geldbedrag is geweest dat de vrouw indertijd heeft ontvangen. Niettemin staat tussen partijen vast dat de vrouw, naast een bedrag dat buiten de verdeling viel, in ieder geval een bedrag van € 71.498,84 heeft ontvangen.

5.8

Het hof is van oordeel dat de vrouw met de door haar overgelegde bescheiden onvoldoende aannemelijk heeft gemaakt dat zij, alle relevante omstandigheden in aanmerking nemend, in de afgelopen twaalf jaren voldoende in het werk heeft gesteld om tot financiële zelfstandigheid te geraken. In het bijzonder heeft de vrouw onvoldoende aannemelijk gemaakt waarom zij, in de wetenschap dat de partneralimentatie na twaalf jaar van rechtswege zou eindigen, van het hiervoor in 5.7 genoemde bedrag niets heeft gereserveerd waarmee het voorzienbare inkomensverlies geheel of gedeeltelijk zou kunnen worden gecompenseerd.

De enkele stelling van de vrouw dat haar vermogen volledig heeft opgesoupeerd, onder meer aan herinrichting (€ 30.000,--), advocaatkosten (€ 10.000,--), aflossing van kredieten, levensonderhoud en aan een lening aan de jongste zoon van partijen (€ 5.000,--), is daartoe zonder nadere onderbouwing onvoldoende. Ook indien van de juistheid van deze stelling wordt uitgegaan, moet tevens worden vastgesteld dat het redelijk noch billijk is de gevolgen van de door de vrouw gemaakte keuze het haar toekomende deel van het huwelijksvermogen aldus consumptief te besteden voor rekening van de man te laten komen.

5.9

Daarbij betrekt het hof dat de vrouw nog middelen heeft om de nadelige invloed van de inkomensachteruitgang te beperken, aangezien zij nog aanspraak kan maken -nu zij niet heeft gesteld dat zij daarvan afstand heeft gedaan- op de wettelijke indexering over de alimentatie, waarvan betaling tot op heden achterwege is gelaten. Verder heeft zij niet duidelijk gemaakt waarom zij de lening aan de zoon niet zou kunnen terugvorderen om haar inkomensachteruitgang op te vangen.

6. De slotsom

6.1

Op grond van hetgeen hiervoor is overwogen dient het hof de bestreden beschikking te vernietigen en het verzoek van de vrouw tot verlenging alsnog af te wijzen.

7. De beslissing

Het gerechtshof:

vernietigt de beschikking van de rechtbank Noord-Nederland, locatie Leeuwarden, van 17 september 2014;

wijst het verzoek van de vrouw tot verlenging van de verplichting tot levensonderhoud van de man jegens haar alsnog af.

Deze beschikking is gegeven door mr. J.G. Idsardi, J.B. de Groot en mr. W. Foppen , en uitgesproken ter openbare terechtzitting van dit hof van 26 mei 2015 in het bijzijn van de griffier.