ECLI:NL:GHARL:2014:10316

• Datum uitspraak: 16 december 2014
• Publicatiedatum: 6 april 2016
• Zaaknummer: 21-003361-13
• Instantie: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden
• Type: Uitspraak
• Rechtsgebied: Strafrecht
• Procedures: Hoger beroep
• Rechters: P. van Kesteren; H. Abbink; P.R. Wery
• Vindplaatsen: Rechtspraak.nl

AI samenvatting door Lexboost • Automatisch gegenereerd

Beoordeling van beledigende uitlatingen tijdens een demonstratie met betrekking tot discriminatie

In deze zaak heeft het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden op 16 december 2014 uitspraak gedaan in hoger beroep tegen een vonnis van de rechtbank Oost-Nederland. De verdachte was eerder vrijgesproken van het tenlastegelegde feit, maar het hof heeft het vonnis vernietigd en een andere bewijsbeslissing genomen. De zaak betreft een demonstratie van de Nederlandse Volksunie op 28 mei 2011 in Enschede, waar de verdachte beledigende uitlatingen heeft gedaan over mensen van Turkse en/of Marokkaanse afkomst. De uitlatingen, waaronder 'Ali B en Mustapha, ga toch terug naar Ankara', zijn beoordeeld aan de hand van de criteria voor belediging zoals vastgesteld in de jurisprudentie. Het hof oordeelt dat de uitlatingen beledigend zijn en niet bijdragen aan een publiek maatschappelijk debat. De verdachte is in het hoger beroep niet-ontvankelijk verklaard voor het onderdeel 'opzettelijk heeft aangezet tot haat'. Het hof heeft de verdachte veroordeeld tot een geldboete van € 500,00 en 10 dagen hechtenis, waarbij het hof rekening heeft gehouden met de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan.

Uitspraak

Afdeling strafrecht

Parketnummer: 21-003361-13

Uitspraak d.d.: 16 december 2014

TEGENSPRAAK

Promis

Verkort arrest van de meervoudige kamer voor strafzaken

gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Oost-Nederland van 26 februari 2013 met parketnummer 08-720690-12 in de strafzaak tegen

[verdachte] ,

geboren te [geboorteplaats] op [1972] ,

wonende te [woonplaats] , [adres] .

Het hoger beroep

De verdachte heeft tegen het hiervoor genoemde vonnis hoger beroep ingesteld.

Onderzoek van de zaak

Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek op de terechtzitting van het hof van 2 december 2014 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422 van het Wetboek van Strafvordering, het onderzoek op de terechtzitting in eerste aanleg.

Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal. Deze vordering is na voorlezing aan het hof overgelegd. Het hof heeft voorts kennisgenomen van hetgeen door verdachte en zijn raadsman, mr. N. Hendriksen, naar voren is gebracht.

Ontvankelijkheid van het hoger beroep

Verdachte is bij vonnis waarvan beroep vrijgesproken van het tenlastegelegde feit, voor zover het betreft het onderdeel ‘opzettelijk heeft aangezet tot haat’, nadat het openbaar ministerie tot vrijspraak voor dat onderdeel had gerequireerd. Hoger beroep tegen deze (partiële) vrijspraak staat voor verdachte niet open. Het hof zal verdachte daarom in zoverre niet-ontvankelijk in zijn hoger beroep verklaren.

Het vonnis waarvan beroep

Het hof zal het vonnis waarvan beroep – voor zover aan het oordeel van het hof onderworpen – vernietigen omdat het tot een andere bewijsbeslissing en strafoplegging komt en daarom opnieuw rechtdoen.

De tenlastelegging

Aan verdachte is tenlastegelegd dat:

hij op of omstreeks 28 mei 2011 te Enschede, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, zich in het openbaar, namelijk tijdens een demonstratie van de Nederlandse Volksunie op het stationsplein en/of (nabij) de Prinsessentunnel en/of (nabij) de Hengelosestraat en/of (nabij) de Deurningerstraat, mondeling en/of bij afbeelding en/of bij geschrift, opzettelijk beledigend heeft uitgelaten over een groep mensen, te weten Turken

en/of buitenlanders en/of vreemdelingen, wegens hun ras, doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk beledigend heeft/hebben geroepen/gescandeerd;

- ' Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst' en/of

- ' Ali B en Mustapha ga toch terug naar Ankara' en/of

- ' Europa was, is en blijft een continent van het blanke ras, dus willen wij alle nationale staten in Europa oproepen, gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan het probleem van vervreemding'

en/of doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk beledigend heeft/hebben getoond/gedragen;

- ( een) vlag(gen) met daarop (een) afdruk(ken) van het zogenaamde White Power symbool en/of

- een tatoeage (op het hoofd) met de tekst 'Houzee'

en/of hij op of omstreeks 28 mei 2011 te Enschede, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, in het openbaar, namelijk tijdens een demonstratie van de Nederlandse Volksunie op het stationsplein en/of (nabij) de Prinsessentunnel en/of (nabij) de Hengelosestraat en/of (nabij) de Deurningerstraat, mondeling en/of bij afbeelding, opzettelijk heeft aangezet tot
haat tegen of discriminatie van mensen wegens hun ras, te weten Turken en/of buitenlanders en/of vreemdelingen, wegens hun ras, doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk heeft/hebben geroepen/gescandeerd;

- ' Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst' en/of

- ' Ali B en Mustapha ga toch terug naar Ankara' en/of

- ' Europa was, is en blijft een continent van het blanke ras, dus willen wij alle nationale staten in Europa oproepen, gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan het probleem van vervreemding'

en/of doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk beledigend heeft/hebben getoond/gedragen;

- ( een) vlag(gen) met daarop (een) afdruk(ken) van het zogenaamde White Power symbool en/of

- een tatoeage (op het hoofd) met de tekst 'Houzee';

(artikel 137d Wetboek van Strafrecht)

Indien in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zijn deze verbeterd. De verdachte is daardoor niet geschaad in de verdediging.

Overweging met betrekking tot het bewijs

De vraag of sprake is van belediging van een groep mensen als omschreven in artikel 137c van het Wetboek van Strafrecht dient te worden beantwoord aan de hand van drie in de jurisprudentie ontwikkelde toetsingscriteria.

De Hoge Raad heeft overwogen dat een uitlating beledigend is wanneer zij de strekking heeft een ander bij het publiek in een kwaad daglicht te stellen (HR 30 oktober 2001, LJN AB3143). De uitlating moet daarnaast over een groep mensen of haar kenmerk gaan. De tweede toets betreft de vraag of een uitlating in een bepaalde context is gedaan en zo ja in welke. Uit de jurisprudentie van de Hoge Raad blijkt dat de context waarin een uitlating is gedaan het beledigend karakter van de uitlating weg kan nemen, indien de uitlating een bijdrage levert aan of dienstig is aan een publiek maatschappelijk debat, een geloofs-opvatting of als de uitlating onder de bescherming van artistieke expressie valt. De reik-wijdte van die context wordt gevormd door verdachtes recht op vrijheid van meningsuiting als bedoeld in artikel 10 van het Europees verdrag voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM). De derde toets betreft de beoordeling of de beledigende uitlating, die een bijdrage levert aan of dienstig is aan een publiek maatschappelijk debat of een geloofsopvatting of indien deze uitlating onder bescherming van de artistieke expressie valt, niettemin toch onnodig grievend is.

Ten aanzien van de eerste toets heeft de rechtbank in de zaak van verdachte en de medeverdachte [medeverdachte 1] onder meer overwogen:

Door verdachte is de volgende uitlating gedaan “Ali B en Mustapha, ga toch terug naar Ankara”. De rechtbank oordeelt dat deze uitlating zich richt tot personen die niet blank zijn. Ali B en Mustapha worden hier als representanten van deze groep gebruikt. Met deze uitspraak wordt, mede door de context, duidelijk gemaakt dat personen van niet-Nederlandse afkomst, waaronder meer specifiek personen van Turkse en/of Marokkaanse afkomst, niet welkom zijn. Hun eigenwaarde wordt aangetast en zij worden om hun ras in diskrediet gebracht, hetgeen beledigend is.

Het hof neemt deze overwegingen over en maakt die tot de zijne.

Ten aanzien van de tweede toets:

De demonstratie waaraan verdachte heeft deelgenomen is gehouden in het kader van het maatschappelijk debat over de wenselijkheid van een totale immigratiestop. Medeverdachte [medeverdachte 2] heeft de deelnemers aan de demonstratie toegesproken en heeft daarbij onder meer gezegd: ‘
Vandaag demonstreren we tegen de multiculturele terreur en voor een totale immigratiestop ’. Tijdens deze demonstratie is bovenbeschreven uitlating
‘Ali B en Mustapha, ga toch terug naar Ankara’ gedaan door verdachte en andere deelnemers. Het hof vermag niet in te zien op welke wijze het doen van bovenbeschreven uitlating een

bijdrage levert of dienstig zou kunnen zijn aan het publiek maatschappelijk debat, een geloofsopvatting of onder de bescherming van artistieke expressie zou vallen.

Ten aanzien van de derde toets:

Nu zich hier de vooromschreven uitzondering van strafbaarheid niet voordoet, komt het hof aan de toetsing van de proportionaliteit niet toe.

Vrijspraak

Het hof acht niet wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het tenlastegelegde heeft begaan, voor zover het betreft de passage

• 'Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst'
• Europa was, is en blijft een continent van het blanke ras, dus willen wij alle nationale staten in Europa oproepen, gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan het probleem van vervreemding

en voor zover het betreft het tonen/dragen van

• (een) vlag(gen) met daarop (een) afdruk(ken) van het zogenaamde White Power symbool;
• een tatoeage (op het hoofd) met de tekst ‘Houzee’.

Het hof overweegt in het bijzonder:

De door de gastspreker [gastspreker] tijdens de demonstratie in de Duitse taal gehouden redevoering, waarvan de vertaling luidt als hierboven tenlastegelegd acht het hof in de kern niet strafwaardig in de zin van artikel 137c en/of 137d van het Wetboek van Strafrecht. Hetzelfde geldt voor de gescandeerde leus: “Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst”.

Anders dan de rechtbank ziet het hof het meevoeren van en zwaaien met een Keltische vlag en/of het zichtbaar dragen van een tatoeage met de tekst ‘Houzee’ in de context van de onderhavige demonstratie niet als ondersteunend aan de aan verdachte verweten gedraging.

Bewezenverklaring

Door wettige bewijsmiddelen, waarin zijn vervat de redengevende feiten en omstandigheden waarop de bewezenverklaring steunt, acht het hof wettig en overtuigend bewezen dat verdachte het tenlastegelegde heeft begaan, met dien verstande dat:

hij op
of omstreeks 28 mei 2011 te Enschede, tezamen en in vereniging met
een ander of anderen,
althans alleen, zich in het openbaar, namelijk tijdens een demonstratie van de Nederlandse Volksunie
op het stationsplein en/of (nabij) de Prinsessentunnel en/of (nabij) de Hengelosestraat en/of (nabij) de Deurningerstraat , mondeling
en/of bij afbeelding en/of bij geschrift , opzettelijk beledigend heeft uitgelaten over een groep mensen, te weten Turken

en/of buitenlanders en/of vreemdelingen, wegens hun ras, doordat verdachte en
/of zijn mededader
( s
) opzettelijk beledigend
heeft/ hebben geroepen/gescandeerd;

- 'Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst' en/of

- ' Ali B en Mustapha ga toch terug naar Ankara'
en/of

- 'Europa was, is en blijft een continent van het blanke ras, dus willen wij alle nationale staten in Europa oproepen, gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan het probleem van vervreemding'

en/of doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk beledigend heeft/hebben getoond/gedragen;

- (een) vlag(gen) met daarop (een) afdruk(ken) van het zogenaamde White Power symbool en/of

- een tatoeage (op het hoofd) met de tekst 'Houzee'

en
/of hij op
of omstreeks 28 mei 2011 te Enschede, tezamen en in vereniging met
een ander of anderen,
althans alleen, in het openbaar, namelijk tijdens een demonstratie van de Nederlandse Volksunie op het stationsplein en/of (nabij) de Prinsessentunnel en/of (nabij) de Hengelosestraat en/of (nabij) de Deurningerstraat, mondeling
en/of bij afbeelding, opzettelijk heeft aangezet tot
haat tegen of discriminatie van mensen wegens hun ras, te weten Turken en/of buitenlanders en/of vreemdelingen,
wegens hun ras, doordat verdachte en
/of zijn mededader
( s
) opzettelijk
heeft/ hebben geroepen/gescandeerd;

- 'Nederland voor Nederlanders, eigen volk eerst' en/of

- ' Ali B en Mustapha ga toch terug naar Ankara'
en/of

- 'Europa was, is en blijft een continent van het blanke ras, dus willen wij alle nationale staten in Europa oproepen, gemeenschappelijk het hoofd te bieden aan het probleem van vervreemding'

en/of doordat verdachte en/of zijn mededader(s) opzettelijk beledigend heeft/hebben getoond/gedragen;

- (een) vlag(gen) met daarop (een) afdruk(ken) van het zogenaamde White Power symbool en/of

- een tatoeage (op het hoofd) met de tekst 'Houzee' ;

(artikel 137d Wetboek van Strafrecht)

Het hof acht niet bewezen hetgeen verdachte meer of anders is tenlastegelegd dan hierboven is bewezenverklaard, zodat deze daarvan behoort te worden vrijgesproken.

Strafbaarheid van het bewezenverklaarde

het bewezen verklaarde levert op:

de eendaadse samenloop van zich in het openbaar mondeling opzettelijk beledigend uitlaten over een groep mensen wegens hun ras, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen

en

in het openbaar mondeling aanzetten tot discriminatie van mensen wegens hun ras, terwijl het feit wordt gepleegd door twee of meer verenigde personen.

Strafbaarheid van de verdachte

Verdachte is strafbaar aangezien geen omstandigheid is gebleken of aannemelijk geworden die verdachte niet strafbaar zou doen zijn.

Oplegging van straf en/of maatregel

De hierna te melden strafoplegging is in overeenstemming met de aard en de ernst van het bewezenverklaarde en de omstandigheden waaronder dit is begaan, mede gelet op de persoon van verdachte en zijn draagkracht, zoals van een en ander bij het onderzoek ter terechtzitting is gebleken.

Het hof komt tot een andere (geringere) bewezenverklaring dan de rechtbank en zal daarom volstaan met oplegging van een geldboete als na te melden, waarbij het hof termen aanwezig acht alle verdachten in deze strafzaak gelijk te zal bestraffen.

Toepasselijke wettelijke voorschriften

Het hof heeft gelet op de artikelen 23, 24, 24c, 55, 137c en 137d van het Wetboek van Strafrecht.

Deze voorschriften zijn toegepast, zoals zij golden ten tijde van het bewezenverklaarde.

BESLISSING

Het hof:

Verklaart de verdachte niet-ontvankelijk in het hoger beroep, voor zover gericht tegen de beslissing ter zake van het ten laste gelegde ‘opzettelijk heeft aangezet tot haat’.

Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:

Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan.

Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.

Verklaart het bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.

Veroordeelt de verdachte tot een
geldboete van
€ 500,00 (vijfhonderd euro) , bij gebreke van betaling en verhaal te vervangen door
10 (tien) dagen hechtenis .

Aldus gewezen door

mr. P. van Kesteren, voorzitter,

mr. H. Abbink en mr. P.R. Wery, raadsheren,

in tegenwoordigheid van mr. A.C. Wormgoor, griffier,

en op 16 december 2014 ter openbare terechtzitting uitgesproken.

Proces-verbaal van het in dezelfde zaak voorgevallene ter openbare terechtzitting van het gerechtshof van 16 december 2014.

Tegenwoordig:

mr. P. van Kesteren, voorzitter,

mr. A.C.L. van Holland, advocaat-generaal,

mr. N.D. Mavus-ten Elshof, griffier.

De voorzitter doet de zaak uitroepen.

De verdachte is niet in de zaal van de terechtzitting aanwezig.

De voorzitter spreekt het arrest uit.

Waarvan is opgemaakt dit proces-verbaal, dat door de voorzitter en de griffier is vastgesteld en ondertekend.