ECLI:NL:GHAMS:2024:519

Uitspraak

beschikking

___________________________________________________________________

GERECHTSHOF AMSTERDAM

ONDERNEMINGSKAMER

beschikking van de Ondernemingskamer van 7 maart 2024

inzake

zaaknummer: 200.334.378/01

DE ONDERNEMINGSRAAD VAN SABIC LIMBURG B.V.,

gevestigd te Sittard,

VERZOEKER,

advocaat:
mr. A.A.W. Terpstra, kantoorhoudend te Utrecht,

t e g e n

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SABIC LIMBURG B.V.,

gevestigd te Sittard,

VERWEERSTER,

advocaten:
mrs. P.G. Vesteringen
R.D. Beudeker, beiden kantoorhoudend te Amsterdam.

en inzake

zaaknummer: 200.334.406/01 OK

DE ONDERNEMINGSRAAD VAN SABIC INNOVATIVE PLASTICS B.V.,

gevestigd te Bergen op Zoom,

VERZOEKER,

advocaat:
mr. P.H. Burger, kantoorhoudend te Utrecht,

t e g e n

de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid

SABIC INNOVATIVE PLASTICS B.V.,

gevestigd te Bergen op Zoom,

VERWEERSTER,

advocaten:
mrs. P.G. Vesteringen
R.D. Beudeker, beiden kantoorhoudend te Amsterdam.

In het vervolg zullen partijen (ook) als volgt worden aangeduid:

verzoeker in de zaak 200.334.378/01 als de OR Sabic Limburg;
verweerster in de zaak 200.334.378/01 als Sabic Limburg;
verzoeker in de zaak 200.334.406/01 als de OR Sabic Bergen op Zoom;
verweerster in de zaak 200.334.406/01 als Sabic Bergen op Zoom;
de OR Sabic Limburg en de OR Sabic Bergen op Zoom gezamenlijk als de ondernemingsraden;
Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom gezamenlijk als Sabic c.s.

1.Het verloop van het geding in beide zaken

1.1

De OR Sabic Limburg heeft bij verzoekschrift van 7 november 2023 de Ondernemingskamer verzocht voor recht te verklaren dat Sabic Limburg bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit van 9 oktober 2023, haar te gebieden om dat besluit in te trekken en alle gevolgen daarvan ongedaan te maken en haar te verbieden handelingen te (doen) verrichten ter uitvoering van dat besluit of onderdelen daarvan.

1.2

De OR Sabic Bergen op Zoom heeft bij verzoekschrift van 8 november 2023 de Ondernemingskamer verzocht voor recht te verklaren dat Sabic Bergen op Zoom bij afweging van alle betrokken belangen in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit van 9 oktober 2023, haar te gebieden om dat besluit in te trekken en alle gevolgen daarvan ongedaan te maken en haar te verbieden handelingen te (doen) verrichten ter uitvoering van dat besluit of onderdelen daarvan.

1.3

Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom hebben bij gezamenlijk verweerschrift van 23 januari 2023 geconcludeerd tot afwijzing van de verzoeken.

1.4

De verzoeken zijn gezamenlijk behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 8 februari 2024. Bij die gelegenheid hebben de advocaten de standpunten van de onderscheiden partijen toegelicht aan de hand van aan de Ondernemingskamer en de wederpartij overgelegde aantekeningen en wat de OR Sabic Limburg betreft onder overlegging van tevoren toegestuurde nadere producties. Partijen en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.

1.5

Partijen hebben uitspraak gevraagd.

2.De vaststaande feiten

2.1

SABIC is een internationaal petrochemisch concern met wereldwijd ruim 31.000 medewerkers. SABIC is voor 70% eigendom van Aramco, de staatsoliemaatschappij van Saoedi-Arabië. SABIC is via dochterondernemingen in verschillende Europese landen actief. In 2002 heeft SABIC DSM Petrochemicals in Sittard-Geleen overgenomen. Sabic Limburg omvat een productielocatie te Geleen (op het industrieterrein Chemelot), een onderzoeks- en ontwikkelingslocatie te Geleen (op de campus van het industrieterrein Chemelot, genaamd Brightlands) en het Europese hoofdkantoor (
European head office, hierna ook: het EHO) van SABIC te Sittard. Bij Sabic Limburg zijn circa 1.400 medewerkers werkzaam. Een andere productielocatie van SABIC in Nederland wordt geëxploiteerd door Sabic Bergen op Zoom te Bergen op Zoom. Bij Sabic Bergen op Zoom zijn circa 870 medewerkers werkzaam.

2.2

Op het EHO van SABIC te Sittard zijn circa 400 medewerkers werkzaam die in dienst zijn van Sabic Limburg. Daarnaast zijn op het EHO te Sittard medewerkers van andere Europese entiteiten van SABIC werkzaam en een aantal medewerkers van Sabic Bergen op Zoom.

2.3

In juni 2021 heeft het Europese managementteam van SABIC (hierna: EMT) Cushman & Wakefield (hierna: C&W) benaderd om een
housing strategymet betrekking tot het EHO te Sittard op te stellen. C&W heeft daarop op 21 juni 2021 een zogenaamd pitchdocument aan het EMT opgeleverd. Vanaf augustus 2021 is hierover overleg gevoerd, waarna het EMT begin 2022 aan C&W opdracht heeft gegeven om een
workplace strategyop te stellen.

Sabic Limburg

2.4

Op 1 februari 2022 heeft Sabic Limburg een zogenaamde eerste fase-melding aan de OR Sabic Limburg gedaan inhoudende dat een studie wordt gedaan naar het openen van een nieuw EHO in Amsterdam, het sluiten van het EHO te Sittard en het invoeren van hybride werken.

2.5

Op 8 februari 2022 heeft een overleg plaatsgevonden tussen Sabic Limburg en de OR Sabic Limburg, waarbij Sabic Limburg de plannen ten aanzien van het EHO heeft gepresenteerd.

2.6

In maart 2022 heeft C&W haar
workplace strategyrapport opgeleverd aan het EMT.

2.7

Op 30 mei 2022 heeft Sabic Limburg de OR Sabic Limburg meegedeeld dat het project verplaatsing van het EHO van Sittard naar Amsterdam mede vanwege de oorlog in Oekraïne in 2022 niet zal worden uitgevoerd.

2.8

Op 9 augustus 2022 heeft Sabic Limburg een concept-adviesaanvraag aan de OR Sabic Limburg gestuurd. In deze concept-adviesaanvraag is onder meer vermeld:

“
Adviesaanvraag voor het voorgenomen besluit aangaande:

Openen van een Europees hoofdkantoor/”European Head Office” in Amsterdam
Sluiten van het bestaande “European Head Office” in Sittard
Inrichten van een werklocatie dicht bij bestaande SABIC-faciliteiten in Limburg
Toekennen van een nieuwe primaire werkplek in Amsterdam of omgeving Sittard afhankelijk van de functie
Introduceren van “Hybrid Way of Working” om relocatie mogelijk te maken

(…)

Hierbij vragen wij uw advies, conform artikel 25 lid 1 sub e en f van de Wet op de Ondernemingsraden, met betrekking tot het voornemen om een Europees hoofdkantoor in Amsterdam te openen en het bestaande Europese hoofdkantoor in Sittard te sluiten. Als gevolg van dit voorgenomen besluit zijn wij voornemens om (i) functies te verplaatsen naar Amsterdam en (ii) functies te verplaatsen naar een nieuwe lokale kantoorruimte in de regio Sittard-Geleen (…).

De aanleiding, de onderbouwing en de toegevoegde waarde

(…)

Het doel van SABIC in Europa is winstgevend en financieel gezond te blijven en daarvoor zijn steeds aanpassingen nodig, inclusief een locatie- en cultuurverandering om onze leidende positie op het gebied van duurzaamheid, innovatie en winstgevendheid te borgen.

Deze adviesaanvraag beschrijft de strategie achter het voorgenomen besluit de keuzes die daaruit volgen, de effecten op de functies en voorstellen over welke mitigerende maatregelen zullen worden genomen om de voorgenomen verhuizing mogelijk te maken.

(…)

Om onze wereldwijde lange termijn ambitie te verwezenlijken, SABIC versterken als wereldleider in de chemische industrie, is het de mening van SABIC dat het belangrijk is dat ons Europese hoofdkantoor zich in een toonaangevende Europese stad bevindt met een internationale cultuur, internationale en nationale reisinfrastructuur (…).

Nederland is uiteindelijk het land van voorkeur geworden, waarbij Amsterdam werd gekozen om verschillende redenen (…).

Financiële businesscase

Hoewel de verhuizing van het Europese hoofdkantoor voornamelijk wordt gedreven door strategische overwegingen, zijn de bijbehorende kosten ook redelijk en acceptabel. De volgende aannames en voorspellingen zijn gebruikt om een financieel overzicht te krijgen van de voorgestelde verhuizingen.

(…)

De impact op functies

(…)

Het totaalaantal functies bij SABIC Limburg B.V. wat in scope is van deze adviesaanvraag is ~415. Van die ~415 zijn nu ~360 medewerk(st)ers gevestigd in de kantoorlocatie Sittard. (…).

Voor ~221 functies voorzien we een verhuizing van kantoor Sittard naar een andere locatie in de regio Sittard-Geleen.

Voor ~139 functies voorzien we een verhuizing van kantoor Sittard naar kantoor Amsterdam:

(…)

Impact van het voorgenomen besluit op medewerk(st)ers

(…)

In-scope functies zullen vanaf dag 1 gemiddeld 50% op kantoor aanwezig zijn
Terugbetaling van T&L [OK: Travel & Living]-kosten stopt na 12 maanden (…)

(…)


Verhuisvergoeding beschikbaar van EUR 75.000 voor degenen die hun primaire werklocatie veranderen naar ons geplande kantoor in Amsterdam en 3 jaar blijven. De verhuisvergoeding is eenmalig en kan ook gebruikt worden als eenmalige compensatie van toekomstige reis- en verblijfkosten

(…).”

2.9

In september 2022 is tussen Sabic Limburg en de OR Sabic Limburg afgesproken dat de concept-adviesaanvraag moet worden gezien als de adviesaanvraag.

2.1

Op 27 september 2022 heeft de OR Sabic Limburg schriftelijk vragen gesteld aan Sabic Limburg, waarop Sabic Limburg op 28 september 2022 heeft geantwoord.

2.11

Op 30 september 2022 heeft de OR Sabic Limburg een afschrift van het rapport van C&W van maart 2022 ontvangen.

2.12

In januari 2023 heeft een gesprek plaatsgevonden tussen de OR Sabic Limburg en C&W.

2.13

Bij brief van 18 januari 2023 heeft de OR Sabic Limburg aan Sabic Limburg zijn zorgen geuit naar aanleiding van het rapport van C&W en het gesprek met C&W (onder meer zorgen over het vertrek van een groot aantal hooggekwalificeerde medewerkers) en heeft de OR Sabic Limburg een alternatief voorstel gedaan (inhoudende: verplaatsing van een kleinere groep executives naar Amsterdam).

2.14

In een bespreking van 25 januari 2023 heeft de OR Sabic Limburg zijn alternatieve voorstel aan Sabic Limburg toegelicht.

2.15

Bij brief van 30 januari 2023 heeft de OR Sabic Limburg zijn bezwaren geuit tegen het verplaatsen van tenminste 250 collega’s van Sittard naar de site van Sabic Limburg op het terrein van Chemelot. In deze brief is onder meer vermeld:

“
Veiligheid staat binnen ons bedrijf altijd voorop. (…).

Het voornemen om ten minste 250 collega’s te verplaatsen van Sittard naar de Geleen-site, terwijl hun aanwezigheid op de site niet essentieel is, valt hiermee niet te rijmen. Het is niet in overeenstemming met de veiligheidsnormen- en uitgangspunten zoals die al langere tijd worden gehanteerd binnen de chemische industrie en het voornemen past evenmin binnen de SABIC-veiligheidsstrategie.”

2.16

Half maart 2023 hebben informatiesessies plaatsgevonden voor de medewerkers van Sabic Limburg.

2.17

In maart 2023 hebben de OR Sabic Limburg en Sabic Limburg uiteindelijk gezamenlijk opdracht gegeven aan C&W om te onderzoeken in hoeverre een aantal voor het EHO essentiële functies in de regio Amsterdam zal kunnen worden ingevuld.

2.18

Op 26 april 2023 heeft Sabic Limburg een tweede versie van de adviesaanvraag aan de OR Sabic Limburg doen toekomen. Deze tweede versie van de adviesaanvraag bevat een aantal wijzigingen ten opzichte van de eerste adviesaanvraag. In de tweede versie van de adviesaanvraag is onder meer vermeld:

“
(…)

Het beoogde strategische project om ons European Head Office (EHO) naar Amsterdam te verplaatsen is gestart om de volgende redenen:


De afgelopen 20 jaar is SABIC blijven groeien als wereldwijd bedrijf

(…)

Als onderdeel van een wereldwijd opererend bedrijf is global connectivity belangrijk
Het aandeel van onze business in Europa dat is gebaseerd op import, is aanzienlijk gegroeid en zal verder groeien en diversifiëren in de komende jaren (…).

De kantoren op de site Geleen zijn niet optimaal in gebruik omdat over tijd de bezetting is afgenomen en door de invoering van de thuis werk policy zijn er aanzienlijke hoeveelheden ruimten beschikbaar. Na herverdeling is er dan ook voldoende ruimte voor medewerkers uit Sittard in kantoren op Site Geleen.

(…)

Naast functies die zijn gemapped naar de locaties Amsterdam en Geleen hebben we ook zogenaamde multi-locatie functies gedefinieerd.

(…)

Aanwezigheid van medewerk(st)ers in multi-locatie functies in EHO is minder frequent dan bij andere functies toegewezen aan Amsterdam op basis van functie-eisen.

(…)

De arbeidsmarkt in Sittard-Geleen is niet te vergelijken met de arbeidsmarkt in Amsterdam (…).De spanning op de arbeidsmarkt (kwalificatie “zeer krap”) is niet anders dan in Sittard-Geleen (ook kwalificatie “zeer krap”). Het aantal gekwalificeerde mensen is wel groter t.o.v. Sittard-Geleen of t.o.v. de provincie Limburg.

(…)

Ook is ons arbeidsvoorwaardenpakket competitief in de Amsterdamse arbeidsmarkt (…).

De gevolgen van deze wijzigingen voor de medewerk(st)ers zullen naar verwachting als volgt zijn:

(…)


Terugbetaling van T&L-kosten

(…)


Medewerk(st)ers in de leeftijd 62 jaar en ouder wiens rol naar Amsterdam wordt verplaatst (…) zullen niet voor 50% in het Europees kantoor in Amsterdam hoeven zijn (…).”

2.19

C&W heeft op 19 mei 2023 haar rapport over de vervulling van essentiële functies (in de regio Amsterdam) uitgebracht.

2.2

Op 24 juli 2023 heeft de OR Sabic Limburg zijn (negatieve) advies uitgebracht. De OR Sabic Limburg heeft samengevat geadviseerd om af te zien van de sluiting van het EHO te Sittard en de verplaatsing van functies naar het nieuwe EHO te Amsterdam en kantoorgebouwen op het industrieterrein Chemelot.

2.21

Op 9 oktober 2023 heeft Sabic Limburg haar besluit (hierna: het besluit Limburg) kenbaar gemaakt aan de OR Sabic Limburg. Het besluit Limburg houdt samengevat in dat een nieuw EHO zal worden geopend te Amsterdam en dat het bestaande EHO te Sittard zal worden gesloten. Als gevolg hiervan zullen 126 functies van Sabic Limburg met standplaats Sittard en Geleen worden verplaatst naar Amsterdam en 229 functies van Sabic Limburg met standplaats Sittard worden verplaatst naar Geleen, meer precies naar de gebouwen 02.02, 130 en 150 op het industrieterrein Chemelot. Medewerkers van wie de primaire werklocatie wordt verplaatst naar Amsterdam worden geacht 10 dagen per maand aanwezig te zijn in Amsterdam. Voor 58 van de 126 functies die verplaatst worden naar Amsterdam geldt dat zij als multi-locatie functie worden aangemerkt. Van medewerkers met een multi-locatie functie wordt verwacht dat zij minimaal 5 dagen per maand in Amsterdam aanwezig zullen zijn. Het bestaande thuiswerkbeleid blijft gelden (minimaal 50% van de tijd op een kantoorlocatie werken). Daarnaast worden voor de medewerkers die Amsterdam als standplaats krijgen aanvullende mitigerende maatregelen genomen, die samengevat inhouden: (i) een eenmalige verhuisvergoeding van € 95.000 voor medewerkers die instemmen met een wijziging van de primaire werklocatie naar Amsterdam en tenminste nog vier jaar in dienst blijven of (ii) een eenmalige reiskostenvergoeding van
€ 95.000,- (of € 35.000 voor multi-locatie functies) voor medewerkers die instemmen met een wijziging van de primaire werklocatie naar Amsterdam en tenminste nog vier jaar in dienst blijven of (iii) een vergoeding van de kosten van openbaar vervoer op basis van 1ste klasse en een vergoeding van noodzakelijke overnachtingen in een hotel. Bij reizen met het openbaar vervoer wordt reistijd als werktijd aangemerkt. Werknemers die niet wensen in te stemmen met de standplaatswijziging naar Amsterdam kunnen opteren voor beëindiging van het dienstverband met wederzijds goedvinden, waarbij aan de werknemer een vergoeding op basis van de (oude) kantonrechtersformule (factor 1) zal worden uitgekeerd.

2.22

In het besluit Limburg is verder onder meer vermeld:

“
Allocatie van hoofdkantoorfuncties

We hebben zorgvuldig onderzocht welke functies het best kunnen worden verplaatst naar het nieuwe hoofdkantoor in Amsterdam. We hebben per functie een afweging gemaakt in hoeverre een verplaatsing daarvan bijdraagt aan de doelstellingen van het nieuwe hoofdkantoor, waarbij het hoofdkantoor zal fungeren als knooppunt voor strategische planning, besluitvorming en synergiën binnen Europa en daarbuiten. Over het algemeen is het zo dat managementposities en sleutelfuncties zullen worden verplaatst naar het hoofdkantoor in Amsterdam. (…) Hierbij speelt ook mee dat het hoofdkantoor niet in lijn met onze verwachtingen kan fungeren als daar (relatief gezien) een te kleine medewerk(st)ers-populatie aan het werk is. Voor alle geselecteerde 126 SABIC Limburg B.V.-functies geldt dat deze als essentieel worden beschouwd om het nieuwe hoofdkantoor in Amsterdam te laten slagen.

Verplaatsing functies naar Geleen

De functies waarvan wij menen dat deze niet noodzakelijkerwijs naar Amsterdam hoeven te worden verplaatst, zullen worden verplaatst naar Geleen (gebouw 02.02 en gebouwen 130 en 150). Deze consolidatie van kantoorruimte is een zorgvuldig afgewogen keuze en zal de bezettingsgraad van deze kantoren verhogen. (…)

Alle kantoorruimte in Geleen voldoet bovendien aan de veiligheidseisen. Dat geldt derhalve ook voor gebouw 02.02. Gebouw 02.02 wordt al vele jaren als kantoorgebouw gebruikt. Het bevindt zich buiten de 10ˉ⁶ risicocirkels en op basis van toekomstige ontwikkelingen van onze assets (zoals de sluiting van OLE3) zal de 10ˉ⁶ risicocirkel zelfs verder van deze kantoorruimte af komen te liggen.”

2.23

Het besluit Limburg is vervolgens op 13 oktober 2023 aan de OR Sabic Limburg toegelicht.

Sabic Bergen op Zoom

2.24

Op 17 januari 2022 is het dagelijks bestuur van de OR Sabic Bergen op Zoom geïnformeerd dat het voornemen bestaat om het EHO te verplaatsen van Sittard naar Amsterdam en dat dit gevolgen zal hebben voor enkele functies binnen Sabic Bergen op Zoom.

2.25

Op 14 maart 2022 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom vernomen dat het project (verplaatsen van het EHO) door het EMT
on holdwas gezet.

2.26

In de overlegvergadering ex artikel 24 Wet op de Ondernemingsraden (WOR) van 1 juni 2022 is door Sabic Bergen op Zoom geen melding gemaakt van een voornemen tot verplaatsing van het EHO.

2.27

Nadat de OR Sabic Bergen op Zoom op 21 september 2022 navraag had gedaan, ontving de OR Sabic Bergen op Zoom op 29 september 2022 een adviesaanvraag. In deze adviesaanvraag is onder meer vermeld:

“
Adviesaanvraag ten aanzien van het voorgenomen besluit aangaande:

Openen van een Europees hoofdkantoor/”European Head Office” in Amsterdam
Toekennen van een primaire werkplek in Amsterdam
Introduceren van “Hybrid Way of Working” om de relocatie mogelijk te maken.

(…)

(…).

De aanleiding, de onderbouwing en de toegevoegde waarde

(…)

Deze adviesaanvraag beschrijft de strategie achter het voorgenomen besluit, de keuzes die daaruit volgen, de effecten op de functies en voorstellen over welke mitigerende maatregelen zullen worden genomen om de voorgenomen verhuizing mogelijk te maken.

(…).

Nederland is uiteindelijk het land van voorkeur geworden, waarbij Amsterdam werd gekozen om verschillende redenen (…).

Financiële businesscase

(…)

De impact op functies

(…)

Het totaalaantal functies bij SABIC Innovative Plastics B.V. wat in scope is van deze adviesaanvraag is ~50. (…)

Van de ~51 functies die we graag uiteindelijk in Amsterdam zouden invullen willen we aan ongeveer 36 medewerk(st)ers die nu die functie invullen vragen om voortaan vanuit kantoor Amsterdam te gaan werken.

(…)

Impact van het voorgenomen besluit op medewerk(st)ers

(…)

In-scope functies zullen vanaf dag 1 gemiddeld 50% op kantoor aanwezig zijn
Terugbetaling van T&L [OK: Travel & Living]-kosten stopt na 12 maanden (…)
Verhuisvergoeding beschikbaar van EUR 75.000 voor degenen die hun primaire werklocatie veranderen naar ons geplande kantoor in Amsterdam en 3 jaar blijven. De verhuisvergoeding is eenmalig en kan ook gebruikt worden als eenmalige compensatie van toekomstige reis- en verblijfkosten (…).”

2.28

Op 5 oktober 2022 heeft een vergadering plaatsgevonden tussen de OR Sabic Bergen op Zoom, de vanuit de besturen van Sabic Limburg/Sabic Bergen op Zoom aangewezen contactpersoon en de projectmanager EHO. De OR Sabic Bergen op Zoom heeft kort daarna een interne werkgroep gevormd.

2.29

Op 18 november 2022 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom vragen aan Sabic Bergen op Zoom gestuurd. Onder meer werd aan de orde gesteld waarom de OR Sabic Bergen op Zoom niet was betrokken bij het onderzoek verricht door C&W.

2.3

Op 21 november 2021 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom (standaard) Q&A-informatie ontvangen en een lijst met functies die bij de verplaatsing van het EHO betrokken zouden zijn.

2.31

Op 26 november 2022 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom antwoorden ontvangen op de op 18 november 2022 gestelde vragen. De projectmanager EHO heeft tijdens een bijeenkomst met de OR Sabic Bergen op Zoom van 28 november 2022 een toelichting gegeven.

2.32

In de periode van begin december 2022 tot en met 7 maart 2023 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom diverse vragen aan Sabic Bergen op Zoom gesteld, die (deels) schriftelijk en in (skype)vergaderingen door onder meer de projectmanager EHO en de vanuit de besturen van Sabic Limburg/Sabic Bergen op Zoom aangewezen contactpersoon zijn beantwoord.

2.33

Half maart 2023 heeft Sabic Bergen op Zoom een presentatie gegeven aan de medewerkers van Sabic Bergen op Zoom over de (voorgenomen) verplaatsing van het EHO naar Amsterdam. In deze presentatie is onder meer vermeld: “
We recognise this could be a DISRUPTIVE & CHALLENGING change for you”.

2.34

Op 14 maart 2023 en op 18 april 2023 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom gevraagd of en wanneer er een herziene adviesaanvraag zou komen.

2.35

Op 16 mei 2023 heeft Sabic Bergen op Zoom een tweede versie van de adviesaanvraag aan de OR Sabic Bergen op Zoom doen toekomen. Deze tweede versie van de adviesaanvraag bevat een aantal wijzigingen ten opzichte van de eerste adviesaanvraag. In de tweede versie van de adviesaanvraag is onder meer vermeld:

“
(…)

Het beoogde strategische project om ons European Head Office (EHO) naar Amsterdam te verplaatsen is gestart om de volgende redenen:


De afgelopen 20 jaar is SABIC blijven groeien als wereldwijd bedrijf

(…)

Als onderdeel van een wereldwijd opererend bedrijf is global connectivity belangrijk
Het aandeel van onze business in Europa dat is gebaseerd op import, is aanzienlijk gegroeid en zal verder groeien en diversifiëren in de komende jaren (…).

Naast functies die zijn gemapped naar de locaties Amsterdam en Geleen hebben we ook zogenaamde multi-locatie functies gedefinieerd.

(…)

Aanwezigheid van medewerk(st)ers in multi-locatie functies in EHO is minder frequent dan bij andere functies toegewezen aan Amsterdam op basis van functie-eisen.

(…)

De arbeidsmarkt in Bergen op Zoom is niet te vergelijken met de arbeidsmarkt in Amsterdam (…). De spanning op de arbeidsmarkt (kwalificatie “zeer krap”) is niet anders dan in Bergen op Zoom (ook kwalificatie “zeer krap”). Het aantal gekwalificeerde mensen is wel groter t.o.v. Bergen op Zoom of t.o.v. de provincie Zeeland/Noord Brabant-West.

(…)

Ook is ons arbeidsvoorwaardenpakket competitief in de Amsterdamse arbeidsmarkt (…).

De gevolgen van deze wijzigingen voor de medewerk(st)ers zullen naar verwachting als volgt zijn:

(…)


Terugbetaling van T&L-kosten

(…)


Medewerk(st)ers in de leeftijd 62 jaar en ouder wiens rol naar Amsterdam wordt verplaatst (…) zullen niet voor 50% in het Europees kantoor in Amsterdam hoeven zijn (…).”

2.36

Op 13 juni 2023 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom vragen gesteld naar aanleiding van de herziene adviesaanvraag, onder meer met betrekking tot de financiële business case wat betreft Sabic Bergen op Zoom.

2.37

Op 30 juni 2023 heeft Sabic Bergen op Zoom op de vraag over de financiële business case onder meer geantwoord:

“
Het Amsterdam EHO-project is een strategisch project. De Business case zoals onderdeel van het advies is met dezelfde inhoud ook aan de EXCOM [OK: executive committee van SABIC] gepresenteerd. (…). Zoals correct opgemerkt tijdens ons overleg zitten er een aantal onzekerheden in de business case, zoals de mogelijke verkoop van het huidige Sittard kantoor.

Het strategisch karakter van dit project en het belang op de lange termijn voor SABIC wordt onderstreept doordat we ondanks deze onzekerheden het commitment hebben van de EXCOM.”

2.38

Op 25 juli 2023 heeft de OR Sabic Bergen op Zoom een negatief advies uitgebracht. In dit advies heeft de OR Sabic Bergen op Zoom geadviseerd om af te zien van het besluit tot sluiting van het EHO te Sittard (en verplaatsing van het EHO naar Amsterdam) en wijziging van de primaire werklocatie van 43 medewerkers van Sabic Bergen op Zoom naar Amsterdam.

2.39

Op 9 oktober 2023 heeft Sabic Bergen op Zoom haar besluit kenbaar gemaakt aan de OR Sabic Bergen op Zoom (hierna: het besluit Bergen op Zoom, en samen met het besluit Limburg: de Besluiten). Het besluit Bergen op Zoom houdt samengevat in dat een nieuw Europees hoofdkantoor zal worden geopend in Amsterdam en dat het bestaande EHO in Sittard zal worden gesloten. Als gevolg hiervan zullen 44 functies van Sabic Bergen op Zoom met standplaats Bergen op Zoom worden verplaatst naar Amsterdam en 3 functies van Sabic Bergen op Zoom met standplaats Sittard worden verplaatst naar Geleen, naar de gebouwen 02.02, 130 en 150 op het industrieterrein Chemelot. Medewerkers van wie de primaire werklocatie wordt verplaatst naar Amsterdam worden geacht 10 dagen per maand aanwezig te zijn in Amsterdam. Voor 14 van de 44 functies die verplaatst worden naar Amsterdam geldt dat zij als multi-locatie functie worden aangemerkt. Van medewerkers met een multi-locatie functie wordt verwacht dat zij minimaal 5 dagen per maand in Amsterdam aanwezig zullen zijn. Het bestaande thuiswerkbeleid blijft gelden (minimaal 50% van de tijd op een kantoorlocatie werken). Daarnaast worden aanvullende mitigerende maatregelen genomen, die samengevat inhouden: (i) een eenmalige verhuisvergoeding van € 95.000 voor medewerkers die instemmen met een wijziging van de primaire werklocatie naar Amsterdam en tenminste nog vier jaar in dienst blijven of (ii) een eenmalige reiskostenvergoeding van € 95.000,- (of € 35.000 voor multi-locatie functies) voor medewerkers die instemmen met een wijziging van de primaire werklocatie naar Amsterdam en tenminste nog vier jaar in dienst blijven of (iii) een vergoeding van de kosten van openbaar vervoer op basis van 1ste klasse en een vergoeding van noodzakelijke overnachtingen in een hotel. Bij reizen met het openbaar vervoer wordt reistijd als werktijd aangemerkt. Werknemers die niet wensen in te stemmen met de standplaatswijziging naar Amsterdam kunnen opteren voor beëindiging van het dienstverband met wederzijds goedvinden, waarbij aan de werknemer een vergoeding op basis van de (oude) kantonrechtersformule (factor 1) zal worden uitgekeerd.

2.4

In het besluit Bergen op Zoom is verder onder meer vermeld:

“
Allocatie van hoofdkantoorfuncties

We hebben zorgvuldig onderzocht welke functies het best kunnen worden verplaatst naar het nieuwe hoofdkantoor in Amsterdam. We hebben per functie een afweging gemaakt in hoeverre een verplaatsing daarvan bijdraagt aan de doelstellingen van het nieuwe hoofdkantoor, waarbij het hoofdkantoor zal fungeren als knooppunt voor strategische planning, besluitvorming en synergiën binnen Europa en daarbuiten. Over het algemeen is het zo dat managementposities en sleutelfuncties zullen worden verplaatst naar het hoofdkantoor in Amsterdam. (…). Hierbij speelt ook mee dat het hoofdkantoor niet in lijn met onze verwachtingen kan fungeren als daar (relatief gezien) een te kleine medewerk(st)ers-populatie aan het werk is. Voor alle geselecteerde 44 functies van SABIC Innovative Plastics B.V. geldt dat deze als essentieel worden beschouwd om het nieuwe hoofdkantoor in Amsterdam te laten slagen.”

2.41

Het besluit Bergen op Zoom is op 12 en 19 oktober 2023 aan de OR Bergen op Zoom toegelicht.

2.42

De OR Bergen op Zoom heeft op 23 oktober 2023 nadere vragen aan Sabic Bergen op Zoom gesteld, waarop Sabic Bergen op Zoom op 24 oktober 2023 heeft geantwoord.

Overig

2.43

De Europese ondernemingsraad heeft op 25 juli 2023 negatief geadviseerd over het besluit (van het EMT) tot verplaatsing van het EHO naar Amsterdam.

3.De gronden van de beslissing

3.1

De OR Sabic Limburg heeft aan zijn verzoek samengevat ten grondslag gelegd dat:

het besluit Limburg niet of onvoldoende wordt gedragen door de beweegredenen;
het besluit Limburg gepaard gaat met enorme risico’s (met name: personeelsverloop en verlies van kennis en kunde);
het besluit Limburg financieel niet adequaat is onderbouwd;
verplaatsing van kantoormedewerkers naar een Brzo (Besluit risico’s zware ongevallen) locatie in strijd is met de veiligheidsprincipes binnen de petrochemische industrie en binnen SABIC;
het advies van de OR Sabic Limburg niet van wezenlijke invloed heeft kunnen zijn op het besluit Limburg en in het besluit Limburg niet voldoende is gemotiveerd waarom van het advies van de OR Sabic Limburg is afgeweken.

Dit alles maakt volgens de OR Sabic Limburg dat Sabic Limburg bij afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot het besluit Limburg heeft kunnen komen.

3.2

De OR Sabic Bergen op Zoom heeft aan zijn verzoek samengevat ten grondslag gelegd dat:

de OR Sabic Bergen op Zoom niet tijdig bij de besluitvorming is betrokken en dat aan de OR Sabic Bergen op Zoom onvoldoende informatie is verstrekt;
de beweegredenen van het besluit Bergen op Zoom onduidelijk en onnavolgbaar zijn;
het besluit Bergen op Zoom te risicovol is (met name: personeelsverloop en verlies van kennis en kunde);
de financiële consequenties van het besluit Bergen op Zoom voor de onderneming van Sabic Bergen op Zoom niet inzichtelijk worden gemaakt;
een deugdelijke motivering waarom van het advies van de OR Sabic Bergen op Zoom is afgeweken in het besluit Bergen op Zoom niet wordt gegeven.

Dit alles maakt volgens de OR Sabic Bergen op Zoom dat Sabic Bergen op Zoom bij afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot het besluit Bergen op Zoom heeft kunnen komen.

3.3

Sabic c.s. hebben verweer gevoerd, samengevat inhoudende dat SABIC in Europa na 2006 (het jaar waarin het EHO te Sittard werd geopend) is uitgegroeid tot een pan-Europees bedrijf met twaalf productielocaties, logistieke importhubs, twee technologiecentra en een netwerk van commerciële verkoopkantoren verspreid over verschillende Europese landen. Na een zorgvuldige evaluatie heeft het EMT geconcludeerd dat de huidige locatie van het EHO niet langer aansluit bij de veranderde behoeftes en doelstellingen van het bedrijf. Aansturing vanuit een internationaal aansprekende en goed bereikbare locatie in Europa wordt noodzakelijk geacht, gezien de (groei)ambities van SABIC in Europa en de transformatie die SABIC in Europa doormaakt (van een productie- naar een importfunctie) teneinde haar concurrentiepositie voor nu en in de toekomst te kunnen versterken. Aan de besluiten is een zorgvuldig consultatieproces voorafgegaan. Vragen van de ondernemingsraden zijn beantwoord; zowel schriftelijk als in diverse (skype)overlegvergaderingen. De risico’s van personeelsverloop zijn onder ogen gezien en aanvaardbaar geoordeeld. SABIC wil in Amsterdam een hoofdkantoor creëren waar medewerkers met commerciële en strategische (management)functies kunnen samenwerken aan een bestendige toekomst van SABIC in Europa. Daarvoor is nodig dat deze medewerkers (uit Sittard en Bergen op Zoom en ook uit andere Europese locaties) voor een bepaald deel van hun werktijd ook daadwerkelijk op het hoofdkantoor aanwezig zijn. De besluiten bieden de werknemers van Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom die het betreft een gebalanceerd pakket aan mitigerende maatregelen. De verplaatsing van het EHO naar Amsterdam komt niet voort uit de wens om kosten te besparen, het is een aanzienlijke investering, die in de loop der jaren echter wel zal bijdragen aan het resultaat van SABIC in Europa. Deze investering drukt niet op de budgetten van Sabic c.s. Voor Sabic Limburg geldt dat het kantoorpand in Sittard momenteel half leeg staat en dat dit pand op termijn kan worden verkocht. De kantoorruimtes van Sabic Limburg op het industrieterrein Chemelot voldoen aan de veiligheidseisen die in wet- en regelgeving worden gesteld. De bezettingsgraad van gebouw 02.02 (in eigendom van Sabic Limburg) betreft thans slechts 30-50%. De consolidatie van kantoorruimtes zal de bezettingsgraad verhogen en is kostenefficiënt. Het door de OR Sabic Limburg geformuleerde alternatief erop neerkomend dat slechts een beperkt aantal medewerkers uit de toplaag wordt overgeplaatst naar Amsterdam, is bestudeerd, maar voldeed niet aan de wens om van Amsterdam het centrum van strategische en commerciële rollen te maken.

3.4

De Ondernemingskamer ziet aanleiding de beide zaken hieronder gezamenlijk te bespreken.

Het consultatietraject

3.5

De Ondernemingskamer stelt voorop dat het vaste rechtspraak is dat de ondernemer primair verantwoordelijk is voor een goed verloop van het medezeggenschapstraject. De ondernemer dient daarover helder en eenduidig te communiceren met de ondernemingsraad. De ondernemingsraad dient te worden voorzien van alle inlichtingen en gegevens die redelijkerwijs nodig zijn voor een behoorlijke vervulling van zijn taak, zo volgt uit artikel 31 lid 1 WOR. Wat betreft het adviesrecht van de ondernemingsraad geldt verder dat het advies op een zodanig tijdstip moet worden gevraagd dat het nog van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit.

3.6

In deze zaak doet zich de bijzonderheid voor dat Sabic c.s. deel uitmaken van een mondiaal opererend concern. Het besluit om het EHO te verplaatsen naar Amsterdam is genomen op het niveau van het EMT en maakt onderdeel uit van de internationale strategie van SABIC. Aannemelijk is dat de invloed van Sabic c.s. op de beslissing om een nieuw EHO in Amsterdam te openen niet groot is geweest. De beslisruimte voor Sabic Limburg in het kader van het in het verlengde daarvan liggende besluit om het EHO in Sittard te sluiten was daardoor eveneens beperkt. Deze beperking in de zeggenschap van Sabic c.s. neemt echter niet weg dat Sabic c.s. bij het voorbereiden en nemen van de besluiten die de ondernemingen in Nederland betreffen, zelfstandig de belangen van Sabic c.s. dienen te beoordelen en af te wegen tegen het grotere concernbelang en dat de ondernemingsraden van Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom daarbij een adviesrecht toekomt. In dat kader geldt dat de beide ondernemingsraden in Nederland door Sabic c.s. tijdig geïnformeerd moeten worden over aangelegenheden die de Nederlandse ondernemingen raken en waarvan redelijkerwijs kan worden aangenomen dat deze van belang zijn voor de taakuitoefening van de ondernemingsraden, terwijl ook nog steeds geldt dat de ondernemingsraden zodanig tijdig om advies moeten worden gevraagd dat dit advies van wezenlijke invloed kan zijn op de besluitvorming.

3.7

In juni 2021 is C&W benaderd in het kader van een door het EMT te nemen besluit over de verplaatsing van het EHO in Sittard, waarbij de voorkeur uitging naar Amsterdam. Dit heeft geresulteerd in een pitchdocument en vervolgens de aan C&W verstrekte opdracht om ten behoeve van de verplaatsing van het EHO een
workplace strategyop te stellen. Aangezien het EHO op dat moment onderdeel was van Sabic Limburg had dit potentieel grote gevolgen voor de 400 op het EHO werkzame werknemers. Ook voor een aantal van de bij Sabic Bergen op Zoom werkzame werknemers zou dit gevolgen hebben, zo blijkt. Het feit dat het besluit om een nieuw EHO in Amsterdam te openen uiteindelijk zou worden genomen binnen het EMT vanuit een breder Europees perspectief en dat daarop door de beide ondernemingsraden dus maar slechts beperkt invloed zou kunnen worden uitgeoefend, maakt niet dat zij wat betreft de sluiting van het EHO in Sittard en de gevolgen die dit zou hebben voor de organisatie van Sabic c.s. en de plaats waar binnen hun onderneming de werkzaamheden worden uitgeoefend hun medezeggenschapsrechten verloren. Naar het oordeel van de Ondernemingskamer hadden de ondernemingsraden daarom op de voet van artikel 25 lid 1 onder n WOR al in juni 2021 betrokken moeten worden bij het verstrekken en formuleren van de adviesopdracht aan C&W, aangezien op dat moment al voorzienbaar was dat dit tot de sluiting van het EHO in Sittard zou kunnen leiden. Dat is ten onrechte niet gebeurd. De OR Sabic Limburg is pas in februari 2022 globaal van de plannen op de hoogte gesteld. C&W heeft in maart 2022 haar rapport uitgebracht, maar dat is toen niet met de OR Sabic Limburg gedeeld. De OR Sabic Limburg is vervolgens - nadat de plannen korte tijd in de ijskast waren gezet vanwege het uitbreken van de oorlog in Oekraïne - op 9 augustus 2022 voor het eerst om advies gevraagd. Het rapport van C&W van maart 2022 is (na aandringen van de ondernemingsraad) pas op 30 september 2022 met de OR Sabic Limburg gedeeld. Voor de OR Sabic Bergen op Zoom geldt dat zijn dagelijks bestuur op 17 januari 2022 is geïnformeerd over het voornemen om het EHO te verplaatsen van Sittard naar Amsterdam. Het rapport van C&W van maart 2022 is niet met de OR Sabic Bergen op Zoom gedeeld; aan de ondernemingsraad is in maart 2022 gemeld dat de plannen
on holdwaren gezet. Nadat de OR Sabic Bergen op Zoom op 21 september 2022 zelf navraag had gedaan, ontving hij op 29 september 2022 een eerste adviesaanvraag. De OR Sabic Bergen op Zoom is door Sabic Bergen op Zoom ook toen niet op de hoogte gesteld van het inschakelen van C&W en hij heeft de door C&W uitgebrachte rapporten ook niet van Sabic Bergen op Zoom ontvangen. De ondernemingsraden hebben in het licht van het voorgaande en mede gelet op het feit dat de te verwachten gevolgen voor groepen werknemers van Sabic c.s. zeer ingrijpend zijn, terecht bezwaren aangevoerd tegen de wijze waarop het medezeggenschapstraject aanvankelijk is verlopen.

3.8

De Ondernemingskamer stelt vervolgens vast dat Sabic c.s. nadien, toen de sluiting van het EHO te Sittard zich als een reële optie aftekende en duidelijk was dat dit ingrijpende gevolgen zou hebben voor de organisatie en de werkzaamheden bij Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom, de ondernemingsraden gemotiveerd om advies hebben gevraagd en aan hen in dat kader ook de benodigde inlichtingen en gegevens hebben verstrekt. Ondanks dat op dat moment de invloed van Sabic c.s. - en daarmee van het advies van de ondernemingsraden - op de door het EMT gemaakte strategische keuze voor een EHO in Amsterdam nog maar beperkt was, kan niet worden gezegd dat het gevraagde advies op dat moment niet meer van wezenlijke invloed kon zijn op de door Sabic c.s. te nemen besluiten. Uit de overgelegde stukken en de behandeling ter zitting is gebleken dat na de eerste adviesaanvragen uitgebreid van gedachten is gewisseld tussen de bestuurders, de projectmanager EHO en de ondernemingsraden over de aard en de omvang van de voorgenomen wijzigingen in de organisatie, de verplaatsing van de werkzaamheden en met name ook de personele gevolgen van de voorgenomen besluiten. Sabic c.s. hebben diverse vragen van de ondernemingsraden beantwoord en gereageerd op door de ondernemingsraden geuite zorgen en bezwaren. De ondernemingsraden zijn van cijfermatige informatie (financieel en wat betreft het te verwachten personeelsverloop) voorzien. Er hebben diverse (skype)overlegvergaderingen met de ondernemingsraden plaatsgevonden (37 met de OR Sabic Limburg en 9 met de OR Sabic Bergen op Zoom). De ondernemingsraden hebben op het voorgenomen besluit tot het openen van een nieuw EHO in Amsterdam en de sluiting van het EHO te Sittard en de gevolgen daarvan voor de verschillende groepen werknemers van Sabic Limburg en Sabic Bergen op Zoom wezenlijke invloed kunnen uitoefenen. Dit blijkt ook uit de tweede versie van de adviesaanvragen die de ondernemingsraden hebben ontvangen (zie 2.18 en 2.35). In deze adviesaanvragen zijn de voorgenomen besluiten naar aanleiding van de door de ondernemingsraden gedane suggesties en geuite bezwaren wat betreft personele gevolgen aangepast door de introductie van multi-locatie functies, aanpassing van het pakket mitigerende maatregelen (door de vergoedingen te verhogen en reistijd als werktijd aan te merken) en het achterwege laten van een nieuw hybride werkmodel. In de Besluiten is voorts wat betreft de multi-locatie functies opgenomen dat deze medewerkers (maar) vijf keer per maand op het hoofdkantoor aanwezig hoeven te zijn. De OR Sabic Limburg is in de gelegenheid gesteld om te overleggen met C&W over een door C&W uit te voeren vergelijkend arbeidsmarktonderzoek met betrekking tot een aantal essentiële functies, waarna C&W in mei 2023 haar onderzoeksrapport
Location & Commute Studyheeft opgeleverd.

3.9

Gelet op de wijze waarop en de intensiteit waarmee de ondernemingsraden na de eerste adviesaanvragen (alsnog) zijn betrokken bij en geïnformeerd over de (voorgenomen) besluiten zijn de medezeggenschapstrajecten van een voldoende inhoudelijke kwaliteit geweest en zijn de in 3.7 geschetste onvolkomenheden in de (aanvang van de) medezeggenschapstrajecten van onvoldoende gewicht om daarover anders te oordelen. De slotsom is dat de ondernemingsraden uiteindelijk zijn voorzien van alle inlichtingen en gegevens die redelijkerwijs nodig waren en dat het advies op een zodanig tijdstip is gevraagd dat het nog van wezenlijke invloed kon zijn op de te nemen besluiten.

Beweegredenen

3.1

De Ondernemingskamer is van oordeel dat de beweegredenen voor de (voorgenomen) besluiten die (in een eerste en tweede versie) ter advisering aan de ondernemingsraden zijn voorgelegd in de adviesaanvragen voldoende zijn toegelicht en uiteengezet. Die beweegredenen komen erop neer dat SABIC in de loop van de jaren in meer Europese landen actief is geworden, dat de activiteiten van SABIC in Europa zich in toenemende mate op import zijn en zullen gaan richten en dat bij deze ontwikkelingen een aansprekend internationaal goed bereikbaar hoofdkantoor past, waarin strategische en commerciële functies (van Sabic c.s. en van andere Europese entiteiten) kunnen samenwerken aan de versterking van de positie van SABIC in Europa. Deze vanuit Europees perspectief gemaakte strategische keuze is op zichzelf goed te begrijpen en aan de ondernemer komt in beginsel een ruime vrijheid toe om een dergelijke keuze te maken.

De ondernemingsraden hebben nog betoogd dat met de Besluiten ook al het besluit is genomen om de activiteiten van SABIC in Europa te transformeren in een handelsorganisatie (in plaats van een productieorganisatie) en dat deze beweegreden nooit onderdeel is geweest van de in de adviesaanvraag genoemde beweegredenen om het EHO in Sittard te sluiten. Sabic c.s. hebben betwist dat er een voornemen bestaat om de activiteiten in Europa volledig te transformeren naar een handelsorganisatie en dat is ook overigens niet gebleken. In de tweede versie van de adviesaanvraag is vermeld dat de
businessin Europa gebaseerd op import is gegroeid en verder zal groeien. Daarmee is de verandering van de activiteiten in Europa naar het oordeel van de Ondernemingskamer voldoende duidelijk als een van de beweegredenen voor de voorgenomen besluiten door Sabic c.s. in de adviesaanvragen naar voren gebracht.

Inhoudelijke bezwaren van de ondernemingsraden

3.11

De Ondernemingskamer stelt met betrekking tot de inhoudelijke bezwaren van de ondernemingsraden tegen de Besluiten voorop dat de ondernemer gehouden is om bij zijn besluitvorming alle kenbare bij de onderneming betrokken gerechtvaardigde belangen te betrekken. Het betreft hier een door de Ondernemingskamer te verrichten marginale toetsing van de besluitvorming van de ondernemer. De Ondernemingskamer gaat na of de ondernemer bij afweging van de betrokken belangen in redelijkheid tot zijn besluit heeft kunnen komen. De Ondernemingskamer houdt daarbij rekening met de beleidsvrijheid van de ondernemer. (vgl. HR 18 mei 2018, ECLI:NL:HR:2018:725).

3.12

De ondernemingsraden hebben erop gewezen dat de verplaatsing van een aanzienlijke groep werknemers van Sittard en Bergen op Zoom naar Amsterdam het risico van een (groot) personeelsverloop (attritie) met zich brengt, dat dit zal leiden tot vacatures op voor Sabic c.s. essentiële functies, die moeilijk kunnen worden vervuld (ook in de regio Amsterdam) en een verlies aan kennis en ervaring.

3.13

De Ondernemingskamer is van oordeel dat Sabic c.s. voldoende inhoudelijk het debat hebben gevoerd met de ondernemingsraden over het risico van attritie en de gevolgen daarvan voor de ondernemingen. De bezwaren van de ondernemingsraden zijn serieus genomen en meegenomen in de belangenafweging. Aan C&W is in samenspraak met de OR Sabic Limburg een aanvullende opdracht verstrekt met betrekking tot de mogelijkheid om vacant komende essentiële functies in de regio Amsterdam in te vullen. In de Besluiten is gemotiveerd op grond waarvan wordt aangenomen dat het personeelsverloop door Sabic c.s. lager wordt ingeschat dan door de ondernemingsraden en dat de bedrijfsvoering door personeelsverloop naar verwachting niet in gevaar zal worden gebracht. Door de ondernemingsraden is er nog op gewezen dat het opvullen van de als gevolg van de Besluiten openvallende functies niet mogelijk zal zijn omdat bij SABIC sprake is van een
hiring freeze.Sabic c.s. hebben evenwel ter zitting toegelicht dat van een algemene
hiring freezegeen sprake is en dat per (eventueel) vacant geworden functie zal worden bezien of en hoe die opnieuw zal worden ingevuld.

3.14

Wat betreft de mitigerende maatregelen geldt dat de Ondernemingskamer niet heeft kunnen vaststellen dat deze niet adequaat zijn om het risico van attritie te beperken. Dat de maatregelen op zichzelf genomen onvoldoende of onredelijk zouden zijn is niet gesteld. Aan de medewerkers van wie de werklocatie wordt verplaatst naar Amsterdam wordt een breed en compleet pakket aan mitigerende maatregelen aangeboden. Deze maatregelen betreffen onder meer financiële compensatie van verhuis-, reis- en verblijfkosten, de reistijd (die bij reizen met het openbaar vervoer niet tot langere werkdagen hoeft te leiden omdat reistijd als werktijd zal worden aangemerkt) en een mogelijkheid de arbeidsrelatie te beëindigen tegen gunstige voorwaarden. Dat de details, bijvoorbeeld over werken in de trein (wat is wel en niet mogelijk en toegestaan, gelet op de soms vertrouwelijke/concurrentiegevoelige informatie) nog niet helemaal zijn uitgewerkt, maakt niet dat de mitigerende maatregelen als niet adequaat moeten worden beoordeeld. De ondernemingsraden hebben op de inhoud en omvang van de mitigerende maatregelen daadwerkelijk invloed kunnen uitoefenen hetgeen heeft geleid tot aanpassingen in voor de betreffende werknemers gunstige zin.

3.15

Ten aanzien van de financiële gevolgen van de Besluiten hebben Sabic c.s. uiteengezet dat de keuze voor de verplaatsing van het EHO naar Amsterdam, de sluiting van het EHO te Sittard en de personele gevolgen daarvan niet primair financieel gedreven is. Het betreft een eenmalige investering waarvoor SABIC een apart budget heeft vrijgemaakt. Deze investering komt dus niet ten laste van de normale operationele resultaten van de ondernemingen van Sabic c.s. Overigens is niet bestreden dat met het sluiten en afstoten van het huidige hoofdkantoor in Sittard en een verplaatsing van een deel van de werkzaamheden naar Geleen een betere bezetting van de beschikbare kantoorruimte, met een bijbehorende besparing kan worden gerealiseerd. Tegen die achtergrond wordt de OR Sabic Limburg niet gevolgd in zijn betoog dat het Besluit financieel niet adequaat is onderbouwd. Dat Sabic c.s. gelet op de financiële onderbouwing niet in redelijkheid tot de Besluiten hebben kunnen komen heeft de Ondernemingskamer niet kunnen vaststellen.

3.16

Wat betreft de wijziging van de werklocatie van medewerkers van Sabic Limburg (en mogelijk enkele medewerkers van Sabic Bergen op Zoom) van het EHO te Sittard naar de productielocatie te Geleen (op het industrieterrein Chemelot) heeft Sabic Limburg in de stukken uiteengezet dat en waarom de gebouwen voldoen aan de geldende bouwkundige- en veiligheidseisen. Mede naar aanleiding van kritische vragen van de Ondernemingskamer ter zitting is door de senior manager EHSS (Environment, Health, Safety en Security) nog eens toegelicht dat de kantoorlocaties van Sabic Limburg op het industrieterrein Chemelot voldoen aan alle strenge (wettelijke) veiligheidseisen op het gebied van arbeidsomstandigheden (waaronder ook het Brzo) en dat er ook vanuit het oogpunt van ruimtelijke ordening en milieuwetgeving geen beletselen bestaan voor de ingebruikneming als kantoorlocatie voor circa 230 extra werknemers. Dit is als zodanig niet betwist door de ondernemingsraden.

3.17

De bezwaren van de ondernemingsraden hebben vooral betrekking op een verhuizing van kantoorfuncties van Sittard naar gebouw 02.02 in Geleen. Sabic Limburg heeft toegelicht dat gebouw 02.02 op industrieterrein Chemelot als kantoorgebouw is bestemd en ook al als zodanig in gebruik is en voldoet aan alle geldende vergunningen en voorschriften. Binnen de chemische industrie wordt een kantoorlocatie in de omgeving van productiefaciliteit, gelegen binnen de riscocontour 10-5 (het gebied waarbinnen de kans bestaat op één dodelijk ongevalsslachtoffer per 100.000 jaar) aanvaardbaar geoordeeld. Gebouw 02.02 ligt voor 97% zelfs buiten risicocontour 10-6 (één dodelijk ongevalsslachtoffer per 1.000.000 jaar). Slechts een kleine hoek van het gebouw (3%) valt binnen de zonder meer aanvaardbaar geachte grens van risicocontour 10-6. De ondernemingsraden hebben gewezen op het convenant voor een veilige ontwikkeling van Chemelot dat op 25 mei 2023 door de provincie Limburg, diverse gemeenten en een aantal bedrijven gevestigd op het industrieterrein Chemelot is gesloten, waarin afspraken zijn vastgelegd die verdergaan dan de veiligheidseisen die door wet- en regelgeving worden gesteld. Sabic Limburg heeft ontkend daarbij partij te zijn, maar heeft ook overigens voldoende toegelicht dat met de verhuizing van kantoorfuncties naar gebouw 02.02 in belangrijke mate binnen de intenties van het convenant wordt gebleven. Een van de intenties is dat niet-productie gerelateerde functies zoveel mogelijk buiten risicocontour 10-6 blijven. Daaraan voldoet gebouw 02.02 voor 97%. Voor een gebouw dat volledig binnen de betreffende risicocontour ligt zou - in verband met de risico’s van brekend glas - als aanvullende veiligheidsvoorziening beschermende folie op de ramen geplakt moeten worden, zo is toegelicht. Omdat 3% van het gebouw binnen risicocontour 10-6 valt, is besloten op alle ramen in het gebouw deze veiligheidsvoorziening aan te brengen. Hierbij moet verder in aanmerking worden genomen dat de consolidatie van kantoorruimte de bezettingsgraad van gebouw 02.02 zal verhogen (die bezettingsgraad bedroeg 30-50%) en kostenefficiënt is, zoals Sabic Limburg heeft uiteengezet. De Ondernemingskamer is gelet op dit alles van oordeel dat Sabic c.s. in redelijkheid tot het besluit hebben kunnen komen om werknemers die nu nog werkzaam zijn op het hoofdkantoor te Sittard en niet het EHO te Amsterdam als werklocatie aangewezen krijgen te verhuizen naar de kantoorlocaties van Sabic Limburg op het industrieterrein Chemelot (waaronder gebouw 02.02).

Motivering

3.18

De Besluiten zijn naar het oordeel van de Ondernemingskamer voldoende gemotiveerd. In de Besluiten wordt ingegaan op de door de ondernemingsraden in hun adviezen geuite bezwaren en wordt voldoende toegelicht op grond waarvan van de door de ondernemingsraden gegeven adviezen wordt afgeweken.

Slotsom

3.19

De slotsom luidt dat de door de ondernemingsraden aangevoerde feiten en omstandigheden niet kunnen leiden tot het oordeel dat Sabic c.s. niet in redelijkheid tot de bestreden Besluiten hebben kunnen komen. De verzoeken zullen worden afgewezen.

4.De beslissing

De Ondernemingskamer:

in de zaak met zaaknummer: 200.334.378/01

wijst het verzoek af;

in de zaak met zaaknummer: 200.334.406/01

wijst het verzoek af.

Deze beschikking is gegeven door mr. W.A.H. Melissen, voorzitter, mrs. A.W.H. Vink en M.A.M. Vaessen, raadsheren, en drs. G. van Vollenhoven-Eikelenboom en drs. G.A.J. Dubbeld, raden, in tegenwoordigheid van mr. F.C.W. Wijffels, griffier, en in het openbaar uitgesproken door
de voorzitter op 7 maart 2024.

Afwijzing verzoeken ondernemingsraden tot intrekking besluiten verplaatsing Europese hoofdkantoren van SABIC

Uitspraak

1.Het verloop van het geding in beide zaken

2.De vaststaande feiten

3.De gronden van de beslissing

4.De beslissing