ECLI:NL:GHAMS:2018:4043

Gerechtshof Amsterdam

Datum uitspraak
19 oktober 2018
Publicatiedatum
1 november 2018
Zaaknummer
200.238.039/01 OK
Instantie
Gerechtshof Amsterdam
Type
Uitspraak
Rechtsgebied
Civiel recht; Ondernemingsrecht
Procedures
  • Eerste aanleg - meervoudig
Vindplaatsen
  • Rechtspraak.nl
AI samenvatting door LexboostAutomatisch gegenereerd

Verzoek van de Ondernemingsraad van ING Bank N.V. tegen het besluit van de ING Bank N.V. inzake de herinrichting van de Finance COO/GFS-organisatie

In deze zaak heeft de Ondernemingsraad van Hoofdkantoor ING Bank N.V. een verzoek ingediend tegen het besluit van ING Bank N.V. van 29 maart 2018, dat betrekking heeft op de herinrichting van de Finance COO/GFS-organisatie. De ondernemingsraad stelt dat ING niet in redelijkheid tot dit besluit heeft kunnen komen en vraagt de Ondernemingskamer om een verklaring voor recht dat het besluit onterecht is. De Ondernemingskamer heeft de zaak behandeld op 5 juli 2018, waarbij beide partijen hun standpunten hebben toegelicht. De Ondernemingsraad heeft negatief geadviseerd over de adviesaanvraag van 22 november 2017, die de invoering van de 'One Agile Way of Working' binnen de Finance COO/GFS-organisatie betreft. De ondernemingsraad stelt dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is op deze reorganisatie, terwijl ING aanvoert dat het Sociaal Plan 2018-2022 van toepassing is. De Ondernemingskamer heeft geoordeeld dat de ondernemingsraad onvoldoende heeft aangetoond dat het besluit van ING niet in redelijkheid kon worden genomen. De verzoeken van de ondernemingsraad zijn afgewezen.

Uitspraak

beschikking
___________________________________________________________________
GERECHTSHOF AMSTERDAM
ONDERNEMINGSKAMER
zaaknummer: 200.238.039/01 OK
beschikking van de Ondernemingskamer van 19 oktober 2018
inzake
DE ONDERNEMINGSRAAD VAN HOOFDKANTOOR ING BANK N.V.
gevestigd te Amsterdam,
VERZOEKER,
advocaat:
mr. R.J.M. Hampsink, kantoorhoudende te Utrecht,
t e g e n
de naamloze vennootschap
ING BANK N.V.,
gevestigd te Amsterdam,
VERWEERSTER,
advocaten:
mr. J.M. van Slootenen
mr. M. Jovović, beiden kantoorhoudende te Amsterdam.

1.Het verloop van het geding

1.1
In het vervolg zal verzoeker (ook) worden aangeduid met de ondernemingsraad en verweerster met ING.
1.2
De ondernemingsraad heeft bij op 26 april 2018 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verzoekschrift met producties beroep ingesteld tegen het besluit van 29 maart 2018 met betrekking tot de herinrichting van de Finance GFS-organisatie (zie hierna 2.1), meer specifiek betreffende de invoering van
agilewerken en de nieuwe afbakening met Finance Change-organisatie (hierna: het besluit). Hij vraagt een verklaring voor recht dat ING in redelijkheid niet heeft kunnen komen tot het besluit en verzoekt de Ondernemingskamer bij wijze van een voorziening aan ING te gebieden het besluit in te trekken, de gevolgen daarvan ongedaan te maken en ING te verbieden handelingen te verrichten of te doen verrichten ter uitvoering van het besluit.
1.3
ING heeft bij op 21 juni 2018 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verweerschrift met producties geconcludeerd tot afwijzing van het verzoek.
1.4
Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 5 juli 2018. Bij die gelegenheid hebben de advocaten de standpunten van de onderscheiden partijen toegelicht aan de hand van – aan de Ondernemingskamer en de wederpartij overgelegde – aantekeningen en onder overlegging van op voorhand aan de Ondernemingskamer en de wederpartij gezonden nadere producties. Partijen en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.

2.De vaststaande feiten

2.1
ING is een financiële instelling die haar hoofdkantoor in Amsterdam heeft. Voor de werknemers die op het hoofdkantoor werkzaam zijn is een eigen ondernemingsraad ingesteld. Het hoofdkantoor kent onder meer de afdelingen Risk, Legal en Finance COO. De afdeling Finance COO bestaat uit de Finance Change-organisatie en Global Finance Services (hierna: GFS); bij laatstgenoemd onderdeel zijn 130 interne medewerkers en 49 externe medewerkers werkzaam.
2.2
Op 25 mei 2016 heeft ING de hoofdadviesaanvraag “
Think Forward Finance” aan de ondernemingsraad voorgelegd, waarin advies werd gevraagd op de volgende voorgenomen besluiten:
1) de operationele Finance-werkzaamheden verder samen te brengen naar Finance COO/GFS;
2) de aanpassing van de organisatie en functieprofielen binnen Group Finance en Finance Wholesale Banking; en
3) de voorbereiding op het inzetten van het “
sourcen” van Finance operations activiteiten naar de ING-locatie in Manilla, de Filipijnen (hierna ook:
Sourcing).
Onder het kopje “Personele gevolgen” staat vermeld dat op alle adviesaanvragen, volgend uit deze hoofdadviesaanvraag, het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is, dat de personele gevolgen in vervolgtrajecten worden uitgewerkt en dat de impact op fte’s voor onder andere Finance COO in vervolgadviesaanvragen verder wordt uitgewerkt.
2.3
Het Sociaal Plan 2016-2017 maakt deel uit van de ING cao 2015-2017.
2.4
De ondernemingsraad heeft op 2 augustus 2016 positief geadviseerd over de eerste twee hiervoor vermelde deelbesluiten uit de hoofdadviesaanvraag; ten aanzien van het derde deelbesluit heeft de ondernemingsraad de bestuurder (op diens eigen verzoek) geadviseerd om dat besluit nog niet uit te voeren, onder meer omdat bij de centrale ondernemingsraad van ING een adviestraject over hetzelfde onderwerp loopt.
2.5
Bij besluit van 23 augustus 2016 naar aanleiding van de hoofdadviesaanvraag “
Think Forward Finance” heeft ING de ondernemingsraad bevestigd dat is afgesproken dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is op “
de trajecten welke volgen uit deze hoofdadviesaanvraag en waar de[ondernemingsraad]
positief advies over heeft gegeven, te weten; de[adviesaanvraag]
samenbrengen werkzaamheden en de[adviesaanvraag]
ten behoeve van aanpassing organisatie en functieprofielen”. Met betrekking tot
Sourcingvolgen de afspraken later, na afronding van het traject met de centrale ondernemingsraad, aldus dat besluit.
2.6
Op 20 september 2016 heeft ING de vervolgadviesaanvraag ‘
Verder samenbrengen van operationele Finance werkzaamheden’ aan de ondernemingsraad voorgelegd, waarvan het voorgenomen besluit onder andere betrekking had op de afdeling Finance COO. De ondernemingsraad heeft op 25 oktober 2016 voorwaardelijk positief geadviseerd met betrekking tot dat voorgenomen besluit, waarna de bestuurder op 31 oktober 2016 het betreffende besluit heeft genomen met inachtneming van de door de ondernemingsraad gestelde voorwaarden.
2.7
Eveneens op 20 september 2016 heeft ING in vervolg op de hoofdadviesaanvraag de ondernemingsraad advies gevraagd over het voorgenomen besluit ‘Herstructureren Group Finance’. Ook dit betrof onder andere de afdeling Finance COO. Bij schrijven van 21 november 2016 adviseerde de ondernemingsraad positief. De ondernemingsraad stelde daarbij onder meer voor de afspraak te maken dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing zou zijn op deze adviesaanvraag en alle daaruit voortvloeiende boventalligheid en ontslagen. Een dag later heeft de bestuurder het voorgenomen besluit omgezet in een definitief besluit en voornoemde afspraak bevestigd.
2.8
Een informatiememorandum van de bestuurder van 21 december 2016 gericht aan de ondernemingsraad – naar aanleiding van de overlegvergadering van 29 november 2016 waarin de status van het derde voorgenomen deelbesluit van de hoofdadviesaanvraag was besproken – houdt onder meer het volgende in:
“In de hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance Services hebben wij u gevraagd advies te geven over drie besluiten:
1) Het verder samenbrengen van operationele Finance werkzaamheden naar Finance COO/Global Finance Services.
2) De aanpassing van de organisatie en functie profielen binnen Group Finance en Finance Wholesale Banking, voortkomend uit de verschuiving van werkzaamheden van het produceren van rapporten naar het analyseren van data.
3) De voorbereiding te mogen inzetten van het sourcen van Finance operations activiteiten naar de ING (…) locatie in Manila. (…)
Over de eerste twee voorgenomen besluiten heeft u inmiddels advies uitgebracht en de bestuurder heeft vervolgens besloten om tot invoering over te gaan. (…) Hierbij bevestig ik dat de bestuurder nu niet zal beslissen over het derde voorgenomen besluit en dus dat van uw raad in het kader van deze hoofdadviesaanvraag geen advies wordt verwacht. In geval van een voorgenomen sourcing van activiteiten zal te zijner tijd een afzonderlijke adviesaanvraag bij uw ondernemingsraad worden ingediend. Deze aanpak is in het eerder genoemde overleg met de werkgroep besproken. Hiermee is de Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance Services (van 25 mei 2016) afgehandeld.”
2.9
Het personeel van GFS heeft op 16 februari 2017 een brief gekregen waarin is vermeld dat aan hen per 1 maart 2017 de status
“preventief mobiel”was toegekend ten gevolge van de adviesaanvraag ‘
Transforming Finance COO’ en dat het Sociaal Plan 2016-2017 op die voorgenomen reorganisatie van toepassing is.
2.1
Op 22 maart 2017 heeft de bestuurder de adviesaanvraag ‘
Transforming Finance COO’ bij de ondernemingsraad voorgelegd. Dit voorgenomen besluit betrof het herinrichten van de afdeling Finance COO en de daaruit voortvloeiende organisatorische en personele gevolgen, onder meer inhoudende het besluit tot implementatie van de ‘
ING Agile Way of Working’en tot wijziging van de organisatiestructuur van Finance COO in zogenaamde
tribesen
chapters, met uitzondering van GFS: “
De structuur van GFS wordt nog niet aangepast naar de ING Way of Working”. Op 6 juli 2017 heeft de ondernemingsraad daarover, kort samengevat, positief geadviseerd. Bij besluit van 10 juli 2017 heeft de bestuurder vervolgens het voorgenomen besluit omgezet in een definitief besluit.
2.11
Op 17 juli 2017 is bekend gemaakt dat ING en de vakorganisaties overeenstemming hebben bereikt over een nieuw sociaal plan, het Sociaal Plan 2018-2022, dat zal gelden voor alle adviesaanvragen die op of na 1 januari 2018 geïmplementeerd worden, tenzij op de adviesaanvraag het Sociaal Plan 2016-2017 al van toepassing is verklaard.
2.12
Op 22 november 2017 heeft de bestuurder de adviesaanvraag ‘
Transforming Finance, Impact op GFS’ aan de ondernemingsraad voorgelegd, inhoudende de introductie van de ‘
ING Agile Way of Working’ bij GFS en de nieuwe
“demarcatie”van verantwoordelijkheden naar aanleiding van de eerdere reorganisatie binnen de afdeling Finance COO. Als gevolg van die werkwijze zal één medewerker boventallig worden en zal de functie van andere werknemers deels worden gewijzigd. De aanvraag houdt onder meer het volgende in:

In deze adviesaanvraag wordt met name de impact op de Global Financial Services Organisatie door de nieuwe afbakening met change-organisatie en de nieuwe manier van werken beschreven. (…) Het voorgenomen besluit betreft het herinrichten van de Finance COO/GFS Organisatie op basis van de uitgangspunten en besturing zoals later genoemd. In meer detail komt dat neer op de volgende besluiten:
• De organisatiestructuur van FCOO/GFS wordt gewijzigd in circles, dit in lijn met de “One Agile Way of Working” en als aanpassing op de veranderingen van de Finance COO organisatie zoals beschreven in de adviesaanvraag Transforming Finance COO van 22 maart 2017.
• Als gevolg van de organisatiewijziging naar 6 Circles ontstaat er voor de Circle-Leads een directe rapportagelijn naar het hoofd van de Super-Circle GFS. De functieprofielen van de Circle Lead zijn opgenomen in bijlage 3.
• De One Agile Way of Working wordt geïntroduceerd, waarbij binnen de Circles Finance Partner Teams zullen bestaan.
• Het invoeren van nieuwe functieprofielen volgens het JCF. In de tabel in bijlage 1 is inzichtelijk gemaakt dat hierdoor de functienamen gaan wijzigen. De functies zelf wijzigen wel maar niet dusdanig dat er tot selectie wordt overgaan. Plaatsing zal geschieden op het zelfde functieniveau waarbij qua plaatsing in de Finance Partner Teams zoveel als mogelijk rekening zal worden gehouden met de voorkeur van de medewerkers. (…)
• De volgende functies komen binnen FCOO/GFS te vervallen (van de 4 betrokken personen
hebben er 3 inmiddels een andere functie binnen ING) (…)
• De functies van de Circle Leads zijn gewijzigd in vergelijking met de huidige functies als
teamhoofden. (…)
Het Sociaal Plan 2018-2022 is van toepassing op deze Adviesaanvraag. (…)
Voor alle medewerkers van Finance COO zal per de implementatiedatum van deze Adviesaanvraag de preventieve mobiliteit opgeheven worden. (…)
Vooruitblik.
In deze[adviesaanvraag]
wordt de nieuwe Organisatie van GFS neergezet. Voor GFS speelt ook de invloed van sourcing/robotics. De invloed hiervan wordt als substantieel ingeschat maar wordt niet in deze adviesaanvraag behandeld. Wel zal er gestart worden met het inhuren van capaciteit via een off-shore locatie die hier in Amsterdam ingezet kan worden om de capaciteitsproblemen op te vangen en daar waar mogelijk externen te vervangen.”
2.13
De ondernemingsraad heeft bij advies van 20 maart 2018 negatief geadviseerd. Het advies houdt onder meer het volgende in:
“In aanloop tot deze adviesaanvraag hebben de medewerkers van Finance COO/GFS in februari 2017 een brief ontvangen van ING waarin zij Preventief Mobiel verklaard werden in afwachting van de reorganisatie. (…) Met betrekking tot het voor deze reorganisatie geldende Sociaal Plan staat vermeld: “The ING 2016-2017 Social Plan applies to this reorganisation (…)” In deze tekst staat geen enkel voorbehoud zodat het o.i. onjuist is om in de adviesaanvraag in het hoofdstuk ‘Personele gevolgen’ op te nemen dat het Sociaal Plan 2018-2022 van toepassing is. De[ondernemingsraad]
gaat NIET AKKOORD met het in de adviesaanvraag genoemde Sociaal Plan. Voor deze adviesaanvraag geldt Sociaal Plan 2016-2017 zoals van toepassing verklaard in de Hoofd Adviesaanvraag Think Forward Finance van 25 mei 2016 (…) en in de brief die in februari 2017 aan de medewerkers is toegezonden. (…)
De[ondernemingsraad]
gaat NIET AKKOORD met het inhuren van capaciteit via een off-shore locatie die hier in Amsterdam (of elders) ingezet kan worden om capaciteitsproblemen op te vangen, ongeacht of dit mogelijk externe medewerkers vervangt. Als er capaciteitsproblemen optreden (nut en noodzaak staan niet in de ‘Vooruitblik’ vermeld) kunnen deze tijdelijke werkzaamheden op de vacature-site worden geplaatst zodat medewerkers die boventallig zijn of medewerkers die een tijdelijke opdracht zoeken in het kader van verbreding, de mogelijkheid hebben om te reageren. (…)
Met het invoeren van ‘One Agile Way of Working’ is een aantal lagen leidinggevende functies weggehaald uit de Finance COO/GFS organisatie. Daarvoor in de plaats is de Circle Lead de direct leidinggevende geworden van de FPT’s[Finance Partner Teams, toev. Ondernemingskamer]
binnen die Circle (gemiddeld 25 medewerkers) en verantwoordelijk voor het maken van een ontwikkelingsplan samen met de individuele medewerker in de Circle, het beoordelen van alle medewerkers binnen de Circle en het coördineren van de periodieke wisseling van de rol van elke medewerker binnen een FPT in de Circle. Daarnaast is de Circle Lead verantwoordelijk voor het opschakelen van impediments vanuit de FPT’s in de Circle en is ook de persoon die de finale input verstrekt aan de Super Circle Lead voor de benodigde sign-offs. De combinatie van deze HR-taken (ontwikkelingsplannen, beoordelingen en bewaken roulatie van rollen voor de medewerkers in de Circle) en deze Lijn-taken (opschakelen van impediments, verantwoordelijkheid voor voorbereiden sign-offs) in één functie is volgens de OR niet realistisch. De keuze die gemaakt is voor de invulling van de functie van een Circle Lead (de kennis, ervaring en gedrag bezitten om de nieuwe Organisatie met bestaande mensen te vormen) negeert de noodzaak om te weten wat een individuele medewerker in de Circle doet. Zonder die kennis is het opstellen van een ontwikkelingsplan, het beoordelen van de medewerker en het coördineren van de rollen binnen de FPT gebaseerd op kennis van anderen binnen de Circle. Zonder kennis van en inzicht in de werkzaamheden in de FPT’s wordt het opschakelen van impediments en het voorbereiden van de sign-offs een papagaai-functie van wat er vanuit de Trafficker for Dependencies-rol wordt gemeld. (…) De in deze adviesaanvraag voorgestelde invulling van de functie van de Circle lead GAAT NIET WERKEN volgens de[ondernemingsraad]
. De invulling van die functie zal voor het belangrijkste deel moeten bestaan uit lijnwerkzaamheden zodat de Circle Lead zelf de coördinatie rondom de sign-offs kan doen en ook voldoende eigen inzicht/kennis heeft over welke werkzaamheden de individuele medewerker (waarvoor de Circle Lead de beoordeling doet) verricht en hoe deze medewerker die werkzaamheden uitvoert.”
2.14
In het besluit van 29 maart 2018 tot omzetting van het voorgenomen besluit in een definitief besluit stelt de bestuurder dat, conform de afspraken die ING met de vakorganisaties heeft gemaakt, niet het Sociaal Plan 2016-2017, maar het Sociaal Plan 2018-2022 op het besluit van toepassing is:
“Bestuurder is van mening dat in deze discussie de werkingssfeerbepalingen van het Sociaal Plan doorslaggevend zijn. Het Sociaal Plan 2018-2022 heeft inmiddels de cao-status gekregen. Uit de Wet op de cao volgt dat ING het Sociaal Plan, inclusief de daarin opgenomen werkingssfeerbepalingen, onverkort dient toe te passen. ING en de vakorganisaties hebben duidelijke afspraken gemaakt ten aanzien van de werkingssfeer van het Sociaal Plan 2018-2022 ten opzichte van het Sociaal Plan 2016-2017. In deze afspraken is vastgesteld dat de implementatiedatum van een adviestraject leidend is voor de vaststelling van het toepasselijke Sociaal Plan. Ook in het Sociaal Plan 2016-2017 was overigens al opgenomen dat vanaf 1 januari 2018 de implementatiedatum van reorganisaties leidend zal zijn voor welk Sociaal Plan van toepassing is. Het is een vaststaand feit dat de implementatie van de ‘Adviesaanvraag Transforming Finance Impact op GFS’ in 2018 zal plaatsvinden. Om de transitie van het oude naar het nieuwe Sociaal Plan zo goed mogelijk te faciliteren, zijn de afspraken met de vakorganisaties zodanig gemaakt dat adviesaanvragen die worden ingediend na 1 oktober 2017 geacht worden (i) in 2018 geïmplementeerd te worden en (ii) om die reden onder het Sociaal Plan 2018-2022 te vallen. De ‘Adviesaanvraag Transforming Finance Impact op GFS’ is ingediend na 1 oktober 2017 en de impact vindt plaats in 2018 en nadien. Daarom is het Sociaal Plan 2018-2022 van toepassing op deze reorganisatie. In de afspraken met de vakorganisaties is ook een uitzondering op bovengenoemde regel geformuleerd. Een adviesaanvraag die in 2018 geïmplementeerd wordt valt niet onder het Sociaal Plan 2018-2022 als op die adviesaanvraag het Sociaal Plan 2016-2017 uitdrukkelijk van toepassing is verklaard. Op de adviesaanvraag ‘Transforming Finance, Impact op GFS’ is niet het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing verklaard en ook is de adviesaanvraag ‘Transforming Finance, Impact op GFS’ geen vervolgadviesaanvraag op een adviesaanvraag waarop het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is verklaard. (…)
De[ondernemingsraad]
verwijst (…) voor het toepasselijke Sociaal Plan naar de ‘Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance’ van 25 mei 2016. Bestuurder kan deze verwijzing niet plaatsen (…) In deze hoofdadviesaanvraag worden 3 specifieke punten genoemd waarover aan de[ondernemingsraad]
advies zou worden gevraagd. Na deze hoofdadviesaanvraag zijn over twee van deze punten adviesaanvragen ingediend bij de[ondernemingsraad]
en zijn deze geïmplementeerd, namelijk de ‘Vervolgadviesaanvraag Herstructurering Group Finance’ (20 september 2016) en de ‘Vervolgadviesaanvraag Verder samenbrengen van operationele werkzaamheden’ (20 september 2016). Hierna heeft de bestuurder aan de[ondernemingsraad]
het memo ‘Afhandelen Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance Services’ (21 december 2016) gestuurd. In dit memo is aangegeven dat over de eerste 2 punten van de ‘Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance’ is geadviseerd en dat deze zijn geïmplementeerd (…) en is bevestigd (…) dat het derde voorgenomen besluit over sourcing is ingetrokken (…) en dat tevens daarmee de Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance Services (van 25 mei 2016) is afgehandeld. (…) Bestuurder is van mening dat uit het Memo van 21 december 2016 duidelijk blijkt dat de ‘Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance’ van 25 mei 2016 op dat moment geheel is afgehandeld en afgerond. De ‘Adviesaanvraag Transforming Finance Impact op GFS’, evenals toekomstige adviesaanvragen, kunnen daarom niet anders dan als een nieuwe adviesaanvraag worden gezien; verwijzing naar de ‘Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance’ en het daar genoemde toepasselijke Sociaal Plan is in onze ogen niet relevant. Daarnaast gaat bovengenoemde discussie over punt 3 van de ‘Hoofdadviesaanvraag Think Forward Finance’ van 25 mei 2016. Punt 3 betrof de voorbereiding van het sourcen van Finance operations activiteiten naar de ING (…) locatie in Manilla. De adviesaanvraag van 22 november 2017 gaat echter niet over sourcingsactiviteiten maar betreft, zoals de[ondernemingsraad]
zelf ook noemt in[zijn]
advies, het invoeren van “One Agile way of Working” binnen Finance COO/GFS. Ook om deze reden is de verwijzing naar de Hoofdadviesaanvraag niet steekhoudend.
(…) Het outsourcen van werk is geen onderdeel van deze adviesaanvraag. De eventuele personele consequenties voor het outsourcen van werk van GFS zullen worden geadresseerd in een nog op te stellen adviesaanvraag. (…)
U verwijst (…) naar de ‘vooruitblik’ in de adviesaanvraag waarin is vermeld dat er gestart zal worden met het inhuren van capaciteit via een off-shore locatie die in Amsterdam ingezet kan worden om de capaciteitsproblemen op te vangen en daar waar mogelijk externen te vervangen. Reden hiervoor is dat de betreffende vacatures conform het geldende ING-proces al eerder op de vacature site hebben gestaan, maar dat hierop onvoldoende kandidaten hebben gereageerd. Een deel van de resterende vacatures is vervolgens tijdelijk ingevuld met externen om aan voldoende capaciteit te kunnen komen. Het staat interne medewerkers te allen tijde vrij om alsnog hun belangstelling voor deze functies kenbaar te maken. Wij zullen de vacatures waarop nu externen werkzaam zijn opnieuw open zetten voor interne medewerkers. (…) Als blijkt dat dit niet voldoende capaciteit oplevert, zien wij ons, gegeven eerder gestelde, genoodzaakt tijdelijk direct inzetbare interne ING capaciteit in te zetten van andere (offshore) ING-locaties. (…)
In deze overweging maakt de[ondernemingsraad]
een opmerking over de breedte van de functie van de Circle Lead. (…) Ik respecteer de opmerkingen en zorgen van de[ondernemingsraad]
en zal erop toezien dat de werkdruk van de Circle Leads de komende periode zorgvuldig gemonitord wordt. Tevens zal ter ondersteuning van de Circle Lead een Agile Coach worden ingezet. Hiernaast gaan we zorgen voor een evenwichtige verdeling van de kennis en ervaring van de (sr.) medewerkers over de verschillende teams.”
2.15
In de bijlage “
Closed Sourcing Programs previous Quarters” bij een intern ING-overzicht
“Sourcing Initiatives 1Q 2018”staat bij de afdeling Finance onder meer vermeld: “[adviesaanvraag]
Think Forward Finance: Umbrella[adviesaanvraag]
contains intention to source. Project timelines: Together with[ondernemingsraad]
management decided not to ask for[ondernemingsraad]
advice on the sourcing topic in the umbrella[adviesaanvraag]
. Advice will be asked in detailed[adviesaanvraag]
for the service centre.”
2.16
In het verslag van een gesprek van 24 april 2018 tussen ING en de ondernemingsraad is vermeld dat besproken is dat de tekst van de brief van [bedoeld is: 16] februari 2017, waarin medewerkers in het kader van de adviesaanvraag ‘Transforming Finance COO’ per 1 maart 2017 als preventief mobiel zijn aangemerkt, wat betreft de toepasselijkheid van het Sociaal Plan verwarrend is geweest. Aan de enige werknemer die door het besluit definitief boventallig is geworden, zal in deze bijzondere situatie, als hij dat wenst, bij zijn vertrek de beëindigingsvergoeding conform het Sociaal Plan 2016/2017 worden uitgekeerd, aldus het verslag. Verder is in het verslag opgenomen dat op alle volgende adviesaanvragen het op dat moment geldende Sociaal Plan van toepassing zijn en dat van outsourcing vanuit Amsterdam in dit kader geen sprake zal zijn. ING bevestigt dat voor eventueel toekomstige voorgenomen
sourcing-besluiten een afzonderlijke adviesaanvraag zal worden ingediend.
2.17
Een memorandum van 28 mei 2018 van de bestuurder gericht aan de ondernemingsraad, ter voorbereiding op een overleg tussen de bestuurder en de ondernemingsraad houdt onder meer het volgende in:

Punt 3 gaat over het inhuren van ING’ers van een buitenlands onderdeel om tijdelijk in Amsterdam te werken indien en voorzover de vacatures daar niet door interne kandidaten van ING Nederland kunnen worden vervuld. Er is hier mogelijk verwarring ontstaan doordat in de adviesaanvraag een vooruitblik was gegeven over sourcing vanuit Nederland naar andere landen. Hierbij bevestigen we opnieuw dat deze vooruitblik onderwerp zal zijn van een mogelijk in de toekomst in te dienen adviesaanvraag en dat aan zulk een voornemen geen voortijdige uitvoering zal worden gegeven. (…) Het voornemen om buitenlandse ING’ers in Amsterdam in te zetten komt voort uit een gebrek aan personeel om de activiteiten op dit moment hier naar behoren uit te voeren. We hebben zoals jullie weten enige tijd geleden intern vacatures geplaatst. Nadat bleek dat onvoldoende sollicitanten hadden gereageerd, stond ING voor de vraag op welke wijze de arbeidsplaatsen vervuld konden worden. Het inschakelen van buitenlandse ING’ers, die de benodigde kennis reeds in huis hebben, is wat ons betreft de beste keuze, nu ING over goede mensen beschikt die bekend zijn met onze systemen en dit ook om kostenredenen te verkiezen is boven de inhuur van externen. Met het inschakelen van buitenlandse ING-ers wordt op geen enkele wijze vooruitgelopen op een adviesaanvraag sourcing. Hoe een mogelijke toekomstige adviesaanvraag dan vervolgens wordt ingevuld zal mede afhangen van de dialoog daarover met de[ondernemingsraad]
en van het advies van de[ondernemingsraad]
.
Begrijpen we het goed, dan maakt de[ondernemingsraad]
zich (…) zorgen over de vraag of de Circle Leads voldoende eerstelijns kennis zullen hebben over het functioneren van de medewerkers die zij in het kader van hun HR-taken zullen dienen te beoordelen. Wij kunnen deze zorg wegnemen: de organisatie wordt zó ingericht, dat de Circle Leads een geïntegreerd takenpakket hebben. De Circle Leads van GFS moeten veel kennis over finance in huis hebben en zijn hoger ingeschaald dan Circle Leads bij andere afdelingen. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de complexe producten van hun circles en moeten deze op detailniveau kennen. Nu het takenpakket voldoende uitgebalanceerd is en tevens voldoende lijnwerkzaamheden omvat, is het in onze ogen voldoende om te borgen dat de werkdruk van de Circle Leads niet te hoog wordt. (…) Ook kwamen wij met de toezegging dat de Circle Lead wordt ondersteund door een Agile coach, juist al tegemoet aan het bezwaar dat de Circle Lead teveel HR-taken zou krijgen. Met andere woorden: het belangrijkste deel van de taken van de Circle Leads is wel degelijk lijnwerk.

3.De gronden van de beslissing

3.1
De ondernemingsraad heeft aan zijn verzoek voor recht te verklaren dat ING bij afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid heeft kunnen komen tot het besluit van 29 maart 2018 tot het inrichten van de Finance COO/GFS organisatie het volgende ten grondslag gelegd:
De adviesaanvraag van 22 november 2017 staat niet op zichzelf maar is een vervolg op de hoofdadviesaanvraag van 25 mei 2016. ING gaat ten onrechte voorbij aan de in een eerder stadium gedane toezegging dat op alle adviesaanvragen volgend uit de hoofdadviesaanvraag het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing zal zijn. De afspraken met de vakorganisaties maken het ook mogelijk om het Sociaal Plan 2016-2017 toe te passen op het besluit en de ‘tenzij-bepaling’ zoals opgenomen in de toelichting bij het onderhandelingsresultaat (zie 2.11) lijkt juist te zijn gericht op de toezeggingen aan de ondernemingsraad en de betrokken werknemers. Overigens geldt dat ook in de brief van 16 februari 2017, waarin aan de medewerkers van GFS werd meegedeeld dat zij als
“preventief mobiel”waren aangemerkt, aan hen is toegezegd dat het Sociaal Plan 2016-2017 op deze reorganisatie van toepassing zou zijn;
Het besluit maakt de GFS-organisatie gereed voor
sourcingen brengt met zich dat ING nu al
Finance operationsactiviteiten gaat (
out)
sourcenof
offshoren; ING treft nog steeds voorbereidingen om
Finance operationsbuiten Nederland te laten plaatsvinden door mensen vanuit het buitenland in Amsterdam werkzaam te laten zijn, terwijl er in Amsterdam ook interne ING-medewerkers beschikbaar zijn. Dat de adviesaanvraag ook
sourcingbetreft, blijkt ook uit het overzicht
‘Sourcing Initiatives 1Q 2018’ van ING waarin de adviesaanvraag “
Transforming Finance, Impact on GFS” wordt genoemd en waarin in het overzicht van ‘
Closed Sourcing Programs’ is opgenomen: “[Adviesaanvraag]
Think Forward Finance: Umbrella[adviesaanvraag]
contains intention to source”. Dit strookt ook met de ‘
High Level Roadmap NL to Manila’van juni 2016, waaruit blijkt dat de hoofdadviesaanvraag zal worden gevolgd door in 2016 en 2017 in te dienen deeladviesaanvragen over
sourcingvan werkzaamheden naar Manilla, leidende tot boventalligheid van GFS-medewerkers;
De
Circle Leadszullen ten gevolge van het bestreden besluit zodanig met taken worden belast – alleen HR-taken, geen lijnwerkzaamheden – dat zij niet in staat zullen zijn zelf medewerkers binnen de
circlete beoordelen en de
sign-offste coördineren.
3.2
ING heeft zich verweerd. De Ondernemingskamer zal hieronder waar nodig op dit verweer ingaan.
Voortvloeiend uit de hoofdadviesaanvraag, sourcing onderdeel van deze adviesaanvraag?
3.3
ING voert aan dat de adviesaanvraag van 22 november 2017 geen enkel verband houdt met de hoofdadviesaanvraag. De introductie van de ‘
Agile Way of Working’is geen onderdeel van de hoofdadviesaanvraag, maar een op zichzelf staande reorganisatie naar aanleiding van een andere werkwijze. Ook de adviesaanvraag ‘
Transforming Finance COO’van 22 maart 2017 betrof de invoering van de ‘
Agile Way of Working’,was geen vervolg op de hoofdadviesaanvraag en is daarom, anders dan de twee vervolgadviesaanvragen van 20 september 2016, ook geen ‘vervolgadviesaanvraag’ genoemd. De hoofdadviesaanvraag was afgehandeld, zoals ING eind 2016 aan de ondernemingsraad had laten weten. Overigens was de toezegging in het besluit van 23 augustus 2016 dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing zou zijn, gelet op de formulering, beperkt tot de adviestrajecten die volgen uit de (eerste twee) deelbesluiten waarover de ondernemingsraad reeds een positief advies had gegeven; het derde deelbesluit – het voorbereiden van
sourcenvan werkzaamheden naar Manilla – viel daar niet onder. De vervolgadviesaanvragen waarover de toezegging zich wel uitstrekte zijn in 2016 afgehandeld en spelen in de onderhavige procedure geen rol, aldus ING. Zij heeft in het verweerschrift en ook ter zitting de toezegging herhaald dat zij geen
sourcing-activiteiten met betrekking tot werkzaamheden van GFS zal verrichten voordat een afzonderlijke adviesaanvraag daarover is afgerond.
3.4
De Ondernemingskamer overweegt als volgt. Dat de adviesaanvraag wat betreft de personele gevolgen verwijst naar het Sociaal Plan 2018-2022 (en niet naar het Sociaal Plan 2016-2017), is in overeenstemming met het resultaat van de onderhandelingen met de vakorganisaties: indien de adviesaanvraag op of na 1 oktober 2017 wordt ingediend, geldt dat de implementatie per definitie plaatsvindt na 1 januari 2018, zodat het Sociaal Plan 2018-2022 van toepassing is. Dit uitgangspunt lijdt uitzondering indien het Sociaal Plan 2016-2017 op de adviesaanvraag van toepassing is verklaard. De ondernemingsraad stelt primair dat dat het geval is door de toezegging in de hoofdadviesaanvraag dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is op alle adviesaanvragen, volgend uit die hoofdadviesaanvraag. Ter zitting heeft de ondernemingsraad bevestigd dat de eerste twee deelbesluiten uit de hoofdadviesaanvraag volledig zijn afgerond; de toezegging strekt zich echter volgens hem ook uit over het derde deelbesluit, te weten de voorbereiding op het inzetten van het “
sourcen” van
Finance operationsactiviteiten naar de ING-locatie in Manilla en daarmee over het besluit van 29 maart 2018 tot het inrichten van de Finance COO/GFS organisatie, omdat dit besluit de GFS-organisatie gereed maakt voor
sourcing.
3.5
De vraag of de toezegging in de hoofdadviesaanvraag dat het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing is ook geldt voor het derde deelbesluit, ondanks de relativering daarvan in het betreffende besluit van 23 augustus 2016 (zie 2.5), kan in het midden blijven. ING heeft gemotiveerd betwist dat
sourcingdeel uitmaakt van het besluit: aangezien de introductie van de ‘
Agile Way of Working’veel overhoop zou halen, was volgens ING niet goed te voorspellen of
sourcingdaarna nog wel aan de orde zou zijn. In het onderdeel ‘Vooruitblik’ in de adviesaanvraag staat ook met zoveel woorden dat
sourcingniet in die adviesaanvraag wordt behandeld. De ondernemingsraad heeft acht deelbesluiten onderscheiden in zijn advies en
sourcingis daar – zoals ING terecht opmerkt – niet een van. In het besluit herhaalt de bestuurder, in reactie op de uitdrukkelijke wens van de ondernemingsraad, dat het
outsourcenvan werk geen onderdeel is van de adviesaanvraag en dat eventuele personele consequenties voor het
outsourcenvan werk van GFS zullen worden geadresseerd in een nog op te stellen adviesaanvraag (zie 2.14). Ook nadien is in het contact tussen ING en de ondernemingsraad telkens bevestigd dat
sourcingvanuit Nederland naar andere landen onderwerp zal zijn van een mogelijk in de toekomst in te dienen adviesaanvraag en dat aan een dergelijk voornemen geen voortijdige uitvoering zal worden gegeven (zie 2.16 en 2.17).
3.6
In het licht van het voorgaande heeft de ondernemingsraad onvoldoende duidelijk gemaakt op welke wijze
sourcingdesalniettemin onderdeel van de adviesaanvraag is. De verwijzing naar de bijlage bij het ING-overzicht ‘
Sourcing Initiatives 1Q 2018’(zie 2.15) volstaat daartoe niet, nu de hoofdadviesaanvraag van 25 mei 2016 daarin als “
Closed Program” is opgenomen en het verband tussen de daarin aangekondigde
“detail-adviesaanvraag”en de onderhavige adviesaanvraag ontbreekt. Ook de ‘
High Level Roadmap NL to Manila’van juni 2016 biedt onvoldoende aanwijzing dat
sourcingdeel uitmaakt van het besluit, alleen al omdat die
Roadmapdateert van voor de beslissing tot uitstel van besluiten over
sourcingen daardoor achterhaald is, zoals ING onweersproken heeft aangevoerd. Ook de stelling van de ondernemingsraad dat het besluit de GFS-organisatie gereed maakt voor
sourcingis onvoldoende aannemelijk gemaakt. ING heeft gemotiveerd betwist dat zij nu al voorbereidingen treft met het oog op het
sourcenvan werkzaamheden van GFS: tijdelijk zijn twee werknemers van andere ING-locaties in Amsterdam ingezet om vacatures in te vullen nadat die eerst zonder succes intern waren opengesteld; het ging dus niet om het verplaatsen van GFS-werkzaamheden naar andere ING-locaties. De conclusie is dat
sourcinggeen onderdeel is van de onderhavige adviesaanvraag. De adviesaanvraag kan dan ook niet worden aangemerkt als een vervolg op de hoofdadviesaanvraag, aangaande het derde deelbesluit betreffende de voorbereiding op het inzetten van
sourcing. De toezegging in de hoofdadviesaanvraag ter zake van het Sociaal Plan 2016-2017 is daarom op het onderhavige besluit niet van toepassing.
3.7
De vraag of de toezegging in de hoofdadviesaanvraag ertoe leidt dat bij een eventueel toekomstige adviesaanvraag aangaande
sourcinghet Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing moet worden verklaard op een (voorgenomen) besluit, is mede afhankelijk van de aard, omvang en strekking van het alsdan voorliggend (voorgenomen) besluit en kan daarom, in weerwil van de ter zitting door partijen geuite andersluidende wens, in deze procedure niet in algemene zin worden beantwoord.
3.8
Subsidiair acht de ondernemingsraad het Sociaal Plan 2016-2017 van toepassing op het besluit omdat aan de werknemers die toezegging is gedaan in de brief van 16 februari 2017 (zie 2.9). ING heeft aangevoerd dat uit de Sociale Plannen volgt dat het instrument preventieve mobiliteit valt onder het Sociaal Plan dat geldt op het moment waarop de werknemer een beroep doet op de voorzieningen uit het Sociaal Plan. Wat daar ook van zij, aan het bezwaar van de ondernemingsraad ontbreekt het belang, nu ING herhaaldelijk heeft toegezegd dat de enige werknemer die door het besluit boventallig is geworden, gebruik kan maken van Sociaal Plan 2016-2017, indien hij dat wenst.
Takenpakket “Circle Leads”
3.9
ING heeft gemotiveerd betwist dat de
Circle Leadsonvoldoende lijnwerkzaamheden gaan verrichten om hun beoordelingstaak goed te kunnen vervullen: zij zullen zowel inhoudelijke als HR-taken moeten verrichten en voldoende in de gelegenheid worden gesteld om zich een oordeel te kunnen vormen over hun collega’s binnen hun
circle; input van anderen is daarbij slechts aanvullende informatie. ING heeft voorts aangeboden een
pilotuit te voeren om te onderzoeken hoe dit in de praktijk uitpakt. Hiertegenover heeft de ondernemingsraad onvoldoende aannemelijk gemaakt dat onvoldoende aan zijn zorg dienaangaande tegemoet is gekomen.
Slotsom
3.1
De slotsom luidt dat de door de ondernemingsraad aangevoerde feiten en omstandigheden, ieder afzonderlijk dan wel in onderlinge samenhang bezien, niet kunnen leiden tot het oordeel dat ING niet in redelijkheid tot het bestreden besluit heeft kunnen komen. De verzoeken zullen worden afgewezen.

4.De beslissing

De Ondernemingskamer:
wijst de verzoeken af.
Deze beschikking is gegeven door mr. A.J. Wolfs, voorzitter, mr. A.W.H. Vink en mr. J.M. de Jongh, raadsheren, en drs. P.R. Baart en drs. C. Smits-Nusteling RC, raden, in tegenwoordigheid van mr. S.C. Prins, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 19 oktober 2018.