beschikking
_____________________________________________________________
GERECHTSHOF AMSTERDAM
ONDERNEMINGSKAMER
zaaknummer: 200.230.494/01 OK
beschikking van de Ondernemingskamer van 26 april 2018
[A],
wonende te [....] ,
VERZOEKSTER,
advocaat:
mr. M.K. ter Horst, kantoorhoudende te Nijmegen,
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
STURIO B.V.,
gevestigd te Arnhem,
VERWEERSTER,
advocaat:
mr. W.A.J. Hagen, kantoorhoudende te Arnhem,
[B],
wonende te [....] ,
BELANGHEBBENDE,
in persoon verschenen.
1.
Het verloop van het geding
1.1 Verzoekster, verweerster en belanghebbende worden hierna respectievelijk aangeduid met [A] , Sturio en [B] .
1.2 [A] heeft bij op 3 januari 2018 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verzoekschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht, bij beschikking uitvoerbaar bij voorraad, een onderzoek te bevelen naar het beleid en de gang van zaken van Sturio over de periode vanaf 28 mei 2016 en bij dat onderzoek de gang van zaken in deelneming Life Sciences Materials Holding B.V. (hierna: LSM) en LSM’s dochterondernemingen Exalpha Biologicals Inc. (hierna: Exalpha) en Nordic Immunological Laboratories B.V. (hierna: Nordic) te betrekken, waaronder nader in het verzoekschrift omschreven transacties. Daarbij heeft [A] tevens verzocht – zakelijk weergegeven – bij wijze van onmiddellijke voorzieningen voor de duur van het geding:
primair, [B] te schorsen als bestuurder van Sturio, met benoeming van een door de Ondernemingskamer aan te wijzen derde als tijdelijk bestuurder van Sturio;
subsidiair, naast [B] een tweede tijdelijk bestuurder van Sturio te benoemen en daarbij te bepalen dat zij uitsluitend gezamenlijk bevoegd zullen zijn Sturio te vertegenwoordigen;
en Sturio te veroordelen in de kosten van het geding.
1.3 Sturio heeft bij op 15 februari 2018 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verweerschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht de verzoeken van [A] af te wijzen en haar te veroordelen in de kosten van het geding, uitvoerbaar bij voorraad.
1.4 Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 8 maart 2018. Bij die gelegenheid hebben de advocaten de standpunten van de onderscheiden partijen toegelicht aan de hand van aan de Ondernemingskamer en de wederpartij overgelegde aantekeningen en wat [A] betreft onder overlegging van op voorhand aan de Ondernemingskamer en de wederpartij gezonden nadere producties. Partijen – Sturio vertegenwoordigd door haar bestuurder [B] – en hun advocaten hebben vragen van de Ondernemingskamer beantwoord en inlichtingen verstrekt.
2 De feiten
De Ondernemingskamer gaat uit van de volgende feiten:
2.1Sturio is op 4 juli 1977 opgericht. [B] en [A] houden respectievelijk 13 (52%) en 12 (48%) aandelen in Sturio. [B] is enig bestuurder van Sturio.
2.2[A] en [B] zijn gehuwd. Sinds 28 mei 2016 wonen [A] en [B] feitelijk niet meer samen (zie ook hierna). Tussen hen is een echtscheidingsprocedure aanhangig. [A] en [B] hebben ieder een arbeidsovereenkomst met Sturio. Het salaris van [A] en [B] bedraagt op dit moment € 1.500 respectievelijk € 3.250 bruto per maand. Daarnaast wordt door Sturio bij wijze van (voorschot op) dividenduitkeringen maandelijks een bedrag van € 4.000 aan [B] betaald.
2.3Sturio is een houdstermaatschappij. In de loop van 2010 is [B] benaderd door [C] (hierna: [C] ), enig bestuurder en enig aandeelhouder van Pethsur B.V. (hierna: Pethsur) ter zake van een samenwerking met betrekking tot Nordic. Nordic drijft een onderneming op het gebied van de kweek en ontwikkeling van antilichamen voor medisch onderzoek en de productie van geneesmiddelen. Sturio en Pethsur hebben in 2015 respectievelijk 49% en 51% van de aandelen in het geplaatst kapitaal van Nordic verworven en Pethsur is bestuurder van Nordic geworden. Sturio heeft in totaal € 475.000 aan leningen aan Nordic verstrekt. De leningen zijn aangewend voor het starten van nieuwe activiteiten, waaronder de aankoop van een receptuur waarmee een vloeistof – Fix&Perm genaamd – wordt geproduceerd die wordt gebruikt bij de toepassing van antilichamen. Van de receptuur voor Fix&Perm (hierna: de receptuur) zijn drie kopieën gemaakt. Eén kopie werd aan Nordic verstrekt ten behoeve van haar bedrijfsvoering. De andere twee kopieën werden verstrekt aan de beide aandeelhouders in Nordic. De door Sturio gehouden kopie wordt door [A] bewaard.
2.4Sinds 28 mei 2016 wonen [A] en [B] feitelijk niet meer samen.
2.5De door [B] ondertekende “Notulen van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders” van Sturio van 3 oktober 2016 houden – voor zover van belang – het volgende in:
“AanwezigNaam Soort aandelen Aantal
[B] Gewoon 25
Opening
Als voorzitter van de vergadering treedt op de heer [B] (…)
Vervolgens constateert de voorzitter dat het hele geplaatste aandelenkapitaal van de vennootschap ter vergadering aanwezig c.q. vertegenwoordigd is, zodat, ook al zijn niet alle formaliteiten voor wat betreft de oproeping voor en het houden van deze vergadering in acht genomen, alle besluiten rechtsgeldig kunnen worden genomen, mits met algemene stemmen. (…)
Verlenging termijn voor het opmaken van de jaarrekening
Aangezien de jaarrekening 2015 niet binnen de wettelijke termijn van vijf maanden na afloop van het boekjaar kon worden opgemaakt, wordt hierbij bevestigd dat toestemming is verleend deze termijn met maximaal zes maanden te verlengen.
Vaststelling van de jaarrekening over 2015
De voorzitter constateert dat de overgelegde jaarrekening 2015 overeenkomstig de wet is ondertekend door alle bestuurders. De voorzitter stelt aan de orde de vaststelling van de ter tafel liggende jaarrekening. De vergadering stelt met algemene stemmen de jaarrekening over 2015 vast.
Vaststelling van de winstverdeling
Namens de directie stelt de voorzitter aan de vergadering voor om het verlies over 2015
ad € 124.986 te onttrekken aan de overige reserves. Vervolgens wordt besloten om uit de overige reserves een dividend uit te keren aan de aandeelhouder van € 40.000. (…) Dit voorstel wordt vervolgens in stemming gebracht en met algemene stemmen aangenomen.
Decharge van de directie
De vergadering verleent met algemene stemmen decharge aan de directie ter zake van het door haar in 2015 gevoerde bestuur. (…)”
2.6In 2016 hebben [B] en [C] besloten de aandelen in de Amerikaanse vennootschap Exalpha te kopen. In dat kader is op 2 november 2016 LSM opgericht. De aandelen in Nordic zijn door Sturio en Pethsur als storting op de aandelen LSM ingebracht. Pethsur heeft 51% van de aandelen in LSM verkregen en Sturio 49%. Sturio heeft vervolgens 2% van de aandelen in LSM voor € 90.000 verkocht aan [D] (hierna: [D] ). LSM heeft de verplichtingen uit hoofde van de aan Nordic verstrekte geldleningen (zie hierboven onder 2.3) overgenomen en Sturio heeft een aanvullende geldlening van € 525.000 aan LSM verstrekt. Een en ander is vastgelegd in een door Sturio en LSM op 20 november 2016 ondertekende “
Overeenkomst van geldlening met verpanding”. Daarin is opgenomen dat Sturio een bedrag van € 1.000.000 aan LSM heeft geleend, dat LSM daarover een rente van 10% verschuldigd is, dat de lening is achtergesteld bij vorderingen van Rabobank op LSM en dat tot zekerheid voor de nakoming van de verplichtingen van LSM 73% van aandelen in Exalpha aan Sturio worden verpand. In een ‘Side Letter’ bij die overeenkomst zijn LSM en Sturio overeengekomen dat zolang naast de verpanding van 73% van de aandelen in Exalpha geen andere zekerheid voor de nakoming door LSM is gesteld, Sturio een aanvullende risicovergoeding zal ontvangen van 2,5% per jaar over de uitstaande geldlening. LSM is vanaf 2017 enig aandeelhouder van Exalpha.
2.7Het eigen vermogen van Nordic is tussen 2012 en 2015 gestegen van € 286.044 naar € 964.794. Over 2016 is door Nordic op een totale omzet van € 1.558.163 en een winst behaald van € 467.365.
2.8Samenvattend zijn de aandelen verhoudingen in LSM aldus: Sturio houdt 47%, Benard houdt 2% en Pethsur houdt 51% van de aandelen in LSM.
2.9Pethsur is bestuurder van LSM en van Nordic.
2.1[B] heeft in april 2017 een nieuwe woning gekocht. Het voorschot op de te betalen koopsom van € 26.700 is op 28 april 2017 door Sturio aan [B] geleend. Blijkens een op 28 mei 2017 tussen Sturio en [B] gesloten overeenkomst van geldlening heeft Sturio ten behoeve van de aankoop van de woning in totaal € 273.225 aan [B] geleend. Daarbij is een rente van 4% per jaar overeengekomen en zijn door Sturio geen zekerheden bedongen.
2.11Een brief van 25 mei 2017 van LSM aan Sturio en Pethsur houdt – voor zover van belang – het volgende in:
“Life Sciences Management Holding BV heeft besloten om de receptuur van Fix&Perm niet langer bij jullie in bewaring te geven, maar deze nog uitsluitend op de productielocatie in Doorn en aangehecht aan notariële akte van depot bij EMS notarissen te Doorn te bewaren. Kopie van de akte is bij de notaris uitsluitend door de bevoegd bestuurder van Life Sciences Management Holding BV op te vragen. Daardoor wil ik per vandaag de opdracht tot bewaarneming van de receptuur Fix&Perm beëindigen en jullie verzoeken deze per omgaande aan mij te overhandigen.”
2.12[A] heeft geweigerd de door haar bewaarde kopie van de receptuur aan LSM te overhandigen en zich, bij monde van haar advocaat, op het standpunt gesteld dat de receptuur niet door LSM aan haar in bewaring is gegeven, zodat LSM geen afgifte daarvan kan vorderen.
2.13Tot juni 2017 was [A] belast met het voeren van de administratie van Sturio.
2.14Een e-mail van 30 juni 2017 van [E] (hierna: [E] ) van Nordic aan [B] en [C] houdt – voor zover hier van belang – het volgende in:
“In de bespreking van afgelopen dinsdag 27 juni hebben wij uitgebreid gesproken over de hoogte van de rentevergoeding op de leningen die door de beide grootaandeelhouders Pethsur BV en Sturio BV aan LSM Holding BV zijn verstrekt (…). Onderstaand een samenvatting van onze bespreking en besluitvorming daarover. (…)
Gelijktijdig met het aantrekken van de door Rabobank verstrekte overnamefinanciering zijn eind 2016 door LSM Holding BV nieuwe lening overeenkomsten aangegaan met Pethsur BV en Sturio BV. In de lening overeenkomsten is een rentepercentage van 10% overeengekomen met een opslag van 2,5% als gevolg van de achterstelling van deze leningen bij de lening van Rabobank. Het totale rentepercentage komt daarmee op 12,5%. Zoals ik heb toegelicht in de bespreking van dinsdag ben ik van mening dat dit rentepercentage om twee redenen niet gewenst is. De eerste reden is dat dit percentage een stuk hoger is dan marktconform. De interbancaire 5-jaarsrente is op dit moment rond 0,2% en de rente op de door Rabobank verstrekte vijfjaars lening is tussen 3,2 en 3,25%. De leningen van Pethsur BV en Sturio BV zijn weliswaar achtergesteld maar een rente hoger dan 7 á 8% is niet marktconform. De extra rentevergoeding van 5% wordt daarmee een soort verkapt dividend. De tweede reden is de precedentwerking van het hoge rentepercentage bij het aantrekken van nieuwe leningen bij (in)formal investors. Op zich kan voor elke nieuwe lening een individueel rentepercentage worden afgesproken maar het is aan nieuwe investeerders lastig uit te leggen dat een deel van de financiers een significant hogere rentevergoeding krijgen dan wij aan nieuwe investeerder kunnen en willen bieden. Het gevolg zal zijn dat we nieuwe investeerders mogelijk een hoger dan marktconforme rente zullen moeten betalen.
Besloten wordt om met ingang van 1 oktober 2017 de vergoeding te verlagen naar 7,5%.”
2.15Op 9 oktober 2017 heeft een algemene vergadering van aandeelhouders van Sturio plaatsgevonden. Ter gelegenheid van die vergadering is namens [A] de vaststelling van de jaarrekening over 2016 aan de orde gesteld en is gevraagd waarom deze nog niet gereed was. Daarnaast zijn namens [A] vragen gesteld omtrent de afgifte van de receptuur, de lening aan [B] voor de aankoop van de privéwoning, de dividenduitkeringen aan [B] en investeringsbesluiten met een waarde van boven de € 5.000. Besloten is op korte termijn een nieuwe algemene vergadering van aandeelhouders te houden waarop de vragen beantwoord zouden kunnen worden.
2.16Een brief van 13 oktober 2017 van LSM aan Sturio houdt – voor zover van belang – het volgende in:
“Op 25 mei 2017 heeft Life Sciences Management Holding B.V. (LSM) de bewaargevingsovereenkomst met Sturio B.V. opgezegd (…). Tot onze spijt heeft LSM ondanks meerdere aanmaningen de receptuur nog steeds niet retour ontvangen. Nu Sturio B.V. geen gehoor geeft aan haar verplichting om de receptuur terug te geven ziet LSM zich genoodzaakt (…) de rentebetalingen op de lening van Sturio B.V. op te schorten tot de receptuur weer in haar bezit is.”
2.17Op 2 november 2017 heeft opnieuw een algemene vergadering van aandeelhouders van Sturio plaatsgevonden. Blijkens de notulen stond op de agenda:
“(…)2. Afgifte receptuur door mevrouw [A]
3. Bespreking en vaststelling jaarrekening 2016
4. Bespreking stand van zaken 2017, o.a.:
–
Vragen over investeringen groter dan € 5.000
–
Vragen over onttrekkingen
–
Vragen over bestuursbesluiten
–
Vragen over dividenduitkeringen
–
Vragen over deelneming in LSM
5. Samenstelling bestuur: voorstel tot benoeming nieuwe bestuurder(s) (…)”
Naar aanleiding van zijdens [A] gestelde vragen en gemaakte op- en aanmerkingen is besloten de vaststelling van de jaarrekening 2016 niet in stemming te brengen en het voorliggend concept van de jaarrekening 2016 zo spoedig mogelijk aan te passen.
2.18Op 6 december 2017 heeft Sturio een bedrag van € 5.217,06 ter zake van door [B] verschuldigde alimentatie op de bankrekening van [A] overgemaakt. Op 2, 8 en 23 januari en 21 februari 2018 heeft Sturio telkens een bedrag van € 2.144 ter zake van door [B] verschuldigde alimentatie op de bankrekening van [A] overgemaakt.