Uitspraak
afdeling strafrecht
parketnummer: 23-003602-12
datum uitspraak: 16 november 2017
TEGENSPRAAK
Arrest van het gerechtshof Amsterdam gewezen op het hoger beroep, ingesteld tegen het vonnis van de rechtbank Haarlem van 10 augustus 2012 in de strafzaak onder parketnummer 15-740011-12 tegen
[verdachte],
geboren te [geboorteplaats] op [geboortedatum] 1985,
adres: [adres].
Onderzoek van de zaak
Dit arrest is gewezen naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in hoger beroep van 18 november 2013, 25 februari 2016, 2 en 12 december 2016 en 1 en 2 november 2017 en, overeenkomstig het bepaalde bij artikel 422, tweede lid, van het Wetboek van Strafvordering, naar aanleiding van het onderzoek ter terechtzitting in eerste aanleg.
Tegen voormeld vonnis is door de verdachte hoger beroep ingesteld.
Het hof heeft kennisgenomen van de vordering van de advocaat-generaal en van hetgeen door de verdachte en de raadsman naar voren is gebracht.
Tenlastelegging
Aan de verdachte is ten laste gelegd dat:
hij in of omstreeks de periode van 20 juni 2011 tot en met 08 november 2011, althans in of omstreeks de periode van 20 juni 2011 tot 27 juli 2011 en/of in of omstreeks de periode van 12 oktober 2011 tot en met 08 november 2011 te IJmuiden, gemeente Velsen, en/of te Haarlem, in elk geval in Nederland, tezamen en in vereniging met een ander of anderen, althans alleen, meermalen, althans eenmaal, opzettelijk heeft vervoerd en/of verkocht en/of afgeleverd en/of verstrekt, in elk geval opzettelijk aanwezig heeft gehad,
- ( een) hoeveelhe(i)d(en) van (een) materia(a)l(en) bevattende heroïne (diacetylmorfine) en/of
- ( een) hoeveelhe(i)d(en) van (een) materia(a)l(en) bevattende cocaïne),
zijnde heroïne en/of cocaïne (een) middel(en) als bedoeld in de bij de Opiumwet behorende lijst I, dan wel aangewezen krachtens het vijfde lid van artikel 3a van die wet.
Voor zover in de tenlastelegging taal- en/of schrijffouten voorkomen, zal het hof deze verbeterd lezen. De verdachte wordt daardoor niet in de verdediging geschaad.
Vonnis waarvan beroep
Het vonnis waarvan beroep zal worden vernietigd, omdat het hof zich daarmee niet verenigt.
Inleiding
Op 14 september 2011 werden door de Criminele Inlichtingen Eenheid Kennemerland drie processen-verbaal verstrekt, waarin – voor zover hier van belang en zakelijk weergegeven – werd vermeld dat de verdachten [medeverdachte], [medeverdachte C] en [medeverdachte B] handelden in heroïne en cocaïne. Zij zouden daarvoor gebruik maken van woningen aan de [A-straat] in Haarlem en aan de [B-straat] te IJmuiden. Omwille van de leesbaarheid worden de verdachten en andere betrokkenen in deze zaak hierna telkens met hun achternaam geduid.
Na – onder meer – inzet van stelselmatige observatie en telecommunicatie-onderzoek heeft er op 8 november 2011 een zogenaamde actiedag plaatsgevonden, waarbij doorzoekingen zijn verricht in verschillende woningen. Op deze dag zijn [medeverdachte C] en [medeverdachte] aangehouden. [Medeverdachte B] en [verdachte] zijn in deze zaak niet aangehouden. In de loop van het verdere onderzoek heeft de politie, naast [medeverdachte C] en [medeverdachte B], de medeverdachten [getuige 1] en [getuige 2] gehoord, alsmede diverse personen die als vermoedelijke afnemer van verdovende middelen over de tap kwamen. Vervolgens zijn zowel bij de rechter-commissaris als bij de raadsheer-commissaris en ter terechtzitting van het hof getuigen gehoord. Het hof heeft de getuigenverklaringen, die in de afzonderlijke zaken tegen de verdachten in dit onderzoek zijn afgelegd, ter terechtzitting gevoegd in alle onderhavige zaken, zodat alle verklaringen onderdeel uitmaken van de onderscheiden dossiers tegen de verdachten en bij de beoordeling van het bewijs van het ten laste gelegde kunnen worden betrokken.
[Verdachte], [medeverdachte C] en [medeverdachte B] hebben zowel bij de politie als bij de rechtbank en het hof geen verklaring over de feiten afgelegd. [Medeverdachte] heeft, nadat hij zich bij de politie en de rechtbank als verdachte op zijn zwijgrecht beriep, bij de raadsheer-commissaris als getuige in de zaak tegen [verdachte] op 10 november 2015 en in de zaken tegen [verdachte], [medeverdachte B] en [medeverdachte C] op 3 juli 2017 en 31 oktober 2017 voor de verdachten belastende verklaringen afgelegd.
Overwegingen omtrent het bewijs
De betrouwbaarheid van de verklaring van [medeverdachte]
Het standpunt van de raadsman
Door de raadsman is aangevoerd dat de verklaringen van [medeverdachte] onbetrouwbaar zijn voor zover [medeverdachte] spreekt over de rol van [verdachte] bij de drugshandel. De raadsman heeft daartoe aangevoerd dat [medeverdachte] eerst vier jaren na zijn aanhouding inhoudelijk heeft willen verklaren en daardoor zijn verklaringen op de inhoud van het dossier heeft kunnen afstemmen. Daarnaast is betoogd dat [medeverdachte] een groot belang heeft om te verklaren in verband met het, door hem als veel te hoog aangemerkte, bedrag waarop de rechtbank het door hem wederrechtelijk verkregen voordeel heeft geschat. Voorts heeft [medeverdachte] volgens de raadsman de ruimte om ook zichzelf te belasten – en daardoor geloofwaardiger over te komen –, nu hij de in eerste aanleg opgelegde straf inmiddels al heeft uitgezeten. Tot slot heeft de raadsman hiertoe naar voren gebracht dat [medeverdachte] op onderdelen innerlijk tegenstrijdig, wisselend en/of inconsequent heeft verklaard en dat belangrijke onderdelen van zijn verklaringen geen ondersteuning vinden in ander bewijsmateriaal.
Het standpunt van de advocaat-generaal
In aanvulling op en, naar aanleiding van vragen van het hof, heeft de advocaat-generaal deels in afwijking van haar requisitoir naar voren gebracht de verklaringen van [medeverdachte] enkel betrouwbaar en bruikbaar voor het bewijs te achten voor zover die verklaringen zien op het in vereniging dealen in harddrugs door de verdachten, nu de verklaringen van [medeverdachte] in zoverre steun vinden in andere verklaringen en de resultaten van overig opsporingsonderzoek.
Het oordeel van het hof
Het hof volgt de raadsman niet in het standpunt dat de verklaringen van [medeverdachte] niet kunnen worden gebezigd voor het bewijs voor zover [medeverdachte] spreekt over de rol van [verdachte] bij de drugshandel. Daartoe overweegt het hof dat de verklaringen van [medeverdachte], zoals afgelegd op en na 10 november 2015, weliswaar op diverse punten van uiteenlopende aard en betekenis niet telkens geheel overeenkomen, maar dat de verklaringen, voor zover ze de essentie betreffen, namelijk dat [medeverdachte] in de tenlastegelegde periode samen met [verdachte], [medeverdachte B] en [medeverdachte C] heeft gehandeld in heroïne en cocaïne, consistent zijn. Op dit onderdeel worden deze bovendien bevestigd door de afnemers [getuige 3], [getuige 4], [getuige 5], die allen als getuige zijn gehoord. Het hof overweegt voorts dat de door [medeverdachte] afgelegde verklaringen ook voor hem zelf belastend zijn - en zulks niet alleen ten opzichte van het hem in de onderhavige zaak tenlastegelegde - en ook op diverse details worden ondersteund door de resultaten van het opsporingsonderzoek. Het hof wijst daarbij in het bijzonder op die onderdelen in de verklaringen van [medeverdachte] die zien op de werkwijze van de verdachte en zijn medeverdachten. Het gaat daarbij om het centrale telefoonnummer waarop werd ingebeld voor het doen van bestellingen, waarover ook door afnemers van de verdovende middelen is verklaard en waarvan het gebruik door de inhoud van afgeluisterde en opgenomen telefoongesprekken wordt bevestigd. Daarnaast heeft [medeverdachte] verklaard over de aanzienlijke omvang van de omzet vanaf 20 oktober 2011 tot aan het eind van de ten laste gelegde pleegperiode, die ook uit de door de politie vastgelegde belcontacten blijkt. Tot slot biedt de inhoud van de het dossier bevestiging voor het feit dat het gewicht van de verkochte bolletjes heroïne en cocaïne veel minder was dan afnemers dachten.
De inhoud van de hiervoor bedoelde bewijsmiddelen biedt slechts in beperkte mate aanknopingspunten om vaststellingen te doen over de exacte rol en het exacte aandeel van de verdachte en elk van zijn medeverdachten. In zoverre ontbreekt het aan bevestiging voor de inhoud van de verklaringen van [medeverdachte]. Het hof zal zich in het kader van de bewijsvoering dan ook onthouden van een oordeel over het relatieve aandeel van de verdachte in de handel in verdovende middelen. De verklaringen van [medeverdachte] zullen worden gebezigd voor het bewijs, indien en voor zover deze steun vinden in overig bewijsmateriaal.
Het oordeel van het hof ten aanzien van de bewezenverklaring
Het hof stelt op grond van de inhoud van de bewijsmiddelen en het verhandelde ter terechtzitting in eerste en tweede aanleg vast dat [medeverdachte], [verdachte], [medeverdachte B] en [medeverdachte C] zich in de periode van 20 juni 2011 tot en met 8 november 2011 bezig hebben gehouden met de handel in heroïne en cocaïne. [Medeverdachte] werd ook wel Biggie of De Stotteraar genoemd. De bijnaam van [medeverdachte B] was Jointje of Botje en [medeverdachte C] werd De Kale of Flits genoemd. [Verdachte] had als bijnaam Tandje, Goudtandje, Eurotandje of Halftandje. Hij heeft in de zomer van het jaar 2011 enige tijd in het buitenland verbleven [1] . Niettemin biedt de onderling overeenstemmende inhoud van de bewijsmiddelen voldoende grondslag om ook ten laste van [verdachte] te oordelen dat hij gedurende de gehele ten laste gelegde periode mededader is geweest.
De drugshandel van de verdachten was als volgt georganiseerd: [medeverdachte] en [medeverdachte B], en later ook [verdachte], beschikten over een mobiel telefoonnummer waarop door klanten heroïne en cocaïne werd besteld (hierna: het inbelnummer). Het toestel met het inbelnummer was afwisselend in het bezit van één van deze verdachten. Telkens nadat een bestelling voor drugs werd gedaan op dit nummer, belde de verdachte die op dat moment de beschikking had over dat telefoonnummer met een ander telefoonnummer naar een medeverdachte. Die laatste persoon bracht de drugs vervolgens naar de klant, op een afgesproken locatie. Zowel [medeverdachte], [medeverdachte B] als [verdachte] hebben, naast het beheer van het inbelnummer, ook zelf heroïne en/of cocaïne weggebracht en afgegeven en het geld daarvoor in ontvangst genomen na een daartoe gedane bestelling. Van [medeverdachte C] kan worden vastgesteld dat ook hij heroïne en/of cocaïne heeft weggebracht en afgegeven en het geld daarvoor in ontvangst heeft genomen.
Het inbelnummer werd na enige tijd gewijzigd. Vanaf 10 oktober 2011 heeft de politie de via het inbelnummer gevoerde communicatie afgeluisterd en opgenomen. Aanvankelijk was het nummer [telefoonnummer A]. Dit telefoonnummer is in de periode van 10 oktober 2011 tot en met 26 oktober 2011 in gebruik geweest bij de verdachten. In deze periode werden er door de politie 2309 telefoongesprekken en sms-berichten geregistreerd.
Vanaf 27 oktober 2011 tot aan de actiedag op 8 november 2011 was het telefoonnummer van het inbelnummer [telefoonnummer B]. Op dit nummer werden er in dit tijdvak 2737 telefoongesprekken en sms-berichten geregistreerd.
De voor het bewijs gebezigde getuigenverklaringen bieden naar het oordeel van het hof een solide basis voor bewezenverklaring van het medeplegen van handel in hard drugs in de gehele in de tenlastelegging opgenomen pleegperiode. Dit hoeft niet in de weg te staan aan de mogelijkheid dat de omvang en intensiteit van de leveringen in de ten laste gelegde periode hebben gefluctueerd, zoals door [medeverdachte] is verklaard.
Op basis van de verklaringen van [getuige 3], [getuige 4], [getuige 5] en [medeverdachte] concludeert het hof dat er tussen de verdachten sprake was van een intensieve samenwerking. Zoals overwogen, wisselden [medeverdachte], [verdachte] en [medeverdachte B] het beheer van het inbelnummer af en gaven zij op die wijze allen opdracht aan een ander om verdovende middelen af te leveren aan een klant en het geld daarvoor in ontvangst te nemen. Zowel [medeverdachte], [verdachte], [medeverdachte B] als [medeverdachte C] leverden ook zelf verdovende middelen af bij afnemers op daartoe afgesproken plaatsen. Naar het oordeel van het hof blijkt uit de inhoud van voornoemde bewijsmiddelen dan ook van een nauwe en bewuste samenwerking bij het vervoeren, verkopen en afleveren van de heroïne en cocaïne, zoals ten laste gelegd. Deze heeft in de kern bestaan uit een gezamenlijke uitvoering, waarmee het hof telkens het ten laste gelegde medeplegen wettig en overtuigend bewezen acht.
De raadsman heeft betoogd dat de verklaringen van de als getuige gehoorde afnemers weinig tot geen concrete inhoud hebben die belastend is voor de verdachte. Hierin volgt het hof de raadsman niet.
Uit de verklaringen van [getuige 4] (pagina 497 van het opsporingsdossier) en van [getuige 3] (pagina 545) blijkt ondubbelzinnig dat de verdachte [verdachte] reeds geruime tijd één van de dealers is. [Getuige 4] heeft, zonder onderscheid aan te brengen, verklaard dat [verdachte] en [medeverdachte] elke anderhalve maand een nieuw telefoonnummer hadden. Volgens [getuige 3] dealde [verdachte] reeds lange tijd en was hij enige tijd in het buitenland geweest. Dit laatste stemt overeen met de verklaring van [medeverdachte].
In dit licht dient naar het oordeel van het hof ook de inhoud van gesprekken en sms-berichten, waarin [medeverdachte] zich “Tandje” noemt (de naam waaronder de getuigen de verdachte [verdachte] kennen), te worden begrepen. Deze berichten en gesprekken, onderschept op 11 en 12 oktober 2011, zijn door de raadsman aangevoerd als contra-indicaties voor de betrokkenheid van de verdachte. In deze berichten en gesprekken wordt verwezen naar en teruggegrepen op de werkwijze bij de leveringen in de daaraan voorafgegane periode. Door hierbij de naam “Tandje” te gebruiken, geeft [medeverdachte] juist blijk van continuïteit in de betrokkenheid van [verdachte] over een periode die teruggaat tot een eerder moment dan 11 oktober 2011. Daarnaast constateert het hof op basis van bewijsmiddelen dat de persoon die in het kader van de drugshandel “Tandje” wordt genoemd door meerdere afnemers wordt geplaatst
naastde persoon ([medeverdachte]) die door hen “de Stotteraar” en/of “Biggie” wordt genoemd. De bewijsverweren die alle zien op de bruikbaarheid van de getuigenverklaringen en van de resultaten van onderzoek van telecommunicatie worden dan ook verworpen.
naastde persoon ([medeverdachte]) die door hen “de Stotteraar” en/of “Biggie” wordt genoemd. De bewijsverweren die alle zien op de bruikbaarheid van de getuigenverklaringen en van de resultaten van onderzoek van telecommunicatie worden dan ook verworpen.
Bewezenverklaring
Het hof acht wettig en overtuigend bewezen dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan, met dien verstande dat:
hij in de periode van 20 juni 2011 tot en met 08 november 2011, in Nederland, tezamen en in vereniging met anderen, meermalen, opzettelijk heeft vervoerd en verkocht en afgeleverd,
- een hoeveelheid van een materiaal bevattende heroïne (diacetylmorfine) en
- een hoeveelheid van een materiaal bevattende cocaïne.
Hetgeen meer of anders is ten laste gelegd, is niet bewezen. De verdachte moet hiervan worden vrijgesproken.
Het hof grondt zijn overtuiging dat de verdachte het bewezen verklaarde heeft begaan op de feiten en omstandigheden die in de bewijsmiddelen bij dit arrest zijn vervat.
Strafbaarheid van het bewezen verklaarde
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat dit strafbaar is.
Het bewezen verklaarde levert op:
medeplegen van opzettelijk handelen in strijd met een in artikel 2 onder B van de Opiumwet gegeven verbod, meermalen gepleegd.
Strafbaarheid van de verdachte
Er is geen omstandigheid aannemelijk geworden die de strafbaarheid van de verdachte ten aanzien van het bewezen verklaarde uitsluit, zodat de verdachte strafbaar is.
Oplegging van straf
De rechtbank Haarlem heeft de verdachte voor het in eerste aanleg bewezen verklaarde veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 12 maanden.
De advocaat-generaal heeft gevorderd dat de verdachte voor het ten laste gelegde zal worden veroordeeld tot een gevangenisstraf voor de duur van 15 maanden, waarvan 5 maanden voorwaardelijk, met een proeftijd van 2 jaren.
Het hof heeft in hoger beroep de op te leggen straf bepaald op grond van de ernst van de feiten en de omstandigheden waaronder deze zijn begaan en gelet op de persoon van de verdachte. Het hof heeft daarbij in het bijzonder het volgende in beschouwing genomen.
De verdachte heeft met zijn medeverdachten gedurende vierenhalve maand in 2011 in IJmuiden en Haarlem gehandeld in harddrugs. Gebruikers konden een centraal nummer bellen en werden dan op locatie bediend. Het was een geoliede machine, wat ook wel blijkt uit het feit dat bij tijdelijke afwezigheid van één of meer leden van de groep ook werd gehandeld. Vooral aan het eind van de bewezen verklaarde periode werd veel gedeald en omgezet of, zoals een medeverdachte het noemde, werd er ‘geknald’.
Uit de verklaring van een medeverdachte die in de onderhavige zaak als getuige is gehoord blijkt dat het de verdachten enkel en alleen ging om zelfverrijking, zonder acht te slaan op de belangen van de afnemers en de maatschappij. Gebruik van drugs als – in dit geval – cocaïne en heroïne is zeer schadelijk voor de gezondheid en de financiering ervan gaat dikwijls gepaard met diverse vormen van overlastgevende criminaliteit. De verdachte heeft dit door zijn strafbaar handelen in de hand gewerkt, hetgeen het hof de verdachte zwaar aanrekent.
De rol van de verdachte in deze handel beschouwt het hof als die van medepleger, die meedeelde in de winst. Het hof weegt daarnaast ten nadele van de verdachte mede dat hij, blijkens een hem betreffend uittreksel uit de Justitiële Documentatie van 17 oktober 2017, veelvuldig onherroepelijk is veroordeeld voor het plegen van misdrijven, waarvan ook tweemaal ter zake van Opiumwetdelicten.
Het hof weegt, afgezet tegen zijn medeverdachten, in strafmatigende zin mee dat de verdachte, als eerder in dit arrest overwogen, aantoonbaar een aantal maanden van de bewezenverklaarde periode in het buitenland heeft verbleven, ten aanzien van welke maanden de rol van de verdachte bij de drugshandel niet, althans niet goed kan worden vastgesteld.
Het hof heeft voorts gelet op de straf die in soortgelijke gevallen pleegt te worden opgelegd en die zijn weerslag heeft gevonden in de oriëntatiepunten van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht. Daarin wordt bij een dealperiode van 1 tot 3 maanden een gevangenisstraf van 6 maanden genoemd, uitgaande van een alleen opererende dader. Gelet echter op de rol van de verdachte zoals hiervoor genoemd, de omstandigheid dat de verdachte zich samen met anderen aan het strafbare feit heeft schuldig gemaakt en voornoemde recidive, acht het hof in beginsel een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor de duur van 8 maanden passend en geboden.
Het hof stelt echter vast dat de redelijke termijn als bedoeld in artikel 6, eerste lid van het Europees Verdrag tot bescherming van de mens en de fundamentele vrijheden (EVRM) is geschonden, nu het vonnis dateert van 10 augustus 2012 en eerst op 16 november 2017 dit arrest wordt gewezen. De op zijn redelijkheid te beoordelen termijn van de behandeling van de strafzaak in hoger beroep bedraagt derhalve 5 jaren en ruim 3 maanden, welk tijdsverloop niet voor rekening van de verdachte kan komen. Het hof bepaalt dat de overschrijding van de redelijke termijn 3 jaren en 3 maanden bedraagt.
Het hof zal daarom voornoemde, als uitgangspunt genomen gevangenisstraf met 2 maanden verkorten.
Toepasselijke wettelijke voorschriften
De op te leggen straf is gegrond op de artikelen 47, 57 en 63 van het Wetboek van Strafrecht en de artikelen 2 en 10 van de Opiumwet.
Deze wettelijke voorschriften worden toegepast zoals geldend ten tijde van het bewezen verklaarde.
BESLISSING
Het hof:
Vernietigt het vonnis waarvan beroep en doet opnieuw recht:
Verklaart zoals hiervoor overwogen bewezen dat de verdachte het ten laste gelegde heeft begaan.
Verklaart niet bewezen hetgeen de verdachte meer of anders is ten laste gelegd dan hierboven is bewezen verklaard en spreekt de verdachte daarvan vrij.
Verklaart het bewezen verklaarde strafbaar, kwalificeert dit als hiervoor vermeld en verklaart de verdachte strafbaar.
Veroordeelt de verdachte tot een
gevangenisstrafvoor de duur van
6 (zes) maanden.
gevangenisstrafvoor de duur van
6 (zes) maanden.
Dit arrest is gewezen door de meervoudige strafkamer van het gerechtshof Amsterdam, waarin zitting hadden mr. S.M.M. Bordenga, mr. R.M. Steinhaus en mr. H.A. van Eijk, in tegenwoordigheid van mr. N.R. Achterberg, griffier, en is uitgesproken op de openbare terechtzitting van dit gerechtshof van 16 november 2017.