2.1.Het gaat in deze zaak om het volgende.
( i) [geïntimeerde], geboren op [geboortedatum], is op 1 augustus 1990 in dienst getreden van Libertas B.V. (hierna: Libertas), een grafisch bedrijf.
(ii) Bij brief van 22 juni 2009 heeft Libertas het UWV toestemming gevraagd de arbeidsovereenkomst met [geïntimeerde] en vier andere werknemers op te zeggen wegens bedrijfseconomische redenen. In de ontslagaanvraag stelt Libertas dat [geïntimeerde] een unieke functie uitoefent, die van R-300 drukker, en dat is besloten deze functie te laten vervallen omdat het werkaanbod voor de desbetreffende pers aanzienlijk is verminderd. De toelichting ten aanzien van [geïntimeerde] vermeldt, voor zover van belang:
“
De heer [geïntimeerde] verricht uit hoofde van zijn functie alleen werkzaamheden op de vier-en vijf kleurenpers R304 en 305), maar niet op de kleinere persen, de Speedmasters 4 en 2. De functie R-300 drukker is niet onderling uitwisselbaar met enige andere functie binnen de organisatie. Het afspiegelingsbeginsel wordt correct toegepast, aangezien de heer [geïntimeerde] de enige is die werkzaam is in die functie.Alle overige drukkers zijn allround Drukkers en kunnen alle machines bedienen (…). Het aanleren van de vereiste vaardigheden voor het instellen en bedienen van de nadere kleine persen is niet eenvoudig. Een dergelijke opleiding kost veel geld en betekent dat naast het volgen van een dure opleiding plus nog eens drie maanden inwerkperiode vereist is voordat de machine zelfstandig ingesteld kan worden (…).”
(iii) Bij brief van zijn toenmalige raadsvrouw gedateerd 16 juli 2009 van heeft [geïntimeerde] tegen de ontslagaanvraag verweer gevoerd daartoe onder meer aanvoerend:
“
Libertas stelt dat cliënt de functie van R-300 drukker uitoefent en dat deze functie uniek is en daarom niet uitwisselbaar. Dat is niet juist. Uit de uitvoerige toelichting plus producties van cliënt, bijgevoegd alsBIJLAGE 1blijkt dit.
(…)
Cliënt is werkzaam als offset drukker, net als een groot aantal van zijn collega’s. Er is dus sprake van uitwisselbaarheid van functies en het afspiegelingsbeginsel dient daarom te worden toegepast. Van al deze collega’s is cliënt het langst in dienst. Om deze reden dient hij niet voor ontslag in aanmerking te komen.
Mocht er geoordeeld worden dat de functiebenamingen als door Libertas naar voren gebracht dienden te worden gehanteerd dan nog moet gelden dat er sprake is van uitwisselbaarheid van functies. De functie van allround drukker, r-300 drukker en SM-52 drukker zijn namelijk naar functie-inhoud, vereiste kennis en vaardigheden, vereiste competenties en gehanteerde beloning vergelijkbaar (…). De functies kunnen in ieder geval met een minimale inwerkperiode door cliënt zelfstandig worden verricht.”
(iv) Bij het verweerschrift is een verklaring van [geïntimeerde] meegestuurd waarin , voor zover van belang staat:
“
Functies
Er is binnen de onderneming altijd maar één functie geweest, n.l. offsetdrukker. Hierbij is nooit een onderscheid gemaakt tussen de diverse drukkers c.q. drukpersen. (…) Alle drukkers hebben hetzelfde functieprofiel offsetdrukker (1), staan met dezelfde functie op het personeelsoverzicht (2), (Concept)Bestuur- en organisatiestructuur (3,4) en hebben dezelfde functie vermelding op de salarisspecificatie (5).
(…)
Onderlinge uitwisselbaarheid
In het geval er wel verschillende functies zouden bestaan is er wel degelijk sprake van onderlinge uitwisselbaarheid. De werkzaamheden op de Roland persen is vrijwel hetzelfde als die op de Heidelberg persen. Men kan dit vergelijken met het besturen van twee verschillende merken auto’s. De bediening is misschien anders, maar in grote lijnen blijft alles hetzelfde, alleen de “knoppen zitten anders”.
Libertas geeft aan dat het aanleren van vaardigheden voor het bedienen en instellen van kleine (Heidelberg) persen een dure opleiding nodig is en een inwerkperiode van 3
maanden noodzakelijk is. Echter, een dergelijke 4-daagse opleiding, gegeven door een persleverancier kost 1450 euro (7) (…)Verder is een inwerkperiode van 3 maanden niet reëel.
Ter illustratie:
Van de z.g. “allround-drukkers heeft [A.], ongeveer 3 a 4 jaar geleden, een interne (door een collega gegeven) “opleiding” genoten van ongeveer 3 dagen om ingezet te kunnen worden op één van de twee Heidelberg persen. Direct daarna heeft hij slechts enkele dagen daadwerkelijk op deze pers gedrukt. Tot op heden is hij uitsluitend op de Roland persen ingezet.
[B.] heeft, ruim een jaar geleden, ook een interne (door de persleverancier gegeven) “opleiding”gekregen van 3 a 4 dagen. Voor zover ik weet heeft hij sindsdien deze persen nooit meer bediend en ook hij werkt uitsluitend op de Roland persen.
Hieruit blijkt dat de opleiding geen probleem is, maar dat er bij Libertas kennelijk geen enkele behoefte is ook daadwerkelijk gebruik te maken van de mogelijkheid deze drukkers op andere persen in te zetten. Gezien de tijd die inmiddels verstreken is na de opleidingen en het ontbreken van enige ervaring van bovengenoemde drukkers met het bedienen van deze Heidelberg persen kan ik moeilijk geloven dat hier sprake is van zogenaamde “allround-drukkkers, zoals Libertas bedoeld.
Overdrachtsperiode
Gezien het voorgaande is het mogelijk om binnen enkele dagen aan de meest essentële functie-eisen van “allround drukker”te voldoen. Voor de minder bepalende functie eisen lijkt mij enkele weken een reële termijn. Daarom acht ik het redelijk om deze functies (allround drukker/R300 drukker) als uitwisselbaar te beschouwen.”
( v) Als bijlage bij het verweerschrift heeft [geïntimeerde] een personeelsoverzicht van Libertas per 1 april 2009 en een overzicht van de Bestuur- en organisatiestructuur van Libertas per 1 december 2008 meegezonden. Op deze overzichten staan alle zes drukkers (inclusief [geïntimeerde]) vermeld met de functienaam offsetdrukkker. Ook heeft [geïntimeerde] een loonstrook van hemzelf bijgevoegd van 29 juni 2009 waarop als functie eveneens offsetdrukker staat. Daarnaast heeft hij een cursusbeschrijving van de firma Tetterode (hierna: Tetterode) meegestuurd waarop een cursusduur van vier dagen is aangegeven voor de cursus “heidelberg Speedmaster SM 52 basis”. In de cursusbeschrijving staat dat als voorkennis voor deelname aan de cursus is vereist grafische basiskennis en ervaring met offsetdrukken.
(vi) Bij beschikking van 29 juli 2009 heeft het UWV Libertas toestemming verleend om de arbeidsovereenkomst met [geïntimeerde] op te zeggen, daartoe onder meer overwegend:
“Verweer werknemer
Werknemer heeft geen verweer gevoerd.
(…)
Overwegingen ten aanzien van het afspiegelingsbeginsel
Werknemer is de enige die de functie van R-300 drukker vervuld,
welke functie bovendien niet uitwisselbaar is met enige andere functie binnen het bedrijf. Toetsing ten aanzien van het afspiegelingsbeginsel is derhalve niet aan de orde.”
(vii) Nadat [geïntimeerde] het UWV er bij brief van zijn raadsvrouw van 30 juli 2009 op had gewezen dat hij wel degelijk verweer had gevoerd met het verzoek dit verweer alsnog in de beoordeling te betrekken heeft UWV een “herstelbeschikking” gegeven, evenals de eerdere beschikking gedateerd op 29 juli 2009, waarin onder meer het volgende staat:
“
Verweer werknemer
(…)Voorts stelt werknemer zich op het standpunt dat het afspiegelingsbeginsel ten onrechte niet is toegepast, aangezien de functies van alround-drukker, R-300 drukker en SM-52 drukker onder meer uitwisselbaar zijn, mede gezien het feit dat er met een minimale inwerkperiode een overstap van de ene functie naar de andere functie kan worden gemaakt. Tot slot geeft de werknemer aan dat er wel herplaatsingsmogelijkheden zijn.”
(…)
“
Werknemer is de enige die de functie van R-300 drukker vervuld, welke functie bovendien niet uitwisselbaar is met enige andere functie binnen het bedrijf. Toetsing ten aanzien van het afspiegelingsbeginsel is derhalve niet aan de orde. Het verweer van de werknemer op dit punt acht ik onvoldoende overtuigend om tot een andersluidend oordeel te komen. Werkgever heeft voldoende aannemelijk gemaakt dat alle overige drukkers allround drukkers zijn en derhalve eveneens werkzaamheden kunnen verrichten aan de kleinere persen Tevens heeft de werkgever voldoende aannemelijk gemaakt dat het inwerken van betrokkene in de functie van allround drukker te veel tijd, te weten ongeveer drie maanden, zou kosten. Werkgever heeft hiermee voldoende aannemelijk gemaakt dat de functies niet onderling uitwisselbaar zijn, aangezien de functies wezenlijk verschillen in vereiste kennis en vaardigheden. Bovendien is een overdrachtsperiode (een periode om in een andere functie ingewerkt te worde) van een paar dagen tot enkele weken redelijk te noemen en derhalve niet een overdrachtsperiode van drie maanden.”
(viii) Bij brief van 30 juli 2009 heeft Libertas de arbeidsovereenkomst met [geïntimeerde] opgezegd tegen 31 oktober 2009.
(ix) [geïntimeerde] heeft brief van 9 augustus 2009 een klacht bij het UWV ingediend. Hij heeft daarin onder meer aangevoerd dat bij de beoordeling van de ontslagaanvraag onvoldoende rekening is gehouden met zijn verweer ten aanzien van de toepassing van het afspiegelingsbeginsel.
( x) Het UWV heeft de klacht bij brief van 3 september 2009 gegrond verklaard en geoordeeld, voor zover van belang:
“In de beschikking is niet nader gemotiveerd waarom uw onderbouwde verweer niet doorslaggevend was en de stellingen van werkgever, zoals in de aanvraag vermeld, ten aanzien van dit onderdeel wel doorslaggevend was in de beoordeling. Door af te zien van een tweede ronde was kennelijk voldoende informatie beschikbaar bij het UWV (…) om een beslissing te nemen. De gemotiveerde gronden ten aanzien van de toepassing van het afspiegelingsbeginsel zijn echter niet in de beschikking te lezen. Het is dus niet mogelijk na te gaan of de beoordeling van het toepassen van het afspiegelingsbeginsel juist is gedaan en daarom is uw klacht ten aanzien van dit klachtonderdeel gegrond.
Conclusie
Onder verwijzing naar het bovenstaande ben ik van mening dat UWV (…) niet heeft kunnen aangeven dat zij in redelijkheid tot haar beslissing heeft kunnen komen.”
(xi) Bij brief van 19 november 2009 heeft [geïntimeerde] een klacht ingediend bij de Nationale Ombudsman. Tijdens de procedure bij de Nationale Ombudsman heeft het UWV erkend dat het UWV in de ontslagprocedure niet heeft voldaan aan zijn onderzoeksplicht door zonder nader onderzoek (tweede ronde van hoor en wederhoor) naar de uitwissebaar-heid van de functies een ontslagvergunning af te geven. De Nationale Ombudsman heeft in zijn brief van 16 juni 2010 deze conclusie van het UWV onderschreven en geoordeeld dat de klacht van [geïntimeerde] op dit punt terecht is.
(xii) Bij brief van 13 september 2010 heeft [geïntimeerde] het UWV aansprakelijk gesteld en schadevergoeding geëist. Ter nadere onderbouwing van zijn stelling dat een cursus van drie à vier dagen voldoende is om de Speedmaster 52 persen te kunnen bedienen heeft [geïntimeerde] bij de brief een e-mail van Tetterode gevoegd van 16 augustus 2010 en een e-mail van zijn ex-collega de heer Harskamp van 23 augustus 2008.
In de e-mail van Tetterode staat, voor zover van belang:
“
De training voor de SM 52 Anicolor in ons trainingsaanbod is een bedieningscursus, hierbij worden alle bedieningsfuncties op de drukpers doorgenomen. Na het volgen van die cursus wordt er van u verwacht dat u de machine in kwestie kunt bedienen, hiervoor krijgt u ook een certificaat.
Aangezien u aangeeft al 35 jaar drukker te zijn op verschillende drukpersen zal het drukken op zich geen moeite voor u zijn, dit is trouwens een vereiste om aan de cursus te kunnen deelnemen.”
In de e-mail van de heer Harskamp staat, voor zover van belang:
“
In 2008 heb ik (…) intern bij Libertas een cursus gekregen betreffende het bedienen van de heidelberg persen. Deze cursus werd gegeven door een heidelberg instructeur en duurde 3 dagen. De week na deze cursus heb ik slechts 1 dag op deze pers gedrukt. Tot op heden bedien ik alleen roland persen.”
(xiii) Het UWV heeft bij brief van 11 maart 2011 geantwoord. Volgens het UWV blijkt uit de door [geïntimeerde] overgelegde verklaringen van Tetterode en Harskamp niet dat er geen inwerkperiode nodig is na het volgen van de cursus. Het UWV deelt mee met Libertas te hebben gebeld voor nadere inlichtingen omtrent de uitwisselbaarheid van de functies van R-300 drukker en allround drukker alsmede met Tetterode. De brief van het UWV vermeldt over dit nadere onderzoek van het UWV, voor zover van belang:
“Desgevraagd verklaart werkgever bij monde van directeur (…), het volgende. Zowel de twee- als de vierkleuren SM 52 kennen een lagere automatiseringsgraad dan de R-300 persen. De SM 52 vereist dat bij elke order handmatig de juiste afstelling moet worden ingeregeld met name bij het gebruik van PMS-kleuren. Verder worden deze persen gebruikt voor het ordersegment enveloppen. Dit vereist bij elke order een nauwkeurige afstelling van de pers doordat onder meer de envelopdikte bepalend is voor de kwaliteit. Het werken met de SM 52 vergt volgens de heer (…) juist méér vakmanschap en is in die zin juist als meer ambachtelijk te beschouwen. Kennis en ervaring is daarbij niet eenvoudig aan te leren; hij geeft aan dat hij zijn oorspronkelijke inschatting van drie maanden bij nader inzien zelfs als een zeer krappe inschatting beschouwt.(…)
Beoordeling ontvangen informatie
Deze toelichtende verklaring komt ons niet onaannemelijk en ongeloofwaardig voor. (…)
Niet in de laatste plaats is hier van belang dat de heer (…) van onze organisatie ook zelf op 5 maart jl. contact heeft opgenomen met de firma Tetterode; deze bevestigt ons dat het drukken ook ‘een gevoel, een ambacht inhoudt. Dat geldt als ondersteuning van de opmerkingen van de werkgever.”
(xiv) Het UWV komt vervolgens in de brief tot de conclusie dat het standpunt van Libertas dat de functies van R-300 drukker en allround drukker niet uitwisselbaar zijn aannemelijker is dan het standpunt van [geïntimeerde] en dat het besluit van 29 juli 2009 dus niet op onjuiste gronden genomen. Het UWV heeft aansprakelijkheid van de hand gewezen.