ECLI:NL:GHAMS:2013:2337

Uitspraak

beschikking

___________________________________________________________________

GERECHTSHOF AMSTERDAM

ONDERNEMINGSKAMER

zaaknummer: 200.122.571/01 OK

beschikking van de Ondernemingskamer van 15 juli 2013

inzake

DE ONDERNEMINGSRAAD VAN STICHTING BIBLIONET GRONINGEN,

gevestigd te Groningen,

VERZOEKER,

advocaat:
MR. G.W. BROUWER,

t e g e n

de stichting

STICHTING BIBLIONET GRONINGEN,

gevestigd te Groningen,

VERWEERSTER,

advocaat:
MR. J.M. FRONS.

1.Het verloop van het geding

1.1

Verzoeker (hierna de ondernemingsraad te noemen) heeft bij op 28 februari 2013 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verzoekschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht - zakelijk weergegeven - bij beschikking, uitvoerbaar bij voorraad,

te verklaren dat verweerster (hierna Biblionet te noemen) bij afweging van de betrokken belangen niet in redelijkheid tot het in deze zaak bestreden besluit (hierna het Besluit te noemen) heeft kunnen komen;

Biblionet de verplichting op te leggen om het Besluit in te trekken en voor zover van toepassing om alle gevolgen ervan ongedaan te maken;

Biblionet te verbieden om handelingen te (doen) verrichten ter uitvoering van het Besluit of onderdelen daarvan.

1.2

Biblionet heeft bij op 17 april 2013 ter griffie van de Ondernemingskamer ingekomen verweerschrift met producties de Ondernemingskamer verzocht - zakelijk weergegeven - de ondernemingsraad in zijn verzoek niet ontvankelijk te verklaren, dan wel het verzoek af te wijzen.

1.3

Het verzoek is behandeld ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 2 mei 2013, alwaar de advocaten de standpunten van partijen nader hebben toegelicht, beiden aan de hand van - aan de Ondernemingskamer overgelegde - pleitnotities.

2.De feiten

2.1

Biblionet, opgericht op 18 april 2000, is de netwerkorganisatie van de openbare bibliotheken en bibliobussen in Stad en Ommeland. Bij haar zijn 323 personen werkzaam. Zij wordt gesubsidieerd door de Provincie Groningen en door de 23 gemeenten in die provincie in wier opdracht zij haar werkzaamheden uitvoert.

2.2

Biblionet is onderverdeeld in acht regionale clusters, waarbinnen de verschillende lokale bibliotheekvestigingen vallen. Haar serviceorganisatie is gevestigd in Stad.

2.3

Vanwege de provincie en de gemeenten is Biblionet geconfronteerd met bezuinigingen vanaf 2012. Voor het jaar 2013 betreft het een bedrag van afgerond € 1,7 miljoen. Deze bezuinigingen hebben Biblionet genoopt en nopen haar nog steeds tot het treffen van maatregelen van reorganisatorische aard. Een eerste fase van de reorganisatie heeft plaatsgevonden in de periode van 1 januari 2012 tot 1 april 2012. De tweede fase van de reorganisatie is uitgewerkt in een op 10 augustus 2012 gedateerd "
Reorganisatieplan 2013 Biblionet Groningen" en is aan de ondernemingsraad voor advies voorgelegd. De ondernemingsraad heeft met een enkele kanttekening daarover op 22 oktober 2012 positief geadviseerd. De voorgestelde reorganisatie hield onder meer in een inkrimping van het werknemersbestand met 14,3
fte's, hetgeen het ontslag zou betekenen van 26 werknemers. Vanaf november 2012 is begonnen met de uitvoering van die reorganisatie.

2.4

Onderdeel van die reorganisatie was het vervallen van de functie van secretaris van de Raad van Toezicht van Biblionet, welke functie werd en wordt vervuld door Henk Pilon (hierna Pilon te noemen), die overigens in afwachting van de uitkomst van de onderhavige procedure, zijn functie feitelijk niet vervult.

2.5

In het hiervoor genoemde reorganisatieplan 2013 is met betrekking tot de vermelde secretarisfunctie te lezen:

De staffunctie secretaris raad van toezicht komt te vervallen. Een deel van de taken vervalt en de overige taken kunnen efficiënter en/of goedkoper worden ondergebracht bij andere functionarissen.

2.6

Gedurende de uitvoering van de aan de orde zijnde reorganisatie is de bestuurder van Biblionet, Arend Middelveld (hierna Middelveld te noemen), de opvatting toegedaan geraakt dat de reorganisatie op een achttal punten diende te worden bijgesteld. Een van die punten betrof het, in plaats van het volledig vervallen van de functie van secretaris van de Raad van Toezicht, handhaven van deze, eerder voltijdse, functie voor 24 uren per week. Over die bijstelling heeft Middelveld bij brief van januari 2013 advies gevraagd aan de ondernemingsraad. Die adviesaanvraag houdt, voor zover van belang, in:

5. Voormalig Secretaris Raad van Toezicht behouden voor de organisatie

Toelichting: [Pilon] is tot 1 februari 2013 full time Secretaris Raad van Toezicht. Deze functie is geheel vervallen verklaard in het reorganisatieplan. In het afgelopen half jaar zijn onderdelen uit deze functie voor de (enig) bestuurder enorm in belang toegenomen. Op grond daarvan wil ik een deel van de functie graag behouden voor Biblionet. En wel vanwege de volgende motieven.

De functie van Secretaris Raad van Toezicht is na de periode van bibliotheekvernieuwing (2001 - 2009) van projectondersteuning ontwikkeld naar een functie van beleidsondersteuning voor de Raad van Bestuur en de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur bestaat sinds een half jaar uit één persoon; het MT en de bestuursassistent zijn zojuist begonnen met het ontwikkelen van hun taken en functie. Op dit moment is er nog geen mogelijkheid voor de bestuurder of bestuursassistent om alle taken over te nemen
Ambtelijk relatiebeheer provincie Groningen. De provincie vraagt op grond van de viersterren status (sinds de toezending jaarrekening 2011 en de herziene begroting 2012)) eenzeer intensieve rapportage en nieuwe beleidsdocumenten. (…)
Ambtelijk relatiebeheer met VGG. Dit is nieuw en ook hier is de productie van beleidsdocumenten van zeer groot strategisch belang. (Groninger Forum, Gezamenlijke beleidskeuzes Biblionet en Gemeenten, Overeenstemming Gemeenten en Biblionet inzake frictiekosten 2013)
De Raad van Toezicht heeft mij laten weten in 2013 gebruik te willen blijven maken van [Pilon's] beleidsmatige ondersteuning en over zijn agenda te kunnen beschikken voor tenminste één dag per week. Voortzetting betekent minder externe (='dure) in huur van beleidsondersteuning

Op grond van bovenstaande argumentatie wil ik een deel van de functie beleidsondersteuning Raad van Bestuur en Raad van Toezicht behouden en daarmee het besluit om de gehele functie Secretaris Raad van Toezicht te schrappen terug draaien. Omdat het hier om een voortzetting gaat van een bestaande functie wil ik de functie niet openstellen maar continueren met [Pilon], volgens het principe 'Mens volgt Werk'. Ik wil in 2013 graag 24 uren behouden. Twee dagen per week beleidsondersteuning voor de Raad van Bestuur en het Management Team; één dag per week beleidsondersteuning voor de Raad van Toezicht.

(…)

Dit besluit brengt in 2013 naar schatting € 45.000 aan kosten met zich (...).

2.7

Bij brief van 30 januari 2013 heeft de ondernemingsraad over zeven van de acht punten een positief advies uitgebracht. Omtrent het voorgenomen (deel)besluit de functie van secretaris van de Raad van Toezicht voor 24 uren per week in stand te laten, heeft de ondernemingsraad negatief geadviseerd. Daaromtrent is in die brief te lezen:

Ad punt 5: Voormalig Secretaris Raad van Toezicht behouden voor de organisatie

Ondanks de argumentatie van de bestuurder in de extra overlegvergadering op 30 januari jl., houdt de [ondernemingsraad] onverkort vast aan zijn mening omtrent dit punt:

In het reorganisatieplan staat duidelijk dat de taken van de voormalig Secretaris Raad van Toezicht behoren tot het takenpakket van bestuurder, nieuwe MT-ledenen de bestuursassistent.
De [ondernemingsraad] ziet geen reden om een eventuele tijdelijke functie te laten vervullen door genoemde persoon. Deze taken zouden volgens ons ook goed uitgevoerd kunnen worden door een andere herplaatsingskandidaat of medewerker in de organisatie met een lagere inschaling. De [ondernemingsraad] vindt de oplossing te duur en de motieven zijn niet goed onderbouwd.
De [ondernemingsraad] vindt: gelijke monniken, gelijke kappen. Voor alle boventallige medewerkers geldt dat ze alleen ontslag krijgen om financiële redenen. Voor de achterblijvers geldt dat deze medewerkers slecht gemist kunnen worden en er zal veel creativiteit uit de organisatie aan te pas moeten komen om de problemen die ontstaan door het vertrek van deze collega's op te lossen.

2.8

Middelveld heeft bij e-mail van 31 januari 2013 de ondernemingsraad doen weten niettemin uitvoering te geven aan het voorgenomen (deel)besluit. In die e-mail heeft hij dat als volgt nader toegelicht:

Ten aanzien van punt 5 deel ik het advies van de [ondernemingsraad] niet. Ik heb mijnvoorstel en het advies van de [ondernemingsraad] woensdagmiddag 30 januari uitvoerig besproken met het MT. Het MT heeft mij voltallig geadviseerd het voorgenomen besluit om de functie van Secretaris Raad van Toezicht niet - zoals is opgenomen in het reorganisatieplan 2013 - te reduceren naar 0 uren maar de vermindering te beperken tot 12 uren, zodat er van deze functie in 2013 nog 24 uren resteren. Ik ben als bestuurder thans ook de mening toegedaan, anders dan in juni 2012, dat wij nu nog niet zonder deze functie, en dan met name op de belangrijke dossiers als de relatie met de [Provincie] en VGG, kunnen en heb daarom besloten toch uitvoering te gaan geven aan dit voornemen.

3.De gronden van de beslissing

3.1

De ondernemingsraad heeft in het verzoekschrift als bezwaren tegen het in 2.8 genoemde (deel)besluit samengevat aangevoerd dat het besluit een omvangrijk gat slaat in de boogde bezuiniging, dat niet wordt gemotiveerd waarom de (resterende) taken van de secretaris van de Raad van Toezicht niet, zoals aanvankelijk beoogd, kunnen worden uitgeoefend door de bestuurder, het management team en de bestuurs- en managementassistent, dat niet blijkt welke financiële afweging is gemaakt, dat - zo begrijpt de Ondernemingskamer het betoog van de ondernemingsraad op dat stuk - de bijdrage aan de bezuinigingen op bestuursniveau deels ongedaan wordt gemaakt terwijl dat niet ook op uitvoerend niveau gebeurt, en dat niet is uiteengezet waarom van het (negatieve) advies van de ondernemingsraad is afgeweken. Ter terechtzitting heeft de ondernemingsraad daaraan nog toegevoegd dat de bijstand aan de Raad van Toezicht ook kan plaatsvinden op het lagere niveau van een ambtelijk secretaris.

3.2

Biblionet heeft zich ter motivering van haar besluit in zowel haar verweerschrift als ter zitting in essentie beroepen op de hiervoor in 2.6 weergegeven toelichting in de adviesaanvraag van januari 2013. Voorts heeft zij aangevoerd dat de ondernemingsraad in deze procedure bezwaren naar voren heeft gebracht die niet in het advies zijn aan te treffen en derhalve buiten beschouwing moeten blijven.

3.3

De Ondernemingskamer stelt voorop dat, naar zij begrijpt, Biblionet in haar verweerschrift weliswaar heeft opgemerkt dat de onderhavige aangelegenheid niet adviesplichtig is, maar dat die opmerking niet het standpunt impliceert dat de ondernemingsraad niet ontvankelijk zou zijn, nu zij - overigens terecht - eveneens heeft opgemerkt dat de ondernemingsraad het recht van advies toekomt omdat zij hem advies heeft gevraagd. Bij die stand van zaken kan aan haar eerstgenoemde opmerking voorbij worden gegaan.

3.4

De Ondernemingskamer verwerpt verder het betoog van Biblionet dat de ondernemingsraad in deze procedure bezwaren naar voren heeft gebracht, die niet in zijn - negatieve - advies zijn aan te treffen. Mede in het licht van het eerdere, in 2.6 e.v. genoemde adviestraject en hetgeen daarin aan de orde is geweest, kan niet in redelijkheid worden gezegd dat de wijze waarop hij zijn bezwaren in deze procedure heeft verwoord naar de kern een andere inhoud hebben dan Biblionet uit het negatieve advies heeft moeten begrijpen.

3.5

Het betoog ten gronde van Biblionet houdt, mede onder verwijzing naar het op 15 augustus 2011 gedateerde "
Functieprofiel Secretaris Raad van Toezicht", in de eerste plaats in dat de functie van secretaris van de Raad van Toezicht omvattender is dan de naam doet vermoeden. Tot zijn taak behoren onder meer het geven van leiding aan medewerkers van innovatieve projecten, de deelname aan het managementoverleg en de beleidsmatige ondersteuning van de Raad van Toezicht, zo heeft zij opgemerkt. Voorts heeft zij aangevoerd dat zij bij nader inzien de gevolgen van de versmalling van de bestuurlijke top heeft onderschat en dat overdracht van de werkzaamheden van de secretaris naar een lager niveau, zoals aanvankelijk gedacht, niet zonder problemen is gebleken, wegens de relatieve onervarenheid van de medewerkers op dat niveau. Zij heeft verder naar voren gebracht dat zowel de Provincie Groningen als de deelnemende gemeenten steeds hogere eisen stellen aan rapportering en in te leveren beleidsdocumenten, terwijl bij wijze van nieuwe en extra taak door haar beleidsdocumenten dienen te worden vervaardigd in het kader van het "
ambtelijk relatiebeheer" met de Groninger gemeenten, mede in verband met komende veranderingen, zoals in het kader van het tot stand komen van het Groninger Forum. Indien de functie van secretaris van de Raad van Toezicht geheel zou komen te vervallen, zou haar organisatie niet in staat zijn binnen haar eigen gelederen alle genoemde taken en functies te vervullen, waardoor zij zou worden genoopt een beroep te doen op externe krachten, waarmee grotere bedragen zijn gemoeid dan uit haar in deze zaak bestreden besluit voortvloeit, zo heeft zij ten slotte betoogd.

3.6

Voormeld betoog van Biblionet, dat niet dan wel onvoldoende gemotiveerd door de ondernemingsraad is weersproken, komt de Ondernemingskamer niet onaannemelijk voor. Tegen die achtergrond kan niet worden gezegd dat Biblionet het bestreden besluit niet in redelijkheid heeft kunnen nemen. Dat wordt uiteraard niet anders op de enkele grond dat het deels terugkomen op een eerder genomen besluit betekent dat de aanvankelijk beoogde bezuiniging niet volledig wordt gehaald.

3.7

Het bestreden besluit kan ook niet als kennelijk onredelijk worden aangemerkt op de grond dat het een wijziging inhoudt van de verhouding waarin bezuinigd wordt op de bestuurlijke en de uitvoerende onderdelen van Biblionet. Dit is immers reeds op zichzelf niet het geval, het is te minder het geval omdat Middelveld ter terechtzitting - onweersproken - heeft verklaard dat het besluit niet leidt tot (verdere) bezuinigingen op het uitvoerende vlak.

3.8

Er is te meer aanleiding het bestreden besluit niet als kennelijk onredelijk aan te merken in het licht van de door Middelveld ter terechtzitting gedane - eveneens onweersproken - mededeling dat de totstandkoming van het Groninger Forum, die wordt verwacht op een termijn van ongeveer anderhalf jaar, zal nopen tot een verdere reorganisatie, waarbij alle functies, waaronder ook die van secretaris van de Raad van Toezicht, opnieuw onder de loep worden genomen.

3.9

Ten slotte kan niet worden gezegd dat Biblionet de ondernemingsraad onvoldoende heeft uiteengezet waarom zij van het negatieve advies is afgeweken. De hiervoor in 3.5 genoemde redenen voor die afwijking die, zoals overwogen, hebben te gelden als adequaat en genoegzaam, moeten immers op grond van de in 2.6 en 2.8 vermelde uiteenzettingen van de zijde van Middelveld als voldoende uiteenzetting aan de ondernemingsraad worden aangemerkt.

3.1

De slotsom van het voren overwogene is dat het verzoek van de ondernemingsraad dient te worden afgewezen.

4.De beslissing

De Ondernemingskamer:

wijst het verzoek van de ondernemingsraad af.

Deze beschikking is gegeven door mr. A.C. Faber, voorzitter, mr. D.J. Oranje en mr. J.H.M. Willems, raadsheren, prof. dr. R.A.H. van der Meer RA en G.A. Cremers, raden, in tegenwoordigheid van mr. H.H.J. Zevenhuijzen, griffier, en uitgesproken ter openbare terechtzitting van de Ondernemingskamer van 15 juli 2013.