Uitspraak
Zaaknummer 200.069.025/01
17 januari 2012
GERECHTSHOF TE AMSTERDAM
DERDE MEERVOUDIGE BURGERLIJKE KAMER
ARREST
in de zaak van:
de vennootschap onder firma
CAFÉ ENTRE NOUS V.O.F.
alsmede haar vennoten
[ X ]
en
[ Y ],
allen te [ A ],
APPELLANTEN,
advocaat: mr. J.A. Oudendijk, te Amsterdam,
t e g e n
de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid
FLYNTH ADVISEURS & ACCOUNTANTS B.V.,
gevestigd te Hoofddorp, gemeente Haarlemmermeer,
GEÏNTIMEERDE,
advocaat: mr. C. Teiwes, te Alphen aan den Rijn.
1. Het geding in hoger beroep
1.1 Partijen worden hierna Café entre nous c.s. voor wat betreft ap-pellanten gezamenlijk, respectievelijk Café entre nous, [ X ] en [ Y ] en Flynth genoemd. Café entre nous c.s. zijn bij exploot van 3 ju-ni 2010 in hoger beroep gekomen van vonnissen die door de rechtbank te Haarlem onder nummer 153919 / HA ZA 09-122 tussen partijen zijn gewezen en die zijn uitgesproken op 6 mei en 16 september 2009 en 3 maart 2010, met dagvaarding van Flynth voor dit hof.
1.2 Café entre nous c.s. hebben bij memorie grieven aangevoerd en een bewijsaanbod gedaan, met conclusie, zakelijk weergegeven, dat het hof de vonnissen zal vernietigen en, uitvoerbaar bij voorraad, Flynth niet ontvankelijk zal verklaren, althans haar de vordering zal ontzeggen, met veroordeling in de proceskosten en terugbetaling van de in eerste aanleg betaalde proceskosten.
1.3 Flynth heeft daarop bij memorie van antwoord de grieven bestre-den, een bewijsaanbod gedaan en producties in het geding gebracht, met conclusie tot bekrachtiging van de vonnissen en veroordeling van Café entre nous c.s. in de proceskosten.
1.4 Het hof heeft bij arrest van 7 september 2010 ambtshalve een comparitie gelast. Deze heeft op verzoek van Flynth geen doorgang gevonden.
1.5 Ten slotte is gevraagd arrest te wijzen.
2. Waarvan het hof uitgaat
2.1 Op 1 januari 2004 zijn [ Y ], [ X ] en de besloten vennootschap Amstel Taveerne Beleggingen B.V. (hierna: Amstel) voor onbepaalde tijd een vennootschap onder firma: Café Entre Nous vof aangegaan. De heer [ M ] (hierna: [ M ]) was enig directeur en aandeelhouder van Amstel.
2.2 Op briefpapier met het logo van V&S Accountants en Adviseurs is door [ J ] en [ K ] namens “V&S Group/LTB Adviseurs en Accountants B.V.” enerzijds en [ Y ] en [ X ] namens Café entre nous anderzijds, een opdrachtbevestiging de dato 27 november 2006 ondertekend. Deze overeenkomst is aangegaan ter zake het door Flynth opstellen van jaarrekeningen, het doen van belastingaangiften en het verrichten van overige fiscale en administratieve werkzaamheden. In de overeen-komst wordt vermeld:
De hoogte van ons honorarium is gebaseerd op het tijdsbeslag van de opdracht, alsmede eventueel direct aan de opdracht toe te rekenen kosten. De daarbij gehanteerde tarieven variëren op basis van de deskundigheid en verantwoordelijkheid van de bij de opdracht betrok-ken medewerkers. Betaling dient, conform onze algemene leverings- en betalingsvoorwaarden, te geschieden binnen 14 dagen na factuurdatum.
(…)
Onderdeel van deze opdrachtbevestiging vormen onze algemene voor-waarden zoals deze op 24 mei 2006 zijn gedeponeerd. Als bijlage ont-vangt u een exemplaar.
2.3 De algemene voorwaarden van LTB Adviseurs en accountants B.V. bepalen voor zover van belang:
Artikel 11
1. Betaling van het factuurbedrag door opdrachtgever dient te ge-schieden binnen 14 dagen na de factuurdatum, (…)
2. Indien opdrachtgever niet binnen de hiervoor genoemde termijn (…) heeft betaald, is hij van rechtswege in verzuim en heeft de op-drachtnemer, zonder nadere sommatie of ingebrekestelling, het recht vanaf de vervaldag opdrachtgever de wettelijke rente plus drie pun-ten in rekening te brengen tot op de datum van algehele voldoening (…).
4. Alle kosten, ontstaan ten gevolge van gerechtelijke of buitenge-rechtelijke incassering van de vordering, zijn voor rekening van de opdrachtgever. De buitengerechtelijke kosten zijn vastgesteld op ten minste 15% van het te vorderen bedrag. (…)
6. Een reclame met betrekking tot de verrichte werkzaamheden en/of het factuurbedrag dient schriftelijk binnen 30 dagen na de verzend-datum van de stukken of informatie waarover opdrachtgever recla-meert, dan wel binnen 30 dagen na de ontdekking van het gebrek, in-dien opdrachtgever aantoont dat hij het gebrek redelijkerwijs niet eerder kon ontdekken, aan opdrachtnemer kenbaar te worden gemaakt. (…)
8. Indien de reclame niet tijdig wordt ingesteld, vervallen alle rechten van opdrachtgever in verband met de reclame.
Artikel 15
(…)
2. Alle geschillen die verband houden met overeenkomsten tussen op-drachtgever en opdrachtnemer, waarop deze voorwaarden van toepassing zijn en welke niet tot de competentie van de kantonrechter behoren, worden beslecht door de bevoegde rechter in het arrondissement waar-in opdrachtnemer zijn woonplaats heeft, (…).
2.4 V&S Group/LTB Adviseurs en Accountants B.V. heeft haar naam per 10 april 2008 gewijzigd in Flynth Adviseurs en Accountants B.V.
2.5 Op 28 november 2007 hebben [ Y ] en [ X ] aan [ M ] aangegeven dat zij hun aandeel in Café entre nous wilden verkopen. Op 30 novem-ber 2007 heeft [ M ] aangegeven dat hij, althans Amstel, de aandelen wilde terugkopen.
2.6 [ M ] is op 23 december 2007 overleden. Zijn enig erfgenaam, de heer [ P ], is door aanvaarding van de nalatenschap 100% aandeelhou-der van Amstel geworden. [ P ] heeft aangegeven samen met mevrouw [ R ] de aandelen van [ Y ] en [ X ] in Café entre nous over te willen nemen.
2.7 Op 27 februari 2008 heeft Flynth een gelijkluidende brief ge-stuurd aan enerzijds Café entre nous, ter attentie van [ Y ] en [ X ] en anderzijds Amstel, waarin afspraken zijn verwoord en voorstel-len zijn gedaan omtrent overname van Café entre nous door Amstel.
2.8 Bij brief van 19 juni 2008 heeft Flynth aan Café entre nous een overzicht gestuurd van de openstaande facturen en gesommeerd tot be-taling. Bij brieven van 14 juli 2008 heeft de gemachtigde van Flyn-th, Café entre nous, [ Y ], [ X ] en Amstel gesommeerd tot betaling. Op 20 juli 2008 verzocht [ X ], namens Café entre nous, schriftelijk aan Flynth om de facturen te specificeren.
2.9 Door Flynth wordt betaling gevorderd van de navolgende facturen:
Factuurnummer Factuurdatum Bedrag
742614 17/08/2007 € 2.132,71
752942 02/11/2007 € 3.959,48
757492 23/11/2007 € 2.110,46
759845 14/12/2007 € 2.311,93
8005836 12/02/2008 € 3.368,06
8010836 18/03/2008 € 5.351,00
8014861 22/04/2008 € 4.513,67
8024599 10/06/2008 € 3.122,08
8030676 22/07/2008 € 1.031,97
Totaal € 27.901,36
Alle facturen waren gericht aan Café entre nous te Amsterdam op, achtereenvolgens, een postbusnummer ([ nr ] en [ nr ]), [ adres ] ([ nr ] en [ nr ]) en [ adres ] (de overige facturen). Een viertal facturen ([ nr ], [ nr ], [ nr ] en [ nr ]) vermeldt als verrichte werkzaamheden ook advieswerkzaamheden met betrekking tot de voorge-nomen bedrijfsoverdracht.
3. Behandeling van het hoger beroep
3.1 In dit geding vordert Flynth betaling van bovengenoemde factu-ren, vermeerderd met rente en incassokosten. In haar vonnis in het door Café entre nous c.s. opgeworpen bevoegdheidsincident oordeelde de rechtbank Haarlem dat haar bevoegdheid toekwam op grond van het forumkeuzebeding in de algemene voorwaarden. Het verweer dat niet Flynth maar V&S Group B.V. Accountants en Adviseurs contractspartij was, werd door de rechtbank verworpen. Bij eindvonnis overwoog de rechtbank, kort gezegd, dat Flynth er in de omstandigheden van het geval op mocht vertrouwen dat haar werkzaamheden voor rekening van Café entre nous zouden komen (rechtsoverweging 5.8 van het eindvon-nis) en verder Café entre nous c.s. niet hadden aangegeven waarom de in rekening gebrachte kosten, voor zover die afweken van de gebrui-kelijke kosten, toch te hoog zouden zijn (rechtsoverweging 5.9).
3.2 Café entre nous c.s. grieven allereerst tegen het oordeel van de rechtbank dat Flynth contractspartij van Café entre nous is. In grief 2 klagen zij erover dat de rechtbank ten onrechte heeft geoor-deeld dat de kosten die gemaakt zijn in verband met de voorgenomen overname door Amstel ad € 6.173,70 voor rekening komen van Café en-tre nous. Onder 3 grieven Café entre nous c.s. tegen het oordeel dat de kosten gemoeid met het opstellen van de jaarrekening 2007 € 15.831,66 hebben bedragen.
3.3 Het antwoord op de vraag of tussen partijen een overeenkomst is gesloten, is afhankelijk van hetgeen zij jegens elkaar hebben ver-klaard, en over en weer uit elkaars verklaringen en gedragingen heb-ben afgeleid en mochten afleiden. Tot de omstandigheden die in dit verband in aanmerking moeten worden genomen behoort de context waar-in partijen optraden. Daarbij geldt bovendien dat gedragingen van partijen na ondertekening van de in een akte belichaamde overeen-komst, de overeenkomst en wie daarbij betrokken zijn, mede kunnen invullen.
3.4 De onderhavige zaak kenmerkt zich hierdoor dat Café entre nous een stuk de dato 27 november 2006 heeft ondertekend, met de titel “opdrachtbevestiging”. De opdrachtbevestiging is geprint op briefpa-pier met het logo van de V&S Group en begint met de woorden: Geachte vennoten, Hierbij bevestigen wij schriftelijk de door u aan V&S group/LTB Adviseurs en Accountants B.V. verstrekte doorlopende op-dracht (…). Het stuk is ondertekend namens V&S Group/LTB Adviseurs en Accountants B.V. Gemeld wordt dat V&S groep deel uitmaakt van LTB Adviseurs en Accountants. Het stuk is aan te merken als een akte.
3.5 Het Kamer van Koophandel nummer van de onderneming is volgens de akte 34065279. Dat is evenwel het Kamer van Koophandel nummer van Progress Consultancy B.V. en niet van Flynth. Tot januari 2005 heeft Progress Consultancy B.V. aan het handelsverkeer deelgenomen onder (onder andere) de naam V&S Group (BV).
Hieraan ontlenen Café entre nous c.s. het verweer dat zij een over-eenkomst hebben met Progress Consultancy B.V. h.o.d.n. V&S Group BV Accountants en Adviseurs als onderdeel van LTB Adviseurs en Accoun-tants.
3.6 Dat verweer faalt. Zoals uit de door Café entre nous c.s. zelf overgelegde stukken, waarnaar zij in hun incidentele conclusie tot exceptie van onbevoegdheid ook verwijzen, blijkt, handelde Progress Consultancy B.V. tot 6 januari 2005 onder de naam V&S Group (BV). Daarna is de vennootschap tot 14 november 2008 gaan handelen onder de naam WeSt Advies Groep B.V. Waarom Café entre nous dan bij de on-dertekening van de overeenkomst van 27 november 2006 in de veronder-stelling verkeerde met Progress Consultancy B.V., h.o.d.n. V&S Group (B.V.) een contract te hebben gesloten behoeft nadere toelichting, die ontbreekt. Het enkele feit dat het handelsregisternummer van die vennootschap op de akte staat, volstaat daartoe niet.
Daartegenover heeft Flynth, met stukken onderbouwd, erop gewezen dat Café entre nous zelfs al vanaf 2005 werd gefactureerd door LTB Advi-seurs en Accountants B.V. Met die vennootschap had V&S Group B.V. kennelijk vanaf 1 januari 2005, een vergaande samenwerkingsrelatie, zoals blijkt uit een overgelegd rondschrijven van 26 november 2004 aan haar toenmalige cliënten. Op 27 november 2006 schreef [ Y ] na-mens Café entre nous aan LTB Adviseurs en Accountants B.V., niet aan V&S Group B.V. en ook niet aan Progress Consultancy B.V. en evenmin aan WeSt Advies Groep B.V. De overgelegde correspondentie met Café entre nous is medio 2007 op papier van LTB adviseurs en accountants gesteld en heeft betrekking op belastingaangifte en het verzorgen van de financiële verslaglegging voor Café entre nous.
Blijkens een uittreksel uit het Kamer van Koophandelregister ten slotte, is de (handels)naam van LTB Adviseurs en Accountants B.V. in 2008 gewijzigd in Flynth Adviseurs en Accountants B.V.
3.7 Naar oordeel van het hof volgt hieruit dat in ieder geval op 27 november 2006 een overeenkomst tot stand is gekomen tussen Café en-tre nous enerzijds en Flynth, destijds nog handelend onder de naam LTB Adviseurs en Accountants B.V., anderzijds. Dat met de V&S group waarnaar in de overeenkomst wordt verwezen door partijen bij die overeenkomst bedoeld werd: Progress Consultancy B.V., althans dat Café entre nous dat zo mocht begrijpen en verwachten is onvoldoende toegelicht. Aan nadere bewijsvoering komt het hof niet meer toe.
3.8 Door Café entre nous c.s. wordt niet betwist dat de contractuele verhouding tussen partijen mede wordt beheerst door de algemene voorwaarden. Flynth wijst erop dat ingevolge artikel 11 zesde lid over de verrichte werkzaamheden en/of het factuurbedrag binnen der-tig dagen na verzenddatum schriftelijk moet worden gereclameerd, dat reclame de betalingsverplichting niet opschort en een niet-tijdige reclame alle rechten doet vervallen.
3.9 Op 20 juli 2008 heeft Café entre nous schriftelijk verzocht om specificatie van de nota’s. Daaraanvolgend heeft zij op 25 juli van dat jaar schriftelijk bezwaar gemaakt tegen de vordering van Flynth. Voor facturen van vóór 25 juni 2008 is dat dus later dan de in arti-kel 11 lid 6 van de algemene voorwaarden bepaalde termijn. Nu het beroep op het in dit artikel vervatte verval van recht pas bij memo-rie van antwoord voldoende duidelijk is gedaan zullen Café entre nous in de gelegenheid worden gesteld enkel op dit punt bij akte te reageren. Daarop mag Flynth nadien een antwoordakte nemen.
3.10 De in ieder geval nog wel tijdig betwiste factuur van 22 juli 2008 ad € 1.031,97 betreft: advieswerkzaamheden ter zake van fiscale aangelegenheden, voortgang verkoopprocedure, personeelsaangelegenhe-den, sociale verzekeringswetten; omzetbelastingadministratie 2007 en financiële administratie en loon- en personeelsadministratie 2008. Tot een bedrag van € 537,20 (ex btw) heeft deze factuur betrekking op de overname van de aandelen in Café entre nous door Amstel, al-thans [ P ] en (mogelijk) [ R ].
In de conclusie van antwoord in eerste aanleg betogen Café entre nous c.s. dat Flynth recht heeft op betaling van de in alle rede-lijkheid en billijkheid uitgevoerde werkzaamheden ten behoeve van het verzorgen van de jaarstukken, van de omzetbelasting en van de loon- en personeelsadministratie. Met betrekking tot (kennelijk) die kosten hebben Café entre nous c.s. ter comparitie aangevoerd dat zij de werkzaamheden niet betwisten maar wel de hoogte van de factuur en wel omdat het overzichtelijke werkzaamheden waren waarvan de kosten in voorgaande jaren, tot en met 2005, ongeveer € 3.500,-- (ex btw) bedroegen. In appel, onder grief 3, wordt dienaangaande slechts be-toogd dat de rechtbank ten onrechte de uitleg van Flynth heeft ge-volgd dat de jaarrekening 2007 zou worden gebruikt als overnameba-lans. Naar oordeel van het hof levert dat een onvoldoende gemoti-veerde betwisting op van de in die factuur in rekening gebrachte be-dragen voor zover verband houdende met de werkzaamheden waarvan Café entre nous c.s. erkennen dat Flynth recht heeft op betaling.
3.11 Met betrekking tot de werkzaamheden rond de geplande overname voeren Café entre nous c.s. in hoger beroep aan dat Amstel heeft toegezegd deze kosten te dragen. Dat en hoe
Flynth daarmee akkoord was, wordt echter niet gemotiveerd uiteenge-zet. In dit licht is ook het betoog dat, na het overlijden van Meu-lenberg, Flynth voor wat betreft de overname alleen voor diens erf-genaam optrad niet voldoende uitgewerkt. Reeds niet omdat het over-lijden van de aandeelhouder van Amstel, zonder nadere niet gestelde omstandigheden, niet van invloed is op eventuele toezeggingen die namens de besloten vennootschap zijn gedaan. Het bewijsaanbod zoals verwoord in de memorie van grieven is in dit licht niet ter zake dienend.
3.12 Hof zal de zaak naar de rol verwijzen voor akte. Het hof houdt iedere verdere beslissing aan.
4. Beslissing
Het hof:
verwijst de zaak naar de rolzitting van dinsdag 14 februari 2012 voor het vragen van een akte aan de zijde van Café entre nous c.s. tot het hiervoor onder 3.9 omschreven doel;
houdt iedere verdere beslissing aan.
Dit arrest is gewezen door mrs. W.J. Noordhuizen, C.C. Meijer en G.C.C. Lewin uitgesproken ter openbare terechtzitting van 17 januari 2012 door de rolraadsheer.